ΤΟ ΓΕΣ ΓΙΟΡΤΑΖΕΙ ΤΑ ΠΕΝΗΝΤΑΧΡΟΝΑ ΤΟΥ ΜΑΚΕΛΕΙΟΥ

Ο στρατός μας ξαναπάει στην Κορέα

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

1. / 2.   

Το ελληνικό Πεντάγωνο πραγματοποιεί αυτές τις μέρες ό,τι δεν τόλμησε το αμερικανικό. Μισόν αιώνα μετά, βαφτίζει "ειρηνευτική επιχείρηση" το μεγαλύτερο σφαγείο του Ψυχρού Πολέμου.

 

Την πρώτη φορά νομίσαμε πως δεν είχαμε ακούσει καλά. Με την επανάληψη του μηνύματος, ωστόσο, τελικά πειστήκαμε. Το τηλεοπτικό διαφημιστικό σποτάκι του ΓΕΣ ήταν, άλλωστε, απολύτως σαφές: εδώ και 50 χρόνια "ο ελληνικός στρατός συμμετέχει σε ειρηνευτικές αποστολές στο εξωτερικό, προβάλλοντας την Ελλάδα διεθνώς. Κορέα, Σομαλία, πρώην Γιουγκοσλαβία, Αλβανία, Αφγανιστάν" και ούτω καθεξής.

Κάπως αλλιώς τα θυμόμασταν, είναι αλήθεια. Αν μη τι άλλο, υπήρχε εκείνο το στρατιωτικό εμβατήριο, που δεν ταίριαζε και τόσο με ό,τι έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε ειρηνευτική επιχείρηση: "Ο στρατός μας που πήγε στην Κορέα / πολεμούσε για ιδανικά / είχε πνίξει τους κίτρινους στο αίμα / δείχνοντάς τους τι θα πει λευτεριά".

Ανοίξαμε την ιστοσελίδα του ΓΕΣ και πληροφορηθήκαμε ότι ο "μισός αιώνας συμμετοχής του ελληνικού στρατού σε ειρηνευτικές αποστολές" γιορτάστηκε επίσημα, τον Οκτώβρη, με ειδική έκθεση "φωτογραφιών και κειμηλίων" στο Πολεμικό Μουσείο.

Προφανώς, οι πρόσφατες υπερπόντιες εκστρατείες του ελληνικού στρατού (επτά τον αριθμό την τελευταία δεκαετία) επέβαλαν το ξαναγράψιμο της στρατιωτικής μας ιστορίας σε αναζήτηση ενός ένδοξου παρελθόντος προς μίμηση. Και, αντίθετα μ' ό,τι συμβαίνει συνήθως, κανείς δεν σκέφτηκε να καταφύγει στην αρχαιότητα. Στο κάτω κάτω, αν ο Μεγαλέξανδρος έφτασε μέχρι τον Ινδό, οι αντισυνταγματάρχες Κουμανάκος και Αρμπούζης πήγαν ακόμη παραπέρα!

Γεμάτοι περιέργεια για το πώς ακριβώς συνδέονται οι σημερινές αποστολές "επίβλεψης" και "αφοπλισμού" με τους πολέμους της δεκαετίας του '50, επισκεφθήκαμε την έκθεση του Πολεμικού Μουσείου. Μελετώντας τους σχετικούς πίνακες, δεν δυσκολευτήκαμε να διαπιστώσουμε την αμηχανία των συντακτών τους που καλούνταν να μεταφράσουν ένα ψυχροπολεμικό σφαγείο στην "πολιτικά ορθή" γλώσσα της νεοταξικής "επίλυσης συγκρούσεων".

