ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΗ ΛΑΕ!

Ο πουριτανισμός της προόδου

1.   2. 

Σε μια μόνο κοιλάδα της πάλαι ποτέ κραταιάς ΕΣΣΔ (Τσούισκαγια της Κιργισίας) η καλλιέργεια της κάνναβης είχε έκταση όσο το ένα τρίτο της Ελλάδας. Το περίεργο είναι ότι η περιοχή δεν φημίζεται για τον αμερικάνικο τρόπο ζωής των κατοίκων της. 

Drug-War αλά ελληνικά

Μια φορά κι έναν καιρό είχαμε ένα λαό ικανό να δένει τ' ατσάλι. Είχαμε μια εργατική τάξη που την έτρεμαν οι αστοί. Είχαμε κι ένα κόμμα, καρφί στο μάτι του ιμπεριαλισμού.
Και ξαφνικά όλα αλλάξανε. Ο λαός αποχαυνώθηκε. Η εργατική τάξη ξερίζωσε τα γεράνια απ' τη Δραπετσώνα και άρχισε να φυτεύει κανναβουριές. Τότε το κόμμα ξεσηκώθηκε σαν μια γροθιά για να χτυπήσει το κακό στη ρίζα του: να απαιτήσει, δηλαδή, την αποπομπή του βλάσφημου υπουργού που προκάλεσε όλη αυτή την καταστροφή...
Η εκστρατεία του ΚΚΕ εναντίον του κ. Παπανδρέου, ο οποίος τόλμησε να υποστηρίξει για μια ακόμη φορά την άποψή του ότι η πολιτική της ποινικοποίησης και της καταστολής έχει αποτύχει και ότι οφείλουμε να διερευνήσουμε και άλλες μεθόδους αντιμετώπισης της λεγόμενης "μάστιγας του αιώνα", ξεπέρασε κάθε άλλη προσωπική επίθεση του κόμματος εναντίον κυβερνητικού στελέχους από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα.
Διαβάζοντας κανείς τον Ριζοσπάστη αυτές τις μέρες μένει με την εντύπωση ότι όλη η αντίδραση έχει ρίξει το βάρος της υπέρ του διαχωρισμού των λεγομένων "ναρκωτικών ουσιών" με μπροστάρη τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών. Την άποψη αυτή διατυπώνει με σαφήνεια ο γραμματέας του ΚΣ της ΚΝΕ Νίκος Σοφιανός: "Γνωστά κέντρα μεθοδεύουν τη νομιμοποίηση της χρήσης των ναρκωτικών."
Φυσικά ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Ο κ. Παπανδρέου βρέθηκε εξαρχής απολογούμενος για το "ατόπημά" του. Πρώτα πρώτα τον άδειασε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, μιλώντας για "προσωπικές απόψεις". Αποστάσεις πήραν και οι καθ' ύλην αρμόδιοι Μανόλης Σκουλάκης και Στέφανος Μανίκας. Ο υπουργός Δικαιοσύνης εξέφρασε την "κάθετη" διαφωνία του: "Αυτά που λέει δεν τα δέχεται ο λαός και θα του απαντήσει κατάλληλα." Βρήκαν ευκαιρία να ξεσπαθώσουν και κάποιοι απ' τους "32", όπως ο Χρήστος Κηπουρός ("Να μην μπερδεύουμε την ειρήνη με την ηρωίνη") και ο Στυλιανός Παπαθεμελής ("Οι Ελληνες δεν πρέπει να γίνουν πειραματόζωα ενός τέτοιου πειράματος"). Η αντιπολίτευση υπήρξε εξίσου κατηγορηματική. Η Νέα Δημοκρατία βρήκε ένα αδύνατο σημείο της κυβερνητικής συνοχής και φρόντισε να το εκμεταλλευθεί με σκληρή επίθεση. Αλλά και όσοι αρθρογράφοι θέλησαν να υπερασπιστούν τον υπουργό, περιορίστηκαν στο δικαίωμά του να λέει τη γνώμη του, αποφεύγοντας την ακανθώδη ουσία. Ακόμα και οι μέχρι πρότινος ομοϊδεάτες τού