ΜΙΚΡΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΝΕΟΔΗΜΟΚΡΑΤΕΣ ΕΚΛΕΚΤΟΡΕΣ
 

Η αθέατη όψη των δελφίνων

Τι ακριβώς εκπροσωπεί κάθε ένας από τους υποψήφιους αρχηγούς της Νέας Δημοκρατίας; Η στήλη συμβάλλει στο σχετικό διάλογο παρουσιάζοντας τις πιο άγνωστες πλευρές της πολιτικής τους διαδρομής.

Η κινούμενη άμμος της μετεκλογικής ανασυγκρότησης της Νέας Δημοκρατίας δεν μας επιτρέπει ακόμα να προβλέψουμε την τελική κατάληξη. Ακόμα και τον αριθμό των υποψηφίων που θα παραμείνουν στην κούρσα διαδοχής του Κώστα Καραμανλή δεν είμαστε ακόμα σε θέση να γνωρίζουμε. Το μόνο που μπορούμε να πούμε είναι ότι στα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για τη θέση του προέδρου του κόμματος, διακρίνουμε ήδη ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά. Το πιο παράξενο απ’ αυτά τα κοινά χαρακτηριστικά είναι χωρίς αμφιβολία ότι όλοι τους έχουν κάποια σχέση με την ...αποστασία. Οι δύο δελφίνοι (Σαμαράς και Αβραμόπουλος) ως γνωστόν όχι μόνο αποχώρησαν και πλήγωσαν σε κάποια δεδομένη στιγμή την παράταξή τους, αλλά συγκρότησαν και προσωπικά κόμματα. Βέβαια κανείς δεν θέλει να θυμάται αυτό το επεισόδιο της πρόσφατης κομματικής ιστορίας. Και τα δυο αυτά κόμματα έχουν ήδη ξεχαστεί από μέλη και στελέχη. Η Πολιτική Ανοιξη είχε ούτως ή άλλως προσχωρήσει στη Νέα Δημοκρατία μέχρις ότου επιτράπηκε και στον ιδρυτή της η είσοδος, ενώ το Κίνημα Ελευθέρων Πολιτών κληροδότησε τα αρχικά του στα δημοφιλή Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών. Η κυρία της συντροφιάς έχει κληρονομήσει την αποστασία του ’65, αλλά και την ιδιότυπη αυτονομία της φαμίλιας. Ο Παναγιώτης Ψωμιάδης βρισκόταν τον τελευταίο καιρό με το ένα πόδι στο ΛΑΟΣ. Αλλά ακόμα και ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης, που δραστηριοποιείται κι αυτός στη διαδικασία ανάδειξης νέας ηγεσίας στο κόμμα του, υπήρξε κι αυτός στα νιάτα του αποστάτης. Συμπεριλαμβάνεται στα ηγετικά στελέχη της «Κίνησης της Βόλβης», δηλαδή της οργανωμένης ομάδας στελεχών που προέρχονταν από την ΟΝΝΕΔ και αντέδρασαν το 1977 στις επιλογές του ιδρυτή της Νέας Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Καραμανλή.

Να λοιπόν που μια ομάδα «ανταρτών» διαγωνίζεται για τη θέση του χαλίφη. Δύσκολη η θέση των πολλών ή λίγων εκλεκτόρων που θα κληθούν να επιλέξουν τον αυριανό αρχηγό τους. Θα επιχειρήσουμε να τους βοηθήσουμε, παρουσιάζοντας τις πιο άγνωστες και μη αναμενόμενες πλευρές των επικρατέστερων υποψηφίων. Γιατί και στους πολιτικούς ισχύει το γενικό ρητό ότι δεν είναι όλα όπως φαίνονται...

Ο «φιλότουρκος» Σαμαράς

Αν ήθελε κανείς να προσδιορίσει με λίγα λόγια το πολιτικό προφίλ του Αντώνη Σαμαρά θα αναφερόταν ασφαλώς στις ειδικές εθνικές ευαισθησίες του, οι οποίες τον οδήγησαν σε διαφωνία με τον πρωθυπουργό και παραίτηση από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, την οποία χρεώνεται μέχρι σήμερα ότι έριξε. Αυτές οι ευαισθησίες αποκρυσταλλώθηκαν και στο κόμμα που ίδρυσε, την Πολιτική Ανοιξη, ενώ και μετά την επιστροφή του στη Νέα Δημοκρατία παρουσιάζεται ως ασυμβίβαστος θεματοφύλακας της υπεράσπισης των εθνικών δικαίων.