"Η Κορέα μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου", διαβάζουμε, "βρέθηκε χωρισμένη κατά μήκος του 38ου παραλλήλου στη Βόρεια με Ανατολικό Προσανατολισμό και τη Νότια με Δυτικό. Οι προσπάθειες του ΟΗΕ για ενοποίησή τους με εκλογές απέτυχαν. Ετσι δημιουργήθηκε μια περίοδος Ψυχρού Πολέμου μέχρι το 1950. Ταυτόχρονα όμως, έγιναν ενέργειες από τη Βόρεια Κορέα για να επιβληθεί καθεστώς σοβιετικού τύπου και στη Νότια Κορέα. Αποκορύφωμα των δραστηριοτήτων αυτών ήταν η αιφνιδιαστική και απρόκλητη επίθεση στις 04.00 ώρα της 25ης Ιουνίου 1950 δέκα (10) Βορειοκορεατικών Μεραρχιών εναντίον της Νότιας Κορέας και η κατάληψη της Σεούλ μέσα σε τέσσερις μέρες. [...] Τότε, 22 κράτη έθεσαν τις δυνάμεις τους, σύμφωνα με απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας της 29ης Ιουνίου 1950, υπό τη σημαία του ΟΗΕ. Μεταξύ των κρατών αυτών ήταν και η Ελλάδα, η οποία διέθεσε δυνάμεις του Στρατού Ξηράς και της Πολεμικής Αεροπορίας".

Παρά την προσεκτικά αποϊδεολογικοποιημένη φρασεολογία της, η παραπάνω περιγραφή επαναλαμβάνει, ουσιαστικά, την επίσημη αντικομμουνιστική ψυχροπολεμική εκδοχή για τα γεγονότα της εποχής. Εκδοχή που η ιστοριογραφία της τελευταίας εικοσαετίας, βασισμένη στο άνοιγμα των αρχείων σε "Ανατολή" και "Δύση", έχει ολοκληρωτικά ανατρέψει.

Οι ρίζες της σύρραξης

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: η χερσόνησος της Κορέας, πρώην ιαπωνική αποικία κατοικούμενη από έναν εθνικά ομοιογενή πληθυσμό, δεν "βρέθηκε χωρισμένη" τυχαία. Ο 38ος παράλληλος ορίστηκε απλά, τον Αύγουστο του 1945, ως η "προσωρινή" διαχωριστική γραμμή μεταξύ σοβιετικών και αμερικανικών στρατευμάτων. Η οριοθέτηση αποφασίστηκε από δύο αμερικανούς συνταγματάρχες μέσα σε λιγότερο από μισή ώρα. Τυπικά, τουλάχιστον, ήταν καθαρά τεχνικού χαρακτήρα.

Ωσπου ν' αποβιβαστούν οι πεζοναύτες, ωστόσο, ολόκληρη η χώρα είχε περάσει στον έλεγχο επαναστατικών επιτροπών, με πρωτοβουλία της αντιιαπωνικής Αντίστασης που καθοδηγούνταν από τους τοπικούς κομμουνιστές. Το ξήλωμα αυτών των επιτροπών στην αμερικανική ζώνη κατοχής, οδήγησε τα αμέσως επόμενα χρόνια σ' έναν αιματηρότατο εμφύλιο πόλεμο με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς. Οπως και στα καθ' ημάς Δεκεμβριανά, έτσι κι εδώ η Μόσχα τίμησε τις δεσμεύσεις της με το ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο, εγκαταλείποντας την κορεάτικη Αριστερά στην τύχη της.

Με το ξέσπασμα του Ψυχρού Πολέμου, η χώρα διχοτομήθηκε έτσι de facto σε δύο κράτη: μια "Λαϊκή Δημοκρατία" σοβιετικού τύπου στο Βορρά και μια ακροδεξιά "κοινοβουλευτική" δικτατορία στο Νότο, στηριγμένη στους συνεργάτες των Γιαπωνέζων και τους μεγάλους γεωκτήμονες. Και τα δύο καθεστώτα θεωρούσαν, ωστόσο, την Κορέα ενιαία. Το καθένα πρόβαλλε τη νομιμότητά του στο σύνολο της χερσονήσου, ευαγγελιζόμενο την επανένωσή της υπό τη δική του αιγίδα.

