ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΡΩΣΕΙΣ


Πατρίς, θρησκεία, πολύτεκνη οικογένεια 

1.   2.   3.

Οι κινδυνολόγες ιαχές για την "Ελλάδα που σβήνει" αμφισβητούν όλο και συχνότερα το δικαίωμα των γυναικών να αποφασίζουν για μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Φτάνει, βέβαια, να είναι εξασφαλισμένη η "φυλετική καθαρότητα" του εμβρύου.

Η πρόσφατη φεμινιστική καταγγελία που αποκάλυψε ότι ο ΟΤΕ συμμετέχει δραστήρια με τις τηλεκάρτες του στον αγώνα κατά των εκτρώσεων θίγει ένα σοβαρό ζήτημα που αξίζει να διερευνηθεί: δεκαπέντε σχεδόν χρόνια μετά την ψήφιση του νόμου 1609/1986 που αποποινικοποίησε τις εκτρώσεις, το αυτονόητο δικαίωμα των γυναικών να αποφασίζουν για τη διακοπή μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης συνεχίζει να αμφισβητείται από διάφορες πλευρές. Δεν πρόκειται για κάτι αντίστοιχο με αυτό που συμβαίνει σε άλλες χώρες -κατά κύριο λόγο στις Ηνωμένες Πολιτείες και στη Γαλλία-, όπου η αντίθεση στη νομιμοποίηση των εκτρώσεων παίρνει τη μορφή ακόμη και αιματηρών τρομοκρατικών επιθέσεων. Στην περίπτωση της Ελλάδας, η υπονόμευση του συγκεκριμένου δικαιώματος των γυναικών επιτυγχάνεται με ηπιότερα -και γι' αυτό ίσως αποτελεσματικότερα- μέσα. Σχεδόν κανείς δεν διεκδικεί καθαρά την αλλαγή της σχετικής νομοθεσίας. Ένα ευρύ, ωστόσο, φάσμα λόγων συμμετέχει στην εκ των υστέρων απαξίωση των φεμινιστικών αγώνων για τη νομιμοποίηση των εκτρώσεων και συσχετίζει ρητά τις (νόμιμες) εκτρώσεις με ένα από τα μείζονα «δεινά» της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας: το περιβόητο, δηλαδή, δημογραφικό πρόβλημα και τους υποτιθέμενους κινδύνους που απειλούν τη χώρα από εξωτερικούς και εσωτερικούς εχθρούς. Τελευταία προστέθηκε και η φασίζουσα κινδυνολογία για την προϊούσα αλλοίωση της φυλετικής καθαρότητας των Ελλήνων από τον μεγάλο αριθμό παιδιών που αναμένεται να αποκτήσουν τα επόμενα χρόνια οι οικονομικοί μετανάστες: δημοσιογράφοι και εμπειρογνώμονες τρέχουν κάθε τόσο στα μαιευτήρια για να ελέγξουν τους «ανησυχητικούς» ρυθμούς με τους οποίους έρχονται στον κόσμο τα ανεπιθύμητα μη ελληνόπουλα. 

Η επιστροφή στα παλιά "διλήμματα" 

Ένα πρόσφατο παράδειγμα εικονογραφεί με τον πλέον εύγλωττο τρόπο το γεγονός ότι κάθε μεθόδευση είναι θεμιτή, όταν πρόκειται για μια ακόμη κραυγή αγωνίας για την Ελλάδα που χάνεται λόγω της ασυνειδησίας των γυναικών της. Την αφορμή πρόσφερε μια συνέντευξη Τύπου των διοργανωτών του 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Οικογενειακού Προγραμματισμού (18-20/02), στην οποία αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, ότι η Ελλάδα κατέχει την πρώτη ευρωπαϊκή θέση σε αριθμό εκτρώσεων, κυρίως σε νέες γυναίκες. Αδιάφορο αν στην ίδια συνέντευξη επισημάνθηκε ρητά η μείωση του αριθμού των εκτρώσεων κατά την τελευταία δεκαετία. Την επομένη, σύσσωμος ο Τύπος διακήρυσσε σε όλους τους τόνους ότι οι εκτρώσεις αφανίζουν τη χώρα: «Ελληνική πρωτιά στις εκτρώσεις», ενημέρωνε τους αναγνώστες ο σχετικά ψύχραιμος τίτλος των «Νέων». «Παρά το δημογραφικό πρόβλημα, θλιβερή πρωτιά για την Ελλάδα με 120.000 εκτρώσεις το χρόνο», εξηγούσε από την πλευρά του ο «Ελεύθερος Τύπος». «Πρωταθλήτρια Ευρώπης στις αμβλώσεις», συμπλήρωνε ο «Αδέσμευτος Τύπος» (Μήτση), προσθέτοντας, πάντοτε σε τίτλο, το δίλημμα που υποτίθεται ότι ακόμη εκκρεμεί: «Φόνος ή δικαίωμα; Το ερώτημα που διχάζει». Πιο ρητή, για μια ακόμη φορά, η «Ελεύθερη Ώρα»: «Δημογραφικό πρόβλημα. Οι εκτρώσεις 'σβήνουν' την Ελλάδα...» (16/02).

