ΔΗΜΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ
Πώς το παλιό σήμα της πόλης άλλαξε επί το εθνικιστικότερον ύστερα από τηλεοπτικό "φροντιστήριο" του δημάρχου
Οι μεταμορφώσεις της ...Αθήνας
Δεν πρέπει να έχει δεχθεί παρόμοια επίθεση από όλο το φάσμα του αθηναϊκού τύπου
η Μαρία Δαμανάκη σαν κι αυτή που είδαμε τις δυο τελευταίες ημέρες. "Με φερετζέ"
την εμφάνισε η μία εφημερίδα, για "ισλαμικό ανέκδοτο" μίλησε η άλλη. Οι
χαρακτηρισμοί αυτοί ακολουθούσαν απλώς το κλίμα που επικράτησε εις βάρος της από
τους δημοτικούς σύμβουλους της πλειοψηφίας κατά τη συνεδρίαση της περασμένης
Τρίτης. Η κυρία Δαμανάκη "τόλμησε" να αντιδράσει όταν ο Δήμαρχος παρουσίασε το
νέο σήμα της πόλης, όπου έχει αντικατασταθεί το μέχρι τώρα σύμβολο (το κεφάλι
της Αθηνάς) με έναν τεράστιο σταυρό που περιέχει ένα μικρό και δυσδιάκριτο
κεφαλάκι. "Η εμφάνιση της νέας σημαίας παραπέμπει στα γνωστά 'ελληνοχριστιανικά
ιδεώδη' τα οποία ταλαιπώρησαν τον τόπο, τις ιδέες και την αισθητική. Υπάρχουν
δυνατότητες για νέες σύγχρονες αισθητικές προσεγγίσεις χωρίς τη φυγή στο
παρελθόν και την κακογουστιά", παρατηρεί η ανακοίνωση της δημοτικής παράταξης
"Πολίτες για την Αθήνα".
Το σημείο, βεβαίως, που εξόργισε την 'εθνικόφρονα' πτέρυγα του δημοτικού
συμβουλίου ήταν η αναφορά της Μαρίας Δαμανάκη στο δικαίωμα όλων των Αθηναίων να
ασκούν τα λατρευτικά τους καθήκοντα ανεξάρτητα από το δόγμα ή τη θρησκεία τους.
"Η Αθήνα είναι πόλη πολυπολιτισμική και πολυθρησκευτική και ο Δήμος Αθηναίων
μπορεί να συμβάλλει στην πράξη και όχι στα λόγια ώστε να σταματήσουν τα
φαινόμενα ρατσισμού, γκετοποίησης, καταπίεσης των δικαιωμάτων στην καρδιά της
Ελλάδας. Εχουμε προτείνει και οι Μουσουλμάνοι να έχουν το δικό τους τζαμί στην
Αθήνα σε χώρο που μπορεί να παραχωρήσει ο Δήμος Αθηναίων." Οι προτάσεις
ακούστηκαν λίγο παράταιρες από μια δημοτική αρχή που μόλις λίγες μέρες νωρίτερα
ηγήθηκε στην "εθνοκάθαρση" των μικροπωλητών στο Μοναστηράκι.
Είναι πάντως γνωστό ότι όλες οι κυβερνήσεις έχουν κατά καιρούς υποσχεθεί το
αυτονόητο. Να επιτρέψουν δηλαδή την ύπαρξη ενός λατρευτικού χώρου για τους
μουσουλμάνους στην Αθήνα. Οι υποσχέσεις όμως αυτές δίνονται υπογείως και
ακολουθείται η μέθοδος της διαρκούς αναβολής. Η Μαρία Δαμανάκη απλώς τόλμησε να
αναφερθεί στο θέμα δημοσίως, γι' αυτό δέχθηκε την επίθεση. Πιο χαρακτηριστική η
δήλωση της συμβούλου Λίτσας Γυφτοπούλου: "Σεβόμαστε τη θρησκεία τους, αλλά αυτό
δεν σημαίνει πως πρέπει να την υπομείνουμε κιόλας".