Μήπως όμως τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι; Ο κ. Σαμαράς ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα ως ακραιφνής φιλοαμερικανός, πραγματικό «αμερικανάκι». «Στην Ουάσιγκτον τον θεωρούσαν περίπου σαν το δικό μας παιδί» γράφει ο Γιάννης Πρετεντέρης (Το Βήμα, 19.4.92) ενώ ήταν γνωστή και η φιλοξενία που παρείχε στην υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Ρίτζγουεϊ κατά το πέρασμά της από την Αθήνα.

Αλλά υπάρχουν και σοβαρότερα. Πριν από δεκαπέντε χρόνια, την εποχή που είχε ήδη ιδρύσει την Πολιτική Ανοιξη ο μεσσήνιος πολιτικός, προκλήθηκε σάλος στον Τύπο με την αποκάλυψη αποσπάσματος παλιάς του συνέντευξη στο περιοδικό «Εποπτεία», όπου εμφανιζόταν ο κ. Σαμαράς να μιλά για «τουρκική μειονότητα» στη Θράκη και να προβλέπει ότι «οι Τούρκοι» μετά από λίγα χρόνια «θα έχουν φύγει από εκεί». Ηταν παραμονές των ευρωεκλογών του 1994 και ήταν φυσικό το ζήτημα να εμπλακεί στην κομματική αντιπαράθεση. Στον Κώστα Λαλιώτη του ΠΑΣΟΚ που κατηγόρησε τον κ. Σαμαρά ότι ενώ εμφανίζεται τιμητής των πάντων έχει αυτές τις απόψεις, απάντησε ο εκπρόσωπος της Πολιτικής Ανοιξης Μανώλης Καλαμίδας, μιλώντας για «κινήσεις λάσπης και πανικού που αποκαλύπτουν την ταραχή του ΠΑΣΟΚ». Εδωσε μάλιστα στη δημοσιότητα επανορθωτικό κείμενο του περιοδικού, το οποίο ανέφερε ότι ο χαρακτηρισμός «τουρκική μειονότητα» δεν ανήκει στον κ. Σαμαρά, αλλά οφειλόταν σε λάθος του ριράιτερ!

Ποια είναι η πραγματικότητα; Η επίμαχη συνέντευξη του κ. Σαμαρά δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Εποπτεία» τον Ιανουάριο του 1989 (τεύχος 141). Τις θέσεις αυτές τις είχε αναδείξει ο «Ιός» τέσσερα χρόνια αργότερα, από τις στήλες των «πολιτικών παρασκηνίων» (Ελευθεροτυπία 6.3.93). Σκοπός του δημοσιεύματός μας ήταν βέβαια να εντοπιστεί το χάσμα των απόψεών του από το ’89 ως το ’93. Η διάψευση στην οποία αναφέρθηκε ο εκπρόσωπός του ήρθε με καθυστέρηση τεσσάρων μηνών μετά το σχόλιο του «Ιού», δηλαδή τεσσεράμισι χρόνια μετά την έκδοση του τεύχους της «Εποπτείας». Ο καθένας μπορεί να καταλάβει τι ακριβώς συνέβη.

Ομως ακόμα και αν η φράση «τουρκική μειονότητα» οφείλεται σε δάκτυλο του ριράιτερ, η συνέντευξη εκείνη είναι εξαιρετικά αποκαλυπτική. Το απόσπασμα που περιλαμβάνει τη φράση «ταμπού» είναι διαφωτιστικό: «Πρέπει να καταλάβουμε ότι εγώ ο ίδιος αν ζω στα 55 ή 60 χρόνια μου [σ.σ. ο κ. Σαμαράς είναι σήμερα 58 ετών] και έχω κυβερνητικές ευθύνες, δεν πρόκειται να αντιμετωπίζω το πρόβλημα της τουρκικής μειονότητας στη Θράκη, π.χ., γιατί οι Τούρκοι θα ‘χουν φύγει από κει, θα ‘χουν εγκατασταθεί στην Φρανκφούρτη ή τη Μασσαλία».

Αλλά πολύ πιο ενδιαφέρον είναι άλλο απόσπασμα της ίδιας συνέντευξης, όπου ο κ. Σαμαράς εμφανίζεται ένθερμος υποστηρικτής της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας και της ελληνοτουρκικής συνεργασίας: «Η εξωτερική μας πολιτική πρέπει ν’ αποκτήσει νέους προσανατολισμούς –και θα τους αποκτήσει κατ’ ανάγκην. Είναι πιά κοινός τόπος ότι η Τουρκία θα μπει τελικά στην Ευρώπη. Αυτό σημαίνει ότι πολλοί ογκωδέστατοι φάκελοι του αρμόδιου υπουργείου θα μπουν στο αρχείο, και θ’ αφεθούν στα χέρια των ερευνητών της ιστορίας. Συνεπώς θα πρέπει να εργαζόμαστε για τη σχετικοποίηση των αντιθέσεων και την ενίσχυση των ευρωπαϊστών μέσα στην Τουρκία».

