Η ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΓΙΟΡΤΗΣ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ

Γιατί χαίρεται ο κόσμος ...πατέρα;

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

1. / 2.   

Αντε πάλι και φέτος η Ημέρα της Μητέρας και η τελετουργική ετήσια κοροϊδία των μανάδων όπου γης. Οπως φαίνεται, δύσκολα θα απαλλαγούμε από μια "γιορτή" που ξέρει να προσαρμόζεται στις πιο διαφορετικές καταστάσεις χωρίς να χάνει το βασικό της μήνυμα: ότι οι γυναίκες ανήκουν, και οφείλουν να συνεχίσουν να ανήκουν, στην οικογένειά τους.

«Ημέρα της Μητέρας σήμερα, και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας καλούνται να δείξουν έμπρακτα την ευγνωμοσύνη τους προς εκείνην που τους (εξ)υπηρετεί όλο το χρόνο προσφέροντάς της ένα συμβολικό δώρο, ψιθυρίζοντάς της τρεις γλυκές κουβέντες, χαρίζοντάς της ένα εικοσιτετράωρο ανάπαυλας. Την ίδια στιγμή, πολιτικοί αρχηγοί και κόμματα αναλαμβάνουν τη δημόσια πλευρά του «εορτασμού» εξαίροντας τη συμβολή της «ελληνίδας μάνας» στους εθνικούς ή/και τους κοινωνικούς αγώνες, ενώ οι περισσότερες γυναικείες οργανώσεις, χωρίς (πλέον) να αναρωτιούνται για το περιεχόμενο ή την προϊστορία της «γιορτής», βρίσκουν την ευκαιρία να επαναλάβουν τα χρονίζοντα αιτήματα των γυναικών-μητέρων της χώρας και να εγκαλέσουν την πολιτεία για υποσχέσεις που ακόμη δεν τήρησε. Ταυτόχρονα, κάποιοι θυμούνται να κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου για τη συνεχιζόμενη αριθμητική «συρρίκνωση» του έθνους, ενώ άλλοι δεν διστάζουν να νοσταλγήσουν την παλιά καλή εποχή, τότε που κάθε φύλο είχε τον προδιαγεγραμμένο όσο και σαφή επί γης προορισμό του.

Ούτως εχόντων των πραγμάτων, θα ήταν λάθος να θεωρήσουμε την πάνδημη αυτή αποδοχή της Ημέρας της Μητέρας ως απλή επιβίωση παλαιότερων πρακτικών, μία ακόμη από τις πολλές αρχαϊκότητες που έχει να επιδείξει η σύγχρονη ελληνική κοινωνία. Δυστυχώς δεν ξεμπερδεύουμε έτσι εύκολα με τους λόγους που καθιστούν τόσο ανθεκτική μια «γιορτή» που κάθε δεύτερη Κυριακή του Μάη έρχεται να υπονομεύσει εμμέσως πλην σαφώς όσα «εκσυγχρονιστικά» περί ανδρικών και γυναικείων ρόλων, περί πατρότητας και μητρότητας, ενδέχεται να ακουστούν τις υπόλοιπες ημέρες του χρόνου.

Είναι προφανές πως δεν μιλάμε για μια αμιγώς ελληνική «γιορτή». Παρόλο που τα Ηνωμένα Εθνη δεν την έχουν περιλάβει στον κατάλογο των «επίσημων ημερών» τους -ή, μάλλον, τη μετονόμασαν σε Διεθνή Ημέρα των Οικογενειών-, η Ημέρα της Μητέρας συνεχίζει απτόητη τη διεθνή καριέρα της, εμφανίζοντας τόσα πρόσωπα όσες περίπου οι χώρες που την έχουν υιοθετήσει. Ετσι, την ώρα που ο πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας αποκαλύπτει το άγαλμα της «Μάνας» στο προαύλιο της Βουλής, στη γειτονική Τουρκία η ημέρα τιμάται με ένα μνημόσυνο στον τάφο της Ζουμπεϊντέ Χανούμ, μητέρας του Κεμάλ Ατατούρκ.

