Ο ΕΚΠΤΩΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΗΜΑ

Ισχύς μου, οι παράδες του λαού
 

Η καταγωγή τους από το βασιλικό οίκο της Δανίας ίσως εξηγεί τη σύγχυση του τέως (και των προκατόχων του) μεταξύ της κορόνας ως βασιλικού στέμματος και της κορόνας ως νομίσματος. 

Θαμπωμένοι από τις απαστράπτουσες τσαγιέρες των Christie's, όσοι ανέλαβαν να μας διαφωτίσουν τις τελευταίες μέρες για την περιβόητη κινητή περιουσία του έκπτωτου βασιλιά κατάφεραν τελικά να δικαιώσουν -άθελά τους- τις οικονομικές, πολιτικές και ηθικές αξιώσεις της πολύτεκνης αυτής οικογένειας.

Αυτό που δεν φαίνεται να κατανοούν όλοι εκείνοι που έχρισαν τους εαυτούς τους ειδήμονες περί τα «βασιλικά» είναι το γεγονός ότι ο έκπτωτος βασιλιάς, ακολουθώντας το παράδειγμα των προπατόρων του, ταυτίζει στο μυαλό του απόλυτα την άσκηση πολιτικής εξουσίας (ως εν δυνάμει βασιλιάς) με την απόκτηση οικονομικών ωφελημάτων. Ισχύει και το αντίστροφο: χρησιμοποιεί την όποια οικονομική του ισχύ για να εξασφαλίσει τα επιδιωκόμενα πολιτικά στηρίγματα.

Η κωμωδία που παρακολουθήσαμε επί μέρες γύρω από τη δημοπρασία του Λονδίνου και το φιάσκο Βουλγαράκη είναι πολύ διδακτική.

Σημασία δεν έχει πόσο πουλήθηκαν οι σουπιέρες και οι σφυρίχτρες του τέως, αλλά η αποκάλυψη (από τον ίδιο) ότι όλα αυτά είχαν πουληθεί αμέσως μόλις βγήκαν από την Ελλάδα! Αυτή η παραδοχή του ίδιου του κ. Κώστα (λυπούμαστε για την οικειότητα, αλλά ο ίδιος αρνείται να λάβει επίθετο, όπως ορίζει το ελληνικό σύνταγμα και ο νόμος του 1994) ισοδυναμεί με δημόσια ομολογία ότι όλα αυτά περί «συναισθηματικής αξίας» και «προσωπικών αντικειμένων» κ.λπ. είναι για τους αφελείς. Το μόνο που τον ενδιέφερε -και εξακολουθεί να τον ενδιαφέρει- σ' αυτή την υπόθεση είναι η οικονομική πλευρά της.

Σπίτι μου, σπιτάκι μου

Ο ίδιος ο τέως έχει καταβάλει κάθε προσπάθεια να μας πείσει ότι δεν ενδιαφέρεται για τα χρήματα και το μόνο που τον απασχολεί είναι η συναισθηματική σύνδεση με τα ακίνητα και κινητά στοιχεία της λεγόμενης βασιλικής περιουσίας. Ποιος δεν θυμάται τις συνεχείς αναφορές του στο «σπίτι του» (εννοούσε, βέβαια, το Τατόι) και τους τάφους των γονιών του κατά την περίοδο που εκδικαζόταν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων η προσφυγή του κατά του ελληνικού Δημοσίου, το οποίο με το νόμο του 1994 επικύρωσε τον δημόσιο χαρακτήρα αυτών των στοιχείων;

Αποκορύφωμα, οι δηλώσεις του το βράδυ που ανακοινώθηκε η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου (28/11/2002): Σε δύο διαφορετικά ελληνικά κανάλια ο τέως επανέλαβε (από το Μεξικό όπου βρισκόταν) ότι δεν ζήτησε ποτέ χρήματα αλλά μόνο το σπίτι του, και ότι μόνο επειδή το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο τού ζήτησε να υποβάλει αποτίμηση της περιουσίας του κατέθεσε κι αυτός γραπτή αποτίμηση.