Αντιλαμβανόμενος τη βαρύτητα των λόγων του ο κ. Σαμαράς σπεύδει να προλάβει την αντίδραση του εκδότη της «Εποπτείας» Παναγιώτη Δρακόπουλου, στον οποίο παραχωρεί τη συνέντευξη: «Παρακαλώ να με καταλάβετε, δεν είμαι ενδοτικός. Και δεν συνιστώ κανενός είδους χαλάρωση. Αλλά σας καλώ να μάθουμε να βλέπουμε σε μεγάλη και ανοιχτή προοπτική. Μια ματιά στο χάρτη αρκεί για να δείξει ότι η Ελλάδα είναι ο ομφάλιος λώρος που συνδέει την Τουρκία με τον ευρωπαϊκό πλακούντα. Είναι αυτονόητα κοντόφθαλμη η πολιτική που αντί να εκμεταλλευθεί αυτό το γεγονός, προσπαθεί να μας πείσει με βρυχηθμούς».

Εδώ κανένας ριράιτερ δεν μπορεί να έχει βάλει το χέρι του. Οι απόψεις του κ. Σαμαρά είναι απολύτως σαφείς. Αλλωστε τα αισθήματα που έτρεφε για την Τουρκία ο σημερινός διεκδικητής της προεδρίας είχαν εκφραστεί και νωρίτερα με άρθρο του στο ίδιο περιοδικό, όπου ο κ. Σαμαράς συνέκρινε τις οικονομικές εξελίξεις στη Τουρκία και την Ελλάδα, βγάζοντας το μελαγχολικό συμπέρασμα ότι μας έχουν υπερκεράσει οι γείτονες επειδή ακολουθούν το φιλελεύθερο μοντέλο και τις επιταγές του ΔΝΤ, ενώ εμείς ακολουθούμε το «σοσιαλιστικό μοντέλο» ΠΑΣΟΚ. Ο κ. Σαμαράς δεν δίσταζε να εκθειάσει ακόμα και το στρατιωτικό καθεστώς της Τουρκίας, το οποίο επιτρέπει την εφαρμογή των κανόνων της αγοράς: «Πρέπει ξεκάθαρα να υπογραμμισθεί ότι η υλοποίηση της πολιτικής αυτής που μοιραία συνεπάγεται σύγκρουση με καθιερωμένες προνομιακές καταστάσεις και αντιπαράθεση προς αναπόφευκτες συνδικαλιστικές διεκδικήσεις διευκολύνεται από το αυταρχικό δικτατορικό καθεστώς που ουσιαστικά κυβερνά την Τουρκία».

Καλά η Τουρκία. Αλλά η Μακεδονία; Δυο χρόνια πριν ξεσπάσει η εθνικιστική υστερία για το Μακεδονικό και η «εθνικά υπερήφανη» στάση του τότε υπουργού Εξωτερικών, ο κ. Σαμαράς υποστήριζε ότι «η στροφή των σλαβικών χωρών προς την Ευρωπαϊκή Κοινότητα υποχρεώνει την Ελλάδα σε ένα στρατηγικό αναπροσανατολισμό. Θα μας επιτρέψει να στρέψουμε το πρόσωπο από τον Βορρά προς τον Νότο και την Ανατολή». Το αποτέλεσμα είναι κατά τον κ. Σαμαρά ότι το «σωστό δόγμα του Ελευθερίου Βενιζέλου, σύμφωνα με το οποίο η Μακεδονία είναι η πύλη της Ελλάδος, πρέπει να αντικατασταθεί από μια πολιτική που θα βλέπει την Κρήτη ως πύλη και προμαχώνα της Ελλάδος» (ομιλία στο Hilton, 7.3.90).