Δύο είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του σύγχρονου αυτού λόγου περί εκτρώσεων που, δίχως να ζητεί ρητά την αναθεώρηση της ισχύουσας νομοθεσίας, κατορθώνει με τα υπόρρητα μηνύματά του να αμφισβητεί συστηματικά το δικαίωμα των γυναικών να αποφασίζουν ανεμπόδιστα για τη διακοπή ή μη μιας εγκυμοσύνης. Το πρώτο συνίσταται στον αυτόματο συσχετισμό των εκτρώσεων με το "δημογραφικό πρόβλημα" και όχι, όπως θα ήταν λογικό, με τις αντισυλληπτικές πρακτικές και τις διαφοροποιήσεις τους στο πέρασμα του χρόνου. Το δεύτερο αφορά μια εσκεμμένη απόκρυψη: η συνεχής πτωτική τάση του αριθμού των εκτρώσεων που διαπιστώνεται τα τελευταία χρόνια παραμένει αόρατη, προφανώς επειδή η παραδοχή του στατιστικού αυτού δεδομένου θα ερχόταν σε αντίφαση με τις κινδυνολογικές ιαχές περί αφανισμού του ελληνικού έθνους. Αλλά ο αριθμός των εκτρώσεων ανερχόταν σε 300.000 πριν από δεκαπέντε χρόνια και τώρα αντίστοιχες (κατά προσέγγιση) μετρήσεις τις υπολογίζουν στις 100.000. Πώς είναι δυνατόν να μην αξιολογείται θετικά η ευχάριστη αυτή εξέλιξη; Οι λόγοι που οδηγούν στη μείωση αυτή είναι βέβαια ένα ζήτημα υπό διερεύνηση. Να σημειώσουμε μόνο πως από τις υποθέσεις που έχουν ήδη διατυπωθεί πειστικότερη μοιάζει εκείνη που συνδέει το γεγονός με την αυξημένη χρήση των προφυλακτικών λόγω του φόβου του AIDS. 

Υπάρχουν, ασφαλώς, και πρωτοβουλίες που αντιμάχονται καθαρά τη δυνατότητα των γυναικών να καταφεύγουν στη διακοπή μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Με τον Σύλλογο Προστασίας Αγέννητου Παιδιού, τις ιδεολογικές του συγγένειες με τις αμερικανικές κινήσεις "υπέρ της ζωής" και τις μεθόδους προπαγάνδισης των απόψεών του στο διαδίκτυο ασχοληθήκαμε εκτενώς σε προηγούμενα δημοσιεύματά μας. Έναν αντίστοιχο, προφανώς λιγότερο δραστήριο, σύλλογο εντοπίσαμε και στις σελίδες του περιοδικού "Πολύτεκνη Οικογένεια" της Πανελλήνιας Ένωσης Φίλων των Πολυτέκνων: πρόκειται για τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Προστασίας Αγεννήτου Παιδιού, ο οποίος διαφημίζεται με το σύνθημα "Πρόληψη-Θεραπεία (sic) Εκτρώσεων" και δηλώνει έτοιμος να βοηθήσει "κάθε έγκυο γυναίκα, μάλιστα 'άγαμη', που αντιμετωπίζει κίνδυνο ή πειρασμό Εκτρώσεως". Ενδεικτική -αν όχι ανησυχητική- είναι και η συνέχεια της καταχώρισης: "Το ίδιο (δηλαδή η ίδια πρόσκληση) ισχύει και για όσους γνωρίζουν εγκύους που κινδυνεύουν να οδηγηθούν σε έκτρωση", σημειώνουν οι υπεύθυνοι του συλλόγου, χωρίς να μπουν στον κόπο να διευκρινίσουν πώς ακριβώς χειρίζονται τις πληροφορίες αυτού του τύπου. 

