ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΖΟΥΝ ΚΑΙ ΓΡΑΦΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ «ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ»
 

Η δική μας Αθήνα

Ο λόγος ανήκει σήμερα στα παιδιά της κοινότητας απεξάρτησης του «Εν Δράσει». Οι φωτογραφίες και τα κείμενα είναι δικά τους.


Δυο μέρες μετά την «παγκόσμια» μέρα κατά των ναρκωτικών και την ελληνική αντιμετώπισή της με φυλακίσεις χρηστών, ατιμωρησία εμπόρων, υποχρηματοδότηση κοινοτήτων, απλήρωτους εργαζόμενους, ανυπαρξία πρόληψης και τσακωμούς απληροφόρητων κατοίκων για το πού δεν θα γίνουν θεραπευτικά κέντρα, φιλοξενούμε σήμερα το δεύτερο στη σειρά δημοσίευμα του «Ιού» που είναι φτιαγμένο από τα παιδιά της κοινότητας απεξάρτησης του «Εν Δράσει». Αυτή τη φορά το θέμα που επιλέχτηκε είναι η πόλη και οι σχολιαστές μέσα από τις δικές τους φωτογραφίες καταγράφουν τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους για την Αθήνα. Οι συζητήσεις και οι αγωνίες των παιδιών αυτών για τα προβλήματα της πόλης με το υποβαθμισμένο περιβάλλον, το ανύπαρκτο πράσινο, τους άστεγους και τους χρήστες, τους μετανάστες και τη βία, τα σκουπίδια και τα αυτοκίνητα είναι άλλη μια απόδειξη για τη σημασία που έχει και για τη δική τους ζωή η σημερινή ζωή στην Αθήνα. Δυστυχώς το σίγουρο είναι ότι τα περιαστικά δάση συνεχίζουν να καταστρέφονται, τα ΙΧ συνεχίζουν να πολλαπλασιάζονται, οι ακτές συνεχίζουν να περιφράζονται, οι «σκούπες» συνεχίζουν να παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα κι ο δήμαρχος συνεχίζει να επαίρεται για τα «κατορθώματά» του.


Το κέντρο
Οταν έμαθα ότι είχα να γράψω ένα κείμενο με θέμα την πόλη μας προβληματίστηκα με το τι θα ασχοληθώ. Καθημερινά διασχίζω με το τρόλεϊ την Πειραιώς μέχρι την Πέτρου Ράλλη. Δυστυχώς σ’ αυτή τη διαδρομή με τις εικόνες που έβλεπα και τα συναισθήματα που ένιωθα: θυμό, οργή, αγανάκτηση και λύπη, δεν βρήκα απάντηση στον προβληματισμό που είχα. Τι να πρωτογράψω για τα όργανα της τάξης που κοροϊδεύουν με την παρουσία τους, κάνοντας τα στραβά μάτια, αφήνοντας τους χρήστες απλά να πάνε στον παρακάτω δρόμο. Σε τι βοηθάνε και ποιους προστατεύουν; Για την άθλια κατάντια των χρηστών και το διωγμό τους από στενό σε στενό; Από ποιούς διώχνονται και ποια είναι η βοήθεια που τους προσφέρεται; Ή για τους μετανάστες που για να βγάλουν τα προς το ζειν γίνονται βαποράκια. Ολοι παράνομοι, με όλοι τη σημασία της λέξης.
Αυτή είναι μια πραγματικότητα του κέντρου της Αθήνας και μια από τις ασχήμιες της. Λυπάμαι γι’ αυτό, λυπάμαι που δεν γίνονται ουσιαστικές παρεμβάσεις για να βοηθηθούν όλοι αυτοί οι άνθρωποι που εξευτελίζονται καθημερινά. Τι θα γίνει με όλη αυτήν την αδιαφορία; Δεν μπορεί να σπαράζει μόνο η δικιά μου η ψυχή. Ποιοί νοιαζόμαστε τελικά;
Σόνια

Ενα χάος που αγάπησα
Από την πόλη είναι δύσκολο να φύγει κανείς. Κυρίως προκαλεί εξάρτηση στον άνθρωπο όταν έχει μεγαλώσει εκεί και αν φύγει του λείπει ακόμα και η ηχορύπανση. Είσαι σε ένα χάος από ανθρώπους στοιβαγμένους σα σαρδέλες στις πολυκατοικίες και δεν γνωρίζεις καν ποιόν έχεις στη διπλανή σου πόρτα. Το αποτέλεσμα είναι να είσαι μόνος ανάμεσα σε δέκα εκατομμύρια ανθρώπους.
Ερβιν

