ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΑΛ ΚΑΪΝΤΑ

Το παρακράτος του Αλλάχ

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ

1. / 2.   

Οι «καλοί» τρομοκράτες

Οι ετήσιες εκθέσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την τρομοκρατία διεθνώς (Patterns of Global Terrorism) έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις μεταλλασσόμενες σχέσεις των ΗΠΑ απέναντι στις ισλαμικές ένοπλες ομάδες που δρουν στην Τουρκία.

Στην έκθεση του 1992 αναφέρεται η «ομιχλώδης Τουρκική Ισλαμική Τζιχάντ» ως φιλοϊρανική και «απειλή στα συμφέροντα των ΗΠΑ στην Τουρκία».

Στην έκθεση του 1993 αναφέρεται μια τουρκική οργάνωση υποστηριζόμενη από την Τεχεράνη με το όνομα «Ισλαμική Δράση» (ή «Οργάνωση του Ισλαμικού Κινήματος»), καθώς και ότι ομάδες της Τουρκικής Χεζμπολάχ έστειλαν απειλητικά μηνύματα σε εφημερίδες και βιβλιοπωλεία για το βιβλίο του Ρουσντί.

Η έκθεση του 1994 αναφέρει πρώτη φορά το IBDA-C, μαζί με την Ισλαμική Τζιχάντ και την Οργάνωση του Ισλαμικού Κινήματος, ως «χαλαρά οργανωμένες τουρκικές ισλαμικές εξτρεμιστικές ομάδες, που μάχονται για μια ισλαμική κυβέρνηση στην Τουρκία και επιτίθενται σε στόχους του λαϊκού κράτους». Παρόμοια διατύπωση επαναλαμβάνεται και το 1995. Εδώ προστίθεται η πιθανότητα να ευθύνονται για την απόπειρα δολοφονίας ενός εξέχοντος στελέχους της εβραϊκής κοινότητας στην Αγκυρα.

Η έκθεση του 1996 δεν περιλαμβάνει ούτε λέξη για οποιαδήποτε ισλαμική οργάνωση. Το 1997 καταγράφεται μόνο η (φιλοϊρανική) Βασάτ. Σημειώνεται ότι οι ισλαμικές τρομοκρατικές οργανώσεις (Τουρκική Χεζμπολάχ και IBDA-C) γίνονται όλο και περισσότερο βίαιες. Αναφέρεται ότι το IBDA-C θεωρείται ύποπτο για τη βόμβα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Το 1998 καταγράφονται πάλι η Τουρκική Χεζμπολάχ, η Οργάνωση Ισλαμικού Κινήματος και το IBDA-C. Οι συντάκτες της έκθεσης διαπιστώνουν με ανακούφιση ότι «τα αποτελεσματικά μέτρα ασφαλείας των Τούρκων φαίνεται ότι με τα χρόνια ελαχιστοποίησαν την απειλή από αυτές τις περιθωριακές ομάδες» και ως απόδειξη αναφέρουν τη σύλληψη του ηγέτη του IBDA-C Σαλί Μιρζαμπέογλου στην Κωνσταντινούπολη.

Και το 1999 θριαμβολογεί το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ότι «οι τουρκικές αρχές συνεχίζουν να συλλαμβάνουν και να δικάζουν σκληρά τους ισλαμιστές τρομοκράτες». Διαπιστώνεται πάντως ότι η Τουρκική Χεζμπολάχ και το IBDA-C κατάφεραν να πραγματοποιήσουν επιθέσεις μικρής σημασίας.

Το 2000 και πάλι αναφέρονται «ισχυρά πλήγματα από την τουρκική αστυνομία και δικαιοσύνη στις εγχώριες ισλαμικές τρομοκρατικές ομάδες, περιλαμβανομένης της Τουρκικής Χεζμπολάχ. (...) Τα μέλη της είναι κατά της Δύσης αλλά έχουν στόχο κυρίως τους Κούρδους που δεν θεωρούν αρκετά ισλαμιστές. Δεν έχουν στόχο Αμερικανούς πολίτες. Τον Οκτώβριο η αστυνομία με 723 επιχειρήσεις έλεγξε περισσότερους από 2.700 υπόπτους και συνέλαβε 1.700 απ' αυτούς. Αρχισε η δίκη 15 μελών της Χεζμπολάχ που κατηγορούνται για 156 δολοφονίες».