Στις «προηγμένες» δυτικές χώρες, με πρώτες και καλύτερες τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι δημόσιοι πανηγυρισμοί δίνουν τον τελευταίο καιρό τη σκυτάλη σε πιο «οικογενειακές» εκδοχές «εορτασμού» της ημέρας: οι τηλεφωνικές εταιρείες μιλούν για ρεκόρ κλήσεων, τα ανθοπωλεία αδειάζουν και οι ειδικές ευχετήριες κάρτες εξαφανίζονται από τα μαγαζιά. Δομικό στοιχείο του αμερικανικού μοντέλου, η εμπορική χρήση της ημέρας αποτελεί πλέον μια πραγματικότητα που κατά κάποιον τρόπο ενοποιεί την κατά τα άλλα ποικιλόμορφη «γιορτή». Οπως είδαμε πρόσφατα και στην Ελλάδα, τη μακροημέρευσή της αναλαμβάνουν, με το αζημίωτο βέβαια, εταιρείες καλλυντικών και ανθοπωλεία, συχνά σε αγαστή μεταξύ τους συνεργασία.

Ας μη βιαστούμε να αποδώσουμε την αντοχή της ημέρας στους σκοτεινούς σχεδιασμούς των πολυεθνικών. Η Ημέρα της Μητέρας θα είχε ατονήσει προ καιρού, αν δεν συνέχιζε να στηρίζεται σε εξαιρετικά φορτισμένες συναισθηματικά σχέσεις, ικανές να καλύπτουν αριστοτεχνικά το σκληρό της πυρήνα: την πεποίθηση δηλαδή ότι η μητρότητα ως απόλυτη αφοσίωση στην οικογένεια συνιστά για κάθε γυναίκα μοναδικό λόγο ύπαρξης, αλλά και απαράβατο, προσωπικό και κοινωνικό, καθήκον. Κι αν, βέβαια, οι ίδιες οι γυναίκες και τα περισσότερα γυναικεία κινήματα δεν είχαν εξαρχής ενστερνιστεί τα περί «ιερότητας» και, κυρίως, «εθνικής χρησιμότητας» του μητρικού/οικογενειακού τους ρόλου σε σημείο που να τον προτείνουν ως επιχείρημα για την αποδοχή τους στο δημόσιο χώρο, γυναικείο αντιστάθμισμα της ανδρικής στρατιωτικής θητείας.

Η εκδίκηση του ανθοπώλη

Πώς όμως ξεκίνησε η Ημέρα της Μητέρας και πώς εξελίχθηκαν τα περιεχόμενά της στο πέρασμα του χρόνου; Οπως συμβαίνει και με άλλες ετήσιες «γιορτές» με διεθνή απήχηση, το ιστορικό της Ημέρας της Μητέρας παραμένει ασαφές και άγνωστες οι μεταμορφώσεις που υπέστη η «γιορτή» έτσι ώστε να προσαρμοστεί σε διαφορετικές περιόδους και να υπηρετήσει διαφορετικές πολιτικές σκοπιμότητες. Η συσκότιση δεν είναι συμπτωματική: οι διαδρομές που ακολούθησε η συγκεκριμένη ημέρα, έχοντας να μαρτυρήσουν πολλά για τους ιδεολογικούς και πολιτικούς ρόλους που κατά καιρούς της ανατέθηκαν, θα δυσχέραιναν σοβαρά τη σημερινή ομόθυμη αποδοχή της. (Βλ. σχετικά, «Ιός» 12/5/2001).

Και πάλι όπως συμβαίνει και με άλλες σημαντικές επετείους, οι απαρχές της Ημέρας της Μητέρας αναζητούνται πλέον όλο και συχνότερα είτε στην ελληνική και τη ρωμαϊκή αρχαιότητα (στις τελετές προς τιμήν της Ρέας ή της Κυβέλης) είτε σε κάποιες θρησκευτικές (σαρακοστιανές) τελετουργίες του ευρωπαϊκού μεσαίωνα: πρόκειται για τη γνώριμη προσφυγή στο απώτερο παρελθόν προκειμένου να εξασφαλιστεί η ιστορική «νομιμότητα» πρακτικών που υιοθετήθηκαν σε πλησιέστερούς μας χρόνους.

Σε πείσμα των αφηγήσεων αυτών, η πραγματική ιστορία της Ημέρας της Μητέρας φαίνεται να ξεκινά στις Ηνωμένες Πολιτείες του 19ου αιώνα και να οφείλεται σε δύο παράλληλες κινήσεις: η πρώτη αφορά την προσπάθεια της δασκάλας Αννα Ριβς Τζάρβις να κάνει αποδεκτή μια Ημέρα της Εργασίας των Μητέρων (ή Ημέρα των Μητέρων για τη Φιλία), αφιερωμένη στη συμφιλίωση των δύο αντίπαλων στρατοπέδων μετά τον αμερικανικό εμφύλιο. Η δεύτερη σχετίζεται με την πρωτοβουλία της ειρηνίστριας Τζούλια Γουόρντ Χάου να ενώσει τις γυναικείες δυνάμεις στον αγώνα για την κατάργηση των πολέμων μέσω μιας Ημέρας της Μητέρας για την Ειρήνη.

