ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑ ΣΤΑ ΜΜΕ ΤΩΝ ΗΠΑ

Τα "κομμένα" του 2004

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ

1. / 2.   

Το νέο πρόσωπο της λογοκρισίας
 

Σύμφωνα με την ενδιαφέρουσα ανάλυση του καθηγητή του Πανεπιστημίου της Σονόμα (Σαν Φρανσίσκο) Πίτερ Φίλιπς, η αμερικανική λογοκρισία εμφανίζεται πλέον με ένα νέο πρόσωπο: δεν πρόκειται πια -ή, μάλλον, δεν πρόκειται μόνο- για τη συνειδητή απόκρυψη κάποιων ανεπιθύμητων ειδήσεων. Στη νέα της εκδοχή, η λογοκρισία σχετίζεται άμεσα με τον τρόπο οργάνωσης των κολοσσιαίων εταιρειών ενημέρωσης και την απόλυτη εναρμόνισή τους με τις «ειδήσεις» που τους διοχετεύουν συστηματικά κυβερνητικές και επιχειρηματικές πηγές. Στη συνέχεια, παραθέτουμε αποσπάσματα της πρόσφατης δουλειάς του καθηγητή Φίλιπς, τα οποία έθεσε στη διάθεσή μας ο ίδιος:
 

«Στις μέρες μας, η λογοκρισία στις Ηνωμένες Πολιτείες σχετίζεται περισσότερο με τους τρόπους οργάνωσης των μέσων ενημέρωσης και λιγότερο με τη συνειδητή παρεμπόδιση κάποιων ρεπορτάζ. Εδώ και πολύ καιρό γνωρίζαμε ότι τα μονοπωλιακά μέσα ενημέρωσης έχουν την τάση να μην καλύπτουν την ειδησεογραφία που θα μπορούσε να βλάψει τους βασικούς διαφημιζόμενούς τους. Αντιληφθήκαμε στη συνέχεια πως στο εσωτερικό των συγκεκριμένων μέσων ενημέρωσης καλλιεργείται ένα κλίμα που αποθαρρύνει την κάλυψη ορισμένων ειδήσεων οι οποίες θα έθιγαν ενδεχομένως τα (επιχειρηματικά) συμφέροντα των διευθυντικών στελεχών τους. Μολαταύτα, δεν ερμηνεύσαμε ακόμη ικανοποιητικά πώς η προϊούσα παγίωση των μέσων αυτών δημιουργεί μια εξάρτησή τους από εξίσου παγιωμένες πηγές ειδήσεων και πώς η εξάρτηση αυτή διαμορφώνει τη νέα αμερικανική λογοκρισία.

Η κάλυψη της κρίσης στην Αϊτή αποκαλύπτει πώς ακριβώς λειτουργεί η νέα αυτή λογοκρισία. (Σημ.: βλέπε διπλανές στήλες.) Αν οι ειδήσεις διαψεύδουν τις επίσημες πηγές πληροφόρησης, τότε η τάση είναι να υποτιμηθούν ή να αγνοηθούν. Εξαρτώντας το περιεχόμενο των ειδήσεών τους από κυβερνητικές και επιχειρηματικές πηγές, τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης αποδεικνύονται όλο και περισσότερο απρόθυμα να βγάλουν στον αέρα ή να δημοσιεύσουν ειδήσεις που θα απειλούσαν τις σχέσεις τους με τις επίσημες πηγές.

Με την έννοια αυτή, η ελευθερία της ενημέρωσης και η πρόσβαση των πολιτών στην πληροφόρηση συρρικνώνονται όλο και περισσότερο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τις υποκαθιστά ένα πολύπλοκο ειδησεογραφικό σύστημα προσανατολισμένο στην ψυχαγωγία, το οποίο αυτοπροστατεύεται υπηρετώντας πιστά το ισχυρότερο στρατιωτικό και βιομηχανικό σύμπλεγμα του κόσμου. Πέρασε πια ο καιρός που η ερευνητική δημοσιογραφία τολμούσε να αμφισβητήσει τους ισχυρούς. Στις νέες συνθήκες, κατά την ενημέρωση του Τύπου, οι δημοσιογράφοι θυμίζουν περισσότερο στενογράφους και λιγότερο ερευνητές.

