ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ

Οι λαθρονομοθέτες του 2001

1.   2.

Οι ξενόφοβοι και οι ρατσιστές ζητούν να φύγουν οι ξένοι και να θωρακιστεί η χώρα ώστε να μην έρθουν άλλοι. Η κυβέρνηση τελικά συμμερίζεται τέτοιες απόψεις και κατασκευάζει ένα νόμο από την πλευρά των συμφερόντων ...του δουλοκτήτη. Αγνοεί τα δικαιώματα των μεταναστών "χωρίς χαρτιά" και κάνει το παν για να μην τα αποκτήσουν. Πάντως, ευνοεί την εισαγωγή αθλητών και ...καλλιτεχνών.

Οταν το περασμένο καλοκαίρι ο Αλέκος Παπαδόπουλος απαγόρευε στους γιατρούς του ΕΣΥ να περιθάλπουν τους "λαθρομετανάστες" υποχρεώνοντας ταυτόχρονα και όλους τους εργαζόμενους στα δημόσια νοσοκομεία να τους καταδίδουν στην αστυνομία, νομίζαμε ότι επρόκειτο περί προσωπικού του βίτσιου. Το ίδιο υποθέταμε και το φθινόπωρο, τότε που ο Ευάγγελος Βενιζέλος είχε την έμπνευση να εισηγηθεί την εξαίρεση των "λαθρομεταναστών" που ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα από τις εγγυήσεις του Συντάγματος. Κάναμε λάθος. Αυτές ακριβώς και άλλες ανάλογες ανατριχιαστικές ιδέες (που θα δούμε στη συνέχεια) περιλαμβάνονται στο σχέδιο νόμου για "την είσοδο και παραμονή αλλοδαπών στην ελληνική επικράτεια κ.λπ", που πρόκειται να ψηφιστεί από τη Βουλή τις επόμενες βδομάδες. Και αυτή τη φορά η πολιτική του "δικού μας" απαρτχάιντ (σε 75 άρθρα) συνυπογράφεται απ' όλο σχεδόν το υπουργικό συμβούλιο (Β. Παπανδρέου, Γ. Παπαντωνίου, Ν. Χριστοδουλάκη, Α. Τσοχατζόπουλο, Π.Ευθυμίου, Μ. Χρυσοχοϊδη, Χ. Βερελή, Μ. Σταθόπουλο, Α. Παπαδόπουλο, Ε. Βενιζέλο, Γ. Παπανδρέου, Χ. Παπουτσή και Τ. Γιαννίτση).

Το νομοσχέδιο υποτίθεται ότι απαντά με νηφαλιότητα στα καινούρια και πολύπλοκα ζητήματα που τέθηκαν στην κοινωνία τα τελευταία δέκα χρόνια, όταν δηλαδή η χώρα αντιμετώπισε το μεταναστευτικό φαινόμενο από εντελώς διαφορετική σκοπιά. Ως τότε, στην Ελλάδα μιλούσαμε για μετανάστες αναφερόμενοι αποκλειστικά στους συμπατριώτες μας που βρίσκονταν στις φάμπρικες και τις στοές των πλούσιων χωρών προσπαθώντας να αλλάξουν τη μοίρα τους. Να ξεφύγουν από τη μιζέρια της Ψωροκώσταινας. Τότε μας ενδιέφεραν οι συνθήκες ζωής, τα ανθρώπινα και πολιτικά τους δικαιώματα, η αμοιβή, η ασφάλιση και η περίθαλψή τους. Η δυνατότητά τους να στέλνουν τα εμβάσματα στην πατρίδα και να μπορούν ελεύθερα να μετακαλούν τους δικούς τους στον τόπο που δουλεύουν. Ομως ξεχνάμε εύκολα.

Σήμερα, η Ελλάδα έχει ξεφύγει από τη ζώνη της φτώχειας. Δεν "εξάγει" μετανάστες. Οι πολίτες της κυκλοφορούν ελεύθερα στην Ευρωπαϊκή Ενωση και σε λίγο θα μπορούν να ταξιδεύουν στη μητρόπολη του δυτικού κόσμου, τις ΗΠΑ, χωρίς βίζα. Σήμερα, ο κύριος όγκος του κακοπληρωμένου και ανασφάλιστου προλεταριάτου στην Ελλάδα είναι εισαγόμενος. Ολοι οι σοβαροί οικονομολόγοι ομολογούν ότι μεγάλο μέρος της ευημερίας, η ίδια η ένταξη της χώρας στην ΟΝΕ, οφείλεται σε αυτή την πραγματικότητα. Αλλά και οι σεσημασμένοι δημαγωγοί της ξενοφοβίας (απ' όλο περίπου το πολιτικό φάσμα) γνωρίζουν πολύ καλά αυτά τα δεδομένα. Σκοπίμως κινδυνολογούν (εν ονόματι δήθεν της εθνικής μας καθαρότητας ή, πιο ευγενικά, ιδιοπροσωπίας), κατασκευάζοντας την κοινωνική και ιδεολογική συναίνεση βασισμένοι στην υποκρισία και τα ψέματα. Ο στόχος τους είναι να διατηρήσουν εσαεί την γκρίζα ζώνη στην αγορά εργασίας, ώστε να συνεχίζει να αποφέρει μυθώδη κέρδη σε ευρύτατα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας, αδιαφορώντας αν αυτό διαιωνίζει την απάνθρωπη μεταχείριση των μεταναστών.