Η τριετία 1948-50 σημαδεύτηκε έτσι από αλλεπάλληλα μεθοριακά επεισόδια που συχνά πήραν τη μορφή κανονικών μαχών. Η Ουάσιγκτον χρειάστηκε να καταβάλει ιδιαίτερες προσπάθειες για να αποτρέψει το νοτιοκορεάτη πρόεδρο Σίνγκμαν Ρι από την πολλαπλώς εξαγγελθείσα εξόρμησή του προς βορρά. Το ίδιο κι οι Σοβιετικοί, που όλο το 1949 δέχονταν κρούσεις από το βορειοκορεάτη ηγέτη Κιμ Ιλ Σουνγκ να στηρίξουν μια δυναμική αναμέτρηση με τη Σεούλ.

Η κατάσταση άλλαξε ριζικά στις 12.1.50, όταν ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Ντιν Ατσεσον διακήρυξε δημόσια ότι η Κορέα δεν περιλαμβάνεται πλέον στην προστατευόμενη "αμυντική περίμετρο" της Δύσης. Προτού κλείσει μήνας, ο Στάλιν ανακοίνωσε στον Κιμ Ιλ Σουνγκ ότι, "χάρη στην αλλαγή της διεθνούς κατάστασης", έχει το ελεύθερο "να κινηθεί προς την επανένωση" της χώρας.

Στις 25.6.50, με αφορμή ένα από τα συνηθισμένα μεθοριακά επεισόδια της εποχής, ο στρατός της Β. Κορέας διέσχισε τον 38ο παράλληλο. Το καθεστώς του Σίνγκμαν Ρι κατέρρευσε μέσα σε λίγες μέρες.

Ακολούθησε η αμερικανική επέμβαση, κάτω από τη σημαία του ΟΗΕ. Μέχρι σήμερα παραμένει άγνωστο αν η προαναφερθείσα δήλωση του Ατσεσον ήταν μόνο ένας "λανθασμένος χειρισμός" ή, αντίθετα, μια καλά σχεδιασμένη προβοκάτσια. Το βέβαιο είναι πως η Ουάσιγκτον άδραξε την ευκαιρία -αξιοποιώντας την ηγεμονία της στα Ηνωμένα Εθνη- για να μετατρέψει μια τυπική περιφερειακή σύρραξη σε μικρό παγκόσμιο πόλεμο.

Με την κάλυψη του Οργανισμού, αμερικανικά στρατεύματα αποβιβάστηκαν στη χερσόνησο, ανακαταλαμβάνοντας όχι μόνο τη Νότια Κορέα αλλά και το μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας. Η προέλασή τους προκάλεσε την αντίδραση της Κίνας, που επενέβη κι αυτή στρατιωτικά. Ηταν η σειρά των Αμερικανών και των συμμάχων τους να αναδιπλωθούν, υιοθετώντας μια πολιτική "καμένης γης" στο πέρασμά τους.

Από την άνοιξη του 1951 και μετά, το μέτωπο θα σταθεροποιηθεί στο σημείο εκκίνησης -τον 38ο παράλληλο. Αυτός θα αποτελέσει ξανά, μετά την ανακωχή του 1953, το σύνορο ανάμεσα στις δυο Κορέες. Τυπικά, βέβαια, η ενοποίηση της χερσονήσου εξακολουθεί να βρίσκεται μέχρι σήμερα στην ημερήσια διάταξη των Ηνωμένων Εθνών.

"Ειρηνευτική", είπατε;

Ο ειρηνευτικός χαρακτήρας της εκστρατείας έχει αμφισβητηθεί, πρώτα και κύρια, από τον ίδιο το διεθνή οργανισμό που παρείχε την πολιτική κάλυψη για τη διεξαγωγή της.

"Η διεθνής δύναμη στην Κορέα, δεν ήταν μια ειρηνευτική επιχείρηση του ΟΗΕ", διαβάζουμε σε φυλλάδιο του Οργανισμού που εκδόθηκε το 1985. "Η δύναμη αυτή δεν τελούσε υπό την εξουσία του Γενικού Γραμματέα αλλά υπό μια ενιαία διοίκηση των ΗΠΑ. Σε κανένα όργανο του ΟΗΕ δεν υποβάλλονταν αναφορές για τη δράση της" (U.N. Department of Public Information, "Everyone's United nations", σ.52).