Την επίσημη ωστόσο θεσμοθέτησή της, η Ημέρα της Μητέρας χρωστά στην Αννα Τζάρβις, κόρη της Αννα Ριβς Τζάρβις, η οποία ανάλωσε τη ζωή της στην προσπάθεια να πετύχει την αναγνώριση της δεύτερης Κυριακής του Μαϊου ως ημέρας αφιερωμένης στη μνήμη της μητέρας. Η ιδέα της έγινε δεκτή από την Εκκλησία των Μεθοδιστών και το 1908 η λειτουργία της δεύτερης Κυριακής του Μαϊου πραγματοποιήθηκε προς τιμήν των μητέρων. Στο εκκλησίασμα μοιράστηκαν γαρίφαλα, το αγαπημένο λουλούδι της Αννα Ριβς Τζάρβις. Σύντομα, τα λουλούδια θα μετατρέπονταν σε συστατικό στοιχείο της όλης τελετουργίας: κόκκινο γαρίφαλο για όσους είχαν τη μητέρα τους, άσπρο για εκείνους που την είχαν χάσει. Το 1910 (κατ' άλλους το 1912) η πολιτεία της Δυτικής Βιρτζίνια υιοθέτησε επίσημα την Ημέρα της Μητέρας και ακολούθησε η κεντρική καθιέρωσή της στα 1914. Σε αντίθεση με την πρόταση της Τζούλια Γουόρντ Χάου, η επίσημη αναγνώριση της ημέρας αφορούσε αποκλειστικά το ρόλο των μητέρων στην οικογένεια και απέκλειε την όποια αναφορά στη δημόσια δράση τους.

Στα χρόνια που ακολούθησαν, η εισηγήτρια της Ημέρας της Μητέρας θα παρακολουθούσε με αγωνία τη «γιορτή» της να γίνεται αντικείμενο πολιτικής και εμπορικής εκμετάλλευσης. Οπως αναφέρουν οι βιογράφοι της, μάταια προσπάθησε η Αννα Τζάρβις να κυνηγήσει πολιτικούς και εμπόρους που κατά τη γνώμη της αλλοίωναν το νόημα της ημέρας. Κι όταν πέθανε στα 1948, πάμφτωχη και τυφλή, υποτίθεται πως είχε μετανιώσει για την ιδέα της να προπαγανδίσει την Ημέρα της Μητέρας. Σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες, τα έξοδα της παραμονής της στον οίκο ευγηρίας όπου πέρασε τα τελευταία της χρόνια είχε αναλάβει -εν αγνοία της- μια ένωση ανθοπωλών...

Ελεημοσύνη...

Υπολογίζεται ότι σαράντα περίπου χώρες είχαν υιοθετήσει την Ημέρα της Μητέρας την εποχή που πέθανε η εμπνεύστριά της. Δεν πρόκειται ωστόσο για την ίδια ακριβώς «γιορτή». Αν στην Ισπανία, για παράδειγμα, η ημέρα έμελλε να διατηρήσει για καιρό το θρησκευτικό χαρακτήρα της, στη Γαλλία επρόκειτο να συναντήσει ισχυρές αντιστάσεις από τα μεσοπολεμικά φεμινιστικά κινήματα, ενώ στη Βρετανία θα γινόταν ευρύτερα γνωστή χάρη στους αμερικανούς φαντάρους που βρέθηκαν εκεί προς το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Ιδιαίτερη σημασία έχει η επίσημη καθιέρωση της Ημέρας της Μητέρας στη φασιστική Ιταλία, στη χιτλερική Γερμανία (1935), καθώς και η αναγόρευσή της σε εθνική γιορτή από το πετενικό καθεστώς του Βισί στα 1941. Προπαγανδίζοντας την επιστροφή των γυναικών στα του οίκου τους, η Ημέρα της Μητέρας αναλάμβανε και στις τρεις περιπτώσεις να εκλαϊκεύσει τις φασιστικές και ναζιστικές θέσεις για τη μητρότητα ως επιβεβλημένη «επαγγελματική» ενασχόληση των γυναικών.