Με το μυαλό του δουλεμπόρου

Με δεδομένο το νέο κοινωνικό και ιδεολογικό συσχετισμό, η κυβέρνηση θεσμοθετεί. "Οπως φαίνεται μέσα από το σχέδιο νόμου -γράφει στις 18/12 η Ελληνική Ενωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου- ο νομοθέτης αντιμετωπίζει τη μετανάστευση στην καλύτερη περίπτωση σαν ένα 'ιστορικό ατύχημα' και στη χειρότερη, σαν έγκλημα". Στο ίδιο πνεύμα, το Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών σημειώνει ότι "το τελικό κείμενο του σχεδίου νόμου διατηρεί την αντιμεταναστευτική και κατασταλτική φιλοσοφία του ισχύοντος νομικού πλαισίου, ενώ πολλές από τις θετικές ρυθμίσεις που κατά καιρούς είχαν προταθεί έχουν απαλειφθεί". Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ οργανώνει έναν "ορθολογικό" μηχανισμό εισαγωγής φτηνής εργασίας προορισμένης για θέσεις που οι γηγενείς αποφεύγουν. Ο μετανάστης στερείται όλων των ανθρωπίνων και κοινωνικών δικαιωμάτων αν δεν καταφέρει να νομιμοποιηθεί. Αλλά και στην περίπτωση που αποκτήσει την άδεια εργασίας και παραμονής, ανά πάσα στιγμή χάνει την ανθρώπινη υπόστασή του όταν για λόγους δημόσιας υγείας, τάξης, εθνικής ασφάλειας, αλλά και οικονομικής συγκυρίας, το ελληνικό κράτος αποφασίζει να τον "επαναπροωθήσει". Οταν δηλαδή η "εθνική οικονομία" δεν τον χρειάζεται. Σκοπός του νομοθέτη είναι μην τυχόν και ο μετανάστης αποκτήσει την ιδιότητα του πολίτη.

Ας δούμε ορισμένες από τις διατάξεις-κλειδιά του νομοσχεδίου. 

* Στα άρθρα 41,42,43 το νομοσχέδιο εξαιρεί ρητά τους μετανάστες "χωρίς χαρτιά", τους μη νομιμοποιημένους δηλαδή, από την προστασία των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

* Επομένως στο άρθρο 53 αποκλείει το μη νόμιμο μετανάστη από κάθε πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες, επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, νοσοκομεία, κοινωνική ασφάλιση. Μόνο ως "έκτακτο περιστατικό" επιτρέπεται η νοσηλεία του. 

* Στο 54 του απαγορεύει κάθε συμβολαιογραφική πράξη.

* Στο άρθρο 56 υποχρεώνει τους εκμισθωτές ακινήτων, αλλά και κάθε ιδιώτη που παρέχει στέγη σε αλλοδαπό, να γνωστοποιεί στην αστυνομία τη φιλοξενία του αλλοδαπού. Με φυλάκιση και πρόστιμο τιμωρεί όποιον διευκολύνει την παραμονή μη νόμιμου αλλοδαπού ή δυσχεραίνει την αστυνομία στις έρευνες για τον εντοπισμό και την απέλασή του. Ο νομοθέτης δεν διακρίνει αυτούς που ενεργούν με κίνητρο το κέρδος από εκείνους που βοηθούν τον μετανάστη για ανθρωπιστικούς λόγους.

Στο ίδιο άρθρο (56, παρ. 1,2,3,4,6,) εισάγονται καταδοτικές διατάξεις με απειλή ποινικών κυρώσεων και προστίμου έως 1.000.000 δρχ σε όποιον (δημόσιο υπάλληλο, λειτουργό και απλό πολίτη) δεν συνεργάζεται με την αστυνομία παραδίδοντάς της τον "παράνομο". 