Όταν "γεννοβολάνε" οι ξένες

Αναμενόμενη είναι βέβαια η καταδίκη των εκτρώσεων από συλλόγους στρατευμένους στην προπαγάνδιση της θρησκευτικής αρχής σύμφωνα με την οποία η ζωή ξεκινά από τη στιγμή της σύλληψης ή/και συνδεδεμένους με ενώσεις πολυτέκνων και παραεκκλησιαστικές κινήσεις. Ερωτηματικά προκαλεί η υιοθέτηση αντίστοιχων θέσεων από κάποιους που όχι μόνο δεν επηρεάζονται άμεσα από τις παραδοσιακές εκκλησιαστικές απόψεις, αλλά αρέσκονται να παριστάνουν και τους εκφραστές σύγχρονων κοινωνικών αντιλήψεων. Αλλά καθώς φαίνεται, το πατροπαράδοτο τρίπτυχο "πατρίς, θρησκεία, πολύτεκνη οικογένεια" διαθέτει ακόμη αρκετή από την παλιά του αίγλη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το παραλήρημα του Θέμου Αναστασιάδη στον Flash με αφορμή την Ημέρα της Γυναίκας και τη φεμινιστική διαμαρτυρία για τις τηλεκάρτες: Το έγκλημα είναι έγκλημα, ακούστηκε να μονολογεί. Και μάλιστα έγκλημα κατά της Ελλάδας. Να πληρώνει το κράτος ένα μισθό στην έγκυο, κι αυτή να κάθεται να μεγαλώνει το παιδί της. Γιατί οι Αλβανίδες γεννοβολάνε, ενώ οι Ελληνίδες…

Δύσκολα θα βρίσκαμε πιο αλογόκριτη διατύπωση της τρέχουσας αμφισβήτησης του δικαιώματος των γυναικών να ορίζουν το σώμα τους. Οι εκτρώσεις παραπέμπουν κατευθείαν στο δημογραφικό πρόβλημα κι αυτό με τη σειρά του οδηγεί αυτόματα στη σύγκριση της (μειωμένης) αναπαραγωγικής διαθεσιμότητας των Ελληνίδων με τον (υψηλό) δείκτη γονιμότητας που έχουν να παρουσιάσουν οι γυναίκες των εκάστοτε εχθρών. Ως "εθνικό" πλέον ζήτημα, και μάλιστα από τα σοβαρότερα, οι εκτρώσεις αθροίζονται έτσι στους παράγοντες στους οποίους αποδίδεται συνήθως η προϊούσα συρρίκνωση του πληθυσμού της χώρας: την έλλειψη μιας τολμηρής πολιτικής κινήτρων για το τρίτο και τέταρτο παιδί, την ατομικιστική και ευδαιμονιστική στάση των σημερινών γυναικών που προκρίνουν τη σταδιοδρομία σε βάρος μιας μεγάλης οικογένειας και τους αμέτρητους νεκρούς της ασφάλτου κάθε Σαββατοκύριακο.

Σημεία των καιρών: Καθώς το "γυναικείο ζήτημα" μετατρέπεται συλλήβδην σε ένα επιμέρους κεφάλαιο του "δημογραφικού προβλήματος", ο εφιάλτης της επαπειλούμενης λειψανδρίας χρεώνεται στις υποτιθέμενες υπερβολές μιας παρωχημένης φεμινιστικής ασυδοσίας. Στο κλίμα αυτό, οι γυναίκες στην καλύτερη περίπτωση ενοχοποιούνται για τις αναπαραγωγικές επιλογές τους και στη χειρότερη εργαλειοποιούνται, αντιμετωπίζονται δηλαδή ως άβουλο μέσο αύξησης του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας. Πανίσχυρη πλέον, η πλήρης αυτή υπαγωγή των γυναικών στη μητρική τους ιδιότητα μοιάζει να επηρεάζει και τις θέσεις ορισμένων γυναικείων οργανώσεων. Η Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας, για παράδειγμα, αφιέρωσε τη φετινή 8 του Μάρτη στη "μητρότητα και το δημογραφικό". Εύγλωττο το κύριο σύνθημα της εκδήλωσής της στην πλατεία Κλαυθμώνος ("Πιο πολλά παιδιά; Προστατέψτε τη μητρότητα κοινωνικά"), συνδύαζε την παραδοσιακή έμφαση της ΟΓΕ στην κοινωνική προστασία της μητρότητας με το σύγχρονο άγχος για την υπογεννητικότητα ως το υπ' αριθμόν ένα πρόβλημα της χώρας. Έτσι εξηγείται κατά κάποιον τρόπο και η γειτνίαση στο "Νέμεσις" της Λιάνας Κανέλλη των θέσεων της ΟΓΕ για το δημογραφικό με τις απόψεις για το ίδιο θέμα τής από χρόνια ασχολούμενης με το δράμα της "Άτεκνης χώρας" Φάνης Πάλλη-Πετραλιά (τεύχος Φεβρουαρίου). 