Στην Ελλάδα, η Ημέρα της Μητέρας εμφανίζεται για πρώτη φορά στα 1928. Πρόκειται για μια φιλανθρωπική γιορτή με έντονο θρησκευτικό χρώμα οργανωμένη από το Λύκειο Ελληνίδων και το Πατριωτικό Ιδρυμα, το τυπικό της οποίας (δοξολογία στη Μητρόπολη, βράβευση άπορων μητέρων, ομιλίες κ.λπ.) θα παραμείνει αμετάλλακτο ως τη δεκαετία του '60. Ημερομηνία του ετήσιου εορτασμού ορίζεται η Υπαπαντή (2 Φεβρουαρίου), ενώ απουσιάζει κάθε νύξη για τις «ξένες» εκδοχές της ημέρας. Αργότερα, ως μακρινή προέλευση της γιορτής θα αναφερθούν τα αρχαία Καλλιγένεια προς τιμήν της Δήμητρας.

Παρά την τελετουργική επανάληψη της γιορτής κάθε Φεβρουάριο, και παρά το κάπως αυξημένο ενδιαφέρον που μοιάζει να κίνησε την εποχή του μεταξικού καθεστώτος, είναι βέβαιο ότι η απήχηση της εγχώριας Ημέρας της Μητέρας υπήρξε κατά τη μεσοπολεμική περίοδο μάλλον περιορισμένη.

...και "παιδομάζωμα"

Στις μεταπολεμικές συνθήκες, και κυρίως στα χρόνια του Εμφυλίου, η γιορτή φαίνεται να αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα. Δεν είναι παράδοξο: την εποχή αυτή, η κρατική προπαγάνδα κατά του ΚΚΕ περνούσε σε μεγάλο βαθμό μέσα από τη δυσφήμηση των γυναικών του. Και ενώ οι μεταπολεμικές κυβερνήσεις αρνούνταν ακόμη να παραχωρήσουν στις γυναίκες το δικαίωμα της ψήφου, το πρότυπο της αγνής ελληνίδας μάνας ερχόταν συστηματικά πλέον να αντιπαρατεθεί από επίσημους κρατικούς φορείς και μέσα ενημέρωσης στην άτεκνη ή αδιάφορη για τα παιδιά της «ερωτομανή μαινάδα» που πολεμούσε σαν «ύαινα» στις γραμμές του Δημοκρατικού Στρατού. Διόλου τυχαία, στα 1948-1949 συζητείται η ανέγερση μνημείου στην «Αγνωστη Μητέρα» και η μετατροπή της Ημέρας της Μητέρας σε εθνική γιορτή, ενώ αρχίζουν και οι πρώτες αναφορές στις «δυτικές» εκδοχές του εορτασμού της ημέρας. Χαρακτηριστική η ανταπόκριση του συγγραφέα Τίμου Μωραϊτίνη από τις Ηνωμένες Πολιτείες, στην οποία υποστηρίζεται ότι η Ημέρα της Μητέρας υποκατέστησε πια στη συνείδηση των Αμερικανών την «πολιτικοποιημένη», οπότε ξοφλημένη, εργατική Πρωτομαγιά («Εθνος» 15/5/1948).

Το Λύκειο Ελληνίδων συνεχίζει τα χρόνια αυτά τη διοργάνωση της γιορτής του στις 2 κάθε Φεβρουαρίου, στην οποία από το 1950 θα αρχίσουν να συμμετέχουν και οι λοιπές νομιμόφρονες γυναικείες οργανώσεις της εποχής. Στο τυπικό του εορτασμού προστίθεται τώρα η συστηματική καταγγελία του «παιδομαζώματος», ενώ η γιορτή τίθεται υπό την υψηλή προστασία της «μάνας του έθνους», της βασίλισσας Φρειδερίκης.

Να την, πετιέται!

