ΔΙΑΛΥΤΗΡΙΑ ΠΛΟΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΣΙΑ

Ο Τοξικός Θάνατος Ταξιδεύει

1.   2.   3.

ΣΤΟ ΟΡΙΟ

Μάιος 1981. Ο ΟΗΕ ξεκινά το πρώτο πρόγραμμα ελέγχου της διακίνησης επικίνδυνων αποβλήτων.

1986. Τρεις κυβερνήσεις απαγορεύουν την εισαγωγή επικίνδυνων υλικών στις χώρες τους.

Αύγουστος 1986. Το φορτηγό Khian Sea με 14.000 τόνους τοξικά απόβλητα αποπλέει από τη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ. Μετά από περιπλάνηση 27 μηνών στα νερά 5 ηπείρων, και παρά την αντίδραση της Greenpeace, κατορθώνει να αδειάσει το φορτίο του στις ακτές της Αϊτής και στον Ινδικό Ωκεανό.

Νοέμβριος 1986. Μια πυρκαγιά στο εργοστάσιο της χημικής βιομηχανίας Σαντόζ στη Βασιλεία της Ελβετίας προκαλεί μεγάλη μόλυνση στο Ρήνο. Για να μετριάσουν τις αρνητικές εντυπώσεις της κοινής γνώμης οι ελβετικές χημικές βιομηχανίες προωθούν την ιδέα της "Σύμβασης της Βασιλείας".

Μάρτιος 1987. Η φορτηγίδα Mobro ξεκινά από τη Νέα Υόρκη με 3.186 τόνους στερεά απόβλητα. Το ταξίδι της μετατρέπεται σε διεθνές ανέκδοτο, μετά από αποτυχημένες προσπάθειες να ξεφορτώσει σε 6 διαδοχικά πολιτείες των ΗΠΑ. Μετά από περιπλάνηση στο Μεξικό και τις Μπαχάμες το πλοίο επιστρέφει άπρακτο στη Νέα Υόρκη. Είχε διασχίσει 6.000 μίλια σε 162 μέρες. 

Αύγουστος 1987. Η ιταλική χημική βιομηχανία μολύνει με απόβλητα μια μικρή παραλιακή πόλη της Νιγηρίας.

1988. Ο αριθμός των χωρών που απαγορεύουν την εισαγωγή επικίνδυνων αποβλήτων φτάνει τις 33.

Μάρτιος 1989. Υπογράφεται από 35 κράτη και την Ευρωπαϊκή Ενωση η "Σύμβαση της Βασιλείας", η οποία θεσπίζει κάποιους κανόνες ελέγχου της διακίνησης αποβλήτων. 

Νοέμβριος 1989. Με την πτώση του τοίχους του Βερολίνου αρχίζει η εισβολή αποβλήτων της Δύσης στις χώρες του Ανατολικού συνασπισμού. Σκάνδαλα με εισαγωγή σκουπιδιών ξεσπούν στην Πολωνία, στην Ουκρανία, την Αλβανία και τη Ρουμανία.

Δεκέμβριος 1989. Υπογράφεται η συνθήκη Lome IV. Το άρθρο 39 απαγορεύει την εισαγωγή αποβλήτων στις χώρες της Αφρικής της Καραϊβικής και του Ειρηνικού.

1992. Ο αριθμός των κρατών που απαγορεύουν την εισαγωγή τοξικών υλικών φτάνει τα 88. 

1992. Εταιρεία των ΗΠΑ στέλνει τοξικά απόβλητα στο Μπανγκλαντές ως λιπάσματα. Η κυβέρνηση της ασιατικής χώρας αγοράζει 3.000 τόνους "λιπάσματα" τα οποία περιέχουν μόλυβδο και κάδμιο.

1992. Τρεις νοτιοαφρικανοί εργάτες μολύνονται από την εισαγωγή υδραργύρου στη χώρα. Ο ένας πεθαίνει. 

Μάρτιος 1994. Η δεύτερη σύνοδος της "Σύμβασης της Βασιλείας" απαγορεύει το εμπόριο αποβλήτων από χώρες εντός προς χώρες εκτός ΟΟΣΑ. Η απόφαση κωδικοποιείται ως "Απαγόρευση της Βασιλείας".

Απρίλιος 1995. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με ψήφους 407-3 αποφασίζει την ένταξη της "Απαγόρευσης της Βασιλείας" στους νόμους της Ε.Ε.

1995. Οι χώρες που απαγορεύουν την εισαγωγή επικίνδυνων αποβλήτων ξεπερνούν τις 120. 

Ιανουάριος 1997. Η Ευρωπαϊκή Ενωση, αποφασίζει την απαγόρευση όλων των εξαγωγών αποβλήτων προς χώρες που δεν ανήκουν στον ΟΟΣΑ. Η απαγόρευση τίθεται σε ισχύ από την 1.1.1998.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ

Basel Action Network, Greenpeace "Legal and political restraints on the export of waste vessels containing hazardous substances" (4 Ιουνίου 1998). Μια κοινή μελέτη των δυο περιβαλλοντικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται για την απαγόρευση της μεταφοράς των παροπλιζόμενων πλοίων σε χώρες του Τρίτου Κόσμου. Αναλύεται το νομικό μέρος της αντίθεσης των ΗΠΑ στην εφαρμογή της "Απαγόρευσης της Βασιλείας".

"The Basel Ban. A Triumph for Global Environmental Justice" (Ιούνιος 1998). Το πρώτο δελτίο Τύπου της ομώνυμης οργάνωσης περιγράφει το ιστορικό της "Σύμβασης της Βασιλείας" και τις δυσκολίες υιοθέτησης της "Απαγόρευσης".

http://www.ban.org. Στο Ιντερνετ φιλοξενείται η σελίδα της οικολογικής οργάνωσης που μαζί με την Greenpeace ασχολείται με την εφαρμογή της "Σύμβασης της Βασιλείας". Πολλά στοιχεία για τη συμπεριφορά των διάφορων χωρών του ΟΟΣΑ, για τις αντιδράσεις των εφοπλιστικών κύκλων και για την κινητοποίηση τόσο στις χώρες προέλευσης των τοξικών αποβλήτων όσο και στις χώρες υποδοχής. 



ΔΕΙΤΕ

Greenpeace "Shipbreaking in India" (παραγωγή Greenpeace, 1998). Ντοκιμαντέρ της ομάδας έρευνας της Greenpeace, από την επίσκεψή της στα διαλυτήρια πλοίων της Ινδίας, ιδιαίτερα στο μεγαλύτερο διαλυτήριο του κόσμου (Αλάνγκ) και τη Βομβάη. Η αμοντάριστη και ασχολίαστη εικόνα είναι αδιάψευστος μάρτυρας για όσα ισχυρίζεται η διεθνής οργάνωση, σε σχέση με τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας και τον πρωτόγονο τρόπο διάλυσης. Περιλαμβάνεται συνέντευξη του Ινδού οικολόγου Nityanand Jayaraman που διευθύνει την καμπάνια της Greenpeace στη χώρα του.

"Operation Whitewash" (ντοκιμαντέρ της DRTV, Μάιος 1998). Το ρεπορτάζ της δανέζικης τηλεόρασης για το ναυπηγείο του Αλάνγκ. Υπήρξε η αφορμή να ευαισθητοποιηθεί η κοινή γνώμη της Δανίας στο θέμα της πώλησης πλοίων για διάλυση στην Ινδία.

(Ελευθεροτυπία, 3/1/1999)