Ο «τεταρταυγουστιανός» Αβραμόπουλος

Ο Δημήτρης Αβραμόπουλος έχει κατά καιρούς δεχτεί πολλούς υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς, με κορυφαία τη διατύπωση του κ. Πάγκαλου, ο οποίος τον αντιμετώπισε ως «τον κύριο τίποτα», την περίοδο που οι δυο τους διεκδικούσαν τον Δήμο της Αθήνας. Πάντως κανείς δεν έχει αμφισβητήσει τις δημοκρατικές του καταβολές, ενώ και ο ίδιος έχει αναφερθεί στο πέρασμά του από τον Δημοκρατικό Αγώνα, τη φοιτητική παράταξη του πάλαι ποτέ ΚΚΕ Εσωτερικού. Αρα είναι ο τελευταίος που θα περιμέναμε να συνδιαλέγεται και –το χειρότερο- να πείθεται από τον ιδρυτή της οργάνωσης «Κόμμα 4ης Αυγούστου», τον στενό συνεργάτη του πραξικοπηματία της χούντας Λαδά και τον συναγωνιστή του Καρατζαφέρη στην πρώτη φάση συγκρότησης του ΛΑΟΣ.

Την 1η Μαρτίου 1995 εμφανίστηκε στο Telecity του Καρατζαφέρη ο Κώστας Πλεύρης, ως δημοσιογράφος που παίρνει συνέντευξη από τον τότε Δήμαρχο της Αθήνας Δημήτρη Αβραμόπουλο. Πολύ γρήγορα η συνέντευξη μετατράπηκε σε ένα είδος φροντιστηρίου του Πλεύρη προς τον Αβραμόπουλο (Ιός, «Οι μεταμορφώσεις της Αθηνάς», Ελευθεροτυπία, 24.7.1995). Ο αυτόκλητος δημοσιογράφος μιλούσε συνέχεια και ο Δήμαρχος απλώς συναινούσε, κουνώντας επιδοκιμαστικά το κεφάλι του και σημειώνοντας σε μπλοκάκι τις προτάσεις του «επαΐοντος» συνομιλητή του. Ο Πλεύρης του επέβαλε καταρχήν την άποψη ότι το κύριο πρόβλημα της Αθήνας είναι η ανέγερση ανδριάντων ιστορικών προσώπων και συνέχισε: «Εδώ στην πόλη του κάλλους και της αισθητικής οι προηγούμενοί σας δήμαρχοι την εγέμισαν με γλυπτά εξαμβλώματα. Στην πλατεία Κολωνακίου θα δείτε μια γυναίκα με μισό κεφάλι, μισή να είναι έγκυος, με κομμένα πόδια, κομμένα χέρια, φαγωμένα στήθη. Απέναντι από το Rex θα δείτε ένα αποτρόπαιο γλυπτό, ένα υποτιθέμενο κεφάλι με κομμένα χέρια και πόδια. Στη γωνία Μασσαλίας και Ακαδημίας θα δείτε κάτι σωλήνες σε μια απαράδεκτη κανιβαλική σύνθεση και από κάτω λέει Εθνική Αντίσταση. Στο Χίλτον απέξω κάτι εξαμβλώματα ακαταλαβίστικα. Στην Κατεχάκη και Κηφισίας ένα παράξενο γλυπτό. Δεν υπάρχουν συνθέσεις κλασικού ελληνικού κάλλους... Αυτά τα εξαμβλώματα... Και σας καταγγέλλω, αυτό στην πλατεία Κολωνακίου, για να μη σας πω για τον Δρομέα. Αλλά αυτά τα παράξενα, τα αλλοπρόσαλλα, τα ακαταλαβίστικα, τα προσβάλλοντα την αισθητική ετοποθετήθησαν μερίμνη του Δήμου».

