ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ

Πολιτικό υποθηκοφυλακείο

1. /  2.

Οταν αναφερόμαστε στον Καραμανλή μιλάμε για Πολιτεία. Οταν θυμόμαστε τον Ανδρέα εντοπίζουμε την ακμή στο Καστρί και την παρακμή στην Εκάλη. Η Ρηγίλλης και η Αραβαντινού έχουν επίσης ανθρώπινο πρόσωπο. Ολο και περισσότερο οι πρωταγωνιστές της πολιτικής σκηνής χάνουν σάρκα και οστά και παίρνουν τούβλα και κεραμίδια.

Το σπίτι μου είναι η πολιτική μου

Λέμε ότι κάποιοι πολιτικοί είναι από "τζάκι". Μαθαίνουμε ότι κάποιος νέος μπήκε στα "σαλόνια" της πολιτικής. Είναι γνωστό όμως ότι η πολιτική έχει και "κουζίνα". Και όταν ένας υπουργός δεν κάνει πλέον στον πρωθυπουργό "εκπαραθυρώνεται". Ολα τα κομμάτια ενός σπιτιού έχουν συνδυαστεί με πλευρές της πολιτικής δράσης. Ομως εκεί που το σπίτι ταυτίζεται απολύτως με την πολιτική, είναι όταν αναφερόμαστε στο σπίτι του ηγέτη.
Το Καστρί, για παράδειγμα, υπήρξε το σύμβολο μιας ολόκληρης παράταξης. Ορμητήριο για τον "ανένδοτο", αρχηγείο στις εποχές της αναρρίχησης του Γεωργίου και του Ανδρέα Παπανδρέου, κατάλυμα του "περιβάλλοντος" την περίοδο της κρίσης. Η "Γλυφάδα" και, τώρα τελευταία, η "Αραβαντινού" φιλοξενούν το επιτελείο του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Και ο Μιλτιάδης Εβερτ φρόντισε να μένει στην οδό Ρηγίλλης, έτσι ώστε η κατοικία του να είναι συνώνυμη της έδρας του κόμματος.
Οι δυο πολιτικοί που σφράγισαν με την παρουσία τους τα τελευταία τριάντα χρόνια του ελληνικού δημόσιου βίου ταυτίστηκαν τόσο πολύ με τα σπίτια τους, ώστε στο τέλος να γίνουν συνονόματοι με περιοχές των βορείων προαστίων: το Καστρί (ή την Εκάλη) ο ένας και την Πολιτεία ο άλλος. Τόσο ο Ανδρέας Παπανδρέου, όσο και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής άλλαξαν αρκετά σπίτια την εποχή της ενεργού πολιτικής τους ζωής. Και η σχέση τους με τα σπίτια αυτά υποδηλώνει ίσως περισσότερα για τις απόψεις και τις αντιλήψεις τους, από όσα καταγράφουν τα πολιτικά τους μανιφέστα.
Τις απόψεις του Κωνσταντίνου Καραμανλή για το ιδανικό σπίτι μας τις μεταφέρει ο προσωπικός του φίλος, ευρωβουλευτής σήμερα της Νέας Δημοκρατίας Παναγιώτης Λαμπρίας: "Η έλξη του ύψους και της ανεμπόδιστης θέας είναι ένα στοιχείο του χαρακτήρα του Καραμανλή που μπορεί να κεντρίσει την ψυχολογική περιέργεια (...) Αποφεύγει συστηματικά το ημίφως και τον περιορισμό. Οι μισοσκότεινες, κλειστές αίθουσες τον καταπιέζουν και τον καταθλίβουν." ('Στη σκιά ενός μεγάλου') Η "αετοφωλιά" της Πολιτείας ασφαλώς ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές του μακεδόνα πολιτικού. Ομως μέχρι να καταλήξει εκεί, έζησε σε πολλά και διάφορα μέρη, χωρίς τόσο ύψος και θέα. Ετυχε μάλιστα να περάσει πολλά χρόνια της ζωής του σε ξενοδοχεία. Πριν από τον πόλεμο, την εποχή που σπούδαζε, κατοικούσε