Ακόμη σαφέστερη είναι μια άλλη επίσημη μπροσούρα του ΟΗΕ: η εκστρατεία της Κορέας, διαβάζουμε, "διέφερε από τις ειρηνευτικές επιχειρήσεις, οι οποίες βασίζονται στη συναίνεση όλων των πλευρών, δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιήσουν βία παρά μόνο σε περίπτωση αυτοάμυνας και τελούν υπό τη διοίκηση του γενικού Γραμματέα" ("United nations Peace-Keeping", Απρίλιος 1988).

Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι η παραπάνω δημόσια αυτοκριτική έγινε με βάση συγκεκριμένες διεθνείς ισορροπίες, σε μια εποχή που η κύρια αμφισβήτηση του ΟΗΕ προερχόταν όχι από τις χώρες του λεγόμενου "υπαρκτού σοσιαλισμού" αλλά από τις ίδιες τις ΗΠΑ. Παραμένει ωστόσο αδιαμφισβήτητο το γεγονός ότι επικεφαλής του εκστρατευτικού σώματος της Κορέας δεν ήταν κάποιο στέλεχος του Οργανισμού, αλλά ο εκάστοτε διοικητής του αμερικανικού στρατού στην Απω Ανατολή.

Εξίσου αποκαλυπτικοί για το χαρακτήρα της επέμβασης υπήρξαν, άλλωστε, μια σειρά ηγέτες της ίδιας της Δύσης. Σαφέστερος όλων ήταν, ως συνήθως, ο Ουΐνστον Τσόρτσιλ: "Η Κορέα δεν μετρά τώρα πια", έγραψε την άνοιξη του 1953. "Δεν είχα ακούσει ποτέ γι' αυτόν τον κωλότοπο μέχρι που έγινα 74 χρόνων. Η σημασία της εδράζεται στο γεγονός ότι οδήγησε στον επανεξοπλισμό της Αμερικής" (Halliday & Cummings 1990, σ.203-4). Μεταξύ 1950 και 1953, ο στρατός των ΗΠΑ αυξήθηκε από 1.500.000 άνδρες σε 3.500.000, οι δε ετήσιες στρατιωτικές δαπάνες από 15 δις δολάρια σε 50.

Οσο για το ειδικό βάρος του ΟΗΕ σ' αυτή τη διαδικασία, σε μια εποχή που το σύνολο του δυτικού κόσμου κρεμόταν κυριολεκτικά από την αμερικανική βοήθεια, αυτό μπορεί εύκολα να συναχθεί από τη χρονική διαδοχή των εξελίξεων. Η στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ ξεκίνησε ήδη στις 28.6.50, πολύ πριν από την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας με την οποία τους ανατέθηκε η ευθύνη των πολεμικών επιχειρήσεων (7.7.50). Αλλά και η εισβολή στη Βόρεια Κορέα, πρώτα αποφασίστηκε από το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ (9.9.50) και το αμερικανικό ΓΕΕΘΑ (27.9.1950) και κατόπιν εγκρίθηκε από τη Γ.Σ. του ΟΗΕ (7.10.50) - μια ολόκληρη βδομάδα αφότου τα συμμαχικά στρατεύματα είχαν διασχίσει τον 38ο παράλληλο.

Ενα ατέλειωτο σφαγείο

Εξίσου άσχετα με οποιαδήποτε "ειρηνευτική" διαδικασία ήταν και τα χαρακτηριστικά της διεθνούς στρατιωτικής επέμβασης. Μια τοπική σύγκρουση περιορισμένης εμβέλειας και διάρκειας, κλιμακώθηκε χάρη στις (ελέω ΗΠΑ) αποφάσεις του ΟΗΕ σ' έναν "μικρό παγκόσμιο πόλεμο", με αποτέλεσμα τουλάχιστον 4.500.000 νεκρούς και την ολοκληρωτική καταστροφή της χερσονήσου.