Εξετάζοντας τα αίτια της υπογεννητικότητας, η βουλευτής της ΝΔ αναφερόταν προ καιρού στην εγκατάλειψη της υπαίθρου και στη μαζική μετακίνηση στα αστικά κέντρα, στην αύξηση του αριθμού των εργαζόμενων γυναικών, στη βελτίωση του μορφωτικού τους επιπέδου και στην αύξηση των δαπανών για την ανατροφή ενός παιδιού. "Στα αίτια της μείωσης της γονιμότητας", συνέχιζε, "θα πρέπει να προσμετρηθεί η απομάκρυνση από τα παραδοσιακά ελληνικά πρότυπα με τη χαλάρωση των οικογενειακών δεσμών, η ελάττωση της επίδρασης της Εκκλησίας, η αντισύλληψη, η εκούσια διακοπή της ζωής με τις αμβλώσεις, η στειρότητα και η λανθασμένη αντίληψη για τον οικογενειακό προγραμματισμό που συχνά ταυτίζεται με την έννοια της αντισύλληψης" ("Η άτεκνη χώρα", σ. 44). Τρία χρόνια αργότερα, στο κείμενό της με τον φιλόδοξο τίτλο "Εγχειρίδιο" που φιλοξενήθηκε στο "Νέμεσις", η κυρία Πετραλιά επανέρχεται δριμύτερη, τονίζοντας ότι "η Ελλάδα δεν συνορεύει ούτε με το Βέλγιο ούτε με τη Φιλανδία, αλλά με την Τουρκία, η οποία έχει συγκεκριμένες και εντεινόμενες εδαφικές βλέψεις!". Και εξηγεί: "Είναι αυτοκαταστροφικό να παριστάνουμε τους Ευρωπαίους, όταν ο ελληνισμός απειλείται με εξαφάνιση…". Κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για τις επιπτώσεις που θα έχει στην πληθυσμιακή σύνθεση της χώρας η είσοδος και παραμονή στην Ελλάδα μεγάλου αριθμού οικονομικών μεταναστών, η βουλευτής της ΝΔ καταγγέλλει τις παράνομες "ελληνοποιήσεις" εγκληματικών, κυρίως, στοιχείων και υπογραμμίζει: "Τα άτομα αυτά αλλοιώνουν όχι μόνον ποιοτικά αλλά και δημογραφικά τον πληθυσμό της χώρας και -εφόσον ως ελληνοποιημένοι ψηφίζουν- ακόμα και την πολιτική κατάσταση, τις τοπικές, περιφερειακές, αλλά και την κεντρική κυβέρνηση και, φυσικά, την ίδια την δημοκρατία. Πέρα, ωστόσο, από τους παράνομους ελληνοποιηθέντες […] και οι υπόλοιποι μετανάστες επιδρούν, και σε κάποιες περιπτώσεις δραματικά, στη δημογραφική σύνθεση του πληθυσμού. Υπάρχουν χωριά, στα οποία οι μετανάστες αποτελούν το 20, το 30 ή το 50% του πληθυσμού! Και υπάρχουν σχολεία, ακόμα και στο κέντρο της Αθήνας, στο Παγκράτι, στα οποία η πλειονότητα των μαθητών είναι παιδιά αλλοδαπών". 