* Με περισσή υποκρισία και σαδισμό το άρθρο 42 επιτρέπει δήθεν την πρόσβαση όλων των παιδιών των μεταναστών στο δημόσιο σχολείο, ζητώντας από τους γονείς τους να προσκομίσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά, όταν στο άρθρο 53 παρ.1 τους απαγορεύει κάθε πρόσβαση στο δημόσιο. Ο καθηγητής Ν. Αλιβιζάτος και ο νομικός Δ. Χριστόπουλος (εκ μέρους της Ενωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου) υπογραμμίζουν σ' αυτό το σημείο ότι "Η παροχή, όμως, δημοσίων υπηρεσιών είναι αν μη τι άλλο απαραίτητη για την εφαρμογή διατάξεων του ίδιου του νόμου, όπως η παροχή πιστοποιητικών υγείας ή η υποβολή αιτήσεων και δικαιολογητικών για την εκπαίδευση των τέκνων".

* Στα άρθρα 46 έως 51 διατηρείται όλο το απαράδεκτο καθεστώς των απελάσεων και αυτό της κράτησης, χωρίς χρονικό όριο, των προς απέλαση αλλοδαπών. 

Η αδύνατη νομιμότητα

Η καινοτομία που διαφημίζει το νομοσχέδιο είναι η αποκέντρωση του συστήματος ελέγχου της μετανάστευσης. Κάποιες αρμοδιότητες φεύγουν από την αστυνομία και πηγαίνουν στην περιφερειακή διοίκηση. Εκ πρώτης όψεως φαίνεται καλό να αποφασίζει η περιφέρεια για τη νομιμότητα του μετανάστη. Μετά, ωστόσο, έρχεται μια καταιγίδα απίθανων διατάξεων έτσι ώστε, όπως είπε και ο εκ των Συνηγόρων του Πολίτη καθ. Γ. Καμίνης, "πιθανότατα να νοσταλγήσουμε το σημερινό καθεστώς". Συγκεκριμένα:

Το νομοσχέδιο δημιουργεί αλλεπάλληλα φίλτρα για τη νόμιμη στο εξής παρουσία του ξένου εργάτη. Υπάρχει η θεώρηση εισόδου (βίζα), η άδεια εργασίας και η άδεια παραμονής, καθώς και οι προϋποθέσεις για την ανανέωσή τους. Και στο απώτατο μέλλον -μετά από 10 χρόνια νόμιμης παρουσίας- αφήνονται ορισμένα περιθώρια για την πολιτογράφησή του. Να γίνει σαν και 'μας, αν μιλάει καλά ελληνικά (πόσο καλά;), αν διαθέτει 500.000 δρχ για να δικαιούται να υποβάλει αίτηση και αν τον εγκρίνει ο δήμαρχος, η Επιτροπή Πολιτογράφησης και ο υπουργός Εσωτερικών. Εννοείται ότι αν συντρέχουν λόγοι δημόσιας τάξης και ασφάλειας, ο υπουργός (αναιτιολόγητα) τον απορρίπτει (άρθρα 60 έως 64). Υποτίθεται ότι δημιουργούνται περιφερειακές επιτροπές μετανάστευσης, οι οποίες με βάση τις εκθέσεις του ΟΑΕΔ (και διαφόρων άλλων τοπικών, κεντρικών, εργοδοτικών και αστυνομικών αρχών) αποφασίζουν να ζητήσουν μέσω των προξενείων ξένα εργατικά χέρια. Αυτές οι θέσεις εργασίας δεν πρέπει να διεκδικούνται από κανένα γηγενή. Υποθέτουμε ότι αν βρεθεί μια οργανωμένη ομάδα (λ.χ. ορισμένοι στρατευμένοι ρατσιστές, αλλά και οι ίδιοι οι δημοτικοί άρχοντες με ανάλογες αντιλήψεις), μπορεί με εύστοχες κινήσεις (τηρώντας το γράμμα του νόμου) να μην αφήσει να μπει κουνούπι - με τη νόμιμη οδό. Οι ίδιοι προφανώς μπορούν να συνεχίζουν να τους εκμεταλλεύονται ως παρανόμους και όταν είναι να πληρωθούν τα μεροκάματα ή όταν τελειώνει η σοδειά να καλούν τους κολλητούς τους αστυνομικούς για τις καθιερωμένες "σκούπες" και τις "επαναπροωθήσεις". Συνεπώς το "ορθολογικό" σύστημα εξ αρχής έχει υπονομευθεί εν γνώσει των εκσυγχρονιστών συντακτών του.

