ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ

1.   2.   3.

ΣΤΟ ΟΡΙΟ

ΚΟΛΟΜΒΙΑ. Η πρώτη μεταψυχροπολεμική εκστρατεία των ΗΠΑ ξεκίνησε το καλοκαίρι του 1989 και συνεχίζεται ώς σήμερα. Κομάντος των ειδικών δυνάμεων, ελικόπτερα και ιπτάμενα ραντάρ ανέλαβαν να καταστείλουν το καρτέλ της κοκαϊνης, ενώ τα ΜΜΕ αναρωτιόντουσαν αν οι μεγαλέμποροι ναρκωτικών θα αποτελέσουν στο εξής τον κύριο εχθρό του Πενταγώνου. Δέκα χρόνια μετά, αμερικανοί σύμβουλοι και ντόπιοι συνεργάτες τους έχουν χωθεί μέχρι το λαιμό στο ναρκοεμπόριο, ενώ η Ουάσιγκτον συζητά το ενδεχόμενο μαζικής στρατιωτικής επέμβασης για την καταστολή του προαιώνιου αντιπάλου: των κομμουνιστών ανταρτών που, αδιαφορώντας για το "τέλος της Ιστορίας", προελαύνουν ελέγχοντας ήδη πάνω από το 50% της χώρας.

ΠΑΝΑΜΑΣ. Ηταν 20 Δεκεμβρίου 1989 όταν οι αλεξιπτωτιστές της 82ης μεραρχίας κατέλαβαν το διεθνές αεροδρόμιο της χώρας. Στόχος τους η ανατροπή του "δικτάτορα" Μανουέλ Νοριέγκα, στενού μέχρι πρότινος συνεργάτη της CIA που έκανε το σφάλμα να αυτονομηθεί. Η επιχείρηση ονομάστηκε "Δίκαιη Υπόθεση" και τα ΜΜΕ έσπευσαν να την παραλληλίσουν με τη (σχεδόν ταυτόχρονη) ανατροπή του Τσαουσέσκου στη Ρουμανία. Ουδείς ασχολήθηκε με το γεγονός ότι στις αμέσως επόμενες εκλογές (1994) οι Παναμέζοι υπερψήφισαν μαζικά τους πολέμιους των εισβολέων.

ΙΡΑΚ. Ακόμη κι ο δαιμόνιος Σαντάμ Χουσεϊν πιάστηκε κορόιδο, όταν πίστεψε τις διαβεβαιώσεις της αμερικανίδας πρέσβειρας ότι η αντιπαράθεσή του με το γειτονικό Κουβέιτ δεν αφορούσε τις ΗΠΑ. Την ιρακινή εισβολή της 2ας Αυγούστου 1990 ακολούθησε, ως γνωστόν, η πανστρατιά της "Καταιγίδας της Ερήμου". Ο συσχετισμός ιδεώδης για μια πανηγυρική επίδειξη της ιμπεριαλιστικής υπεροπλίας: 860.000 Σύμμαχοι (οι 540.000 Αμερικανοί), εφοδιασμένοι με την πιο σύγχρονη πολεμική τεχνολογία, εναντίον ενός τριτοκοσμικού στρατού που δεν ξεπερνούσε τις 300.000. Ύστερα από ανελέητο βομβαρδισμό 38 ημερών με 60.000 τόνους ("έξυπνων" και μη) βομβών, οι αμυνόμενοι ηττήθηκαν επί του εδάφους μέσα σε 100 ώρες.

ΣΟΜΑΛΙΑ. Η κατεξοχήν "ανθρωπιστική" επέμβαση (8.12.1992-3.3.1995), με τη σφραγίδα του ΟΗΕ και στόχο τον αφοπλισμό των πολιτικό-στρατιωτικών οργανώσεων που έλεγχαν τη χώρα μετά την ανατροπή του δικτάτορα Σιαντ Μπαρέ. Γρήγορα εξελίχθηκε σε τυπική αποικιακή εκστρατεία, με βομβαρδισμούς πυκνοκατοικημένων περιοχών και άπειρες βιαιότητες κατά του άμαχου πληθυσμού. Μπροστά στην αντίσταση των γηγενών, οι 30.000 αμερικανοί στρατιώτες και οι 10.000 σύμμαχοί τους υποχρεώθηκαν τελικά να τα μαζέψουν.

ΑΊΤΗ. Η ευτυχέστερη επέμβαση από πλευράς δημοσίων σχέσεων. 20.000 πεζονεύτες ανέλαβαν να τακτοποιήσουν την αναίμακτη μετάβαση από τη made in CIA δικτατορία του στρατηγού Σεντράς σε έναν πειθαρχημένο κοινοβουλευτισμό (Σεπτέμβριος 1994). Οι χουντικοί την κοπάνισαν με τα κλοπιμαία, το παρακράτος τους παρέμεινε άθικτο στην εφεδρεία και η παλινορθωθείσα Δημοκρατία ανέλαβε την υποχρέωση να εφαρμόσει το ακραίο νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα των δικτατόρων.

