ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ 21/4/67

Το φάντασμα της ένοπλης πάλης

1. / 2.   

Το συνέδριο του Λάκη 

Οι λόγοι που οδήγησαν τον γνωστό Εκοφίτη της Θεσσαλονίκης Λάκη (Θεόφιλο) Ιωαννίδη να διοργανώσει το 1968 συγκεντρώσεις των φιλοχουντικών φοιτητών από όλη την Ευρώπη περιγράφονται από τον ίδιο στο βιβλίο του "Το Ελληνικόν Κίνημα Νεολαίας", Θεσσαλονίκη 1973, σ. 418-421. Φυσικά σ' αυτά τα "συνέδρια" δεν μετείχε ούτε ο Γιωτόπουλος (όπως υποστηρίζει η Σκότλαντ Γιαρντ, η ΕΥΠ και ορισμένοι δημοσιογράφοι) ούτε κανείς άλλος Ελληνας αντιστασιακός. Αφιερώνουμε το απόσπασμα που ακολουθεί στον Δήμαρχο Θεσσαλονίκης που έχει περιλάβει τον Λάκη στους στενούς του συνεργάτες: 
"Ο απόδημος Ελληνισμός δεν ήργησε να αντιληφθή το σωτήριον έργον της Εθνικής Κυβερνήσεως και παρακολουθεί μετά του πλέον ζωηρού ενδιαφέροντος και πολλής συμπαθείας τας εν Ελλάδι εξελίξεις εις τους διαφόρους τομείς της εθνικής δραστηριότητος. (...) Οι εις τα Πανεπιστήμια της Ευρώπης σπουδάζοντες Ελληνες φοιτηταί και μετεκπαιδευόμενοι επιστήμονες εγνώριζον την επικρατούσαν εν Ελλάδι κατάστασιν προ της Επαναστάσεως της 21ης Απριλίου, τον δημιουργηθέντα σάλον, τας ταραχάς ως και την πολιτκήν αβεβαιότητα ήτις θα ωδήγει την χώραν εις το οικονομικόν χάος και ακυβερνησίαν. (...) 
Η ελληνική νεολαία της Ευρώπης ζώσα εν τω πλαισίω των συνεχών διεθνών εξελίξεων και διαφόρων ζυμώσεων, ως και των υπόπτων κινήσεων των χωρών του παραπετάσματος και κατανοούσα πλήρως τον κίνδυνον και την σοβαρότητα αυτού συνεμερίσθη τας απόψεις της Εθνικής Κυβερνήσεως και ετέθη εις το πλευρόν αυτής.
Τέλος δε, τα αναρχικά γεγονότα των Παρισίων κατά τους μήνας Μάιον-Ιούνιον 1968, τα ο ποία εις πολλάς περιπτώσεις προσέλαβον τον χαρακτήρα στάσεως κατά της αρχής και η αδικαιολόγητος εισβολή εις Τσεχοσλοβακίαν των στρατευμάτων των χωρών του παραπετάσματος έπεισαν και τους πλέον δυσπίστους ότι η Εθνική Κυβέρνησις ευρίσκεται εις την ευθείαν οδόν και ότι η Επανάστασις της 21ης Απριλίου είχεν ως μόνον σκοπόν την σωτηρίαν της Πατρίδος από εσωτερικούς και εξωτερικούς κινδύνους.
Τα θλιβερά στασιαστικά γεγονότα των Παρισίων, η κατάληψις της Σορβόννης υπό των αναρχικών στοιχείων, τα εν αυτή λαβόντα χώραν αίσχη, οι εμπρησμοί εις διάφορα σημεία της γαλλικής πρωτευούσης, τα οδοφράγματα, η οργανωμένη αντίστασις των φοιτητών κατά των οργάνων της τάξεως... πάντα ταύτα προυκάλεσαν αλγεινήν εντύπωσιν εις την ελληνικήν ακαδημαϊκήν νεολαίαν της Γαλλίας και των χωρών της Δυτικής Ευρώπης.
Τα ανωτέρω γεγονότα απετέλουν μίαν σαφή εικόνα του τι θα συνέβαινεν εν Ελλάδι εάν επεκράτουν τα αριστερά στοιχεία εις τας εκλογάς της 29ης Μαϊου 1967, αίτινες απετράπησαν.
Εκείνο το οποίον ενέβαλεν εις σκέψεις τον Ελληνισμόν του εξωτερικού, τους Ελληνας φοιτητάς και επιστήμονας της Ευρώπης, είναι ότι τα στασιαστικά γεγονότα των μηνών Μαϊου-Ιουνίου 1968 εν Παρισίοις ήσαν συνδεδεμένα με παρεμφερή γεγονότα εις διάφορα Πανεπιστήμια της Γερμανίας, Ιταλίας, Βελγίου κλπ. Ητο εύκολον να ίδη τις πάντα ταύτα ενεπνέοντο και κατηυθύνοντο από τον διεθνή κομμουνισμόν.
Η απόφασις όθεν της Εθνικής Κυβερνήσεως όπως ανατρέψη μίαν κατάστασιν ανώμαλον εν Ελλάδι και αναλάβη την εξουσίαν την 21ην Απριλίου 1967 και τα ηνία των τυχών της Πατρίδος, καθ' ην στιγμήν ο πολιτικός ορίζων ήτο σκοτεινός, υπήρξεν εθνοσωτήριος και ρεαλιστική. Θαυμάζει τις την διορατικότητα των ανδρών της Επναστάσεως, οι οποίοι, προφητικώς, προείδον πάντα ταύτα και ηθέλησαν να τα αποτρέψουν από την χώραν μας. 
Η ελληνική ακαδημαϊκή νεολαία και οι νέοι Ελληνες επιστήμονες της Ευρώπης, οίτινες είδον την εν Γαλλία ατμόσφαιραν εν Ευρώπη, ως και την εισβολήν εις Τσεχοσλοβακίαν των στρατευμάτων του παραπετάσματος, ενέκρινον πλήρως το έργον της Εθνικής μας Κυβερνήσεως. (...)
Προς τούτο διωργάνωσαν συνέδρια, διαλέξεις, εκδηλώσεις, συνέταξαν βιβλία και έντυπα, ίνα γίνη παντού και κατά βάθος γνωστή η αλήθεια.
Συγκεκριμένως, εις Νεάπολιν της Ιταλίας τον Ιανουάριον του 1968, ετέθησαν αι πρώται βάσεις διά ένα παγκόσμιον κίνημα. Εις το Παρίσι συνεκροτήθησαν δύο συνέδρια της Συνομοσπονδίας Ελλήνων Φοιτητών και Νέων Επιστημόνων Δυτικής Ευρώπης.
Το πρώτον κατά Μάιον 1968, το οποίον ήτο συστατικόν της οργανώσεως, το δε δεύτερον κατά τας 27, 28 και 29 Οκτωβρίου 1968.
Αφ' ετέρου, εγένοντο εν Παρισίοις εν μέσω μεγάλης συρροής κόσμου διάφοροι εκδηλώσεις προ εορτασμόν της πρώτης επετείου της Επαναστάσεως της 21ης Απριλίου 1967"...