κ. Παπανδρέου, η διακομματική ομάδα βουλευτών που είχε τολμήσει να υποβάλει σχέδιο νόμου για την αποποινικοποίηση πριν λίγα χρόνια, δεν τόλμησε να συνταχθεί πλήρως μαζί του. Οταν ρωτήθηκε σχετικά ο Φώτης Κουβέλης, δήλωσε ότι δεν θυμάται να περιλαμβάνεται στην κοινή πρόταση και η καλλιέργεια χασίς "δι' ιδίαν χρήσιν". Οι ελάχιστοι βουλευτές που τόλμησαν να μην συνταχθούν με το γενικό ανάθεμα (Πέτρος Κουναλάκης, Σταύρος Μπένος, Στέλλα Αλφιέρη) βρέθηκαν εκτεθειμένοι στις επιθέσεις των σταυροφόρων της νέας ναρκω-εκστρατείας.
Σε ποιον, λοιπόν, κάνει αντιπολίτευση το ΚΚΕ; Οσο σημαντικό και να θεωρούν το πρόσωπο του Γιώργου Παπανδρέου, όσο και να τον ταυτίζουν με τα συμφέροντα των Αμερικάνων και να αναφέρονται στην αμερικανική καταγωγή του, δεν είναι ασφαλώς η παραίτηση ή η απόλυση του υπουργού που θα άνοιγε το δρόμο στην καταπολέμηση των ναρκωτικών. Πώς να ερμηνεύσουμε, λοιπόν, αυτή τη σκληρή εκστρατεία; Θα ήταν λάθος αν της δίναμε ένα σαφή πολιτικό χαρακτήρα. Το ΚΚΕ γνωρίζει καλά ότι η επαγγελία της απόλυτης καταστολής και η άρνηση οποιασδήποτε αποποινικοποίησης ή διαχωρισμού, στην πραγματικότητα είναι η κυρίαρχη πολιτική των πιο συντηρητικών κύκλων σ' ολόκληρο τον κόσμο και πρώτα πρώτα στις ΗΠΑ. Είναι η ουσία του "πολέμου των ναρκωτικών" που κήρυξαν οι πρόεδροι Ρίγκαν και Μπους με τα γνωστά αποτελέσματα.
Αλλά και στην Ελλάδα, δεν είναι το ΚΚΕ ο πρώτος διδάξας. Στις 19 Μαϊου το Γενικό Επιτελείο Στρατού κήρυξε το 1997 "Ετος καταπολέμησης των ναρκωτικών", για να εισπράξει την επιδοκιμασία του Ριζοσπάστη: "Σε σχέση με το στρατό και τη στρατευμένη νεολαία είναι φιλότιμη αυτή η προσπάθεια."
Ο Drug-War του ΚΚΕ πρέπει κατά τη γνώμη μας να αποδοθεί στην εκτίμηση της ηγεσίας του Περισσού, ότι η "αντιναρκωτική εκστρατεία" είναι προνομιακό πεδίο ανάπτυξης συμμαχιών του κόμματος σε επίπεδο κορυφής αλλά και βάσης. Το σύνθημα "Πέντε κόμματα, δύο πολιτικές" εδώ δεν έχει εφαρμογή. Εφόσον διαπιστώνεται ότι όλοι συναινούν στην ίδια κατασταλτική πολιτική, οι υπεύθυνοι του ΚΚΕ πιστεύουν ότι η άκαμπτη στάση του κόμματος το τοποθετεί στην πρώτη γραμμή του κοινού αγώνα. Υπάρχει η πείρα των "μετωπικών σχημάτων" κατά των ναρκωτικών, όπου στρατεύθηκαν κατά την τελευταία εικοσαετία στελέχη του "προοδευτικού χώρου" (Ευάγγελος Μαχαίρας, Βασίλης Φίλιας, Μάριος Νικολινάκος), αναγνωρίζοντας την πρωτοκαθεδρία του ΚΚΕ. Επιστρατεύονται τώρα και κάθε λογής συνδικαλιστικά σωματεία, ενώσεις γονέων και αντιστασιακών για να ορθώσουν το ανάστημά τους απέναντι στον Γ. Παπανδρέου: Το παράρτημα Πετρούπολης της ΠΕΑΕΑ, ο Σύνδεσμος Συνταξιούχων Επιδοματούχων ΙΚΑ, το προεδρείο του Συνδέσμου Υπαλλήλων Ανωνύμων Εταιριών και Γραφείων, οι Ναυτεργατικές Συνδικαλιστικές Κινήσεις, η Πανελλήνια Ενωση Αγωνιστών και Φίλων της ΕΠΟΝ.