Ομως, όπως αποκάλυψε ο καθηγητής Αλιβιζάτος, την αποτίμηση αυτή ο τέως την υπέβαλε τον Απρίλιο του 2000, δηλαδή 7 μήνες πριν το ζητήσει το Δικαστήριο: «Κοντολογίς, ήταν τόση η επιθετικότητα και η επιμονή των προσφευγόντων και για την τελευταία δραχμή που θα μπορούσαν να διεκδικήσουν, ώστε μόνον χαμόγελα προκαλούσε ο οψιγενής ισχυρισμός του τέως βασιλιά ότι δήθεν τις αποτιμήσεις του τις είχε υποβάλει στο Δικαστήριο μόνο γιατί το τελευταίο τού το είχε ζητήσει και ότι στην πραγματικότητα δεν ενδιαφερόταν ο ίδιος για τίποτε άλλο εκτός από την επιστροφή του "σπιτιού" του» (Ν. Κ. Αλιβιζάτος, 2003, σελ. 73).

Υπάρχουν και χειρότερα. Ηδη από την πρώτη διατύπωση της προσφυγής του προς το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, τον Οκτώβριο του 1994, ο τέως μιλούσε για «δίκαιη ικανοποίηση», δηλαδή «υπαινισσόταν ευθέως ότι διεκδικούσε εν τέλει αποζημίωση» (ό.π., σελ. 29).

Από την αρχή, λοιπόν, η υπόθεση ήταν οικονομικού χαρακτήρα. Απλώς, ο τέως απογοητεύτηκε από την απόφαση του Δικαστηρίου που του επιδίκασε μόνο 4,6 δισ. δρχ. το 2002, ενώ ο ίδιος ζητούσε 160 δισ. και ο εκπρόσωπός του διατεινόταν έως την τελευταία στιγμή ότι το Δικαστήριο θα επιδίκαζε τουλάχιστον 80 δισ. δρχ.

Μόλις συνήλθε από το σοκ, ο τέως άρχισε να επαναλαμβάνει ότι ο ίδιος «δεν ζήτησε ούτε πεντάρα». Οταν, βέβαια, ρωτήθηκε από δημοσιογράφο (28/11/2002), αν αυτό σημαίνει ότι δεν θα πάρει ούτε τα 4,6 δισ. που του επιδίκασε το Δικαστήριο, ο τέως έσπευσε να τον προλάβει: «Μην υποθέτετε τίποτα».

Λίγες μέρες αργότερα, όταν σε συνέντευξη τύπου τον ρώτησαν πώς συντηρείται τόσα χρόνια, ο τέως εκνευρίστηκε: «Με μεγάλη δυσκολία. Αυτό, όμως, είναι ένα προσωπικό θέμα, που αφορά εμένα και την οικογένειά μου. Οταν έφυγα από την Ελλάδα και έφθασα στη Ρώμη, ο συνάδελφός μου που με βοηθούσε εκείνη την εποχή είχε στην τσέπη του 25 λίρες. Και αναγκάστηκε ο Χουάν Κάρλος και κάποιοι άλλοι να με βοηθήσουν να ζήσω».

Στην επιμονή των δημοσιογράφων ότι δεν τους είπε πώς συντηρείται, ο τέως ήταν αφοπλιστικός: «Οχι, δεν σας το 'πα. Υπάρχει κάποιος λόγος να σας πω τον τρόπο, πώς συντηρούμαι;».

Ο τέως έχει κάθε λόγο να κρύβει το πόθεν έσχες του. Αλλά τουλάχιστον θα έπρεπε να προσέχει λίγο τα ανοιχτά ψέματα. Ο ισχυρισμός του ότι έφυγε άφραγκος το '67 είναι κωμικός. Τον διαψεύδει ένα απολύτως έμπιστό του πρόσωπο, ο αυλάρχης του Λεωνίδας Παπάγος. Με το ημερολόγιό του ο Λ. Παπάγος αποδεικνύει ότι κύριο μέλημα της οικογένειας ήταν η οικονομική εξασφάλιση. Και μέχρι το 1973 στήριγμά της ήταν η χούντα:

-Δεν είχε περάσει ούτε ένας μήνας από το πραξικόπημα του 1967 (18/5/67) και ο Παπαδόπουλος υποσχέθηκε αύξηση της βασιλικής χορηγίας.

-Τον επόμενο μήνα (15/6/67) ο Μακαρέζος υποσχέθηκε να αναλάβει και όλα τα έξοδα του παλατιού.