στο "Αττικόν" στα Χαυτεία. Από την απελευθέρωση και μέχρι το 1951 έζησε στο ίδιο δωμάτιο του "Ξενοδοχείου Αθηνών", γωνία Σταδίου και Κοραή. Και στη μεταπολίτευση, όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, εγκαταστάθηκε στη "Μεγάλη Βρετανία" επί δύο μήνες. Κοινό χαρακτηριστικό όλων των καταλυμάτων του Καραμανλή η στενότητα χώρου. Ακόμα και όταν αποφάσισε να νοικοκυρευτεί ο Καραμανλής το 1951 που παντρεύτηκε την Αμαλία Κανελλοπούλου, περιορίστηκε σε ένα μικρό διαμέρισμα της οδού Καρνεάδου στο Κολωνάκι. "Ούτε διάθεση είχε, ούτε χρόνο, αλλά ούτε και το διαμέρισμα σήκωνε 'μεγάλη ζωή' - πολυπρόσωπες συγκεντρώσεις και δεξιώσεις", παρατηρεί ο Π. Λαμπρίας. Το προφίλ του πολιτικού χωρίς "περιβάλλον", χωρίς "ευνοούμενους", ακόμα και χωρίς "φίλους", συνδυάζεται με τα ξενοδοχεία και τα στενά διαμερίσματα. Την αίγλη του τη στηρίζει περισσότερο στο προσωπικό του ύφος, την αυστηρότητα και την αυταρχική άσκηση της εξουσίας, παρά στη λαμπρότητα του χώρου που τον περιβάλλει. Το παραδέχεται ο ίδιος ο τέως πρόεδρος: "Πιστεύω ότι, ενώ από ιδιοσυγκρασία ήμουν σεμνός και μάλιστα απεχθανόμουν κάθε επίδειξη, για να καταπολεμήσω αυτό το 'σύμπλεγμά' μου αντιδρούσα προβάλλοντας αυτοπεποίθηση. Ισως καμιά φορά, χωρίς να το καταλαβαίνω, υπερέβαλλα. Γι' αυτό και έδινα την εντύπωση του αγέρωχου..."
Μετά από όλες αυτές τις περιπέτειες, ο Καραμανλής κατέληξε στη δύση της σταδιοδρομίας του να αποκτήσει ευρύχωρη κατοικία: "Το μεγάλο, κάτασπρο σπίτι, στην οδό Μεγάλου Αλεξάνδρου της Πολιτείας, σχεδιάσθηκε από τον Ιάσονα Ρίζο, πάνω στις γραμμές που χρόνια χάραζε στο νου του ο Καραμανλής. Με τις λιτές γραμμές και τη λευκότητά του δεσπόζει ανάμεσα στα άλλα, στους κυκλοτερούς δρόμους που σκαρφαλώνουν στο βουνό. Αλλά από τη βεράντα του, ακόμη κι από την τζαμαρία του άνετου καθιστικού και τα παράθυρα του γραφείου και της κρεβατοκάμαρας, ο Καραμανλής έχει ανεμπόδιστη τη θέα που ανέκαθεν τον γοήτευε." Ο κ. Λαμπρίας εκτιμά ότι το εσωτερικό του σπιτιού είναι ευρύχωρο και ευχάριστο, χωρίς χλιδή κι επιδεικτική διακόσμηση. "Η προεδρική κατοικία έχει κάποια επιβλητικότητα, αλλά της λείπουν τα βαριά στοιχεία και τα σκοτεινά χρώματα, που διαλέγουν όσοι θέλουν να εντυπωσιάσουν. Τα έπιπλα είναι από ξανθό ξύλο, οι στόφες τους σε απαλούς τόνους, οι τοίχοι σχεδόν λευκοί. Λίγοι πίνακες -μια θαλάσσια σκηνή, μια γυναικεία φιγούρα του Γεραλή, άγρια λουλούδια του Τσίγκου - δένουν με τα διαλεχτά βιβλία κι ένα πλήθος, λευκά επίσης, κομψοτεχνήματα, τα περισσότερα κινέζικα, που διακοσμούν τις εταζέρες μαζί με διάφορα αναμνηστικά." Αλλά όταν καταλήγει στην Πολιτεία ο Καραμανλής ουσιαστικά απομακρύνεται από την πολιτική ζωή. Η εγκατάστασή του για πρώτη φορά σε ένα ευρύχωρο περιβάλλον συμπίπτει με την απόσυρσή του.