Τα πρωτεία σ' αυτή τη βαρβαρότητα ανήκαν στις δυνάμεις του ΟΗΕ. Χάρη στην απόλυτη υπεροπλία τους, οι τελευταίες υπέστησαν λιγότερο από το 10% των συνολικών στρατιωτικών απωλειών του πολέμου (54.246 Αμερικανοί, 3.194 υπερπόντιοι σύμμαχοι και κάπου 50.000 Νοτιοκορεάτες νεκροί, έναντι 500.000 Βορειοκορεατών και τουλάχιστον 1.000.000 Κινέζων). Εξαιρετικά άνισος υπήρξε επίσης ο φόρος του αίματος όσον αφορά τους πολίτες. Περίπου 2.000.000 βορειοκορεάτες και 1.000.000 νοτιοκορεάτες άμαχοι βρήκαν το θάνατο, στο μεγαλύτερο μέρος τους εξαιτίας των αμερικανικών αεροπορικών βομβαρδισμών.

Αμέσως μετά την κινέζικη επέμβαση, τον Οκτώβριο του 1950, η αμερικανική αεροπορία διατάχθηκε λ.χ. να δημιουργήσει μια νεκρή ζώνη μεταξύ των ποταμών Γιαλού και Τσονγκτσόν, καταστρέφοντας "κάθε μέσο επικοινωνίας, κάθε εγκατάσταση, εργοστάσιο, πόλη και χωριό" σε μια πυκνοκατοικημένη έκταση 30.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων! Πολιορκούμενο επί 861 συνεχείς μέρες, το λιμάνι Ουονσάν μετατράπηκε πάλι, σύμφωνα με την επίσημη αμερικανική ιστορία, σε "μια μάζα σωριασμένων ερειπίων", καθώς "ούτε ένα άθικτο κτίριο δεν ήταν ορατό" από τη θάλασσα. Ανάλογη εικόνα παρουσίαζε στο τέλος του πολέμου η Πιονγιάνγκ και κάθε άλλη βορειοκορεατική πόλη.

Μιλώντας στο Κογκρέσο τον Ιούνιο του 1951 ο επικεφαλής της Διοίκησης Βομβαρδιστικών Απω Ανατολής, στρατηγός Εμετ Ο' Ντόνελ, ήταν κάτι παραπάνω από σαφής: "Σε ολόκληρη την κορεατική χερσόνησο, τα πάντα έχουν καταστραφεί. Δεν υπάρχει τίποτα πια που ν' αξίζει τον κόπο. Λίγο πριν από τα Χριστούγεννα σταματήσαμε τις πτήσεις μας. Δεν υπήρχαν πια στόχοι στην Κορέα".

Λίγο πριν την υπογραφή της ανακωχής, τέλος, η αμερικανική αεροπορία κατέστρεψε πέντε μεγάλα φράγματα γύρω από την Πιονγιάνγκ, πλημμυρίζοντας εκατοντάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα καλλιεργήσιμων εκτάσεων και μεγάλο μέρος της ίδιας της βορειοκορεατικής πρωτεύουσας. Ο διοικητής των αεροπορικών δυνάμεων του ΟΗΕ, στρατηγός Γουέιλαντ, χαρακτήρισε την επιχείρηση σαν "το πιο εντυπωσιακό χτύπημα του πολέμου". Η τεχνητή αυτή πλημμύρα κατέστρεψε τις υπόγειες αποθήκες τροφίμων του "εχθρού" -και, ταυτόχρονα, έπνιξε σαν ποντίκια δεκάδες χιλιάδες πολίτες που είχαν καταφύγει εκεί για να ξεφύγουν από τις βόμβες. "Ειρηνευτική" επιχείρηση, χωρίς αμφιβολία!

Μια δεύτερη, ακόμη λιγότερο γνωστή πτυχή των σφαγών που έγιναν στο όνομα του ΟΗΕ υπήρξε η προσπάθεια φυσικής εξολόθρευσης της κορεατικής Αριστεράς, τόσο στο Βορρά όσο και στο Νότο. 50.000 πολιτικοί κρατούμενοι και μεγάλος αριθμός "υπόπτων" πολιτών (μεταξύ 150.000 και 350.000) εκτελέστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες από το νοτιοκορεατικό καθεστώς μέσα στις πρώτες μέρες του πολέμου. Αμέσως μετά την "απελευθέρωση", η εκκαθάριση όσων θεωρήθηκαν συνεργάτες των κομμουνιστών πρόσθεσε τουλάχιστον 100.000 άλλους νεκρούς. Μονάχα στη Σεούλ υπολογίζεται ότι σκοτώθηκαν με συνοπτικές διαδικασίες κάπου 30.000 άτομα.