Η ρατσιστική θεμελίωση του "δημογραφικού προβλήματος"

Το παράθεμα από το τελευταίο πόνημα της Φάνης Πάλλη-Πετραλιά συμπυκνώνει το πιο φρέσκο επιχείρημα εκείνων -και είναι πολλοί και ανήκουν σε ολόκληρο το πολιτικό φάσμα- που συνεχίζουν να οδύρονται για την άρνηση των Ελληνίδων να στρατευτούν στον αγώνα τον καλό της 

άφθονης τεκνογονίας. Μέχρι προ τινος, ο κίνδυνος προερχόταν από τους επίδοξους εισβολείς, τους γείτονες που "γεννάνε σαν τα κουνέλια". Τώρα, η χώρα έχει να αντιμετωπίσει και την εσωτερική απειλή των πειναλέων φιλοξενουμένων της που έχουν το θράσος να αναπαράγονται χωρίς να ζητήσουν την άδειά της. Καθώς ο εθνικιστικός λόγος των τελευταίων ετών αποκτά έτσι μια νέα, καθαρά ρατσιστική, χροιά, το "γεννάτε γιατί χανόμαστε" της προηγούμενης εικοσαετίας μετατρέπεται σιωπηρά σε ένα "γεννάτε γιατί μας μαγαρίζουν" που μοιάζει πιο πειστικό στη σημερινή συγκυρία. Η Εκκλησία υπήρξε και εδώ πρωτοπόρα, κάνοντας πράξη την υπόσχεσή της για οικονομική ενίσχυση μόνον των χριστιανικών πολύτεκνων οικογενειών της Θράκης. Αν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες η επιλεκτική -δηλαδή ρατσιστική- επιδότηση των πολυτέκνων ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών, στην Ελλάδα η εκκλησιαστική αυτή πρωτοβουλία χαιρετίστηκε ως κοινωνικά δίκαιη και εθνικά αναγκαία. 

Ο κίνδυνος της πληθυσμιακής αλλοίωσης συνιστά, λοιπόν, το νέο φόβητρο που επισείουν οι εθνικώς ανήσυχοι κινδυνολόγοι. Πολιτικοί, δημοσιογράφοι και οι απαραίτητοι ειδήμονες ανατρέχουν στα κιτάπια των μαιευτηρίων για να τεκμηριώσουν το αδιανόητο σκάνδαλο: "Οι γεννήσεις αυξάνονται… τα Ελληνόπουλα λιγοστεύουν. Συμπεράσματα-σοκ από τις έρευνες σε δύο δημόσια μαιευτήρια της Αθήνας. Πόσο κινδυνεύει η χώρα μας από την πληθυσμιακή 'έκρηξη' των αλλοδαπών", κραύγαζε προ καιρού ο τεράστιος τίτλος του "Αδέσμευτου Τύπου" (10/1). "Το παλαιό μεγαλοϊδεατικό σχέδιο της Αλβανίας έχει τεθεί σε εφαρμογή από καιρό με τη δημιουργία αλβανικής μειονότητας στην Ελλάδα, την επέκταση των συνόρων στη Θεσπρωτία και την προσάρτηση του Κοσσυφοπεδίου", υπογράμμιζε και ο καθηγητής Νικόλαος Αντωνόπουλος, απαντώντας σε ερώτημα της ίδιας εφημερίδας για την "υπογεννητικότητα και την αύξηση των γεννήσεων των αλλοδαπών" (14/1). Στο κλίμα αυτό, η διατύπωση μιας ψύχραιμης άποψης αντιμετωπίζεται ως επικίνδυνος εξτρεμισμός: "Δηλαδή δεν υπάρχει φυλετική καθαρότητα κατά την άποψή σας;", στρίμωχνε προ καιρού δημοσιογράφος της "Απογευματινής" την επίτροπο Άννα Διαμαντοπούλου που τόλμησε να χαρακτηρίσει καλοδεχούμενη την κοινωνική ενσωμάτωση των μεταναστών (6/2).