Τόλμησε ο κ. Αβραμόπουλος να πει ότι «η τέχνη στις μέρες μας ξεπερνάει τα σύνορα και η αισθητική έχει την υποκειμενικότητά της», και ζήτησε να του «επιτραπεί να διατυπώσει σε προσωπικό επίπεδο μια ελαφρά διαφωνία». Αποδέχθηκε βέβαια πλήρως ότι «δεν πρέπει να αφήσουμε στο έλεος των καιρών την κλασική μας τέχνη, εκείνη που διασφαλίζει μέσα από τους συμβολισμούς της τη συνέχεια, τη διάρκεια και την προοπτική του έθνους». Και συμφώνησε ότι «ανεξάρτητα από τους χαρακτηρισμούς που δώσατε για τα δημιουργήματα έγκριτων καλλιτεχνών, θα πρέπει να αποκατασταθεί σιγά σιγά στην Αθήνα η κλασική της ταυτότητα». Σε μια προσπάθεια να ικανοποιήσει πλήρως τον συνομιλητή του προχώρησε και στην εθνική συμμόρφωση και της αθηναϊκής αρχιτεκτονικής: «δεν μπορεί τα δημόσια κτίρια της Αθήνας και εκείνα που χτίζονται τώρα να μην έχουν σχέση με την παραδοσιακή μας αρχιτεκτονική». Ο Πλεύρης επέμεινε ότι «μας γεμίζουν με έργα αυτής της αφηρημένης τέχνης που για μένα είναι απ’ τη μεριά της παρακμής», ακολουθώντας πιστά τη φασιστική θεωρία ότι η σύγχρονη τέχνη είναι «εκφυλισμένη». Ο Δήμαρχος παρακολουθούσε εκστατικός τη «διάλεξη». Η συζήτηση συνεχίστηκε στον ίδιο ρυθμό. Ο Πλεύρης πρότεινε και ο Αβραμόπουλος αποδεχόταν: Να αναβιώσουν τα Παναθήναια, να υπάρξουν μνημεία για τους πεσόντες, να αναλάβει ο Δήμος να εκδώσει τα άπαντα των αρχαίων ελλήνων συγγραφέων, να κάνει ανασκαφές ο Δήμος για να αποκαλυφθεί το Δημόσιον Σήμα. Εδώ ο Δήμαρχος πιάστηκε αδιάβαστος: «Ανήκω κι εγώ στην κατηγορία εκείνων που δεν τα γνωρίζω αυτά τα πράγματα, και λυπάμαι. Θα ήθελα να μου τα δώσετε αυτά τα στοιχεία».

Διαμαρτυρήθηκε ακόμα ο Πλεύρης για τις μετονομασίες των οδών. «Αυτή η μετονομασία γίνεται κατά τρόπον επιλεκτικόν». Και ανέφερε ως παράδειγμα τη μετονομασία της οδού «Πέτα» σε «Καρόλου Κουν», της «Ισσού» σε «Όλαφ Πάλμε», της «Θησέως» σε «Ελευθερίου Βενιζέλου» και της «Λάχητος» σε «Κόκκαλη». Είναι κατανοητό το μένος του Πλεύρη, εφόσον ο πρώτος τιμώμενος ήταν εβραϊκής καταγωγής, ο δεύτερος σοσιαλιστής, ο τρίτος αντιβασιλικός και ο τέταρτος αριστερός. Ομως ο Δήμαρχος δεν βρήκε ούτε λέξη να πει για να απαντήσει. Αρκέστηκε να δηλώσει ότι «δεν έχει προκύψει παρόμοιο θέμα, αλλά εφόσον προκύψει θα προσέξουμε να μη θίγεται η ιστορία».

Στο τέλος της συζήτησης ο Πλεύρης αποκαλύπτει ότι «η σημερινή μας συνάντησις είχε ως κίνητρον ένα δημοσίευμα που έλεγε ότι σκοπεύετε να αλλάξετε το έμβλημα της πόλεως των Αθηνών, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Και σας τηλεφώνησα τότε και μου είπατε ότι αυτή η σκέψις δεν ανταποκρίνεται εις την πραγματικότητα».

Σήμερα γνωρίζουμε ότι ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Ο Δημήτρης Αβραμόπουλος αντικατέστησε το έμβλημα της πόλης των Αθηνών (το κεφάλι της Αθηνάς) με ένα νέο, όπου το κεφάλι της Αθηνάς έχει σχεδόν εξαφανιστεί, ενώ το σχήμα της θυμίζει έντονα τον κέλτικο σταυρό, δηλαδή στο σύμβολο πολλών μεταπολεμικών φασιστικών ομάδων, το οποίο γι’ αυτό το λόγο είναι απαγορευμένο (όπως η σβάστικα) στη Γερμανία. Ηταν το σύμβολο της μεραρχίας «Καρλομάγνος» των «Βάφεν Ες Ες», της πιο φανατικής χιτλερικής στρατιωτικής μονάδας που έμεινε δίπλα στον Φίρερ μέχρι το τέλος, υπερασπίζοντας το υπόγειο κρησφύγετό του (Ιός, «Ο πόλεμος των συμβόλων», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 12.11.1995). Δεν είναι γνωστό ποιός είχε ακριβώς την ατυχή έμπνευση, αλλά βέβαια ο ίδιος ο Αβραμόπουλος διαφώνησε με αυτή την ανάγνωση του νέου συμβόλου της πόλης. Μετά, πάντως, το σχετικό δημοσίευμα του «Ιού», προσαρμόστηκε το σχέδιο, έτσι ώστε να μην είναι έντονη η εικόνα του κέλτικου σταυρού.