Στον αντίποδα της λογικής Καραμανλή, ο Ανδρέας Παπανδρέου χρησιμοποίησε το Καστρί ως κέντρο της πολιτικής του δραστηριότητας, κρατώντας το ανοιχτό σε συνεργάτες, φίλους, ακόμα και περίεργους. Είχε μάθει τη σημασία του από την εποχή του Ανένδοτου, τότε που η "πορεία" του πατέρα του είχε πάντα αφετηρία τη βίλα Γαλήνη. Ειδικά όταν επέστρεψε μετά την πτώση της δικτατορίας, το Καστρί μεταβλήθηκε σε πολιτικό γραφείο του νεογέννητου Κινήματος. Οπως θυμάται ο Νίκος Παπανδρέου, "πλήθη κόσμου κατέφθαναν κάθε μέρα στο σπίτι μας για να δουν και να χαιρετήσουν τον πατέρα. Ο καθένας τους κουβαλούσε μαζί του και κάποιο κομμάτι από την παλιά Ελλάδα. Το σπίτι γέμισε από τις φωνές, τις μυρωδιές, τα δώρα και τις ελπίδες τους. Κοιμόνταν στις κρεβατοκάμαρές μας, στην κουζίνα, στο σαλόνι, και μερικές φορές συγκεντρώνονταν ακόμα και στις τουαλέτες, για να συζητήσουν για την προεκλογική εκστρατεία, την πρώτη μετά από εννιά χρόνια." ('Δέκα μύθοι και μια ιστορία')
Ο Ανδρέας δεν ασχολήθηκε ποτέ ιδιαιτέρως με τη διακόσμηση των σπιτιών του. Το Καστρί πήρε τη σφραγίδα της Μαργαρίτας και η Εκάλη της Δήμητρας. Οσο για την κουζίνα των δυο μεγάλων πολιτικών, την εμπιστεύονταν κι οι δύο στα προσφιλή τους πρόσωπα. "Καθήκοντα μαγείρισσας έκανε η Δήμητρα Λιάνη", θυμάται ο Βασίλης Κεραμάς, "και ο Παπανδρέου έβρισκε όλα τα φαγητά της νοστιμότατα, αν και η μαγειρική της ήταν βαριά ανατολίτικη. Το τραπέζι όμως έμοιαζε φτωχότερο και από το "τραπέζι του φτωχού", γιατί βασίλευε η προχειρότητα." Για τον Καραμανλή μαγείρευε ο Θόδωρος: "Κι εντυπωσίαζε με τη μαγειρική του τέχνη - την εκλεπτυσμένη εκδοχή της ελληνοτουρκικής κουζίνας - επισκέπτες όπως ο Ντεμπρέ ή ο Μαλρώ, ενώ για τους Ελληνες νοσταλγούς επιφύλασσε τους περίφημους σβίγγους του."
Μια από τις τελευταίες ρήσεις του Ανδρέα ήταν ότι "το ΠΑΣΟΚ δεν κληρονομείται". Το ίδιο ισχύει καθώς φαίνεται και για τα σπίτια των ηγετών. Είναι μάλλον αμφίβολη η ανάδειξη του νέου ιδιοκτήτη της βίλας Γαλήνη Θεόδωρου Κατσανέβα σε ηγετική φυσιογνωμία του Κινήματος. Πάντως ο ίδιος είχε εγκαίρως αναρωτηθεί για το ζήτημα. Ο Κεραμάς κατέγραψε μια συνομιλία του Ανδρέα με τον γαμπρό του το καλοκαίρι του 1982: "-Τι θα γίνει Πρόεδρε με το Καστρί; Ο Παπανδρέου αιφνιδιασμένος προφανώς με την ερώτηση του γαμπρού του, που έχει και την ψιλή κυριότητα της πρωθυπουργικής κατοικίας, απάντησε συνοφρυωμένος. '-Δεν σε καταλαβαίνω τι θέλεις να πεις.' Ο Κατσανέβας συνέχισε. '-Για τη δήλωση Δρεττάκη θέλω να πω, Πρόεδρε. Το Καστρί ξεπερνάει τα εκατό εκατομμύρια. Τι θα κάνουμε;'" Είναι κι αυτό ένα πρώτο βήμα. Οταν ο πολιτικός αρχίζει να ανησυχεί για την ακίνητη περιουσία του, είναι έτοιμος για μια λαμπρή καριέρα.