-Δέκα μόλις μέρες μετά το βασιλικό αντιπραξικόπημα και τη φυγή στην Ιταλία (24/12/67), ο Παπαδόπουλος διαμηνύει στον κ. Κώστα ότι θα του στέλνει ένα μέρος της χορηγίας στο εξωτερικό.

-Την επόμενη βδομάδα (2/1/68) ο Παπαδόπουλος τού ανακοινώνει ότι θα του στείλει το αυτοκίνητό του, λεφτά και ό,τι άλλο χρειάζεται.

-Στις 15/1/68 η χούντα τού έστειλε 25.000 δολάρια για τα άμεσα έξοδα.

Μάταια του πρότειναν διάφοροι που τον επισκέπτονταν επί δικτατορίας να παραιτηθεί της βασιλικής χορηγίας για να δείξει την αντίθεσή του προς τη χούντα. Παρόμοια πρόταση τού έκανε ο καθηγητής Αγγελος Αγγελόπουλος (19/11/70) και ο πρέσβης της Ιταλίας στην Αθήνα (18/3/71).

Αλλά εκείνος όχι μόνο δεν το δέχτηκε αλλά δαπανούσε περισσότερα απ' αυτά που είχε, με αποτέλεσμα να μεγαλώνει το οικονομικό του έλλειμμα. Λίγες μέρες πριν από το δημοψήφισμα της χούντας κατά της βασιλείας διαβάζουμε στο ημερολόγιο: «Μιλάμε με τον Βασιλιά για τα μελλοντικά του σχέδια. Το οικονομικό πρόβλημα θα βαρύνει πολύ στις αποφάσεις» (9/6/73).

Ρεπορτάζ με ομίχλη

Και πάλι το «οικονομικό πρόβλημα» καθορίζει τις κινήσεις του τέως και των εκπροσώπων του τις τελευταίες μέρες. Το κακό είναι ότι για μία ακόμα φορά ορισμένοι δημοσιογράφοι έπεσαν στην παγίδα του τέως.

Ο διευθυντής του γραφείου του στο Λονδίνο κ. Κώστας Στρογγυλός βγήκε σε δύο διαδοχικές τηλεοπτικές εκπομπές (Πρετεντέρης, Mega, 29/1 και Χαρδαβέλλας, Alter 30/1) για να προσφέρει τις καλές του υπηρεσίες και να βοηθήσει το ελληνικό Δημόσιο, παρέχοντας λίστες αντικειμένων και υποδείξεις για το πού βρίσκονται τα πολύτιμα αντικείμενα του τέως που έμειναν στο Τατόι μετά το 1991.

Με την επιδοκιμασία του κ. Χαρδαβέλλα ο κ. Στρογγυλός ήταν ιδιαιτέρως εποικοδομητικός: «Αυτή ήταν η πρόταση που έκανε επανειλημμένα ο βασιλεύς. Επανελήφθη χθες από το δελτίο του Mega: Να γίνει μια επιτροπή, στην οποία να πάνε μια ομάδα δημοσιογράφων (κι αυτό παρακαλώ να το φωνάξετε κι εσείς) με εκπροσώπους του υπουργείου Πολιτισμού και ένα-δυο ανθρώπους από το γραφείο του βασιλέως, να ανοίξουν αυτή την πόρτα και να δουν τι υπάρχει μέσα».

Ο κ. Στρογγυλός αποκάλυψε και επίσκεψή του στον πρώην υφυπουργό Πολιτισμού κ. Τατούλη, από τον οποίο ζήτησε να γίνει απογραφή των κινητών αντικειμένων στο Τατόι: «Παρακαλώ να ορίσετε μια ομάδα από το υπουργείο σας και να ορίσουμε εμείς μια ομάδα εκπροσώπων του βασιλέως και να γίνει μια απογραφή-καταγραφή των αντικειμένων. Παράδοση-παραλαβή».

Ο δημοσιογράφος υιοθέτησε αμέσως την πρόταση: «Εχει πολύ ενδιαφέρον η πρόταση που κάνετε κ. Στρογγυλέ. Μακάρι να μας ακούνε».