Τα εικοσιτετράωρα δελτία ειδήσεων του MSNBC, του Fox και του CNN συνδέονται στενά με ποικίλες κυβερνητικές και επιχειρηματικές πηγές ειδήσεων. Η επιβίωση των συνεχών αυτών ειδησεογραφικών σόου απαιτεί τη σταθερή τροφοδότησή τους από ένα ψυχαγωγικού τύπου απόθεμα εντυπωσιακών «ειδήσεων». Το σύστημα βασίζεται σε διαφημίσεις προϊόντων μαζικής κατανάλωσης, ενώ οι προαποφασισμένες πηγές πληροφόρησης αποδεικνύονται ζωτικής σημασίας κατά την παγκοσμιοποιημένη αυτή διαδικασία παραγωγής ειδήσεων. Τα ποσοστά θέασης απαιτούν τη συστηματική συνεργασία με ποικίλες πηγές για συνεχή δελτία καιρού, πολέμων, αθλητικών, οικονομικών και τοπικών νέων.

Η προετοιμασία και διεξαγωγή πολέμων, καθώς και τα νέα για την τρομοκρατία, ταιριάζουν απολύτως με το σύστημα των προκατασκευασμένων ειδήσεων. Εύγλωττο δείγμα συνιστά στο σημείο αυτό η οργάνωση της πληροφόρησης κατά τον πόλεμο του Ιράκ από το Πεντάγωνο, τόσο στη Μέση Ανατολή όσο και στην Ουάσιγκτον: προσχεδιασμένες ανακοινώσεις για τις πολεμικές εξελίξεις διανέμονταν σε επίλεκτες ομάδες συλλεκτών των ειδήσεων (δημοσιογράφων), οι οποίοι στη συνέχεια τις προωθούσαν μέσω των μονοπωλιακών μίντια.

Οι δημοσιογράφοι που δούλευαν έξω από το εγκεκριμένο αυτό σύστημα ενημέρωσης είχαν να αντιμετωπίσουν αυξανόμενους κινδύνους από πολεμικά 'ατυχήματα' αλλά και απόλυση από τα μονοπωλιακά μίντια. [...]

Οι μεγάλες εταιρείες που κυριαρχούν σήμερα στα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης ανήκουν κατά κύριο λόγο στο χώρο της ψυχαγωγίας. Με την έννοια αυτή, όπως εύστοχα έχει διαπιστωθεί, οι Αμερικανοί είναι σήμερα οι καλύτερα ψυχαγωγημένοι και χειρότερα ενημερωμένοι άνθρωποι στον κόσμο.»
 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ

Carl Jensen
«20 Years of Censored News»
(Εκδ. Seven Stories Press, Νέα Υόρκη 1997)
Απολογισμός είκοσι χρόνων λογοκρισίας των ειδήσεων στα μεγάλα μέσα ενημέρωσης.

Danny Schechter
«The more you watch, the less you know»
(Εκδ. Seven Stories Press, Νέα Υόρκη 1997)
Κριτική στη βιομηχανία των μέσων ενημέρωσης, τη μετατροπή των ειδήσεων σε «σόου», την υποκατάσταση του ρεπορτάζ από τα δελτία Τύπου κ.ο.κ.

Noam Chomsky
«Ο έλεγχος των ΜΜΕ. Τα θεαματικά επιτεύγματα της προπαγάνδας»
(Εκδ. Ελευθεριακή Κουλτούρα, Αθήνα 1994)
Διάλεξη με θέμα το «ξεδιάλεγμα» των διεθνών ειδήσεων από τα κυρίαρχα μίντια.

"Ο κύριος με τα κίτρινα" (1/2/1998)
και "Μικρές αλήθειες, μεγάλα ψέματα" (28/6/1998)
Παλαιότερες έρευνες του "Ιού" με αναφορές στη λογοκρισία στα ΜΜΕ.

ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ

http://www.projectcensored.org
Η ιστοσελίδα του «Project Censored», της ομάδας του Πανεπιστημίου της Σονόμα που επιλέγει τα περισσότερο λογοκριμένα ρεπορτάζ του αμερικανικού Τύπου: πληροφορίες για τα λογοκριμένα κείμενα, αναλύσεις για τις σημερινές μορφές της λογοκρισίας, συνδέσεις με δίκτυα εναλλακτικής ενημέρωσης κ.ο.κ.

http://www.blackboxvoting.org
Η ιστοσελίδα της Μπεβ Χάρις, η οποία ειδικεύεται σε θέματα ηλεκτρονικών μηχανών ψηφοφορίας και έχει δημοσιεύσει σχετική μελέτη με τίτλο «Black Box Voting».

http://www.foxbghsuit.com
Η ιστοσελίδα της Τζέιν Εικερ και του Στιβ Ουίλσον, των δημοσιογράφων που μήνυσαν το Fox που τους απέλυσε για να πληροφορηθούν στο δικαστήριο ότι δεν υπάρχει νόμος που να απαγορεύει τη συνειδητή παραποίηση των ειδήσεων.
 

(Ελευθεροτυπία, 17/10/2004)