Το σαράι και η καλύβα του πασά

Θετική ή αρνητική, η κριτική προς τους πολιτικούς περνά πολύ συχνά μέσα από την κριτική των σπιτιών τους. Ανεξάρτητα κάποτε από τη στάση που επιλέγει να υιοθετήσει ο ίδιος ο πολιτικός στο ζήτημα της στέγασής του, το σπίτι του συνιστά συνήθως βασικό στοιχείο της εικόνας του, τμήμα αναπόσπαστο της μυθολογίας που συγκροτείται γύρω από το πρόσωπό του. Αλλοτε λόγος θαυμασμού κι άλλοτε αιτία απαξίωσής τους, το ιδανικό για την περίπτωσή τους σπίτι αποτελεί μια από τις σοβαρότερες σπαζοκεφαλιές που καλούνται να λύσουν όσοι πολιτικοί επιθυμούν σήμερα να οικοδομήσουν με προσοχή τη δημόσια εικόνα τους.
Τα χρόνια πέρασαν, αλλά οι διαβόητοι "εφτά καμπινέδες" του σπιτιού του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στα Χανιά καταλαμβάνουν στη συλλογική μνήμη χώρο ανάλογο εκείνου της Αποστασίας. Αλλά και ο Ανδρέας Παπανδρέου για το σπίτι της οδού Αγράμπελης δέχθηκε τα τελευταία χρόνια της ζωής του μεγαλύτερη δόση κριτικής από όση είχε αντιμετωπίσει συνολικά σε ολόκληρη την πολιτική του διαδρομή. Απ' ό,τι φαίνεται, είναι στιγμές που τα σπίτια των πολιτικών μεταμορφώνονται όχι μόνο σε σύμβολο της απορριπτέας κατά τους αντιπάλους πολιτικής τους, αλλά κατορθώνουν να συμπυκνώσουν και τη συσσωρευμένη απογοήτευση φίλων και οπαδών. Υπάρχουν βέβαια και τα βραχύβια σκάνδαλα με σπίτια, αυτά που ανασύρονται από το συρτάρι την κατάλληλη στιγμή προκειμένου να αμαυρώσουν την εικόνα του ενοχλητικού ενοίκου τους. Στο άθλημα ειδικεύεται ασφαλώς η "Αυριανή", αλλά δεν είναι η μόνη. Πάντως εκείνη "αποκάλυψε" τις "βίλες" του Χ. Φλωράκη και της Μ. Δαμανάκη, εκείνη φρόντισε να ενημερώσει με τα πρωτοσέλιδά της για το "πενταόροφο ανάκτορο του Τσοβόλα". Η συγκυρία έχει ασφαλώς τη σημασία της. Εκτός κι αν είναι απλή σύμπτωση ότι στην πρώτη περίπτωση έπρεπε να μειωθεί η αξιοπιστία της αριστεράς, στη δεύτερη η αυτόνομη κάθοδος του Τσοβόλα. Κάπως έτσι προέκυψε και η εκστρατεία του "Ελεύθερου Τύπου" και του "Αδέσμευτου Τύπου" κατά του "αυθαίρετου του Κουβελάκη" το '94, σε μια χρονική στιγμή που ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης εμφάνιζε υψηλά ποσοστά δημοτικότητας.