Για τη σύγκριση των μεγεθών, αξίζει ν' αναφερθεί ότι, σύμφωνα με τα επίσημα αμερικανικά στοιχεία, το σύνολο των αμάχων κι αιχμαλώτων που σκοτώθηκαν -σε όλη τη διάρκεια του πολέμου- από τους κομμουνιστές ανέρχεται σε 29.915.

Στο Βορρά, πάλι, οι επίσημες στατιστικές καταγράφουν τουλάχιστον 167.300 εκτελεσθέντες μέσα στη δίμηνη κατοχή της περιοχής από τον ΟΗΕ. Τα πρωτεία ανήκουν στην επαρχία Σιντσόν, το 1/4 του πληθυσμού της οποίας εξολοθρεύτηκε από τους αμερικανούς και τους συμμάχους τους μέσα σε λιγότερο από ένα μήνα. Η έκταση της σφαγής διευκολύνθηκε από την εσπευσμένη "αξιοποίηση" των κατασχεθέντων κομμουνιστικών αρχείων αλλά κι από την ανεξέλεγκτη δράση ακροδεξιών παραστρατιωτικών ομάδων, που στάλθηκαν να "εξυγιάνουν" τα "απελευθερωμένα" εδάφη.

Ο ίδιος ο Σίνγκμαν Ρι είχε άλλωστε εξομολογηθεί εγκαίρως τις προθέσεις του: "Θα σκάψουμε με μπουλντόζες βαθιά ορύγματα και θα τα γεμίσουμε με κομμουνιστές", εξήγησε στον πρόεδρο του αμερικανικού πρακτορείου UPI, Χιου Μπέιλι. "Υστερα, θα τους σκεπάσουμε. Και τότε θα βρεθούν, όντως, underground" (λογοπαίγνιο, που στα αγγλικά σημαίνει "κάτω από τη γη" αλλά και "στην παρανομία").

Ο αμερικανός φίλος

Με όλα αυτά δεδομένα, τι ακριβώς έκαναν οι έλληνες "ειρηνοποιοί" στην Κορέα; Η επίσημη ιστορία του ΓΕΣ, δημοσιευμένη το 1977, είναι αρκετά διακριτική. Μαθαίνουμε, βέβαια, ότι στην εκστρατεία μετείχαν συνολικά 10.255 αξιωματικοί και φαντάροι, από τους οποίους σκοτώθηκαν 183 και τραυματίστηκαν 610 (σ.180). Στους αριθμούς αυτούς περιλαμβάνονται τα θύματα τόσο των μαχών όσο και από άλλες αιτίες. Ο πρώτος νεκρός, στρατιώτης Σταύρος Δρακόπουλος, πέθανε λ.χ. στις 5.1.51 "λόγω ψύξεως", καθώς κατάκοπος "κατεκλίθη χωρίς να κλείση ολοσχερώς και μέχρι της κεφαλής του τον υπνόσακκον" (σ.37). Ο επίσημος απολογισμός τον θέλει, παρόλα αυτά, "φονευθέντα κατά τας επιχειρήσεις" (σ.231).

Εκείνο που δύσκολα μπορεί να υποστηρίξει κανείς, ακόμη και βάσει αυτής της επίσημης ιστοριογραφίας, είναι ο "ειρηνευτικός" χαρακτήρας της επιχείρησης. Παρά τη στεγνή, υπηρεσιακή ορολογία και την αποφυγή γραφικών λεπτομερειών, η πραγματική εικόνα της σύγκρουσης δεν είναι δυνατό να κρυφτεί.