Εστω όμως ότι πράγματι μια Περιφερειακή Επιτροπή Μετανάστευσης μπορεί να μετρήσει τις ανάγκες της περιοχής της σε μετανάστες και να τους αναζητήσει στη διεθνή αγορά. Απίθανα και ταυτόχρονα σαδιστικά γεγονότα πρόκειται να συμβούν στις πλάτες των υποψήφιων μεταναστών. "Στα άρθρα 19 έως 23 -γράφει το Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης των Μεταναστών- θεσπίζονται διαδικασίες μετάκλησης (πρόσκλησης του μετανάστη μετά από προέγκριση), πολύπλοκες και χρονοβόρες, έτσι ώστε είναι βέβαιο ότι δεν πρόκειται να εφαρμοστούν, ούτε και ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες της αγοράς, η οποία θα καταφύγει και πάλι στη μαύρη αγορά". Και αν ακόμα ο μετανάστης καταφέρει να προεγκριθεί, "ο πρόξενος μπορεί να αρνηθεί χωρίς αιτιολογία τη χορήγηση θεώρησης εισόδου" (άρθρο 7, παρ. 1). Το ίδιο μπορεί να κάνει και ο συνοριακός υπάλληλος, απορρίπτοντας τη βίζα του προξένου (άρθρο 7, παρ.2), αν πιστεύει, λ.χ., ότι ο εισερχόμενος αποτελεί κίνδυνο για τη δημόσια τάξη και υγεία!

Ο πρόξενος γίνεται το μαγικό πρόσωπο που σύμφωνα με τις διατάξεις του νομοσχεδίου θα έχει δημιουργήσει Γραφείο Ευρέσεως Εργασίας (στο εξωτερικό), θα έχει εγγράψει, δημοκρατικά, σε λίστες τους υποψήφιους μετανάστες, θα έχει αλληλογραφήσει με τον ΟΑΕΔ, τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, την Αστυνομία και τους εργοδότες και μετά θα καλεί τους μετανάστες να τους παραδώσει τις (προ)άδειες εργασίας μαζί με τις θεωρήσεις εισόδου στην Ελλάδα. Ο δε εργοδότης θα πρέπει, αφού διαλέξει το "κεφάλι" που του χρειάζεται δι' αλληλογραφίας, να υποβάλει αίτηση που "πρέπει να συνοδεύεται από βεβαίωση ότι αναλαμβάνει τις δαπάνες διαβίωσής του μέχρι να λάβει την άδεια παραμονής και εγγυητική επιστολή τράπεζας ποσού ίσου τουλάχιστον με τις τριμηνιαίες αποδοχές ανειδίκευτου εργάτη που να καλύπτει τις δαπάνες απέλασής του και επαναπροώθησής του στη χώρα προέλευσης" (από την εισηγητική έκθεση του νομοσχεδίου για το άρθρο 19).

Εχοντας τη βίζα και την άδεια εργασίας, υποθέτουμε ότι ο μετανάστης, αν αφεθεί να περάσει τα σύνορα, θα διευκολυνθεί να ζήσει με αξιοπρέπεια και να κινηθεί σχετικά ελεύθερα. Αμ δε.

* Στα άρθρα 21 και 22 καθορίζονται οι προϋποθέσεις χορήγησης άδειας παραμονής για ένα χρόνο. Δεν αρκεί η άδεια εργασίας που ήδη έχει με αίμα και μετά από πολλούς μήνες αποκτήσει. Ο μετανάστης οφείλει να έχει υπογράψει σύμβαση εργασίας, να είναι υγιής και να είναι ασφαλισμένος για την κάλυψη των εξόδων νοσηλείας, ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και εργατικού ατυχήματος. Πρέπει επίσης να έχει εξασφαλίσει κατάλυμα. (Δεν διευκρινίζεται σε ποια εταιρεία πρέπει να ασφαλίζεται και αν πρέπει να προσκομίσει αποδείξεις πληρωμής κοινοχρήστων ή χαρτί διαχειριστού ότι είναι "υγειών φρονημάτων".)

* Στο άρθρο 44 ο νομιμοποιημένος μετανάστης (αν τελικά υπάρξει) δεν θα μπορεί να κυκλοφορήσει σε "εθνικά ευαίσθητες" περιοχές, αν έτσι τις χαρακτηρίσει το ελληνικό κράτος.

* Στα άρθρα 44 και 45 μπορεί να του πάρουν πίσω την άδειά του και να τον απελάσουν (εντός 24ωρου), με αυθαίρετη απόφαση του Γ.Γ της Περιφέρειας και του Αστυνομικού Διευθυντή, για λόγους δημόσιας τάξης, δημόσιας υγείας και εθνικής ασφαλείας.