Πειστικά ή μη, σοβαρά ή γελοία, τα σκάνδαλα με τα σπίτια των πολιτικών συγκαταλέγονται στα προσφιλέστερα αναγνώσματα ή θεάματα. Με τις συχνές ανατροπές και την εναλλαγή των πρωταγωνιστών θυμίζουν εξάλλου πολύ τη συνταγή των σίριαλ: τη μια στιγμή ο Δημήτρης Τσοβόλας, βουλευτής ακόμη του ΠΑΣΟΚ, απαιτεί από τη Βουλή να ξεκαθαρίσει την υπόθεση του διαμερίσματος Μητσοτάκη στο Παρίσι, την άλλη ως πρόεδρος πλέον του ΔΗΚΚΙ βρίσκεται με την οικοδομική άδεια στο χέρι να εξηγεί στους δημοσιογράφους πώς εξαφανίστηκε η πιλοτή που προέβλεπε το αρχικό σχέδιο και γιατί το συνολικό εμβαδόν της οικοδομής του δεν ξεπερνά τα 210 τετραγωνικά μέτρα. Αν και το μείζον που μπορεί να αποκομίσει η "κοινή γνώμη" από παρόμοια γεγονότα είναι να γίνει ξεφτέρι στις διατάξεις του ΓΟΚ, οι εκάστοτε εμπλεκόμενοι υιοθετούν δύο διαφορετικές -αλλά πάντοτε παρόμοιες- στρατηγικές: οι καταγγέλλοντες επιμένουν στις "αποκαλύψεις" τους, οι θιγόμενοι επιδιώκουν την "επαναπολιτικοποίηση" της κουβέντας. "Καλώ τον πρωθυπουργό σε τηλεοπτική αντιπαράθεση μαζί μου", ζητούσε ο Δ. Τσοβόλας στη συνέντευξη Τύπου που συγκάλεσε για να εξηγήσει τα του σπιτιού της Βούλας ( 17/09/96). Παραμονές εκλογών, και η συζήτηση είχε πάλι φουντώσει για κάποιο σπίτι...
Βέβαια έχει και ο καιρός γυρίσματα. Το σπίτι της Μαρίας Δαμανάκη που κάποτε της στοίχισε την αντικομμουνιστική λαϊκιστική επίθεση της "Αυριανής" μεταβλήθηκε αργότερα, πάλι από δημοσιογράφους, σε οργανικό μέρος του νέου της προφίλ: "Ενα μεγάλο τζάκι δέσποζε στο δωμάτιο... Οι τοίχοι ήταν βαμμένοι μ' ένα άσπρο σκοτωμένο, και πάνω τους υπήρχαν δυο-τρεις μοντέρνοι πίνακες και μερικοί ναϊφ. Στο βάθος... υπήρχε μια τραπεζαρία και ο τοίχος πίσω της ήταν βαμμένος σωμόν. Ηταν το μοναδικό έντονο χρώμα του χώρου, έδενε καλόγουστα με τα υπόλοιπα στοιχεία του και τόνιζε τις λιτές γραμμές. Μπροστά από τρεις μεγάλες τζαμαρίες που έβλεπαν στον κήπο υπήρχαν πολλά φυτά εσωτερικού χώρου που σου έδιναν την εντύπωση ότι το σπίτι ήταν η συνέχεια του κήπου" ("Γυναίκα", Αύγουστος '94). Δεν είναι η μοναδική φορά που η συμπάθεια προς το πρόσωπο της ενοίκου αντανακλάται και στην άποψη για το σπίτι της, αυτό το "υπέροχο σπίτι", κατά τον Λάμπη Ταγματάρχη, "που όταν έξω χιονίζει γίνεται ομορφότερο" ("Madame Figaro", Ιανουάριος '95).
Υπάρχουν όμως και οι πολιτικοί που συνέδεσαν τη ζωή τους με λιγότερο "υπέροχα" σπίτια και που, όντας υπουργοί ή και πρόεδροι Δημοκρατίας, αρνήθηκαν να μετακομίσουν σε μεγαλύτερο διαμέρισμα. Αυτοί ακολουθήθηκαν πάντοτε από την αντίστροφη μυθολογία: τα λιγοστά τους τετραγωνικά θεωρήθηκαν αδιαμφισβήτητη απόδειξη εντιμότητας, συνδέθηκαν πάντοτε με τη θετική πολιτική τους δράση. Να θυμηθούμε το "διαμερισματάκι των 2 1/2 δωματίων" του Γιάννη Αλευρά, το "γεμάτο βιβλία ημιϋπόγειο" του Γιώργου Γεννηματά, τον Κωνσταντίνο Τσάτσο που επέστρεψε στο σπίτι της οδού Κυδαθηναίων όταν ολοκληρώθηκε η προεδρική του θητεία. Στους αντίποδες βρίσκεται η περίπτωση Σαρτζετάκη. Η ανέγερση της έπαυλής του στην Πεντέλη προκάλεσε ποικιλία δηλώσεων, μεταξύ των οποίων και εκείνη του Απ. Ανδρεουλάκου με αφορμή την περιουσία του τέως: "Πέντε χρόνια πρόεδρος Δημοκρατίας ο Σαρτζετάκης κι έφτιαξε ένα μικρό, τι μικρό, μεγάλο παλάτι. Είπε κανείς να πάει να του το πάρει πίσω;" ("Ε", 08/05/94).


