ΥΣΤΕΡΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΓΗΠΕΔΩΝ ΓΚΟΛΦ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Το έγκλημα με τις 18 τρύπες
 

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ

1. / 2.   

Το ελληνικό όχι

Αν πιστέψουμε τις σχετικές εξαγγελίες υπευθύνων και ανευθύνων, όλες οι γωνιές της Ελλάδας ετοιμάζονται να δεχτούν τα ειδυλλιακά και χρυσοφόρα γήπεδα γκολφ. Ομως εκεί που έχει αρχίσει να εκδηλώνεται η σχετική επέμβαση του κράτους και του ιδιωτικού τομέα, τα πράγματα δεν είναι τόσο ρόδινα όσο τα περιγράφουν τα προσπέκτους των τουριστικών γραφείων. Στις δύο περιοχές που εξελίσσεται σήμερα η κατασκευή γηπέδων οι κάτοικοι έχουν ξεσηκωθεί και αντιδρούν στην αυθαιρεσία.

Στο δάσος του Απηγανιά, στο Μακρύ Γιαλό του νομού Λασιθίου με κοινή απόφαση των τότε υφυπουργών Γεωργίας Φ. Χατζημιχάλη και Ανάπτυξης Δ. Γεωργακόπουλου παραχωρήθηκε στις 31/12/03 (ναι, παραμονή Πρωτοχρονιάς!) δάσος 700 στρεμμάτων προς τα Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα για τη δημιουργία γηπέδου γκολφ και ξενοδοχειακής μονάδας. Ηταν η ολοκλήρωση μιας επίμονης προσπάθειας τοπικών πολιτικών παραγόντων που επιδίωκαν συστηματικά τον αποχαρακτηρισμό και την «αξιοποίηση» της περιοχής, παρά το γεγονός ότι είχε αμετάκλητα προσδιοριστεί ως δάσος (με δικαστική απόφαση) και είναι ενταγμένη στο δίκτυο Natura 2000 με κωδικό GR4320005 και ονομασία «Ορος Θρυπτής και γύρω περιοχή». Οι οικολογικές ομάδες που αντιδρούν στην καταστροφή στηρίζονται μεταξύ άλλων και στην αρνητική γνωμοδότηση του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Κρήτης.

Ανάλογες αντιδράσεις προκαλεί και το σχέδιο ενός τεράστιου τουριστικού συγκροτήματος με πέντε (!) γήπεδα γκολφ στην περιοχή της Πύλου, δίπλα στη λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας, σε μια περιοχή ενταγμένης επίσης στο δίκτυο Natura και προστατευόμενη από την κοινοτική οδηγία Habitat του 1992. Δεν αντιδρούν μόνο οι οικολόγοι της περιοχής, αλλά και αγρότες, απλοί πολίτες και δημοτικοί άρχοντες που βλέπουν να απειλείται όχι μόνο οι υδάτινοι πόροι αλλά ολόκληρη η ισορροπία του περιβάλλοντος στην περιοχή. Απέναντί τους το επιχείρημα του τότε υφυπουργού Ανάπτυξης ήταν ότι όσοι αντιδρούν στο γκολφ είναι «οικοτρομοκράτες».

Ο πόλεμος του γκολφ

Ο τρόπος που επεκτείνεται η βιομηχανία του γκολφ στον Τρίτο Κόσμο έχει ήδη τους νεκρούς του. Πρόκειται για έναν αληθινό πόλεμο που φέρνει αντιμέτωπες τις πολυεθνικές εταιρείες (τουρισμού και αθλητικής βιομηχανίας) και τους επιτόπιους υποστηρικτές τους από τη μια μεριά και τους φτωχούς αγρότες ή απλούς κατοίκους από την άλλη.

Στα μέσα της περασμένης δεκαετίας κορυφώθηκε αυτός ο πόλεμος στο Μεξικό. Στις 10 Απριλίου 1996 η μεξικανική αστυνομία επέδραμε με όπλα στην πόλη Τεποζτλάν (70 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα), όπου επρόκειτο να ανεγερθεί ένα συγκρότημα πολυτελών κατοικιών και ένα ξενοδοχείο πέντε αστέρων. Ακολούθησε καταιγισμός πυροβολισμών. Ενας κάτοικος σκοτώθηκε και τουλάχιστον 100 άλλοι τραυματίστηκαν. Ηταν η τελευταία και πιο δραματική πράξη σε μια σύγκρουση που ξεκίνησε το 1994, με εντελώς άνισα μέσα για να καταλήξει το 1997 με την τελική απομάκρυνση των ξένων επενδυτών που κατάλαβαν ότι δεν ήταν και τόσο ασφαλής η τοποθέτηση των χρημάτων τους σ' έναν τόπο όπου οι κάτοικοι τους θεωρούσαν πραγματικούς εχθρούς. Ούτε τα χρήματά τους, ούτε οι υπερβολικές υποσχέσεις για χιλιάδες θέσεις εργασίας, ούτε τα όπλα δεν τους εξασφάλισαν το περιπόθητο γήπεδο με τις 18 τρύπες. 