Στα τέλη της δεκαετίας του '50, οι ανάγκες συμμόρφωσης με τις κυρίαρχες διεθνείς πρακτικές του εορτασμού υποχρεώνουν την Ημέρα της Μητέρας να μετακομίσει στη δεύτερη Κυριακή του Μαϊου. Η γιορτή ωστόσο παραμένει «ελληνική», με το εγκώμιο της μητρότητας να περνά πάντοτε μέσα από τον «εθνικό» ρόλο των μητέρων της Ελλάδας. Ταυτόχρονα, προπαγανδίζονται και οι περισσότερο «ιδιωτικές» πλευρές του εορτασμού: τα παιδιά εκπαιδεύονται να συμπεριφέρονται την ημέρα αυτή με ιδιαίτερη τρυφερότητα στις μητέρες τους, ενώ στο σχολείο η ετήσια έκθεση με θέμα «εκείνη που μας έφερε στη ζωή» έρχεται να προστεθεί στις τελετουργικές ασκήσεις γραφής στις οποίες υποβάλλεται συστηματικά ο μαθητόκοσμος της εποχής.

Στο μεταξύ, μια ενδιαφέρουσα πολιτική ανατροπή θα σφραγίσει τις σχετικές εξελίξεις. Η αριστερά, η οποία παραδοσιακά χλεύαζε την Ημέρα της Μητέρας ως «αστικό ξεγέλασμα» των γυναικών του λαού, υιοθετεί με τη σειρά της τον εορτασμό, θεωρώντας τον καλή αφορμή για τη στράτευση των μανάδων όπου γης σε ένα διττό στόχο: τη διεκδίκηση των ιδιαίτερων δικαιωμάτων τους και, κυρίως, την καταδίκη των αμερικανικών εξοπλισμών. Πανίσχυρη και στον κομμουνιστικό λόγο, η μορφή της μητέρας διευκολύνει την εποχή αυτή τις διεθνείς αριστερές γυναικείες οργανώσεις να απευθυνθούν σε ευρύτατα στρώματα γυναικών καλώντας τα να ασκήσουν πολιτική βασισμένη στη μητρική, επομένως ειρηνιστική και αντιιμπεριαλιστική, προδιάθεσή τους. Στο κλίμα αυτό συνεχίζεται η καταγγελία του επίσημου εορτασμού της ημέρας, ενώ την ίδια στιγμή η γιορτή προτείνεται ως μοχλός παρέμβασης των γυναικών της αριστεράς στο δημόσιο χώρο.

Παράλληλα, με πρόταση της δημοτικής συμβούλου Πέπης Δαράκη, ο Δήμος Αθηναίων αποφασίζει στα μέσα της δεκαετίας του '50 να καθιερώσει επίσημα τον εορτασμό της Ημέρας της Μητέρας. Στο εξής, η ημέρα θα δώσει την ευκαιρία στις δημοτικές συμβούλους, κυρίως της αριστεράς, να ασχοληθούν αποτελεσματικά με τα προβλήματα των γυναικών της πρωτεύουσας και να «εξαγάγουν» την «ειδίκευσή» τους αυτή στους μικρότερους δήμους της χώρας. Σταδιακά, η Ημέρα της Μητέρας κερδίζει έδαφος σε βάρος της Ημέρας της Γυναίκας (8 του Μάρτη), της παραδοσιακής γυναικείας αριστερής γιορτής. Η χρήση αυτή της Ημέρας της Μητέρας από την αριστερά δεν περνά απαρατήρητη: τις παραμονές της δικτατορίας πληθαίνουν οι αστυνομικές εγκύκλιοι που «αποκαλύπτουν» την «κομμουνιστική διείσδυση» στη γιορτή και καλούν τους διευθυντές των σχολείων να απομακρύνουν μαθητές και γονείς από τις εκδηλώσεις της αριστερής Πανελλαδικής Ενωσης Γυναικών (ΠΕΓ) για την Ημέρα της Μητέρας.

Με τη μεταπολίτευση, ο εορτασμός της ημέρας θα διατηρήσει τα βασικά χαρακτηριστικά του. Στα 1977, ωστόσο, ο Σύνδεσμος για τα Δικαιώματα της Γυναίκας θα προτείνει την αντικατάσταση της Ημέρας της Μητέρας με μια «Ημέρα των Γονέων», επιδιώκοντας ρητά την «απομυθοποίηση της γιορτής της Μητέρας» που «δεν υπηρετεί τίποτε άλλο παρά να κρατά ζωντανά τα παλαιά στερεότυπα». Η πρόταση θα διχάσει τις γυναικείες οργανώσεις τη δεκαετία του '80, ενώ για κάποιο διάστημα θα απασχολήσει και τη Γενική Γραμματεία Ισότητας.