Χαρακτηριστική η περιγραφή των μαχών της 4.10.51: "Επειδή το ύψωμα 313 ήτο πυκνώς δασωμένον, εζητήθη η επέμβασις της αεροπορίας διά βομβών Ναπάλμ προς μετάδοσιν πυρός εις το δάσος, ώστε να καταστή ευχερής η αναγνώρισις της διατάξεως του εχθρού. Η Αεροπορία επεμβάσα κατέκαυσε κυριολεκτικώς το ύψωμα". Ακολούθησε "συστηματική εκκαθάρισις από στοάς εις στοάν", από ελληνικές μονάδες "ενισχυμένας διά δύο φλογοβόλων" (σ.93). Αυτά τα τελευταία είχαν χορηγηθεί από τους Αμερικανούς στο ελληνικό σώμα, αμέσως μετά την άφιξή του στην Κορέα (σ.211). Και χρησιμοποιήθηκαν αφειδώς: το Φλεβάρη του 1951, λ.χ., "οι Ελληνες προκαλούν χάρις εις τα φλογοβόλα σοβαράς απωλείας εις τον εχθρόν" (σ.53). Ειρηνευτικότατη, όντως, αποστολή!

Υπαινικτική είναι η παραδοχή της συμμετοχής σε αντιαντάρτικες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις. Στις 12.5.51 π.χ., "κατά την εκκένωσιν του χωρίου Σιγκόν-Νι υπό των κατοίκων του, συνελήφθησαν 3 οπλίται του εχθρού κρυπτόμενοι εντός οικίας" (σ.74). Πληροφορούμαστε, πάντως, ότι στις 11.6.51 "ελληνική περίπολος ενετόπισεν εχθρικόν σημείον στηρίγματος, εις το οποίον η οργάνωσις του εδάφους εγένετο υπό πολιτών. Η περίπολος προσήρμοσεν επ' αυτού πυρά του φιλίου πυροβολικού, με αποτέλεσμα τα εχθρικά τμήματα να διασκορπισθούν" (σ.81).

Αυτό για το οποίο δεν χωρεί καμιά αμφιβολία, είναι τα ιδεολογικά συμφραζόμενα του όλου εγχειρήματος. "Οι κομμουνισταί είναι κοινοί εγκληματίαι", εξηγούν λ.χ. οι αρμόδιοι επιτελείς στους έλληνες αξιωματικούς, κατά την επίσημη ενημέρωσή τους "επί της διεξαγωγής, της πορείας και των μέχρι τότε αποτελεσμάτων των διαπραγματεύσεων" (σ.122). Εξίσου κραυγαλέα είναι και η ρατσιστική πρόσληψη του εχθρού -που θεωρείται υπεράνω ζωής ή θανάτου, καθώς διακατέχεται από "την μοιρολατρείαν της Κιτρίνης Φυλής" (σ.51).

Κάπως δύσκολο βέβαια να συνδυαστούν όλα αυτά με το κυρίαρχο σήμερα γλωσσικό ιδίωμα. Υπάρχει όμως ένα κοινό σημείο που συνδέει τις δύο εποχές (και, απ' ό,τι φαίνεται, αποτέλεσε τη βάση του συσχετισμού τους από τις υπηρεσίες του κ. Παπαντωνίου): η άμεση επικυριαρχία των ΗΠΑ, που χαρακτηρίζει τόσο την εκστρατεία της Κορέας όσο και τα σημερινά "ειρηνευτικά" εγχειρήματα -από τη Σομαλία του "μαύρου γερακιού" ώς το Αφγανιστάν των ημερών μας. Οπως και τότε, έτσι και σήμερα, τα πιστοποιητικά ευδοκίμου υπηρεσίας μοιράζονται από τους υπερατλαντικούς επιτελάρχες.

"Η εμπιστοσύνη μου προς υμάς είναι απεριόριστος", δήλωνε λ.χ. στις 25 Μαρτίου 1951 ο στρατηγός Βαν Φλιτ προς τη (γνώριμή του) ηγεσία του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος - και η επίσημη ιστορία του ΓΕΣ αναπαράγει, γεμάτη περηφάνια, τα λεγόμενά του (σ.64). Οσο για τις αντίστοιχες εκδόσεις του μέλλοντος, αυτές όλο και κάποια σοφία του πλανητάρχη Μπους θα βρουν να καταχωρήσουν.

 

(Ελευθεροτυπία, 9/11/2003)

 

www.iospress.gr                                                                                    ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