Αλλά η πρόθεση του τέως δεν είναι όσο αθώα νομίζουν οι δημοσιογράφοι των βραδινών τηλε-εκπομπών. Ούτε ξαφνικά τον έπιασε ο πόνος να διευκολύνει το έργο της ελληνικής κυβέρνησης. Απλώς, το επιτελείο του έχει σκαρφιστεί ένα νέο τρόπο να ξαναθέσει από το παράθυρο το θέμα της «κινητής περιουσίας του». Στην παρ. 84 της απόφασής του, με την οποία έκλεισε το θέμα το 2002, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο περιλαμβάνει μια περίεργη διατύπωση. Την παραθέτουμε:

«Το Δικαστήριο παρατηρεί ότι τα αντίδικα μέρη διαφωνούν μεταξύ τους και ως προς τη [νομική] φύση των κινητών και ως προς το πόσα από αυτά παραμένουν στο Τατόι. Ως ζήτημα αρχής, το Δικαστήριο κρίνει ότι ο πρώτος προσφεύγων πρέπει να αποζημιωθεί για τα προσωπικά του αντικείμενα που βρίσκονται ακόμα στην Ελλάδα. Εν τούτοις, δεν είναι καθήκον του Δικαστηρίου να καταρτίσει αναλυτικό κατάλογο με την αξία τους. Για το θέμα αυτό το Δικαστήριο σημειώνει ότι θα συγκροτηθεί ειδική επιτροπή. Παρά ταύτα, το Δικαστήριο δεν θεωρεί αναγκαίο να αναβάλει τον καθορισμό της δίκαιης ικανοποίησης για τα κινητά, μέχρι η εν λόγω επιτροπή να ολοκληρώσει το έργο της. Το κατ' αποκοπήν ποσό που θα καθορισθεί για την αποκατάσταση της προκληθείσης υλικής ζημίας θα καλύψει επίσης και το ζήτημα των κινητών».

Η απάτη με το Πολυδένδρι

Η προσφορά, λοιπόν, του τέως να δημιουργηθούν «επιτροπές» και να ελέγξουν το Τατόι, πατάει στη διατύπωση αυτής της παραγράφου. Ο κ. Τατούλης προφανώς γνωρίζει το θέμα και γι' αυτό δηλώνει στην ίδια εκπομπή του κ. Χαρδαβέλλα -προς μεγάλη έκπληξη του δημοσιογράφου- ότι «σε καμία περίπτωση δεν θα ενέκρινα τη συμμετοχή εκπροσώπου του τέως σ' αυτή τη διαδικασία».

Το ελληνικό Δημόσιο στηρίζεται στο κλείσιμο της παραγράφου, όπου το Δικαστήριο εντάσσει και τα κινητά στην αποζημίωση που επιδικάζει. Αλλά ο τέως -και μαζί του η «δημοσιογραφία του περίπου»- επιμένει για κοινές επιτροπές που θα ελέγξουν, θα κοστολογήσουν και τελικά θα ανοίξουν το δρόμο για άλλες -οικονομικές πάντοτε- διεκδικήσεις.

Αυτή η συνεχής διαπλοκή της οικονομικής ισχύος της βασιλείας στην Ελλάδα με τις πολιτικές της αξιώσεις αποδεικνύεται με γλαφυρό τρόπο στο ιστορικό του κτήματος στο Πολυδένδρι του νομού Λάρισας. Πρόκειται για ένα από τα τρία ακίνητα που συναποτελούσαν τη βασιλική περιουσία (μαζί με το Τατόι και το Μον Ρεπό), σύμφωνα με την προσφυγή του ίδιου του κ. Κώστα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Το ποσό που αναλογεί στην αντικειμενική αξία αυτού του κτήματος που εμφάνιζε ως δικό του ο κ. Κώστας ήταν 56 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με την αποτίμηση που ο ίδιος κατέθεσε.

Ομως, όπως θα αποδείξουμε στη συνέχεια, το Πολυδένδρι έχει παραχωρηθεί ως δωρεά προς τον ελληνικό λαό από τον πατέρα του κ. Κώστα, τον βασιλέα Παύλο, εδώ και 45 χρόνια. Μ' άλλα λόγια, ο κ. Κώστας παρουσίασε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ως δικό του (και αποζημιώθηκε γι' αυτό) ένα ακίνητο που είχε δωρίσει ο πατέρας του στον ελληνικό λαό!