Από τη στιγμή, λοιπόν, που το αίτημα της "φυλετικής καθαρότητας" δεν παραπέμπει πλέον στις πρακτικές του εθνικοσοσιαλισμού αλλά στις πιο θεμιτές ανάγκες του σύγχρονου ελληνισμού, γίνεται κατανοητή η αντίδραση που προκαλεί και ο παραμικρός κίνδυνος "φυλετικής αλλοίωσης" του ανάδελφου έθνους. Ένα ακόμη παράδειγμα δίνει το μέτρο της υστερίας: Σε γραπτή απάντησή του σε επίκαιρη ερώτηση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου της ΝΔ Δημήτρη Σιούφα για το δημογραφικό, ο Κ. Σημίτης σημείωνε μεταξύ άλλων πως, καθώς πολλές ελληνικές οικογένειες ενδιαφέρονται να υιοθετήσουν παιδιά, "για να τις βοηθήσουμε, υπογράψαμε νέα συμφωνία συνεργασίας σ' αυτόν τον τομέα με τη Ρουμανία (κυρώθηκε με το νόμο 2699/99) και προωθούνται διαδικασίες για ανάλογη συμφωνία με την Αλβανία" (26/1). Ως απίστευτο αντιμετώπισε το πρωθυπουργικό ατόπημα ο Δ. Σιούφας στη βουλή, δίνοντας τον τόνο στα αντιπολιτευτικά δημοσιεύματα της επομένης. "Ο Σημίτης θα εισάγει παιδιά από το εξωτερικό! Καταγγελία-σοκ Σιούφα στη Βουλή", διαμαρτυρόταν στις 27/1 ο "Αδέσμευτος Τύπος", χωρίς να μπει στον κόπο -όπως άλλωστε και οι λοιποί φωνασκούντες- να εξηγήσει πού ακριβώς έγκειται το "σοκ" από τις διακρατικές συμφωνίες για τις υιοθεσίες.

Σε μια ατμόσφαιρα που θεωρεί επικίνδυνη ακόμη και την υιοθεσία παιδιών από άλλες χώρες, η δυνατότητα των καθαρόαιμων Ελληνίδων να διακόπτουν μίαν ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη μοιάζει όλο και πιο σκανδαλιστική: σε εποχές "εθνικής συρρίκνωσης" δεν νοείται μη επιθυμητή εγκυμοσύνη, εφόσον βέβαια είναι εξασφαλισμένη η φυλετική καθαρότητα του εμβρύου. Είναι αλήθεια πως η αμφισβήτηση του δικαιώματος των γυναικών να ορίζουν το σώμα τους δεν είναι ρητή, αλλά συνήθως ακολουθεί, όπως είδαμε, τον πλάγιο δρόμο της επίκλησης του δημογραφικού κινδύνου. Κάποτε, όμως, διατυπώνεται απερίφραστα, ακόμη και ως αίτημα αναθεώρησης της ισχύουσας νομοθεσίας. Ενδεικτικά είναι στο σημείο αυτό τα λόγια του Γεωργίου Σούρλα σε μια κοινοβουλευτική συζήτηση για το δημογραφικό (23/2/1995) που χαιρετίστηκε από όλες τις πτέρυγες ως εποικοδομητική και πολιτισμένη: "Όλοι μπορεί να έχουμε διαπράξει το λάθος αυτό", υπογράμμισε αυτοκριτικά στην τοποθέτησή του ο βουλευτής της ΝΔ. "Όταν τα χρόνια περνάνε και γερνάμε και έρχονται τα προβλήματα μπροστά μας, τότε το αναλογιζόμαστε. […] Μήπως διαπράττεται έγκλημα από τη μητέρα, από τον πατέρα ή από το γιατρό; […] Πρέπει, λοιπόν, να δούμε το θέμα των αμβλώσεων. Είναι ένας νόμος ξεχασμένος, είναι ένας νόμος που δεν εφαρμόστηκε, ένας νόμος που δίνει κάποια έσοδα σε μερικούς, δυστυχώς, και από τις τάξεις των γιατρών. Είναι ένας νόμος που απέχει πολύ από το Σύνταγμα της Γερμανίας, όπου δεν παρέχεται η δυνατότητα δεύτερης άμβλωσης. Απαγορεύεται από το Γερμανικό Σύνταγμα η δεύτερη άμβλωση, εκτός αν υπάρχουν θεραπευτικοί λόγοι. Να μην τα δούμε όλα αυτά;".

Παρόλο που κανένας συνάδελφος του κυρίου Σούρλα δεν διανοήθηκε να ταράξει το συναινετικό κλίμα της ημέρας και να υπερασπίσει το νόμο που κάποτε είχε ψηφίσει, δεν πιστεύουμε ότι μια νέα ποινικοποίηση των εκτρώσεων βρίσκεται προ των πυλών. Όπως επιχειρήσαμε να δείξουμε, η απονομιμοποίηση του αυτονόητου αυτού δικαιώματος των γυναικών περνά τον τελευταίο καιρό μέσα από άλλα, πιο πονηρά, μονοπάτια.

(Ελευθεροτυπία, 26/3/2000)