Το Ε9 του πολιτικού

Από τη μια η πίεση για περισσότερη "διαφάνεια" και από την άλλη οι ανάγκες του σύγχρονου πολιτικού μάρκετινγκ υποχρεώνουν λίγο πολύ όλα τα πολιτικά στελέχη να ανοίξουν διάπλατα τις πόρτες, όχι μόνο των σπιτιών τους, αλλά -αν είναι δυνατόν- και της ζωής τους ολόκληρης. Κάπως έτσι φτάσαμε στις "λάιφ στάϊλ" παρουσιάσεις των πολιτικών από τα ΜΜΕ, στις οποίες καταναλώνουμε μοναδικές πληροφορίες για το υλικό και το αισθητικό επίπεδο του νοικοκυριού τους. Και, σχεδόν παράλληλα, κατακτήσαμε και μια νέα απόλαυση: την ανάγνωση με κάθε λεπτομέρεια των δηλώσεων του "πόθεν έσχες" που υποχρεωτικά πλέον υποβάλλουν κατ' έτος όλοι τους, υπουργοί και βουλευτές, στον πρόεδρο της Βουλής.
Αν λοιπόν υπάρχουν αμφιβολίες για το ιδιοκτησιακό καθεστώς κάθε ενός τετραγωνικού που ίσως είδαμε σε ένα τηλεοπτικό ή φωτογραφικό πλάνο του σπιτιού ενός πολιτικού, δεν έχουμε παρά να μελετήσουμε τη δήλωσή του. Δικό του (της) ή της (του) συζύγου, το ακίνητο περιγράφεται αναλυτικά, όπως ακριβώς στον έφορο. Η περίφημη βίλα της οδού Αγράμπελης, π.χ, στην Εκάλη -που πρόσφατα ξαναθαυμάσαμε με αφορμή την τελετή δωρεάς του ιατρικού εξοπλισμού της- χτίστηκε σε οικόπεδο 2.250 τ.μ., και μαζί με το εκκλησάκι, τα γκαράζ και τα υπόγεια καλύπτει 921 τ.μ. Το διαμέρισμα της οδού Αναγνωστοπούλου στο Κολωνάκι, που ζεί ο διάδοχος πρωθυπουργός, καλύπτει έκταση 184 τ.μ. Το εμβαδόν του μπαλκονιού δεν καταγράφεται. Αγοράστηκε το 1986 και ανήκει στην κ. Δάφνη Σημίτη. Το εξοχικό του πρωθυπουργού, στους Αγίους Θεοδώρους, είναι 200 τ.μ., επί οικοπέδου 3.372 τ.μ. και του ανήκει κατά το ήμισυ.
Ο κατάλογος, ως γνωστόν, δεν τελειώνει εδώ. Τα "πόθεν έσχες" των πολιτικών συνιστούν από τα προσφιλέστερα αναγνώσματα και απασχολούν τουλάχιστον μία φορά το χρόνο το σύνολο των ΜΜΕ. Ας μείνουμε στη διαπίστωση ότι, ενώ πολλοί, μεταξύ των οποίων αρκετά μέλη του υπουργικού συμβουλίου, κινούνται σε "μικρομεσαία" επίπεδα, ορισμένοι (Λιβανός, Σημίτης, Αχ. Καραμανλής, Μάνος, Βαρβιτσιώτης, Καμμένος, Γκελεστάθης κ.ο.ο.) έχουν σημαντική περιουσία. Ο Δ. Λιβανός, ο Τζ. Τζαννετάκης και η Φ. Πετραλιά διαθέτουν μάλιστα και το ιδιόκτητο νησί ή τη βραχονησίδα τους.
Δίνοντας στη δημοσιότητα τα "πόθεν έσχες" των πολιτικών, ο αρμόδιος δεύτερος αντιπρόεδρος της Βουλής υπολόγιζε στις 19 Ιουλίου '95 ότι το βάρος των 306 δηλώσεων (300 βουλευτών και έξι εξωκοινοβουλευτικών υπουργών) ξεπερνούσε τα 352 κιλά!

(Ελευθεροτυπία, 2/3/1997)