Παραθέτουμε στη συνέχεια τα σχετικά ντοκουμέντα, τα οποία περιλαμβάνονται στον 5ο τόμο του Αρχείου Κωνσταντίνου Καραμανλή.

Η πρώτη αναφορά γίνεται με επιστολή του Παύλου προς τον Καραμανλή, με ημερομηνία 12/8/1962:

«Κύριε πρωθυπουργέ,

Δράττομαι της ευκαιρίας της γενομένης μου ανακοινώσεως ότι συνεστήσατε επιτροπήν διά τον εορτασμόν της εκατονταετίας, αφ' ης ο πάππος μου και αρχηγός της βασιλευούσης ελληνικής οικογενείας, εκλογή των εκπροσώπων των Ελλήνων, ανήλθεν επί του ελληνικού θρόνου, διά να σας γνωρίσω ότι απεφάσισα να θέσω εις την διάθεσιν του ελληνικού λαού το εκ 35.000 στρεμμάτων κτήμα μου Πολυδένδρι.

Η δωρεά αύτη, παρακαλώ να εκτιμηθή ως συμβολική εκδήλωσις της αγάπης μου προς τον λαόν, μετά του οποίου τόσα εθνικά γεγονότα συνέδεσαν την βασιλείαν, σφυρηλατήσαντα στενούς δεσμούς, τους οποίους κατέστησαν στενωτέρους κοινοί αγώνες και προσπάθειαι. Τόσον εν ειρήνη όσον και εν πολέμω, του πάππου μου επισφραγίσαντος διά της ζωής του τας θυσίας τόσων Ελλήνων.

Νομίζω ότι το κτήμα τούτο θα ηδύνατο να διατεθή υπέρ των αγροτικών συνεταιρισμών της Ελλάδος, ίνα ανεγερθούν εκεί σχολαί επιμορφώσεως των αγροτών, οίτινες μετά των εργατών αποτελούν βασικόν τμήμα της σπονδυλικής στήλης του έθνους. Πάντως, εάν η κυβέρνησις θα ενόμιζεν ότι θα υπήρχε καλύτερος τρόπος διαθέσεως της δωρεάς ταύτης, δύναται να αντιμετωπισθή τούτο.

Θα επεθύμουν να προχωρήση το έργον ταχέως ώστε, αν θα ήτο τεχνικώς δυνατόν, να εγκαινιασθή τούτο κατά την επέτειον της προ αιώνος υποδοχής του πάππου μου εις Πειραιά».

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής απάντησε την επομένη:

«Μεγαλειότατε,

Παρακαλώ Υμάς όπως δεχθήτε την βεβαίωσιν της Κυβερνήσεως ότι αύτη βαθύτατα εκτιμά την προς το έθνος δωρεάν, περί ης από 12ης τρέχοντος επιστολή Υμών. Το προσφερόμενον αγρόκτημα Πολυδένδρι, εκτάσεως 35.000 στρεμμάτων, οργανούμενον και αξιοποιούμενον καταλλήλως, θα παράσχη την ευκαιρίαν εις τον Ελληνα αγρότην όπως βελτιώση αισθητώς τας επαγγελματικάς τούτου γνώσεις και θα συμβάλη αποφασιστικώς εις την βελτίωσιν των όρων της διαβιώσεώς του».

Το Αρχείο Κωνσταντίνου Καραμανλή παραθέτει και τις ενέργειες που ακολούθησαν για την αποδοχή της δωρεάς (τ. 5, σελ. 439):

«Με σκοπό την αξιοποίηση της βασιλικής δωρεάς, ο Κ. Καραμανλής θα έχει συνεργασία, στις 20 Αυγούστου, με τον υπουργό Γεωργίας Κ. Αδαμόπουλο και τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Συνομοσπονδίας της Ενώσεως Γεωργικών Συνεταιρισμών, Π. Ρούσσο. Κατά τη σύσκεψη αποφασίστηκε να καταρτιστεί μελέτη για την πλήρη αξιοποίηση του κτήματος, ως κέντρου εκπαιδεύσεως. Στη συνέχεια θα το παραλάβη η πανελλήνια Συνομοσπονδία Ενώσεως Γεωργικών Συνεταιρισμών, ως εκπρόσωπος του Ελληνος αγρότη, προς τον οποίο έγινε η δωρεά».