Αυτή όλη η εκστρατεία παίρνει τη μορφή μιας ηθικής στάσης απέναντι στο κοινωνικό πρόβλημα. Ως αντίδοτο για τα ναρκωτικά προσφέρεται στη νεολαία το "φάρμακο" του σχολείου και της εργασίας. Στη χιουμοριστική στήλη 'Διακριτικά' του Ριζοσπάστη διαβάζουμε: "Γιατί να στερηθεί, δηλαδή, η ελληνική νεολαία το συνταγματικό της δικαίωμα να επιλέξει τη μαστούρα και την ξάπλα από τη μόρφωση και τη δουλιά;" Δεν είναι ανάγκη να οραματίζεται κανείς τη δικτατορία του προλεταριάτου για να ταυτίζεται με το προβαλλόμενο πρότυπο. Και είναι αυτονόητο ότι ανατίθεται στους γονείς να "συμμαζέψουν" τα παιδιά τους. "Αλίμονο αν υπάρχουν γονείς που σου εμπιστεύονται τα παιδιά τους", λέει ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Γιώργος Σούρλας στον ψυχίατρο Γιώργο Οικονομόπουλο και εισπράττει το επιδοκιμαστικό σχόλιο του Ριζοσπάστη: "Τα όσα είπε στην εκπομπή 'Προφίλ' ο Γ.Οικονομόπουλος -μέγας μαχητής υπέρ της νόμιμης χρήσης κάθε ναρκωτικής ουσίας- μπορεί να τα αντιπαρέλθει κανείς με τον αφορισμό του πρώην υπουργού Υγείας της Νέας Δημοκρατίας". Ούτε λόγος για την επιμονή του στελέχους της Δεξιάς στην επαναφορά της θανατικής ποινής, για να εκλείψει η μάστιγα. Ούτε λέξη για την εγκατάλειψη του απλού χρήστη στη διακριτική ευχέρεια των διωκτικών αρχών.
Η τελική ευχή του κόμματος αποκαλύπτεται σε άρθρο του Σπύρου Στριφτάρη: "Και πάλι θα ακουστεί η αγωνιώδης φωνή πολλών γονιών. Ναι, να πάει το παιδί μου στην ΚΝΕ για να γλιτώσει από τα ναρκωτικά. Δεν πέρασαν δα και πολλά χρόνια από τη 10ετία του '80 που αυτό ακουγόταν σ' όλες τις γειτονιές της Αθήνας."
Ασφαλώς δεν είναι σοβαρή μέθοδος πρόληψης η υποχρεωτική εγγραφή των παιδιών στην ΚΝΕ. Το επισήμανε η ίδια η κ. Παπαρήγα πριν από ένα μήνα στο 7ο Συνέδριο της ΚΝΕ: "Η σοσιαλιστική κοινωνία οικοδομείται πάνω σε μια κοινωνία που κληροδοτεί ο καπιταλισμός. Οι συνήθειες, οι αντιλήψεις και ο εθισμός δεν καταργούνται την άλλη μέρα, όταν η εργατική τάξη και οι σύμμαχοί της θα έχουν κατακτήσει την εξουσία. Αρα οι συνέπειες της ναρκομανίας θα είναι ορατές και στη νέα κοινωνία." Το χειρότερο είναι ότι ακόμα και ύστερα από εφτά δεκαετίες υπαρκτού σοσιαλισμού υπήρχαν στη Σοβιετική Ενωση δεκάδες χιλιάδες χρήστες. Δεν το λέμε εμείς, το λέει το επίσημο πρακτορείο Νοβόστι (Ιούνιος 1988), που σημειώνει ότι μέσα σε ένα χρόνο, το 1987, ανακαλύφθηκαν 915.000 φυτείες παπαρούνας και κατασχέθηκαν ναρκωτικά αξίας 240 εκατ. ρουβλίων.

Τι απομένει, λοιπόν, από όλη αυτή την εκστρατεία; Μόνο το χάιδεμα των συντηρητικών ανακλαστικών μιας κοινωνίας που είναι έτοιμη να κλείσει τα παιδιά της στη φυλακή, στο μοναστήρι και -στην καλύτερη περίπτωση- στην ΚΝΕ, όχι για να λύσει το πρόβλημα των ναρκωτικών, αλλά για να πάψει να βλέπει τις συνέπειες της μακρόχρονης κατασταλτικής πολιτικής.