Ονειρα μέσα σε τρύπες
Ενας χρήστης ουσιών αντιμετωπίζει αρκετά προβλήματα με την υγεία του, την αστυνομία, αλλά κυρίως με τη διαβίωση και τη στέγασή του. Ενας μισογκρεμισμένος χώρος γεμάτος σκουπίδια, χωρίς φως και νερό και χωρίς όνειρα για το μέλλον, σίγουρα του μοιάζει σαν ένα μικρό παλάτι.
Δεν υπάρχουν πλέον όνειρα, σκέψεις για το μέλλον, κάπου προσπαθείς να βρεις έστω και μια ηλιαχτίδα μέσα στο βαθύ σκοτάδι που ζεις.
Να έχεις μια ελπίδα πως κι αύριο θα ζεις, θα μπορείς να σηκωθείς να βρεις τη δόση σου χωρίς να καταλήξεις για άλλη μια φορά σε κάποιο αστυνομικό τμήμα ή ακόμα και στο θάνατο.
Το σπίτι σου από δω και πέρα είναι ένας εγκαταλελειμμένος χώρος γεμάτος αίματα, σύριγγες, γόπες και σκουπίδια. Τα όνειρά σου και οι ελπίδες σου χάνονται μέσα σε σάπιους τοίχους και τρύπες. Η μόνη σου συντροφιά ένα κουτάλι και τα τρωκτικά που σε νανουρίζουν κάθε βράδυ.
Η πολιτεία και το κράτος αδιαφορούν, οι νόμοι και τα όργανα της τάξης σε κάνουν χειρότερο από ό,τι είσαι. Ο πόνος μεγαλώνει, η αδιαφορία σε πνίγει, τα όνειρα μπαίνουν στο περιθώριο και η ελπίδα κρύβεται στα χαρτόνια που σε σκεπάζουν.
Τόσες ψυχές σιγοσβήνουν καθημερινά, νεκρά παιδιά βρίσκονται στις καβάτζες μετά από μέρες, ας ενδιαφερθούμε σοβαρά, μας αφορά όλους μας.
Γιάννης-Αλέξης

Εφιαλτικές διαδρομές
Οταν βγαίνω στους δρόμους της Αθήνας ο μεγάλος μου εφιάλτης είναι το κυκλοφοριακό. Η ανυπομονησία των οδηγών, η ανευθυνότητα, η απροσεξία, η ένταση που έχουν, ο μεγάλος αριθμός των αυτοκινήτων, η δυσκολία μου να διασχίσω τις κεντρικές οδούς, οι εκκωφαντικοί θόρυβοι των μηχανών, οι κόρνες, με κάνουν να φτάνω στα όριά μου, να νοιώθω εγκλωβισμένος σε ένα κόσμο σκέτη κόλαση κι όσο κι αν θέλω να μην μπορώ να αλλάξω τίποτα. Μόνη μου διέξοδος είναι να ελπίζω πως σύντομα θα ενώσω τις δυνάμεις μου με άλλους καταπιεσμένους συνανθρώπους μου με όραμα μια καλύτερη πόλη.
Ηλίας

Μια πόλη κονσέρβα
Αυτοκίνητα στριμωγμένα μέσα στα στενάκια των δρόμων, μηχανάκια στοιβαγμένα πάνω σε πεζοδρόμια χωρίς να υπάρχει χώρος να περάσει κάποιος απέναντι. Παντού κόρνες, φωνές, λίγο αέρα βρε παιδιά. Λίγο αέρα να μπορούμε να ζούμε ανθρώπινα με ποιότητα και ηρεμία. Τι να κάνω θεέ μου να αποδράσω από αυτό το χάος;
Χαμπίμπ

Σε κίνηση
Η ζωή στην πόλη δε σταματά ποτέ, είναι πολύ όμορφο να ξέρουμε ότι έχουμε κάτι εκεί έξω που θα μας ταξιδεύει ανά πάσα ώρα και στιγμή, που θα ξυπνήσει τις αισθήσεις μας, που είναι όλων μας. Αξίζει να δώσουμε λίγη προσοχή…Ζήστο, η πόλη ποτέ δεν κοιμάται.
Νίκος