Μια άλλη πρόταση, προς την αντίθετη αυτή τη φορά κατεύθυνση, θα προέλθει από τις γυναίκες της Νέας Δημοκρατίας. Σε δελτίο τους του 1985, οι ασχολούμενες με τα γυναικεία ζητήματα νεοδημοκράτισσες ζητούν την επιστροφή της γιορτής στις ελληνορθόδοξες ρίζες της, με άλλα λόγια τον εορτασμό της την ημέρα της Υπαπαντής (2/2). Αναπολώντας τις παλιές καλές εποχές, οι γυναίκες της ΝΔ καταγγέλλουν την πασοκική «ισότητα» ως αιτία της παρακμής της ημέρας και στιγματίζουν τη «σφοδρή εκμετάλλευσή της από τα μαρξιστικά κόμματα». Είναι προφανές ότι η πρόταση θα έπεφτε στο κενό, υποχρεώνοντας τη ΝΔ να ακολουθήσει την πεπατημένη. Ετσι, η «Χάρτα» της με θέμα «τα θεμελιώδη δικαιώματα της ελληνικής οικογένειας» θα δει το φως της δημοσιότητας τη δεύτερη Κυριακή του Μαϊου του 2001.

Τα τελευταία χρόνια, η Ημέρα της Μητέρας «γιορτάζεται» χωρίς σοβαρές αμφισβητήσεις. Καθώς η εγχώρια γιορτή τείνει όλο και περισσότερο προς το αμερικανικό μοντέλο, κάποιες χλιαρές διαμαρτυρίες εξαντλούνται στο πρόβλημα της «εμπορευματοποίησής» της. Είναι προφανές ότι οι προσεγγίσεις αυτές αφήνουν ανέπαφο το «σκληρό πυρήνα» της ημέρας, επιτρέποντάς της να προσβλέπει σε πολλές ακόμη μεταμφιέσεις.
 

Το ρεπό της μαμάς

Οι εξωφρενικές, στα όρια της καρικατούρας, συμβουλές που ακολουθούν συνιστούν τυπικό δείγμα του λόγου που ορίζει πλέον τα περιεχόμενα της Ημέρας της Μητέρας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το μοντέλο έχει από καιρό περάσει τον Ατλαντικό, επηρεάζοντας καταλυτικά και τις ευρωπαϊκές εκδοχές του «εορτασμού», ενώ στοιχεία του γίνονται ήδη αισθητά και στα καθ' ημάς:

Ενας από τους καλύτερους τρόπους για να τιμήσετε την Ημέρα της Μητέρας είναι να δώσετε ρεπό στη μαμά σας. Αφήστε την να ξεκουραστεί και να χαλαρώσει την ώρα που η υπόλοιπη οικογένεια θα κάνει τις δουλειές του σπιτιού.

Πολλές οικογένειες ξεκινούν την Ημέρα της Μητέρας προσφέροντας στη μαμά πρωινό στο κρεβάτι.Ο μπαμπάς και τα παιδιά την αφήνουν να κοιμηθεί ως αργά, ενώ αυτοί κλείνονται στην κουζίνα και της ετοιμάζουν το αγαπημένο της φαγητό. Το πρωινό της πρέπει να περιλαμβάνει ό,τι της αρέσει περισσότερο.

Τοποθετήστε τα όλα τακτικά σε ένα δίσκο. Μην ξεχάσετε το ανθοδοχείο με το ένα και μοναδικό λουλούδι. Η άνοιξη έφτασε, και τα παιδιά μπορούν να κόψουν μια τουλίπα από τον κήπο. Οταν όλα είναι έτοιμα, μεταφέρετε προσεκτικά το δίσκο στην κρεβατοκάμαρα, έχοντας φροντίσει να ακουμπήσετε πάνω του και τις σελίδες της εφημερίδες που προτιμά η μαμά σας. Προτού παρουσιαστεί στη μαμά ο δίσκος, τα παιδιά μπορούν να τον στολίσουν με δωράκια ή ευχετήριες κάρτες.

Πολλές οικογένειες γιορτάζουν την Ημέρα ετοιμάζοντας ένα ιδιαίτερο δείπνο ή πηγαίνοντας τη μαμά στο αγαπημένο της εστιατόριο. Η Ημέρα της Μητέρας προσφέρει μια καλή ευκαιρία να αφήσετε τη μαμά σας να ξεκουραστεί και να την κάνετε να αντιληφθεί πόσο υπέροχη είναι η οικογένειά της.

(http://www.holidays.net/mother/celebrat.htm)
 

(Ελευθεροτυπία, 9/5/2004)