Παρ' το στεφάνι μας

Να 'ταν μόνο τα ναρκωτικά... Ενα διόλου ευκαταφρόνητο τμήμα των εγχώριων προοδευτικών έχει να επιδείξει την πιο σταθερή προσήλωση στα ιδανικά της "παραδοσιακής ελληνικής οικογένειας", του πρωταρχικού αυτού "κύτταρου του έθνους" που για το καλό του τόπου οφείλει να παραμείνει αναλλοίωτο στο χρόνο και αμόλυντο από "ξενικές" επιρροές. Υποκριτική και βαθιά αναχρονιστική, η ειδυλλιακή αυτή εικόνα της οικογένειας έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τον ισονομιστικό λόγο που καλλιεργείται τα τελευταία χρόνια από τους πάσης φύσεως "προοδευτικούς": η παραδοσιακή οικογένεια παραπέμπει σε μια κοινωνία αρχαϊκή και προϋποθέτει την απόλυτη εξουσία του πατέρα-αφέντη και την υποταγή των λοιπών μελών στην αυταρχική του βούληση.
Δύσκολο να υπερασπίσει κανείς το παρωχημένο μοντέλο, και μάλιστα από θέσεις αριστερές. Κάθε φορά ωστόσο που οι συνθήκες το επιτρέπουν, η "ελληνική οικογένεια" επανέρχεται πλησίστια ως το έσχατο μετερίζι του έθνους εν κινδύνω, ως μοναδική ελπίδα ανάκαμψης του συρρικνούμενου ελληνισμού. "Χωρίς οικογένεια και γυναίκα δεν υπάρχει εθνική συνέχεια, δεν υπάρχει Εθνος", έγραφε πρόσφατα ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης, μέλος τότε του ΕΓ του ΠΑΣΟΚ (8/4/95). Βέβαια η κλασική αφορμή για τα "προοδευτικά" εγκώμια της οικογένειας προσφέρεται από την κατά καιρούς αναζωπύρωση του περιβόητου "δημογραφικού προβλήματος". Ετσι, δεν ήταν λίγα τα "προοδευτικά" ονόματα που συνυπέγραψαν το γνωστό διακομματικό πόρισμα της Βουλής, το οποίο απέδωσε τη μείωση των (ελληνικών) γεννήσεων στην "έκτρωση και την εξ αυτής στείρωση, στην υπονόμευση των παραδοσιακών αξιών του γάμου και της τεκνοποιίας, στον υπέρμετρο ευδαιμονισμό και τη χαλάρωση των ηθών" (1993).
Δεν είναι όμως μόνον οι διακομματικές δημογραφικές ανησυχίες και οι συμπάθειες πολλών αριστερών προς τις ακροδεξιές ενώσεις πολυτέκνων που φέρνουν στο προσκήνιο αντιλήψεις για την οικογένεια που θα τη ζήλευαν και οι διαφωτιστές της δικτατορίας. Τα πιο ποικίλα θέματα, από τα ροζ τηλέφωνα έως το ωράριο των νυκτερινών κέντρων και τους οίκους ανοχής δίνουν την ευκαιρία σε πολλούς (συνήθως τους ίδιους) "προοδευτικούς" να προσθέσουν το δικό τους λιθαράκι στο ανάθεμα κατά του "ξένου τρόπου ζωής", της ανηθικότητας που μαστίζει τη νεολαία και των πορνείων που μολύνουν τη ζωή των φιλήσυχων οικογενειών της πλατείας Βικτωρίας.
Αλλά η σταθερότερη αριστερή ιδεολογική στήριξη στην οικογένεια - την οικογένεια ως έχει και ευρίσκεται- προέρχεται από το ΚΚΕ. Λησμονώντας τις παλιές του ανησυχίες για ένα θεσμό που κάποτε θεωρούσε προϊόν της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, το μεταπολιτευτικό ΚΚΕ μοιάζει πεισμένο ότι η ελληνική οικογένεια συνιστά προνομιακό τόπο αντιμετώπισης του ολέθριου "αμερικάνικου τρόπου ζωής". Για το λόγο αυτό, σε εποχές άνθησης της φεμινιστικής και της νεολαιίστικης αμφισβήτησης, το ΚΚΕ και οι οργανώσεις του ανέλαβαν εργολαβικά τη δυσφήμηση των "ξενόφερτων" ιδεών που ξεσήκωναν τότε τα μυαλά γυναικών και νέων στρέφοντάς τους κατά της οικογένειας.