Το κλείσιμο της συζήτησης Πλεύρη-Αβραμόπουλου είναι ιδιαιτέρως διαφωτιστικό:
ΠΛΕΥΡΗΣ: Κύριε Δήμαρχε, σας έθεσα ορισμένα θέματα υπό τη μορφή καταγγελιών και μείναμε σύμφωνοι για τη σημασία των ανδριάντων, των μνημείων, των επετείων, κλπ.
ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΣ: ...της ταυτότητας της πόλης.
ΠΛΕΥΡΗΣ: Θερμή παράκλησις να μη λησμονούμε και τους 85 αυτοκράτορας του Βυζαντίου.
ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΣ: Η Αθήνα έχει ανάγκη της ιστορικής διαχρονικότητας μέσα απ' τα σύμβολα και πρέπει σταδιακά αυτά τα κενά να αποκαθίστανται. Χαίρομαι που είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε.
ΠΛΕΥΡΗΣ: Αυτή την εκπομπή θα σας τη δώσουμε να την ακούσετε πριν από τις επόμενες δημοτικές εκλογές.
ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΣ: Μετά χαράς.
ΠΛΕΥΡΗΣ: Αν μας έχετε ικανοποιήσει τα αιτήματα θα αγωνισθούμε για σας με πάθος.

Η «καραμανλικιά» Ντόρα

Η κυρία Μπακογιάννη εκπροσωπεί εδώ και καιρό τη «μητσοτακική» πτέρυγα της Νέας Δημοκρατίας και αναμένεται κάθε φορά η σύγκρουσή της με τους «καραμανλικούς». Θα εκπλαγεί, λοιπόν, όποιος πληροφορηθεί ότι στην πρώτη εκλογή αρχηγού του κόμματός της στην οποία πήρε ενεργό μέρος, η Ντόρα Μπακογιάννη έκλεισε μυστική συμφωνία τον Οκτώβριο του 1993 με τον τότε εκπρόσωπο της καραμανλικής πλευράς, τον Μιλτιάδη Εβερτ. Είχε προηγηθεί η πετυχημένη μεσολάβησή της την άνοιξη του 1986 να πείσει τον Εβερτ να θέσει υποψηφιότητα για το Δήμο της Αθήνας. «Χάρη στις συνδυασμένες προσπάθειες του Κώστα Σπυρόπουλου [σ.σ. στενού συνεργάτη του Μητσοτάκη], της Ντόρας Μπακογιάννη και του γράφοντος», θυμάται ο Αγγελος Μπρατάκος, «παρασχέθηκαν στον Εβερτ οι διαβεβαιώσεις που ήθελε και οι αντιρρήσεις του κάμφθηκαν».

Μόλις, λοιπόν, έγινε γνωστό το αρνητικό αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών του 1993 και ο Κώστας Μητσοτάκης παραιτήθηκε από την προεδρία του κόμματος, τέθηκε το ζήτημα της διαδοχής του. Ο Μπρατάκος, ο οποίος επί Μητσοτάκη διατέλεσε υφυπουργός Εσωτερικών και στη συνέχεια ανέλαβε γραμματέας οργανωτικού του κόμματος, χαρακτηρίζει «σημαντική» τη συμφωνία ανάμεσα στο Εβερτ και την Ντόρα Μπακογιάννη, με διαμεσολαβητή τον Γ. Βουλγαράκη, «στις 13 Οκτωβρίου 1993, η οποία πρόβλεπε ουδετερότητα της Ντόρας Μπακογιάννη στην αναμέτρηση για την ηγεσία». Αυτή η συμφωνία που κλείστηκε τρεις μέρες μετά τις εκλογές, έγινε γνωστή μόνο δέκα μέρες αργότερα, από δημοσίευμα του Νίκου Μαράκη στο Βήμα («Η μυστική συμμαχία Εβερτ-Ντόρας», 24.10.93): «Το σημείο καμπής στην κούρσα των μνηστήρων για την ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας –σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές- η συνάντηση που έγινε την πρώτη Τετάρτη μετά τις εκλογές στο σπίτι του κ. Βουλγαράκη –παρά τη διάψευση που εξέδωσε η Νέα Δημοκρατία μετά από πιέσεις των κ.κ. Βαρβιτσιώτη και Κούβελα ώστε να τηρηθούν τα προσχήματα. Εκεί, με πολλή μυστικότητα και προσοχή έφτασαν ένα βράδι η κυρία Ντόρα Μπακογιάννη και ο κ. Εβερτ. Η συνάντηση οργανώθηκε μετά από πρόταση του οικοδεσπότη προς έκαστον των προσκεκλημένων και ανταποκρινόταν στις διαθέσεις που είχαν εκφρασθεί ακόμη και προ της 10ης Οκτωβρίου».