Η άλλη όψη
Η άλλη όψη της ίδιας πόλης. Κάποιοι κοιμούνται στη ζεστασιά του σπιτιού τους ενώ κάποιοι άλλοι παρέα μόνο με τη μοναξιά τους. Όλοι είναι «ίσοι» άνθρωποι.
Η άλλη όψη της ίδιας πόλης. Είναι δίπλα μας. Ας τους κοιτάξουμε. Ας τους απλώσουμε το χέρι. Αραγε βλέπουν όνειρα; Είναι ίδια με τα δικά μας;
Η άλλη όψη της ίδιας πόλης είναι κοντά μας αλλά και τόσο μακριά. Αραγε τι ιστορίες κουβαλάνε μαζί τους; Ιστορίες πόνου, ιστορίες αγάπης, ιστορίες περιπλάνησης. Ιστορίες ανθρώπινες, ιστορίες μιας ζωής.
Αζίζ

Ο χρόνος τρέχει
Ισορροπία ίσως και από τα πρώτα μαθήματα που πήρα σ’ αυτή τη ζωή. Από το πρώτο μας βήμα να μάθω να ισορροπώ μέχρι και σήμερα που έχω περπατήσει αρκετά. Δεν μπορώ με βεβαιότητα να πω ότι μπορώ να ισορροπήσω. Ύστερα πάλι είμαι απ’ αυτούς που το να ακροβατούν ακούγεται πιο δελεαστικό. Φύση και αρμονία από τη μια, πολιτισμός και χάος από την άλλη. Θανάσιμο το παρελθόν και ζωηρό το μέλλον. Πρέπει να διασχίσω αρκετό ακόμα δρόμο για να ισορροπήσω. Μου φαίνεται σαν χθές που ακόμα μπουσούλαγα στο πάτωμα παιδί. Αραγε να χει ένα τέλος αυτό το μάθημα ζωής;
Αρης

Ακροβατώ
Σε αυτήν την πόλη ακροβατούμε ανάμεσα στο τσιμέντο και στη φύση, στη ζωή και στο θάνατο, στο άγχος και την εργασιομανία πιεζόμενοι από τον χρόνο και ταυτόχρονα από τις απολαύσεις της ζωής και τους ρόλους μας απέναντι στη φύση. Δεν επιλέγω ένα από τα δύο γιατί ζω και στα δύο. Με ενδιαφέρει να ζω σε μια πόλη που θα μπορώ να ανασαίνω και να προστατεύω τα δικαιώματά μου. Αρχισα να ενδιαφέρομαι κι αυτό μ’ αρέσει.
Γιάννης

Φυγή
Από τι προσπαθεί να ξεφύγει; Από ποιόν; Ολοι μας προσπαθούμε κάθε μέρα να ξεφύγουμε από κάτι. Από τα προβλήματά μας, από τη ρουτίνα μας, από αυτά που μας κυνηγάνε, από τις σκέψεις μας, από ανούσιες σχέσεις, από την αφιλόξενη πόλη, από αυτούς που δεν μας αφήνουν να πούμε τη δικιά μας γνώμη, από αυτούς που μας επιβάλλουν τη γνώμη τους, από το άγχος μας, από τη διαφορετικότητά μας, από τη μοναξιά μας, από αυτά που μας πονάνε, από αυτά που μας καταπιέζουν, από αυτούς που δεν μας αφήνουν να δείξουμε ότι αξίζουμε, από αυτούς που προσπαθούν να μας πείσουν ότι δεν μπορούμε να νοιώθουμε και να αγαπάμε. Τελικά από τι προσπαθούμε να ξεφύγουμε, από ποιούς, μού φαίνεται από τους ίδιους τους εαυτούς μας.
Νόρα

Σκουπίδια
Ο πολιτισμός μιας χώρας φαίνεται από τα σκουπίδια που πετάνε οι κάτοικοί της στους δρόμους. Αυτή είναι μια αντιπροσωπευτική εικόνα της Αθήνας.
Ιουλιάνα

Χωρίς συντροφιά
Μοναξιά είναι ναρκωτικά. Οταν είμαι μόνος μου και είμαι καθαρός και δεν έχω ανθρώπους δίπλα μου πάλι νιώθω μοναξιά. Μοναξιά είναι μεγάλο μήνυμα για ναρκωτικά. Γιατί όταν εγώ είμαι μόνος μου σκέφτομαι την απογοήτευση, τον πόνο, τη λύπη, προβλήματα που είχα στη ζωή μου όταν έκανα χρήση και προβλήματα που είχα στην οικογένειά μου. Οταν είμαι μόνος μου και δεν μπορώ να σκεφτώ και η μνήμη μου δεν υπάρχει. Τότε νιώθω ότι πρέπει να πιώ ναρκωτικά και νιώθω ότι προβλήματα είχα στη ζωή μου μέχρι τώρα και τα όνειρα που είχα και δεν μπόρεσα να πραγματοποιήσω. Μόνο με τα ναρκωτικά δεν τα ένιωθα.
Χοσέ