Η φεμινιστική κριτική στην οικογένεια αντιμετωπίστηκε έτσι εξαρχής όχι απλώς ως αποπροσανατολιστική για το λαό, αλλά και ως ξένος δάκτυλος. "Να αγωνιστώ για την ίση αμοιβή και για την προστασία της μητρότητας και των παιδιών μου ή να πείσω τον άντρα μου να πλένει πιάτα, να αλλάζει τα παιδιά, να καθαρίζει πατάτες και χόρτα; (...) Να πάρω μέρος στην καμπάνια κατά της βόμβας νετρονίου ή να ξεσηκώσω θύελλα διαμαρτυριών, όταν κάποια γυναίκα βιάζεται ή την χτυπά ο άντρας της;": η "Σύγχρονη Γυναίκα", το έντυπο της προσκείμενης στο ΚΚΕ γυναικείας οργάνωσης ΟΓΕ βρίθει τέτοιων "διλημμάτων" τα πρώτα μεταπολιτευτικά χρόνια.
Την ίδια εποχή, και ενώ οι γυναίκες καλούνταν να αντιμετωπίσουν ως διχαστική -και ως εκ τούτου αντιλαϊκή- κάθε φεμινιστική διαμαρτυρία, οι νέοι πιέζονταν να είναι υπάκουοι, να αποφεύγουν τις εφήμερες ερωτικές σχέσεις, να διαβάζουν τα μαθήματά τους για να μη στενοχωρούν τους δικούς τους και, ειδικά τα κορίτσια, να μην αργούν να γυρίσουν στο σπίτι το βράδυ. "Θέλουμε οι νέοι να τρέφουν πραγματική αγάπη στην οικογένεια, ν' αντιλαμβάνονται και να εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους απέναντί της (...). Να έχουν αισθηματικές σχέσεις με το άλλο φύλο που ν' ανταποκρίνονται στα ιδανικά της προόδου. Να έχουν στέρεους συναισθηματικούς δεσμούς", διαβάζουμε σε Διακήρυξη του Κεντρικού Συμβουλίου της ΚΝΕ (Ιούνιος 1977). "Πρέπει να βλέπουμε τον ερωτικό δεσμό καταρχήν σαν μόνιμη σχέση", συμπλήρωνε στην ίδια συνεδρίαση ο Γρηγόρης Φαράκος προτείνοντας μέτρα διαπαιδαγώγησης της κομμουνιστικής νεολαίας που έμειναν στην ιστορία ως μνημείο μικροαστικού πουριτανισμού.
Σπάνιες υπήρξαν όμως οι φορές που το ΚΚΕ ασχολήθηκε άμεσα και καθαρά με τα προβλήματα της οικογένειας. Συνήθως παρέκαμπτε τα ζητήματα, επιστρατεύοντας το γνωστό επιχείρημα "εδώ ο κόσμος καίγεται". Τυχαίο -όσο και χαρακτηριστικό- παράδειγμα η στάση του τότε βουλευτή Κώστα Λουλέ κατά τη συζήτηση της νομοθετικής ρύθμισης του βιασμού, και ειδικότερα του βιασμού εντός γάμου: "Κι εδώ αναρωτιέται κανείς. Γιατί καθόμαστε και βάζουμε διάταξη για το βιασμό του (sic) ή της συζύγου, ενώ έχουμε τόσα μεγάλα ζητήματα να τακτοποιήσουμε; Ταιριάζει;" (Πρακτικά Βουλής, 13/2/84).
Οσο περνούν βέβαια τα χρόνια, η αντιμετώπιση της οικογένειας ως νησίδας ισότητας και αγάπης προκαλεί μπελάδες στα γυναικεία στελέχη του ΚΚΕ, που από το 1990 τολμούν να ψελλίσουν ότι η τακτική αυτή απομακρύνει τις γυναίκες από το κόμμα: "Κομμουνίστρια στα Νέα Λιόσια ανέφερε ότι ο Σύλλογος των γυναικών -στον οποίο είναι μέλος- είχε σηκώσει τα χέρια ψηλά όταν μια συνδημότισσά της ήρθε στο σύλλογο ζητώντας βοήθεια, επειδή είχε προβλήματα στις σχέσεις με τον άντρα της" (ΚΟ Αττικής, 31/1/90).