Η έκθεση του 2001 κατατάσσει την Τουρκική Χεζμπολάχ πρώτη φορά μεταξύ των δύο πλέον ενεργών τρομοκρατικών οργανώσεων της χώρας και επισημαίνει την ανάπτυξη των επιχειρησιακών δυνατοτήτων της οργάνωσης, όπως διαφαίνεται από επιθέσεις στην αστυνομία του Νιγιάρμπακιρ. Το 2002, όμως, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και πάλι μας καθησυχάζει. Επαινεί την τουρκική αστυνομία για τις επιτυχίες της κατά των «εγχωρίων ισλαμικών οργανώσεων» και αποφαίνεται ότι «οι συλλήψεις αδυνάτισαν την Τουρκική Χεζμπολάχ».

Ούτε η Τουρκική Χεζμπολάχ ούτε το IBDA-C και οι άλλες ισλαμικές οργανώσεις περιλαμβάνονται στον κατάλογο των (περίπου 30) τρομοκρατικών οργανώσεων που συντάσσει από το 1997 κάθε δυο χρόνια το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Απλώς από το 2001 περιλαμβάνεται σε κάποιο «συμπληρωματικό» κατάλογο η Τουρκική Χεζμπολάχ. Ο λόγος της εύνοιας αυτής ομολογείται από το ίδιο το Στέιτ Ντιπάρτμεντ που την παρουσιάζει «ως απάντηση στις θηριωδίες του ΡΚΚ κατά των μουσουλμάνων». Αν συνυπολογιστεί ότι στόχος της οργάνωσης δεν ήταν (παρά μόνο κατ' εξαίρεση) η Δύση, αλλά οι εγχώριοι αντίπαλοι των ΗΠΑ, μπορούμε να καταλάβουμε για ποιο λόγο οι αρχές των ΗΠΑ άρχισαν να την περιλαμβάνουν τόσο αργά στις εκθέσεις τους και για ποιο λόγο σχεδόν αποσιωπούν τη δράση της που μετράει εκατοντάδες νεκρούς.



ΔΙΑΒΑΣΤΕ

Ismet G. Imse
«The ΡΚΚ. Α report on separatist violence in Turkey (1973-1992)»
(Κων/λη 1992, εκδ. Turkish Daily News Publications). Η πρώτη μελέτη που κυκλοφόρησε στα αγγλικά για το κουρδικό αντάρτικο του ΡΚΚ περιλαμβάνει ειδικό κεφάλαιο για την «αξιοποίηση» της Χεζμπολάχ από τις υπηρεσίες ασφαλείας.

Human Rights Watch
«What is Turkey's Hizbullah?» (http://www.hrw.org/press/2000/02/tur0216.htm).
Συνοπτική αλλά αποκαλυπτική έκθεση της γνωστής διεθνούς οργάνωσης, εστιασμένη στις διασυνδέσεις της Χεζμπολάχ με το αντιτρομοκρατικό παρακράτος.

Martin van Bruinessen
"Turkey's death squads»
(Middle East Report, τχ.199, άνοιξη 1996). Εκτενής παρουσίαση της εξολόθρευσης της κουρδικής «κοινωνίας των πολιτών» από τα παρακρατικά «αποσπάσματα θανάτου» κατά τη δεκαετία του '90, με ειδική αναφορά στη Χεζμπολάχ.

Ertugrul Kurkcu
«Government, State, Islamic Violence!» (ΒΙΑ News Center, http://www.bianet.org/2003/12/01_eng/index_eng.htm).
Σκιαγράφηση της διαπλοκής ανάμεσα στο κράτος και την ένοπλη ισλαμική ακροδεξιά, από έναν προοδευτικό τούρκο δημοσιογράφο.

Nevzat Aydin
«The name of the bloody history: Hizbullah» (http://www.kurdishobserver.com/2000/01/22/hab06.html). Εμπεριστατωμένο ρεπορτάζ της κουρδικής εφημερίδας Ozgur Gundem για την παρακρατική δράση της Χεζμπολάχ.

Yahya Kocoglu
«Hizbullah: the Susurluk of the Southeast» (Turkish Daily News 26.1.2000).
Τυπικό ρεπορτάζ των ημερών που ακολούθησαν την εξαπόλυση της αντιτρομοκρατικής «επιχείρησης Ελπίδα» για την εξάρθρωση των υπολειμμάτων της Χεζμπολάχ. Βασισμένο σε συνέντευξη του (ειδικευμένου στο θέμα) συγγραφέα Φαΐκ Μπουλούτ.


ΔΕΙΤΕ

Γεσίμ Ουστάογλου (1999)
Ταξίδι στον ήλιο (Gunese Yolculuk)
Εκπληκτική ταινία για τις πολλαπλές -και συνήθως αθέατες- όψεις της σημερινής Τουρκίας.
 

(Ελευθεροτυπία, 7/12/2003)