Θάλασσα: ηρεμία της πόλης
Μέσα σ’ αυτό το χάος, τη φασαρία, τους γρήγορους ρυθμούς και το τεράστιο κενό μέσα στη ψυχή των ανθρώπων. Έρχεται αυτό το απέραντο γαλάζιο να γεμίσει την αχόρταγη ματιά μας. Να μας αγκαλιάσει με τα άσπρα, άγρια κύματά της και να μας βάλει στο μαγικό κόσμο της. Να μας βυθίσει στις σκέψεις μας, να μας παρασύρει να ονειρευτούμε και να μας νανουρίσει με το βουητό της.
Δέσποινα

Η ζωή είναι ένα παιχνίδι ομαδικό
Δεν παίζεις μόνος σου παίζεις με τους άλλους.
Εχεις ευθύνη απέναντι σε όλους τους συντρόφους σου και όλοι σου οι σύντροφοι έχουν ευθύνη απέναντί σου. Ατομο και ομάδα-κοινότητα είναι ένα.
Αζίζ

Μοναξιά
Η μοναξιά κραυγάζει τον πόνο της.
Με την απουσία τον νανουρίζει στους άδειους δρόμους, στις λεωφόρους.
Στα ψυχρά φωτισμένα παράθυρα των πολυκατοικιών, στις κενές εισόδους των σπιτιών, στα αποκεφαλισμένα αγάλματα των πλατειών.
Στις δελεαστικές βιτρίνες των καταστημάτων.
«Ο έχων δύο χιτώνες να δίδει τον έναν ...κράτα με να σε κρατώ... Το ένα χέρι νίβει τ’ άλλο»… η αδιαφορία στο μεγαλείο της, όπου δεν χωράει η αγάπη.
Η εικόνα άδεια, όπου δεν βρίσκουν έδαφος να ριζώσουν οι καρδιές,
Οι καρδιές που νιώθω και που στέκομαι στοργικά πλάι τους.
Εσύ κι εγώ, εσύ στο σκοτάδι εγώ δόθηκα στο φως.
Οφείλω να κρατάω την πόρτα ανοιχτή στον ήλιο.
Οφείλω να έχω καθαρή τη θέα του ουρανού και να δέχομαι να στεφανώνουν όλους μας τα άστρα, εξίσου, με το ζεστό τους φως.
Οταν λοιπόν θα ακούω την κραυγή της μοναξιάς εγώ θα χαρίζω απλόχερα την αγάπη μου.
Γεωργία


 

Μια κοινότητα διαλόγου

Η γνωριμία του «Ιού» με τους ανθρώπους του προγράμματος Εν Δράσει (ΚΕΘΕΑ ) ξεκίνησε από μία πρόσκληση και κατέληξε σε εβδομαδιαίες συναντήσεις με τα παιδιά. Το πρόγραμμα αυτό ξεκινάει μέσα στις φυλακές, συνεχίζεται στην κοινότητα της απεξάρτησης και αργότερα στην ομάδα της επανένταξης. Οι εβδομαδιαίες συναντήσεις μας ήταν μια φορά με τη μία ομάδα και μια φορά με την άλλη. Ζητούμενο ήταν η επαφή των παιδιών με την επικαιρότητα και όχι μόνο. Οι συζητήσεις συχνά ήταν πολύ ζωηρές, κάποτε ίσως λίγο κουραστικές για το ήδη πολύ φορτωμένο πρόγραμμα των παιδιών, αλλά πάντοτε φιλικές και «αποκαλυπτικές». Στις 24/5/2009 φιλοξένησε ο «Ιός» το ρεπορτάζ που ετοίμασε η ομάδα της επανένταξης για τους μετανάστες της Πέτρου Ράλλη. Η ομάδα αυτή είναι αυτό που λέμε οι «προχωρημένοι» του προγράμματος, δηλαδή αυτοί που έχουν αφήσει πιά πίσω τους τον εφιάλτη και παλεύουν για τη δεύτερη ευκαιρία τους.