Τα αναμορφωτήρια του κ. καθηγητή 

"Η αποχαλίνωση που παρατηρείται σε μεγάλα τμήματα της νεολαίας προμηνύει μια καθοδική, όχι ανοδική πορεία του λαού και Εθνους. Οσοδήποτε κι αν η θέση φαίνεται σκληρή και τραχιά, η καθοδική αυτή πορεία πρέπει να ανακοπεί με κάθε μέσο. Οι εστίες μόλυνσης, που απλώνονται συνεχώς σαν μια κηλίδα λάδι, πρέπει ν' αντιμετωπιστούν άμεσα και δραστικά. Δραστικά, που σημαίνει με νυστέρι και χειρουργείο, όχι με ευχολόγια και `πατρικές' συμβουλές".
Συντάκτης των παραπάνω γραμμών δεν είναι κάποιος τυπικός φασίστας, νοσταλγός των μεθόδων με τις οποίες διαπαιδαγωγούσε το έθνος η πατροπαράδοτη δεξιά της πατρίδας-θρησκείας-οικογένειας. Ο άνθρωπος που ήθελε να βάλει την ελληνική νεολαία στο γύψο για να τη σώσει ήταν ένας χαρακτηριστικότατος εκπρόσωπος των προοδευτικών "διανοουμένων της Αλλαγής": ο καθηγητής της Παντείου (και της ΕΛ.ΑΣ.) Βασίλης Φίλιας. Το κείμενό του ("Θετικά μέτρα για τους νέους μας, όχι θεωρίες") δημοσιεύθηκε στην "Ελευθεροτυπία" της 9.7.1983, σε μια εποχή που περιοδικά ποικίλης ύλης και τα ρεπορτάζ των νεοεμφανιζόμενων τότε ταμπλόιντ είχαν αρχίσει να ανακαλύπτουν ότι ξενόφερτα ρεύματα (πανκς, χούλιγκανς, σκληροί ροκάδες και άλλα πολλά) απειλούσαν τις παραδοσιακές μας αξίες.
Αποδεικτικά στοιχεία για την ύπαρξη του "κακού" δεν ήταν δύσκολο να βρεθούν: μέσα σε λίγες γραμμές σωριάζονται, φύρδην-μίγδην, η χρήση ναρκωτικών, ειδεχθείς εγκληματικές ενέργειες (όπως οι βιασμοί μετά φόνου), κλασικές νεανικές πρακτικές (λχ φυγή από το πατρικό σπίτι), νεοεμφανιζόμενες τότε μορφές συλλογικής παραβατικότητας (χουλιγκανισμός), ακόμα και φαινόμενα όπως "οι τροχοφόροι καμικάζι" που "γίνονται όλο και περισσότερο δημόσιος κίνδυνος για την κυκλοφορία και παράλληλα βασικός παράγοντας ηχορρύπανσης, συντελεστής διατάρραξης της κοινής ησυχίας πρώτου μεγέθους"... Οσο για τις προτεινόμενες μεθόδους θεραπείας, ο δημοκράτης καθηγητής μόνο για ασάφεια δεν μπορεί να κατηγορηθεί: "Δεν έχεις `επιείκεια' για τους χούλιγκανς και ούτε παραπέμπεις έναν ή δύο για μαζικές εκδηλώσεις κτηνωδίας, αλλά συλλαμβάνεις δεκάδες και εκατοντάδες, που τους στέλνεις σε ειδικά αναδιαπαιδαγωγικά καταστήματα για σοβαρά χρονικά διαστήματα. (...) Από το άλλο μέρος, δημιουργείς σ' όλη την Ελλάδα, κάτω από την αιγίδα της τοπικής αυτοδιοίκησης κέντρα νεότητος, χώρους αθλοπαιδιών, χώρους υγιούς ψυχαγωγίας και φροντίζεις στην τηλεόραση να μην περνάει τίποτα, που λειτουργεί φθοροποιά εις βάρος της νεολαίας, οσοδήποτε κι αν διαμαρτύρονται όσοι θα χάσουν τα διεγερτικά και γαργαλιστικά `ερεθίσματα'".
Την επόμενη χρονιά, η Ελληνική Αστυνομία ανέλαβε να υλοποιήσει το όραμα του εκπαιδευτή της, εξαπολύοντας μια χωρίς προηγούμενο εκστρατεία "επιχειρήσεων αρετής" στα νεανικά στέκια της Αθήνας. Το (εκρηκτικό) αποτέλεσμα που προέκυψε είναι όμως μια άλλη ιστορία...

(Ελευθεροτυπία, 15/6/1997)