* Στο άρθρο 49 προβλέπεται ότι "οι δαπάνες απέλασης και τα έξοδα διατροφής καλύπτονται από τον απελαυνόμενο". Αν δεν έχει λεφτά, τα έξοδα βαρύνουν τον αφέντη του. Γι' αυτό και υπάρχει η δαιμόνια πρόβλεψη κατάθεσης εγγυητικής επιστολής. 

Το όνειρο των Μπαντουστάν

Οι παλαιότεροι αναγνώστες θα θυμούνται ότι ο διακαής πόθος του πάλαι ποτέ ρατσιστικού καθεστώτος της Ν. Αφρικής ήταν η δημιουργία γειτονικών ψευδοκρατών (Μπαντουστάν) από τα οποία θα εισήγαγε όποτε ήθελε, για όσο χρόνο ήθελε, όσους έγχρωμους εργαζόμενους ήθελε, πληρώνοντάς τους όσο ήθελε. Σ' αυτά τα ψευδοκράτη ήθελε να σπρώξει και όλο το μαύρο εργατικό δυναμικό του κράτους, ώστε να διατηρηθεί στο διηνεκές η απόλυτη λευκή εξουσία και ο πλούτος της. Γνωρίζουν όλοι πόσο κράτησε και πόσο πέτυχε αυτό το διεστραμμένο σχέδιο. Η ελληνική εκδοχή του (τηρουμένων των αναλογιών), είναι η εισαγωγή φτηνής εποχιακής εργασίας από τις γειτονικές φτωχές χώρες. Αυτή τη μορφή μετανάστευσης ευνοεί ουσιαστικά το νομοσχέδιο. Αυτό συμφέρει τους έλληνες δουλοκτήτες.

* Το άρθρο 24 περιγράφει πώς θα δουλεύει το σύστημα. Ο εργοδότης θα παραγγέλνει στη Νομαρχία τον αριθμό των αλλοδαπών που χρειάζεται και το χρόνο που τους χρειάζεται. Θα τους "χρεώνεται" για όσο θα μείνουν αναλαμβάνοντας τη διατροφή τους και τα έξοδα απέλασης αν δεν φύγουν στην ώρα τους ή αν προκύψει κάποιος λόγος υγείας, τάξης και ασφάλειας που οι αρχές θα επικαλεσθούν όταν τους ...καπνίσει. Ο μετανάστης αυτός πρέπει να είναι υγιέστατος (με τα απαραίτητα χαρτιά), να διαθέτει απαραιτήτως μόνιμη κατοικία στην αλλοδαπή και μονο τότε μπορεί να έρχεται για 6 μήνες το πολύ στην Ελλάδα, ενώ η άδειά του δεν θα ανανεώνεται. Ο εποχιακός εργάτης οφείλει να κάνει την αίτησή του (πάλι μέσω προξενικών αρχών) μόνο αν βρίσκεται εκτός Ελλάδας. 

Δεν χρειάζεται να επεκταθούμε στα καψώνια που θα υφίστανται όσοι ελάχιστοι, πλέον, νομιμοποιημένοι (όχι βέβαια οι εποχιακοί) θελήσουν να επανενωθούν με τις οικογένειές τους ή σε άλλες δήθεν ανθρωπιστικές διατάξεις. Φανταστείτε ότι εκείνοι ή εκείνες που θα κάνουν το λάθος να παντρευτούν με γνήσιους έλληνες ή ελληνίδες, σύμφωνα με το άρθρο 33 παρ. 2, θα έχουν να κάνουν με την υπηρεσία αλλοδαπών. Ανά πάσα στιγμή μπορεί να χάσουν την άδεια παραμονής αν το εντεταλμένο όργανο διαπιστώσει σκοπιμότητα στο γάμο τους, αν η συγκατοίκηση τους, τελικά, δεν είναι του γούστου του. 


---------------------------------------------------------------------
Σημείωση: Ολόκληρο το σχέδιο νόμου υπάρχει στην ιστοσελίδα του κοινοβουλίου www.parliament.gr. Αν το μελετήσετε θα συμπεράνετε ότι είναι αδύνατο να εφαρμοστεί στο σύνολό του τους επόμενους πολλούς μήνες. Οι μηχανισμοί στο εσωτερικό και το εξωτερικό που προϋποθέτει δεν συγκροτούνται εύκολα και οι συγκρούσεις αρμοδιοτήτων που θα προκύψουν θα ξεπερνιούνται με την αυθαιρεσία και την καταστολή.

(Ελευθεροτυπία, 31/12/2000)