Είναι σαφές, δηλαδή, ότι η δωρεά θεωρείται συντελεσμένη και απομένει ο τρόπος της αξιοποίησής της. Το επιβεβαιώνει και μια δεύτερη επιστολή του Παύλου προς τον Καραμανλή, δύο μήνες αργότερα (14/10/1962), στην οποία ο τότε βασιλιάς για να απαντήσει στον Καραμανλή που του ζητάει φειδώ στα υπερβολικά έξοδα του παλατιού, επικαλείται τη δωρεά του Πολυδενδρίου για να δείξει ότι είναι άδικο να του ζητάει η κυβέρνηση οικονομία:

«Προ ολίγων μηνών, επ' ευκαιρία του γάμου της κόρης μου και της προσεγγιζούσης εκατονταετηρίδος της δυναστείας, κυρίως όμως εις εκδήλωσιν ευγνωμοσύνης και αγάπης προς τον λαόν μου, εδώρησα εις το έθνος το κτήμα μου Πολυδένδρι.

Από υπευθύνους υπαλλήλους του υπουργείου Γεωργίας μοι ελέχθη ότι το εκ 35.000 στρεμμάτων δασικόν τούτο κτήμα, εξελιχθέν εν τω μεταξύ, έχει σήμερον αξίαν 600.000 χιλ. δολλαρίων, η δε αξία του αυξάνει κατ' έτος. Το κτήμα τούτο ηγοράσθη υπ' εμού προ 24 ετών διά της προικός της συζύγου μου. Εκτός μιας ευχαριστηρίου επιστολής εκ μέρους υμών, ουδεμία άλλη αξία λόγου προσοχή εδόθη εις την χειρονομίαν μου ταύτην».

Αυτή η έλλειψη «προσοχής» επέτρεψε στον κ. Κώστα να περιλάβει το Πολυδένδρι στην προσφυγή του κατά του ελληνικού Δημοσίου και να παγιδεύσει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο που συνυπολόγισε στη διεκδικούμενη περιουσία την τεράστια αυτή δασική έκταση. Φυσικά, όπως σημειώνει στο βιβλίο του για τη «Βασιλική Περιουσία στο Στρασβούργο» ο Νίκος Αλιβιζάτος, το γεγονός αυτό διέλαθε της προσοχής και της νομικής ομάδας που υποστήριξε τις ελληνικές θέσεις.

Αλλά το Αρχείο Καραμανλή δημοσιεύτηκε μόλις το 1997, δηλαδή τη χρονιά που τελεσιδίκησε εις βάρος του τέως η υπόθεση στην Ελλάδα με την απόφαση του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου. Η προσφυγή, όμως, του τέως είχε κατατεθεί ήδη από το 1994, αμέσως μόλις ψηφίστηκε ο ν. 2215/1994. Υπάρχει, λοιπόν, μια εξήγηση για την αδυναμία της ελληνικής πλευράς να εντοπίσει το ντοκουμέντο.

Εκείνος που δεν μπορεί να επικαλεστεί άγνοια είναι ο ίδιος ο τέως. Οχι μόνο διότι είχε ήδη ορκιστεί ως διάδοχος του θρόνου και παρακολουθούσε όσα έκανε ο πατέρας του «για να μαθαίνει», αλλά για έναν επιπλέον λόγο: είχε οριστεί εκπρόσωπος της βασιλικής οικογένειας για τις εορτές των 100 χρόνων της δυναστείας, στο πλαίσιο των οποίων έγινε η δωρεά.

Με άλλα λόγια, ο κ. Κώστας γνώριζε όταν διεκδικούσε το Πολυδένδρι ότι είχε παραχωρηθεί από τον πατέρα του στο Δημόσιο. Και όπως λέει ο κ. Αλιβιζάτος, απλώς «έκανε την πάπια». Και το χειρότερο: μόλις κατατέθηκε στη Βουλή ο νόμος του 1994 είχε το θράσος να διαμαρτυρηθεί, επικαλούμενος τις «πολλές δωρεές» που έχει κάνει η οικογένειά του στον ελληνικό λαό!