Η ύπαρξη σκληρών εθνικιστών στο Δημοτικό Συμβούλιο και μάλιστα όχι μόνο στην
παράταξη της πλειοψηφίας δεν είναι κάτι καινούριο. Εντύπωση, όμως, προκαλεί η
στάση του ίδιου του κ. Αβραμόπουλου, ο οποίος δεν έπαψε ποτέ να τονίζει ότι
είναι Δήμαρχος όλων των Αθηναίων και δεν παρέλειπε ποτέ να προβάλλει την
αριστερή πολιτική του προέλευση. Καθώς φαίνεται όμως, αυτά ήταν καλά για την
προεκλογική περίοδο. Μετά την αναρρίχησή του στη Δημαρχία περιστοιχίζεται από
ένα περιβάλλον το οποίο δεν φημίζεται ιδιαιτέρως για την πολιτική του
δημοκρατικότητα και την κοινωνική του ανεκτικότητα. Ακραία περίπτωση, ο γνωστός
ναζιστής και ιδρυτής του Κόμματος της 4ης Αυγούστου, ο Κωνσταντίνος Πλεύρης, ο
ίδιος που διώχθηκε από τη Νομική Σχολή και την Εστία της Νέας Σμύρνης, όταν
επιχείρησε να μας "διαφωτίσει" για τις φυλετικές του θεωρίες περί αρίου γένους
των ελλήνων.
Την 1η Μαρτίου μεταδόθηκε από το Tele-City μια ιδιαιτέρως διαφωτιστική εκπομπή.
Παρουσιάστηκε ο κ. Πλεύρης ως δημοσιογράφος που παίρνει συνέντευξη από τον
Δήμαρχο. Ως εδώ τίποτε το μεμπτόν, αν εξαιρέσουμε ότι κάτι θα 'πρεπε να 'χει
ακούσει ο κ. Αβραμόπουλος περί Πλεύρη από τη θητεία του στα φοιτητικά
αμφιθέατρα. Πολύ γρήγορα, πάντως, η συνέντευξη μετατράπηκε σε ένα είδος
φροντιστηρίου του Πλεύρη προς τον Αβραμόπουλο. Ο δήθεν "δημοσιογράφος" μιλούσε
συνέχεια και ο Δήμαρχος απλώς συναινούσε, κουνώντας επιδοκιμαστικά το κεφάλι του
και σημειώνοντας τις προτάσεις του "επαϊοντος" συνομιλητή του. Ο Πλεύρης του
επέβαλε καταρχήν την άποψη ότι το κύριο πρόβλημα της Αθήνας είναι η ανέγερση
ανδριάντων ιστορικών προσώπων και συνέχισε: "Εδώ στην πόλη του κάλλους και της
αισθητικής οι προηγούμενοί σας δήμαρχοι την εγέμισαν με γλυπτά εξαμβλώματα. Στην
πλατεία Κολωνακίου θα δείτε μια γυναίκα με μισό κεφάλι, μισή να είναι έγκυος, με
κομμένα πόδια, κομμένα χέρια, φαγωμένα στήθη. Απέναντι από το Ρεξ θα δείτε ένα
αποτρόπαιο γλυπτό, ένα υποτιθέμενο κεφάλι με κομμένα στήθη. Στη γωνία Μασσαλίας
και Ακαδημίας θα δείτε κάτι σωλήνες σε μια απαράδεκτη κανιβαλλική σύνθεση και
από κάτω λέει Εθνική Αντίσταση. Στο Χίλτον απέξω κάτι εξαμβλώματα
ακαταλαβίστικα. Στην Κατεχάκη και Κηφισίας ένα παράξενο γλυπτό. Δεν υπάρχουν
συνθέσεις κλασικού ελληνικού κάλλους..."
Τόλμησε ο κ. Αβραμόπουλος να πει ότι "και η αισθητική έχει την υποκειμενικότητά
της", και ζήτησε να του "επιτραπεί να διατυπώσω σε προσωπικό επίπεδο μια ελαφρά
διαφωνία". Αποδέχθηκε βέβαια πλήρως ότι "δεν πρέπει να αφήσουμε στο έλεος των
καιρών την κλασική μας τέχνη, εκείνη που διασφαλίζει μέσα από τους συμβολισμούς
της τη διάρκεια και την προοπτική του έθνους". Ο Πλεύρης επέμεινε βεβαίως ότι
"μας γεμίζουν με έργα αυτής της αφηρημένης τέχνης που για μένα είνααπ' τη μεριά
του παρακμής", ακολουθώντας πιστά τη φασιστική θεωρία ότι η σύγχρονη τέχνη είναι
"εκφυλισμένη". Ο Δήμαρχος παρακολουθούσε εκστατικός τη "διάλεξη". Η συζήτηση
συνεχίστηκε στον ίδιο ρυθμό. Ο Πλεύρης πρότεινε και ο Αβραμόπουλος αποδεχόταν:
Να αναβιώσουν τα Παναθήναια, να υπάρξουν μνημεία για τους πεσόντες, να αναλάβει
ο Δήμος να εκδώσει τα άπαντα των αρχαίων ελλήνων συγγραφέων, να κάνει ανασκαφές
ο Δήμος για να αποκαλυφθεί το Δημόσιον Σήμα. Εδώ ο Δήμαρχος πιάστηκε αδιάβαστος:
"Ανήκω κι εγώ στην κατηγορία εκείνων που δεν τα γνωρίζω αυτά τα πράγματα, και
λυπάμαι. Θα ήθελα να μου τα δώσετε αυτά τα στοιχεία".
