ΧΟΡΣΤ ΜΑΛΕΡ

1.   2.   3.

Ρολφ Πόλε: "Πάντα είχα προστριβές με τον Μάλερ" 


Από τα χρόνια του ΄70 ήδη, σε ανύποπτο δηλαδή χρόνο, ο γνωστός αγωνιστής Ρολφ Πόλε είχε αντιληφθεί ότι κάτι δεν πάει καλά με τον Χορστ Μάλερ. Αν μη τι άλλο, δεν του είχε καμιά εμπιστοσύνη, παρά το "ηρωϊκό φωτοστέφανο" που τότε περιέβαλε τον Μάλερ. Ηταν η εποχή των "λευκών κελιών" και της απαγωγής του χριστιανοδημοκράτη πολιτικού Πέτερ Λόρεντς (Φεβρουάριος 1975) από την οργάνωση "Κίνημα 2 Ιούνη", με αίτημα την απελευθέρωση έξι κρατουμένων της άκρας αριστεράς. Ανάμεσά τους, ο Πόλε και ο Μάλερ.
Ας δούμε με ποιο τρόπο ο Ρ. Πόλε αναφέρεται στον Μάλερ σε μια κομμένη συνέντευξή του που είχε παραχωρήσει το 1985 για ένα γερμανικό περιοδικό και η οποία πρωτοεκδόθηκε πρόσφατα στη χώρα μας ("Το όνομά μου είναι άνθρωπος", εκδ. "Μαύρη Λίστα", 1999). "Κάποιος φώναξε από ένα παράθυρο: 'Πόλε, μόλις ακούστηκε στο ράδιο το όνομά σου! Πρόκειται να απελευθερωθείς!'. Μού είπε και για δύο άτομα ακόμη, το όνομα του ενός εκ των οποίων δεν το συγκράτησε καλά, επειδή δεν ήταν ακόμη γνωστός τότε, αλλά που κατάλαβα ότι πρόκειται για τον Χάισλερ. Ο δεύτερος ήταν ο Μάλερ. Εγώ σκέφτηκα λοιπόν ότι 'είναι αδύνατον να είναι ο Μάλερ! Μ' αυτόν δεν έχω καμιά σχέση' (...) Μετά, στο κελί μου, άκουσα στο ραδιόφωνο ότι μεταξύ άλλων θα απελευθερώνονταν όντως και οι Χάισλερ και Μάλερ, πράγμα που μου φάνηκε περίεργο. Για τον Μάλερ γνώριζα ότι στο μεταξύ ήταν στο Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας αλλά και ασχέτως αυτού ποτέ δεν τον είχα σε ιδιαίτερη εκτίμηση. Θυμάμαι ότι το '68, και με αφορμή τα επεισόδια στη διαδήλωση διαμαρτυρίας για την απόπειρα κατά του Ντούτσκε, είχε πει κάποια στιγμή το εξής: 'Οταν κάποιος βρίσκεται μέσα στην οδική κυκλοφορία, πρέπει να υπολογίζει ότι μπορεί να σκοτωθεί ή να σκοτώσει άλλους. Το ίδιο ισχύει και για αυτούς που πηγαίνουν σε διαδηλώσεις...' Μ' αυτή τη δήλωση μάς χτύπησε πισώπλατα, υποστήριξε στην ουσία την εκδοχή των μπάτσων. Πάντα είχα προστριβές μαζί του".


"Ο Ρούντι θα γινόταν έξαλλος"

Ο Ρούντι Ντούτσκε, ο "Κόκκινος Ρούντι" της γερμανικής φοιτητικής εξέγερσης, πρώιμος υπέρμαχος του γερμανικού εθνικισμού και προάγγελος απόψεων που θα μπορούσαν να εμπνεύσουν τις σύγχρονες νεοναζιστικές αναλύσεις; Ο Χορστ Μάλερ -και δεν είναι ο μόνος- επιδίδεται εδώ και καιρό στην επιλεκτική ανάγνωση κάποιων γραπτών του Ντούτσκε, υποστηρίζοντας ότι ο ιστορικός ηγέτης του γερμανικού φοιτητικού κινήματος δεν απείχε και πολύ από τις δικές του σημερινές τοποθετήσεις. Ο αντίλογος στην απρόσμενη αυτή οικειοποίηση του Ντούτσκε από ορισμένους πρώην συντρόφους του που έχουν προσχωρήσει στο στρατόπεδο των νεοναζιστών έρχεται από την Γκρέτχεν Κλοτς-Ντούτσκε, συγγραφέα μιας ενδιαφέρουσας βιογραφίας του άντρα της, όπου εξηγούνται πειστικά και οι απόψεις του Ντούτσκε για το "εθνικό ζήτημα". Σε πρόσφατη συνέντευξή της στην αριστερή "Τάγκεστσάιτουνγκ" (17/2/99), η αμερικανικής καταγωγής Γκρέτχεν Ντούτσκε επανέρχεται στη θέση που έχει διατυπώσει εκτενέστερα στο βιβλίο της: ο Ντούτσκε συναρτούσε την κατάφαση της γερμανικής εθνικής ταυτότητας με τη σοσιαλιστική προοπτική και, το κυριότερο, με τον απεγκλωβισμό του μέσου Γερμανού από τις νεοναζιστικές σειρήνες.