Όπως παρατηρεί ο Αγγελος Μπρατάκος, «η διαρροή στη δημοσιότητα των συμφωνιών αυτών προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις των υπολοίπων διεκδικητών της ηγεσίας». Αλλά το ειδύλλιο Ντόρας-Εβερτ δεν επρόκειτο να κρατήσει πολύ. Τρεις μήνες αργότερα (28.1.94), συζητήθηκε στη Βουλή πρόταση του ΠΑΣΟΚ για σύσταση προανακριτικής επιτροπής που θα εξέταζε τις τηλεφωνικές υποκλοπές, τις οποίες φέρονταν ότι οργάνωσαν ο κ. Μητσοτάκης και η κυρία Μπακογιάννη εις βάρος των εσωκομματικών τους αντιπάλων. Ο Εβερτ δεν μπορούσε παρά να κρατήσει μια μεσοβέζικη στάση, εφόσον σε καταγγελίες του ίδιου οφειλόταν η αρχική αποκάλυψη. Τελικά ούτε εκείνη η υπόθεση υποκλοπών εξιχνιάστηκε ποτέ. Αλλά το μορατόριουμ μεταξύ Μητσοτακικών και Καραμανλικών ακυρώθηκε οριστικά.

 

Πανίκας ο διανοούμενος

Δεν υστερεί από τους άλλους διεκδικητές της αρχηγίας της Νέας Δημοκρατίας ο Παναγιώτης Ψωμιάδης. Εχει κι εκείνος να επιδείξει μια κρυφή πτυχή που καλύπτεται από τη γνωστή δημόσια εικόνα του. Γιατί ενώ όλοι μιλούν για «τηλε-νομάρχη» και ειρωνεύονται τις εμφανίζεις του με άλογα, ποδήλατα, χαρταετούς εδάφους-εδάφους και αποκριάτικες στολές, ο κ. Ψωμιάδης είναι από τα πιο περιζήτητα πρόσωπα μιας ειδικής μερίδας της διανόησης στη Θεσσαλονίκη. Δεν υπάρχει εκδήλωση βιβλίου στη συμπρωτεύουσα που να μη διεκδικεί τον νομάρχη στο πάνελ των παρουσιαστών.

Ασφαλώς ο κ. Ψωμιάδης είναι εκλεκτικός. Δεν πάει όπου κι όπου. Καταρχήν δεν λείπει ποτέ από παρουσίαση βιβλίου του Γιώργου Καρατζαφέρη. Τον περασμένο Απρίλιο παρουσίασε το βιβλίο του αρχηγού του ΛΑΟΣ «Ελευθερία» στη Θεσσαλονίκη, αφού πρώτα υπέβαλε τα σέβη του: «Δεν προσκυνάμε στους μπέηδες, στους αγάδες και στους πρίγκιπες. Αγωνιζόμαστε για ένα καλύτερο αύριο και αγωνιζόμαστε, το βασικότερο, για μια μεγάλη λαϊκή κεντροδεξιά παράταξη. Και όταν χρειάζεται, κύριε πρόεδρε, να ξέρετε ότι ο Παναγιώτης Ψωμιάδης χέρι-χέρι θα είναι δίπλα σας».

Αλλά και στα βιβλία απλών στελεχών του ΛΑΟΣ, ακόμα και αποτυχόντες βουλευτές σπεύδει ο φιλάνθρωπος νομάρχης. Τον περασμένο Φεβρουάριο παρουσίασε το βιβλίο του Χρήστου Χαρίτου «Ριζοσπαστική Δεξιά», καταγγέλλοντας «αυτούς που ντρέπονται να δηλώσουν δεξιοί στη Νέα Δημοκρατία» και κατάγγειλε την ιδεολογική τρομοκρατία της αριστεράς που «χαρακτηρίζει φασίστα κάθε πατριώτη», καλώντας σε συστράτευση και συγκυβέρνηση ΝΔ-ΛΑΟΣ.