ΔΙΑΒΑΣΤΕ

Τάσου Δαρβέρη "Μια ιστορία της νύχτας, 1967-74" (Βιβλιοπέλαγος, Αθήνα 2002). Προσωπική μαρτυρία από τη δράση μιας μικρής αντιστασιακής ομάδας, γραμμένη με τη μορφή μυθιστορίας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το ψυχογράφημα του αγωνιστή και η απελευθερωτική δύναμη της "απόλυτης" αντίστασης. 

Στέργιου Κατσαρού "Εγώ, ο προβοκάτορας, ο τρομοκράτης" (Μαύρη Λίστα, 1999). Το "απαγορευμένο" θέμα της ένοπλης δράσης της αριστεράς σε μια ιστορική μαρτυρία ενός στελέχους της που πέρασε από τα οδοφράγματα των Ιουλιανών, στην παρανομία της δικτατορίας, τις βόμβες και τη φυλακή. Μια ανεπιτήδευτη περιγραφή των σχετικών προβληματισμών της αριστεράς "από τα μέσα".

Νίκου Κλειτσίκα "Π.Α.Κ. Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα" (Προσκήνιο, Αθήνα 2001). Αγνωστα ντοκουμέντα του κινήματος, με αρκετές αναφορές στον ένοπλο αγώνα και την επιμονή του Ανδρέα Παπανδρέου ότι πρόκειται για στρατηγική επιλογή και μοναδικό τρόπο κοινωνικής απελευθέρωσης. 

Λέανδρου Καραμφυλλίδη "Η δίκη του Αλέξανδρου Παναγούλη" (εκδ. Περιοδικός Τύπος, Αθήνα 1980). Η δικαστική πλευρά της υπόθεσης Παναγούλη, από τον δικηγόρο που τον υπεράσπισε στα στρατοδικεία. Μεταξύ άλλων περιλαμβάνονται και στοιχεία για το χαρακτήρα της παράνομης οργάνωσης του Παναγούλη.

Βίκτωρ Αναγνωστόπουλος-Μελκιάδες "Ο πιο σκληρός μυς είναι η καρδιά" (εκδ. Δωδώνη, Αθήνα 2003). Μαρτυρία της σχέσης του συγγραφέα με τον Αλέξανδρο Γιωτόπουλο κατά τη δικτατορία, αλλά και εκτενής ανάλυση του τρόπου δράσης των αντιτρομοκρατικών υπηρεσιών των Βρετανών.

ΔΕΙΤΕ

"Αλονζανφάν" (Allonsanfan, 1974) των Πάολο και Βιτόριο Ταβιάνι.
Ιστορική αλλά πολύ επίκαιρη αναφορά στα ζητήματα της επανάστασης, της ένοπλης δράσης, της αποστράτευσης των αγωνιστών και της προδοσίας.

(Ελευθεροτυπία, 20/4/2003)