ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟΣΑΓΩΓΕΣ ΣΤΟ ΣΩΡΟ

Ιδού οι νέοι φάκελοι

1. / 2.   

 

Ο μύθος της μηδενικής ανοχής

Είναι κοινό μυστικό ότι η στροφή των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων προς νεοφιλελεύθερες πολιτικές αμερικανικού τύπου συμπεριλαμβάνει και τη μίμηση του κατασταλτικού προτύπου συγκράτησης της χαμηλής εγκληματικότητας, το οποίο εφαρμόζεται τη δεκαετία του '90 στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Οι αναίτιες προσαγωγές, οι αθρόες συλλήψεις, η καταχώριση ως υπόπτων όσων παρεκκλίνουν από την κυρίαρχη συμπεριφορά, η σκληρή αντιμετώπιση της παραβατικότητας των μεταναστών, των νέων, ακόμα και παιδιών, αποτελούν τη μέθοδο που εφαρμόστηκε στις ΗΠΑ και ιδιαίτερα στη Ν. Υόρκη και κωδικοποιήθηκε ως πολιτική της «μηδενικής ανοχής» απέναντι στην εγκληματικότητα. Η πολιτική αυτή έχει διαφημιστεί από νεοφιλελεύθερα «θινκ τανκ» ως θαυματουργό φάρμακο για την ανερχόμενη εγκληματικότητα των μεγαλουπόλεων και τα διεθνή μέσα ενημέρωσης έχουν μιλήσει για «θαύμα», που πραγματοποιήθηκε στην αμερικανική μεγαλούπολη από τον τότε δήμαρχο Ρούντολφ Τζουλιάνι και τον αστυνομικό διευθυντή Γουίλιαμ Μπράτον.

Στην πραγματικότητα αυτό που κάνει η πολιτική της «μηδενικής ανοχής» δεν είναι παρά η δημιουργία μιας καθησυχαστικής εικόνας των πόλεων. «Καθαρίζοντας» το κέντρο των μεγαλουπόλεων από τους χρήστες ναρκωτικών, από τα γκράφιτι, από τους ζητιάνους, από τους μεθυσμένους, από τους σκέιτερς, οι αρχές ενισχύουν το αίσθημα ασφάλειας των μεσαίων τάξεων, αλλά δεν λύνουν κανένα πρόβλημα, ούτε αντιμετωπίζουν την εγκληματικότητα. Με τη σκληρή καταστολή, οι «οχλούσες» κοινωνικές ομάδες μετατοπίζονται στα προάστια και τα γκέτο και παραμένουν «αόρατες». 

Οσο για το επιχείρημα ότι στη Νέα Υόρκη τα ποσοστά της σοβαρής εγκληματικότητας έπεσαν με την εφαρμογή των μεθόδων Τζουλιάνι, οι σοβαρές έρευνες ανατρέπουν και αυτή τη «βεβαιότητα». Ο καθηγητής David Dixon, του πανεπιστημίου της Νέας Νότιας Ουαλίας, σε μια μελέτη που κέρδισε διεθνή αναγνώριση, απέδειξε ότι η στατιστική βελτίωση της εικόνας της εγκληματικότητας στη Ν. Υόρκη οφείλεται σε δημογραφικούς και κοινωνικούς λόγους (David Dixon, «Beyond Zero Tolerance», Australian Institute of Criminology, Canberra, 1999) και τα συμπεράσματα αυτά επιβεβαιώθηκαν από τον Bernard Harcourt («Illusion of Order: The False Promise of Broken Windows Policing», Harvard University Press, 2001). 

Ακόμα και η ΒΚΑ, η ομοσπονδιακή αστυνομία της Γερμανίας, υποχρεώθηκε στα μέσα του 2000 να ομολογήσει ότι «επρόκειτο για μια μέθοδο κατασταλτικής πολιτικής που κέρδισε προσωρινά το διεθνές ενδιαφέρον, αλλά ήταν λάθος να θεωρηθεί αποτελεσματικό μέσο για τη μείωση της εγκληματικότητας». Το μόνο που συνέβη στις ΗΠΑ ήταν να αυξηθεί ο αριθμός των φυλακισμένων μέσα σε 20 χρόνια κατά 300% και να πολλαπλασιαστούν οι ιδιωτικές φυλακές (1.345 το 1985, 49.154 το 1995).