"Είναι αλήθεια ότι ο Ρούντι έχει γράψει ορισμένα πράγματα για το εθνικό ζήτημα, τα οποία θα μπορούσαν να παρερμηνευτούν", εξηγεί η Γκρέτχεν Ντούτσκε. "Ο Ρούντι μίλησε για την απώλεια της γερμανικής ταυτότητας, γεγονός που απέδιδε αφενός στο φασιστικό παρελθόν αφετέρου στον εξαμερικανισμό της χώρας. Υπήρχε έτσι ο κίνδυνος να αφαιρέσει κανείς από τα λόγια του το σοσιαλιστικό και χειραφετητικό περιεχόμενό τους και να τα ερμηνεύσει ως ένα ακροδεξιό, εθνικιστικό και σοβινιστικό μήνυμα. Ο Ρούντι θα γινόταν έξαλλος αν το ήξερε."
Στην υποτιθέμενη ωστόσο αυτή κληρονομιά του Ντούτσκε αναφέρονται σήμερα αρκετοί παλιοί σύντροφοί του στο φοιτητικό κίνημα, οι οποίοι έχουν προσχωρήσει σε εθνικιστικές και ακροδεξιές θέσεις. Εντύπωση προξενούν για παράδειγμα οι σχετικές τοποθετήσεις του Χορστ Μάλερ, αλλά και του εξίσου παλιού συντρόφου του και σήμερα καθηγητή Κοινωνιολογίας Μπερντ Ράμπελ. "Η προσπάθειά τους να εμφανίσουν τον Ρούντι ως εκπρόσωπο μιας εθνικοεπαναστατικής ή αριστεροφασιστικής κίνησης είναι μια παράλογη και βάναυση διαστρέβλωση της ιστορίας", αντιτείνει η Γκρέτχεν Ντούτσκε. "Η προσπάθεια του Μάλερ να ενοφθαλμίσει στην πολιτική τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις μού φέρνει στο νου τους αμερικανούς φονταμενταλιστές. Κι ας δηλώνει τόσο αντιαμερικανός."
Ανθρωποι, πάντως, σαν τον Μάλερ και τον Ράμπελ χρησιμοποιούν στις σημερινές τους επιθέσεις κατά των Ηνωμένων Πολιτειών τη σκληρή κριτική που είχε επιχειρήσει στην εποχή του ο Ντούτσκε για να καταδικάσει το γεγονός ότι το αμερικανικό μοντέλο είχε υιοθετηθεί αυτούσιο στην τότε Ομοσπονδιακή Γερμανία. "Να ξεκαθαρίσω ότι ο Ρούντι δεν υπήρξε ποτέ αντιαμερικανός με την πολιτισμική έννοια της λέξης", εξηγεί η Γκρέτχεν Ντούτσκε. "Εκείνο που τον ενδιέφερε ήταν η
αμερικανική πολιτική στο Βιετνάμ. Και η κριτική του ήταν σαφέστατη. Δεν μπορούμε να κατανοήσουμε τις θέσεις του εκείνης της εποχής, αν δεν τις τοποθετήσουμε στα ιστορικά τους συμφραζόμενα. Σας θυμίζω ότι στα τέλη της δεκετίας του '60 πιστεύαμε ότι είναι εφικτός ένας μη καπιταλιστικός κόσμος. Σήμερα δεν διαθέτουμε κάποια ορατή εναλλακτική λύση στον καπιταλισμό. Και προφανώς η απάντηση δεν μπορεί να είναι ο εθνικισμός, κάτι που προτείνουν οι Μάλερ και Ράμπελ."
Οι αντιπαραθέσεις, όμως, για το περιεχόμενο των θέσεων του Ντούτσκε δεν είναι μόνο σύγχρονες. Κριτικές για τη στάση του στο "εθνικό ζήτημα" διατυπώνονται από τη δεκαετία του '70. "Ισχύει. Και ο ίδιος θεωρούσε ότι γίνεται μια συνειδητή παραχάραξή των απόψεών του. Αλλά με το σοβινισμό ο Ρούντι δεν είχε ποτέ την παραμικρή σχέση."

(Ελευθεροτυπία, 19/9/1999)