Διαμαρτυρήθηκε ακόμα ο Πλεύρης για τις μετονομασίες των οδών. "Αυτή η
μετονομασία γίνεται κατά τρόπον επιλεκτικόν". Και ανέφερε ως παράδειγμα τη
μετονομασία της οδού "Πέτα" σε "Καρόλου Κουν", της "Ισσού" σε "Ολαφ Πάλμε", της
"Θησέως" σε "Ελευθερίου Βενιζέλου" και της "Λάχητος" σε "Κόκκαλη". Είναι
κατανοητό το μένος του Πλεύρη, εφόσον ο πρώτος τιμώμενος ήταν εβραϊκής
καταγωγής, ο δεύτερος σοσιαλιστής, ο τρίτος αντιβασιλικός και ο τέταρτος
αριστερός. Ομως ο Δήμαρχος δεν βρήκε ούτε λέξη να πει για να απαντήσει.
Αρκέστηκε να δηλώσει ότι "δεν έχει προκύψει παρόμοιο θέμα, αλλά εφόσον προκύψει
θα προσέξουμε να μη θίγεται η ιστορία".
Στο τέλος της συζήτησης ο Πλεύρης αποκαλύπτει ότι "η σημερινή μας συνάντησις
είχε ως κίνητρον ένα δημοσίευμα που έλεγε ότι σκοπεύετε να αλλάξετε το έμβλημα
της πόλεως των Αθηνών, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Και σας τηλεφώνησα τότε
και μου είπατε ότι αυτή η σκέψις δεν ανταποκρίνεται εις την πραγματικότητα".
Γνωρίζουμε σήμερα ότι η σκέψη του Δημάρχου ήταν ακριβώς αντίθετη. Μάλλον
προσαρμογή προς τις απόψεις του κ. Πλεύρη είχε κατά νου. Παραθέτουμε το κλείσιμο
εκείνης της συζήτησης που είναι ιδιαιτέρως διαφωτιστικό:
ΠΛΕΥΡΗΣ: Κύριε Δήμαρχε, σας έθεσα ορισμένα θέματα υπό τη μορφή καταγγελιών και
μείναμε σύμφωνοι για τη σημασία των ανδριάντων, των μνημείων, των επετείων, κλπ.
ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΣ: ...της ταυτότητας της πόλης.
ΠΛΕΥΡΗΣ: Θερμή παράκλησις να μη λησμονούμε και τους 85 αυτοκράτορας του
Βυζαντίου.
ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΣ: Η Αθήνα έχει ανάγκη της ιστορικής διαχρονικότητας μέσα απ' τα
σύμβολα και πρέπει σταδιακά αυτά τα κενά να αποκαθίστανται. Χαίρομαι που είχαμε
την ευκαιρία να συζητήσουμε.
ΠΛΕΥΡΗΣ: Αυτή την εκπομπή θα σας τη δώσουμε να την ακούσετε πριν από τις
επόμενες δημοτικές εκλογές.
ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΣ: Μετά χαράς.
ΠΛΕΥΡΗΣ: Αν μας έχετε ικανοποιήσει τα αιτήματα θα αγωνισθούμε για σας με πάθος.
Είναι λοιπόν φυσικό, αν ο κ. Αβραμόπουλος αναγορεύει τον Πλεύρη σε προσωπικό του
σύμβουλο και τιμητή του έργου του στη Δημαρχία, οι μέρες των "Ελλήνων
Χριστιανών" να μη βρίσκονται μακριά. Δεν ξεχνάμε ότι ο "ιστορικός" χρημάτισε
σύμβουλος του συνταγματάρχη Λαδά την εποχή της επταετίας.
(Ελευθεροτυπία, 24/7/1995)