Με δυσκολία κρύβουν οι προπαγανδιστές της μηδενικής ανοχής ότι στο βάθος κρύβεται μια νέα πολύ προσοδοφόρα βιομηχανία, ο κλάδος της «ασφάλειας», που προμηθεύει αστυνομίες αλλά και ιδιώτες με όλο και πιο εξειδικευμένα και δαπανηρά μέσα. Φυσικά και οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές της εφαρμοσμένης θεωρίας έχουν πλουτίσει από την υιοθέτησή της. Ο Μπράτον είναι από καιρό στέλεχος μιας ιδιωτικής εταιρείας «ασφάλειας» και επισκέπτεται τις μεγαλουπόλεις όλου του κόσμου πουλώντας την πολύτιμη τεχνογνωσία του.

Αρχές Νοεμβρίου ανακοινώθηκε ότι ομάδα μεξικανών επιχειρηματιών προσέλαβε τον Τζουλιάνι για να καταπολεμήσει την εγκληματικότητα στην Πόλη του Μεξικού. 

Ο πρώην δήμαρχος θα πάρει 4,3 εκατ. δολάρια για να «καθαρίσει» την «επικίνδυνη» μεγαλούπολη. Η Νέα Υόρκη, στο μεταξύ, ακόμα πληρώνει τα σπασμένα της πολιτικής του. Ο δήμος είναι υποχρεωμένος να καταβάλει περίπου 50 εκατ. δολ. σε δεκάδες χιλιάδες πολίτες που έχουν υποβάλει αγωγή αποζημίωσης, επειδή υποχρεώθηκαν από την αστυνομία να υποβληθούν σε στριπτίζ μέσα στα αστυνομικά τμήματα, αν και δεν κατηγορούνταν για τίποτα. Τουλάχιστον 60.000 πολίτες υποβλήθηκαν στην εξευτελιστική «έρευνα» το 1996 και το 1997, στην κορύφωση δηλαδή της αστυνομικής εκστρατείας. Σήμερα εκκρεμούν μηνύσεις για βασανισμό πολιτών εις βάρος 700 αντρών της περίφημης NYPD, της αστυνομίας της Ν. Υόρκης.



ΔΙΑΒΑΣΤΕ

Loic Wacquant «Οι φυλακές της μιζέριας» (πρόλογος Νίκου Παναγιωτόπουλου, μετάφραση Καίτης Διαμαντάκου, εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2002). Εξαιρετική μελέτη της σύλληψης, της εφαρμογής και της μεταφοράς στην Ευρώπη της θεωρίας της «μηδενικής ανοχής».

James Q. Willson, George L. Kelling «The Police and Neighbourhood Safety, Broken Windows» (Atlantic Monthly, Μάρτιος 1982). Η πρώτη δημόσια παρουσίαση της θεωρίας των «σπασμένων τζαμιών», η οποία εφαρμόστηκε τη δεκαετία του '90 στη Νέα Υόρκη και απέκτησε οπαδούς σε όλο τον κόσμο.

William Bratton, Peter Knobler «Turnaround, How Americas Top Cup reversed the crime epidemic.» (Random House, 1998). Αυτοβιογραφικό και αυτοεγκωμιαστικό έργο του αστυνομικού διευθυντή της Νέας Υόρκης, που εφάρμοσε την πολιτική της «μηδενικής ανοχής». 

Michael Hahn «Die Stadt, der Muell, und das Verbrechen»
(«ΑΚ», 23 Οκτωβρίου 1997). Ανατροπή της θεωρίας των «σπασμένων τζαμιών», μέσα από τα στοιχεία των εγκληματολογικών στατιστικών.

«Η Πόλη και οι Ανθρωποι-Σκουπίδια»  (Ιός, «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» 24/1/1999). Ανάλυση της πολιτικής της «μηδενικής ανοχής» και της θεωρίας του «σπασμένου παράθυρου» στις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
http://www.iospress.gr/ios1999/ios19990124c.htm)

Guenther Arzt «Der Ruf nach Recht und Ordnung» (J.C.B. Mohr, Tuebingen 1976). Μια από τις πρώτες κριτικές αναλύσεις των μεταλλάξεων που επιφέρει ο φόβος της εγκληματικότητας στο σύγχρονο κράτος δικαίου.

ΔΕΙΤΕ

«Μια αιωνιότητα και μια μέρα» του Θόδωρου Αγγελόπουλου (1998). Η πρώτη κινηματογραφική απόδοση μιας επιχείρησης σκούπας της ελληνικής αστυνομίας στους δρόμους της Θεσσαλονίκης, με θύματα τα παιδιά των φαναριών.

(Ελευθεροτυπία,8/12/2002)