Σήμερα παρουσιάζουμε την άλλη ομάδα, της απεξάρτησης. Στο μοντέρνο κτίριο της οδού Τσαμαδού κάναμε τις συναντήσεις μας ανάμεσα στις πάρα πολλές δραστηριότητες των παιδιών. Οι συζητήσεις γίνονταν μεσημέρι και μύριζαν πάντα τα φαγητά στο φούρνο που ετοίμαζαν οι «σεφ» της κοινότητας, με γεύσεις από πολλές χώρες όπως άλλωστε και οι ίδιοι. Τα παιδιά αυτά ζορίζονται, περνάνε ίσως τις πιο δύσκολες μέρες και νύχτες τους στην κοινότητα μια και πρέπει να παλεύουν ακόμα με το θηρίο αλλά και να κατακτάνε συγχρόνως βήμα βήμα την ισορροπία τους, τη θέλησή τους, την αλληλεγγύη τους και την απόφασή τους να ζήσουν και να επιλέγουν ελεύθερα. Οι υπεύθυνοι του προγράμματος είναι συνέχεια δίπλα τους γελαστοί αλλά και αυστηροί, ίσως κάποτε λίγο πιεστικοί, πάντα όμως κρατώντας τους δυνατά από το μπράτσο για όσο χρόνο χρειαστεί. Κάποια από τα παιδιά αυτά χάνουν αυτή τη μάχη ή διακόπτουν το πρόγραμμα για δικούς τους λόγους. Τίποτα δεν θα τους εμποδίσει να ξαναδοκιμάσουν με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα και δέσμευση. Εμείς ευχόμαστε στη Σοφία, στον Αλέξανδρο, στο Δημήτρη, στη Ματίνα, στη Λίτσα και στους άλλους να συνεχίζουν να παλεύουν με μεγαλύτερη δύναμη. Μας έλειψαν από τις τελευταίες συναντήσεις και αυτοί και τα κείμενά τους.

Απουσίες όμως είχαμε πολλές όταν στη διάρκεια του χρόνου φύγανε οι «έτοιμοι» για να πάνε πια στην επανένταξη, στις οικογένειές τους στα σχολεία και στις δουλειές τους. Η Κική, ο Θανάσης, ο Μάριος, η Μαριάννα και η Αϊρήν που πρόλαβε να βοηθήσει στο ρεπορτάζ για τους μετανάστες αλλά από λάθος το όνομά της δεν είχε γραφτεί.

Τέλος συνεχώς έρχονται τα καινούρια παιδιά που βγαίνουν από τον εφιάλτη των φυλακών και ετοιμάζονται στην κοινότητα να δώσουν κι αυτοί τη μάχη της ζωής τους. Οπως μας είπε στην αρχή της γνωριμίας μας ο υπεύθυνος του προγράμματος Γιάννης Τέντης, «για μας το στοίχημα είναι να μετατρέψουμε το πιθανό κίνητρο μιας υπό όρους αποφυλάκισης σε δυνατό κίνητρο για τη ζωή». Έχει σημασία να πούμε ότι τα ποσοστά επιτυχίας του προγράμματος είναι πολύ αξιόλογα, όσο κι αν μετά τη γνωριμία μας με τα παιδιά ή έννοια ποσοστό έχει αντικατασταθεί με τα συγκεκριμένα πρόσωπα που ανεβοκατεβαίνουν τις σκάλες της κοινότητας.

Όσο για τους σημερινούς σχολιαστές και τους φωτογράφους (Νόρα και Νίκο) που έφτιαξαν τον «Ιό» για την πόλη που ζούμε, οφείλουμε να πούμε ότι οι συναντήσεις μαζί τους ήταν ξεχωριστές και πολύτιμες. Είναι κρίμα που δεν υπήρχαν μάρτυρες να μεταφέρουν σε εκείνους που συζητούν σε ομάδες, οργανώσεις και κόμματα, την αληθινή σημασία ενός διαλόγου. Τα παιδιά άκουγαν το ένα το άλλο, μιλούσαν μαζί μας ανοιχτά, παραδέχονταν κάποια λάθη τους, κυρίως από έλλειψη ενημέρωσης ή ενδιαφέροντος και άλλαζαν ή δεν άλλαζαν άποψη χωρίς προκατάληψη. Στιγμές που κάποιος χανόταν κι «έφευγε», κάποιος άλλος του κράταγε το χέρι και τον έφερνε πίσω στην κουβέντα. Μιλούσαν χωρίς να διακόπτουν κι όταν κάποιος το έκανε αυτό γρήγορα τον «διόρθωναν». Υπήρχε μια ατμόσφαιρα τόσο φιλική και ζεστή σε κάθε συνάντηση, που μας έκανε να περιμένουμε με ανυπομονησία την επόμενη. Τα θέματα έτρεχαν: ρατσισμός, οικονομική κρίση, περιβάλλον, τρομοκρατία, Αφρική, ντοπάρισμα και η κουβέντα συνεχιζόταν μέχρι την ώρα που άρχιζε να μυρίζει καμένο το φαγητό στο φούρνο.

Ελευθεροτυπία, 28/6/2009