 

Ο αχυράνθρωπος των Τατοΐων


Μια παλιά κατηγορία που βάραινε τον Κωνσταντίνο στο σύντομο διάστημα της βασιλείας του ήταν ότι αποτελεί άθυρμα στα χέρια της πανίσχυρης μητέρας του, της Φρειδερίκης, και έρμαιο στις εμπνεύσεις ενός στενού κύκλου συμβούλων που του εισηγήθηκαν τη σύγκρουση με τον τότε πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου το δραματικό καλοκαίρι του 1965.

Ο ίδιος πάσχιζε επί χρόνια να διασκεδάσει αυτές τις βάσιμες υποψίες και να χτίσει την εικόνα ενός αυτόφωτου δυναμικού ανθρώπου. Και να τώρα που με αφορμή την υπόθεση της βασιλικής περιουσίας αποκαλύπτεται ότι ακόμα και τώρα δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί με τα δικά του λόγια τις υποθέσεις του. Κάποια αόρατη χειρ επεμβαίνει και τον διορθώνει. Ποια είναι άραγε;

*Στις 5 Δεκεμβρίου 2002, μία βδομάδα μετά την έκδοση της οριστικής απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τη λεγόμενη βασιλική περιουσία, ο τέως οργάνωσε συνέντευξη τύπου σε ξενοδοχείο του Λονδίνου. Τα περισσότερα ιδιωτικά ελληνικά κανάλια μετέδωσαν σε απευθείας σύνδεση τη συνέντευξη, κατά συνέπεια υπάρχει το σχετικό υλικό σε κάθε δημοσιογραφικό αρχείο.

*Αψηφώντας αυτό το δεδομένο, η επίσημη ιστοσελίδα του κ. Κώστα και της οικογένειάς του παραθέτει αυτή τη συνέντευξη, εντελώς παραποιημένη, παραλείποντας ορισμένα κρίσιμα σημεία, «διορθώνοντας» κατά το δοκούν κάποια άλλα και αντιστρέφοντας το νόημα εκεί που πιάστηκε ο τέως να λέει κάτι που δεν έπρεπε.

*Οι «διορθώσεις» αυτές δεν περιορίζονται σε απλές γλωσσικές παραδρομές ή εκφραστικά λάθη, που είναι φυσικό να ξεφεύγουν σε έναν άνθρωπο που δεν γνώριζε ποτέ καλά ελληνικά και έχει μείνει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του εκτός Ελλάδας. Δεν πρόκειται δηλαδή για την αδυναμία του να μιλήσει στρωτά εκτός χειρογράφου, όπως συνέβαινε στις αρχές της περασμένης δεκαετίας, όταν αναφερόταν στα «ελληνικά στρατά» και έκλινε λέξεις όπως ο Τίτο («του Τίτου») ή το ΝΑΤΟ («του ΝΑΤΟΥ»). Οι «διορθώσεις» αυτή τη φορά αφορούν την πολιτική ουσία της συνέντευξης.

*Αφαιρέθηκε, για παράδειγμα, η υποτιμητική αναφορά του τέως στους έλληνες πολιτικούς. Δεν υπάρχει πουθενά η φράση που είπε ενώπιον όλων: «Είναι δύσκολο να καταλάβεις τι σκέφτονται οι πολιτικοί. Από τη μια μέρα στην άλλη σου λένε κάτι απίθανα πράγματα που είναι εξωφρενικά». Προφανώς, η φράση θεωρήθηκε ενδεικτική της αντικοινοβουλευτικής του φιλοσοφίας και κόπηκε.

*Αλλά το σημαντικότερο: διαστράφηκε εντελώς η ευθεία επίθεση του τέως στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Τι είπε ο τέως μπροστά σε όλους τους δημοσιογράφους: «Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο πήρε μια απόφαση η οποία έχει και μία πολιτική χροιά, την οποία θα πρέπει βεβαίως το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο να την δικαιολογήσει διότι είπε ότι αυτό εξυπηρετεί τη μεταλλαγή από βασιλευομένη δημοκρατία σε προεδρευομένη δημοκρατία, αλλά αυτό δεν το καταλαβαίνω, διότι αυτό έχει συμβεί εδώ και 30 χρόνια. Πώς γίνεται αυτό δεν το 'χω αντιληφθεί».