Ενα χρόνο αργότερα από τη δολοφονική επιδρομή στο Τεποζτλάν, δύο φιλιππινέζοι αγρότες που υπερασπίζονταν τη γη τους από παρόμοια σχέδια τουριστικής ανάπτυξης δολοφονήθηκαν εν ψυχρώ από την παρακρατική πολιτοφυλακή. Η κυβέρνηση της χώρας δεν θεώρησε σκόπιμο να διερευνήσει την υπόθεση και πολύ περισσότερο να ασκήσει διώξεις εναντίον των δολοφόνων. Το μήνυμα ήταν σαφές. Ετσι δεν είναι περίεργο που τρία χρόνια αργότερα, στις 9 Μαρτίου 2000, άλλοι δύο αγρότες που αντιδρούσαν σε ένα φαραωνικό σχέδιο τουριστικής ανάπτυξης με γήπεδα γκολφ και μαρίνες στην ίδια περιοχή βρέθηκαν κι αυτοί δολοφονημένοι από «αγνώστους». Ηταν δραστήριοι αγωνιστές του τοπικού κινήματος υπεράσπισης της γης και συμμετείχαν σε ειρηνικές εκδηλώσεις διαμαρτυρίας, πορείες και διαδηλώσεις. 

Παρόμοιες αντιδράσεις αγροτών και κατοίκων που υπερασπίζονται τη γη τους σημειώνονται σ' όλα τα σημεία της υδρογείου, όπου εξαπλώνεται η αρρωστημένη μόδα του γκολφ. Στην Ταϊλάνδη, στην Αυστραλία, στην Ιαπωνία, στη Μαλαισία. Αντιδράσεις ξεσηκώνονται και στην Ευρώπη, όπου οι οικολογικές ομάδες ενώνονται με τους κατοίκους και αρχίζουν να αμφισβητούν τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των γηπέδων γκολφ: στη Σαρδηνία, στην Καταλονία, στην Ελλάδα. 

Αλλά ο «πόλεμος» αυτός έχει ήδη ξεσπάσει και στο εσωτερικό των ΗΠΑ, όπου κατοικεί η μεγάλη πλειοψηφία των «χρηστών». Μόλις πριν από λίγους μήνες υποχρεώθηκε ο πολυεκατομμυριούχος Ντόναλντ Τραμπ να ακυρώσει το σχέδιο δημιουργίας ενός νέου γηπέδου στη Νέα Υόρκη μετά από επτά χρόνια αντιδικία με τους περιοίκους. Στη Νεβάδα με τη γνωστή έλλειψη νερού οι ιδιοκτήτες γης συγκρούονται με μια εταιρεία διαχείρισης εγκαταστάσεων γκολφ που έχει εξαγοράσει τα δικαιώματα άντλησης των πολύτιμων υπόγειων υδάτων. Στο Ουαϊόμινγκ οι οικολόγοι έχασαν τη μάχη να σταματήσουν τη δημιουργία ενός νέου γηπέδου σε βιότοπο του ποταμού Σνέικ. Η καταστροφή στην πανίδα της περιοχής έχει πάρει κιόλας δραματικές διαστάσεις.

Το γκολφ είναι «μπιγκ μπίζνες» για τις ΗΠΑ, με ετήσιο τζίρο 49 δις δολ. Από τα 35.000 γήπεδα που υπάρχουν σ' όλο τον κόσμο, περισσότερα από τα μισά (18.000) βρίσκονται στις ΗΠΑ. Αλλά η διαπίστωση των καταστροφικών συνεπειών τους οδηγούν στην τάση «εξαγωγής» των γηπέδων σε τρίτες χώρες, στις οποίες προσφέρεται ως δέλεαρ ο μύθος του τουρισμού υψηλής εισοδηματικής τάξης. Μαζί με τις βλαβερές συνέπειες στην υγεία των πολιτών και στο περιβάλλον επιδιώκουν έτσι οι ΗΠΑ να απαλλαγούν και από τις κοινωνικές αντιδράσεις που τις συνοδεύουν.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ

Ελένη Καπετανάκη-Μπριασούλη
«Τουρισμός και γήπεδα γκολφ: ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός»
(Αθήνα 2005)
Μελέτη για τις συνέπειες της τουριστικής πολιτικής που έχει επίκεντρο το γκολφ.

Ελένη Καπετανάκη-Μπριασούλη
«Τουρισμός και γκολφ: οι αθέατες πλευρές του φεγγαριού»
(περ. ΓΕΩΓΡΑΦΙΕΣ, τεύχος 6, 2003)

Οικολογική Πρωτοβουλία Ορεινού Δήμου Μακρύ Γιαλού
«Η υπόθεση Απηγανιά» (2004)
Το χρονικό της επέμβασης στο δάσος του Απηγανιά, στο νομό Λασιθίου.

"Κινώ"
(Εκδοση της Κίνησης Πολιτών Μεσσηνίας, τ. 15, 17, 19)
Αφιερώματα στην επιχειρούμενη αξιοποίηση με γήπεδα γκολφ σε προστατευόμενη περιοχή της Μεσσηνίας.

Andrew Wheat
"The Mexican Golf War"
(Multinational Monitor, May 1996, vol. 17, n. 5)
Η σύγκρουση των κατοίκων του Τεποζτλάν με την εταιρεία τουριστικής «αξιοποίησης» της περιοχής. Τα αιματηρά επεισόδια απέτρεψαν τη δημιουργία εγκαταστάσεων γκολφ στην πόλη.


ΕΠΙΣΚΕΦΤΕΙΤΕ

Ecocrete - Δίκτυο Οικολογικών & Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κρήτης
www.ecocrete.gr
Με πλούσιο υλικό από τις οικολογικές ομάδες Κρήτης.

ΔΕΙΤΕ

«The Golf War» (1999) των Jen Schradie και Matt DeVries
Ντοκιμαντέρ για την εξέγερση των αγροτών στις Φιλιππίνες που διεκδικούν τη γη τους. Πληροφορίες και παραγγελίες στο δικτυακό τόπο: 
http://www.golfwar.org

(Ελευθεροτυπία, 3/4/2005)