ΕΚΚΕΝΩΣΕΙΣ. Στα ψιλά της επικαιρότητας, επιχειρήσεις μιας χρήσης για τη διάσωση δικών και φίλων όταν τα πράγματα σφίξουν για οποιονδήποτε λόγο. Ιδιαίτερα εύγλωττες, οι κωδικές τους ονομασίες: "Ταχεία Ανύψωση" (Ζαϊρ 1991), "Οξεία Κόψη" (Λιβερία 1991), "Ασημένιο Αμόνι" (Σιέρα Λεόνε 1992), "Μακρυνός Δρομέας" (Ρουάντα 1994), "Γρήγορη Απάντηση" (Κεντροαφρικανική Δημοκρατία 1996), "Εξασφαλισμένη Ανταπόκριση" (Λιβερία 1996), "Παράδεισος του Ειρηνικού" (Ιρακινό Κουρδιστάν 1996), "Ασημένιος Σεισμός" (Αλβανία 1997), "Διάσωση του Φρουρού" (Ζαϊρ 1997), "Λοξή Ακρη" (Καμπότζη 1997), "Τόλμημα του Βοσκού" (Γουϊνέα Μπισάου 1998), κόκ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ

Gabriel Kolko "Confronting the Third World. United States foreign policy, 1945-1980" (Ν.Υόρκη 1988, εκδ. Pantheon Books). Εξαιρετική περιγραφή της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ κατά τη μεταπολεμική περίοδο, από ένα μελετητή που συνδυάζει την ακαδημαϊκή ανάλυση με την πολυετή στράτευσή του στη νέα αμερικανική Αριστερά. Ως κεντρικό ιστό της αφήγησης ο συγγραφέας επιλέγει όχι την αμερικανοσοβιετική διαμάχη αλλά την εκστρατεία για διασφάλιση της ιμπεριαλιστικής ηγεμονίας στον Τρίτο Κόσμο, στρατηγική που αποτέλεσε και το πρόκριμα της μεταψυχροπολεμικής αναζήτησης "αντιπάλου" από τα think tanks της Ουάσιγκτον.

Jean-Marie Balencie & Arnaud de la Grange "Mondes rebelles. Acteurs, conflits et violences politiques" (Παρίσι 1998, εκδ. Michalon). Πανόραμα των μικρών και μεγάλων συγκρούσεων σε όλα τα μήκη και πλάτη της υδρογείου, με σπάνια (για τέτοιου είδους πονήματα) ακρίβεια στις λεπτομέρειες και προσεκτική καταγραφή των ιδιαιτεροτήτων κάθε σύρραξης και κινήματος.

Federation of American Scientists "United States military operations" (http://www.fas.org/man/dod-101/ops/index.html). Αναλυτικός πίνακας των αμερικανικών επεμβάσεων ανά την υφήλιο, από γενέσεως ΗΠΑ μέχρι σήμερα. Ειδικό λήμμα για σχεδόν κάθε περίπτωση, και συχνές συνδέσεις με περαιτέρω ηλεκτρονική βιβλιογραφία.

Joe Stork "New enemies for a new world order" (περιοδικό Middle East Report, Μάιος-Ιούνιος 1992). Η κατασκευή των νέων εχθρών από τις ΗΠΑ και οι αντιφάσεις των στρατηγικών τους δογμάτων.

Michael Klare "The rise and fall of the Rogue Doctrine" (περιοδικό Middle East Report, φθινόπωρο 1998). Η εφαρμογή του δόγματος των κακοποιών-κρατών και τα αδύνατα σημεία της. 

ΔΕΙΤΕ

Ο πρόεδρος, ένα ροζ σκάνδαλο κι ένας πόλεμος (Wag the dog) του Μπάρι Λέβινσον (1998). Η πασίγνωστη σάτιρα -σε σενάριο Ντέιβιντ Μάμετ- σχετικά με την παραγωγή μιας εικονικής αμερικανικής στρατιωτικής επέμβασης στην Αλβανία, προκειμένου να αναστηλωθεί το τρωθέν κύρος ενός προέδρου των ΗΠΑ που θυμίζει έντονα Κλίντον. Παρόλο που στην πραγματικότητα οι ένοπλες εξορμήσεις της Ουάσιγκτον δεν είναι ούτε virtual ούτε αναίμακτες, στα υπέρ της ταινίας καταγράφονται τόσο η γελοιοποίηση του "πατριωτισμού των ΜΜΕ" όσο και η επισήμανση πως οι κάθε λογής "εθνικές εξάρσεις" έχουν συνήθως πολύ πιο ταπεινά κίνητρα...

(Ελευθεροτυπία, 14/11/1999)