*Τι γράφει η ιστοσελίδα του: «Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, το οποίο θέλω να ευχαριστήσω, δεν έχει καμία πολιτική χροιά, που θα πρέπει να δικαιολογήσει».Μ' άλλα λόγια, η ιστοσελίδα προβάλλει ως θέσεις του τέως τα εντελώς αντίθετα από όσα πράγματι ανακοίνωσε προς τους έλληνες πολιτικούς συντάκτες και ανταποκριτές. Αλλά ποιος κοινός θνητός έχει το δικαίωμα να διορθώνει τον τέως άνακτα; Δύο τινά συμβαίνουν. Είτε ο ίδιος κατάλαβε ότι έκανε πατάτα και διόρθωσε εκ των υστέρων το κείμενό του, είτε κάποιος από το περιβάλλον του έχει την εξουσία να τον διορθώνει και να του αλλάζει τα λόγια.

*Σε κάθε περίπτωση, η υπόθεση αυτή είναι πολύ διδακτική. Ακόμα και οι ηγέτες αυταρχικών καθεστώτων δεν διανοούνται να διορθώσουν τα απομαγνητοφωνημένα πρακτικά μιας συνέντευξης Τύπου. Αν χρειαστεί, προβαίνουν σε επανόρθωση ή έστω διευκρίνιση. Δεν είναι δυνατόν να υποστηρίξουν ότι είπαν τα αντίθετα.

Πάντως, η αυθεντική τοποθέτηση του τέως κατά του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου είναι απολύτως ενδεικτική για την οργή που του προκάλεσε η απόφαση για τη λεγόμενη βασιλική περιουσία το 2002 και το μικρό ποσό που του επιδικάστηκε ως «δίκαιη ικανοποίηση».



ΔΙΑΒΑΣΤΕ

Νίκος Κ. Αλιβιζάτος
«Η βασιλική περιουσία στο Στρασβούργο» (Εκδόσεις «Αντ. Ν. Σάκκουλα», Αθήνα-Κομοτηνή, 2003)
Τα επίσημα κείμενα της αντιδικίας μεταξύ του τέως και της ελληνικής κυβέρνησης για τη λεγόμενη «βασιλική περιουσία» στο Στρασβούργο (1998-2002). Η εκτενής εισαγωγή του καθηγητή Αλιβιζάτου έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον, γιατί ο ίδιος υπήρξε μέλος της υπερασπιστικής ομάδας της ελληνικής κυβέρνησης. Αν έκαναν τον κόπο να μελετήσουν το βιβλίο όσοι πολυλογούσαν επί μέρες από την τηλεόραση για την κινητή περιουσία του τέως θα έπαιρναν απάντηση σε όλες τους τις απορίες: για τις λίστες, για το ρόλο των Christie's, για την κοστολόγηση των αντικειμένων.

Μιχάλης Ν. Πικραμένος
«Η "βασιλική περιουσία" στα ελληνικά δικαστήρια» (πρόλογος Γ. Παπαδημητρίου, εκδόσεις «Αντ. Ν. Σάκκουλα», Αθήνα-Κομοτηνή, 2001)
Η υπόθεση της βασιλικής περιουσίας στα ελληνικά ανώτατα δικαστήρια.

Λεωνίδας Αλ. Παπάγος
«Σημειώσεις 1967-1977» (Ιδρυμα Γουλανδρή-Χορν, Αθήνα 1999).
Το ημερολόγιο του διπλωμάτη, ο οποίος ορίστηκε στη θέση του Αυλάρχη στις 21 Απριλίου 1967 και παρέμεινε δίπλα στον Κωνσταντίνο μετά το αντιπραξικόπημα του Δεκεμβρίου. Καταγράφεται η μόνιμη έννοια του τέως για τα «λεφτά του».
 

ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ

www.echr.coe.int
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων φιλοξενεί στον κόμβο του τις αποφάσεις για τη βασιλική περιουσία που κατέληξαν το 2002.

www.greekroyalfamily.gr
Ο επίσημος δικτυακός κόμβος της έκπτωτης βασιλικής οικογένειας περιλαμβάνει παραποιημένη τη συνέντευξη τύπου που έδωσε ο τέως μετά την απόφαση του 2002.
 

Ελευθεροτυπία, 11/2/2007