Μια δεύτερη κατηγορία βιβλίων είναι εκείνη που ο κ. Ψωμιάδης συμπαρουσιάζει ως δίδυμο με τον άλλο εξέχοντα διανοούμενο και ομοϊδεάτη του στη Θεσσαλονίκη, τον Νικόλαο Μέρτζο, ο οποίος εκτός από ηγετικό στέλεχος της χουντικής Συμβουλευτικής είναι και πρόεδρος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών. Τον Δεκέμβριο του 2007, για παράδειγμα, ο κ. Ψωμιάδης παραβρέθηκε με τον κ. Μέρτζο στην παρουσίαση του βιβλίου του Γιώργου Σούρλα «Οι ήρωες του 1940 περιμένουν», το οποίο χαρακτήρισαν «ευαγγέλιο μνήμης». Και έτσι ο αντιπρόεδρος της ελληνικής βουλής τιμήθηκε από τον αντιπρόεδρο της Συμβουλευτικής του Παπαδόπουλου. Πραγματικό «ευαγγέλιο μνήμης». Ψωμιάδης και Μέρτζος θα ξανασυναντηθούν για να τιμήσουν τον «Μέγα Αλέξανδρο στην Περσική Επική Ποίηση» (3.10.07) της εμπειρογνώμονος του ΥΠΕΞ Μαριάννας Ιατροπούλου,

Σε κάθε παρέμβασή του για κάποιο βιβλίο ο κ. Ψωμιάδης είναι καίριος. Για παράδειγμα από το βιβλίο του βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας Θόδωρου Καράογλου «Δημόσια Παρέμβαση» ξεχώρισε τις προτάσεις για «ριζική αναδιάρθρωση του πανεπιστημιακού ασύλου» (10.12.07), ενώ από το βιβλίο του Σάββα Καλεντερίδη για την υπόθεση Οτσαλάν (15.3.07) κατέληξε στη διαπίστωση ότι «η Ελλάδα είναι ένα κράτος –κωμωδία». Αυτό το συμπέρασμα ίσως εξηγεί πολλά για κάποιον που επιθυμεί να πρωταγωνιστήσει στο δημόσιο βίο αυτού του κράτους. Αλλωστε ο κ. Ψωμιάδης ήταν εκείνος που παρουσίασε και τα βιβλία «Αστείοι ως Ελληνες» και «Το Χόλλυγουντ της πλατείας Κάνιγγος» του Γιώργου Λαζαρίδη (28.1.05).

Ενδιαφέρον έχουν και οι τοποθεσίες που επιλέγει ο νομάρχης για παρουσίαση των βιβλίων, όπως για παράδειγμα συνέβη με το βιβλίο του Δημήτρη Ριζούλη «Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου Παρακαταθήκη Λόγων» που το παρουσίασε στον Ιερό ναό Κυρίλλου και Μεθοδίου. Εκεί που τα δίνει όλα ο νομάρχης είναι όταν παρουσιάζει ποιητικές συλλογές, τις οποίες απαγγέλλει ο Κώστας Πρέκας, όπως συνέβη με το «Ο έρωτας έχει πάντα πανσέληνο» του Θόδωρου Σαντά. Φυσικά δεν θα έλειπε ο κ. Ψωμιάδης από την παρουσίαση του βιβλίου «ΠΑΟΚ, Η ιστορία του ποδοσφαίρου 1926-2009» των Παναγιώτη και Μαυρουδή Πατσίδη (Μάρτιος 2009).

Βέβαια υπάρχουν και ορισμένα βιβλία, για τα οποία ο κ. Ψωμιάδης διατηρεί τις επιφυλάξεις του. Όπως συνέβη τον Ιανουάριο του 2000 με το βιβλίο του Μίμη Ανδρουλάκη «Μ εις την ν», το οποίο ρίχτηκε στις φλόγες δημόσια στην πλατεία Αριστοτέλους από ορισμένους ορθόδοξους φονταμενταλιστές, παρόντος του νομάρχη (τότε ακόμα βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας) που δεν σηκώνει αντιχριστιανική μύγα στο σπαθί του Ζορό. Για να εξασφαλίσει έτσι την απόλυτη υποστήριξη του άλλου διανοούμενου, του Γιώργου Καρατζαφέρη: «Υπερασπίζομαι τις ιδέες μου στο πρόσωπο του Ψωμιάδη. Εάν πρέπει να εγκαλέσει κανείς τον κ. Ψωμιάδη, πρέπει να τον εγκαλέσει που δεν έκανε περισσότερα εκείνη τη στιγμή. Λίγα έκανε. Ούτε οι στάχτες αυτού του βιβλίου έπρεπε να υπάρχουν».
 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ

Αγγελος Μπρατάκος
«Η ιστορία της Νέας Δημοκρατίας»
(εκδ. Λιβάνη, Αθήνα 2002)
Λεπτομερής εξιστόρηση της πολιτικής διαδρομής του κόμματος που ίδρυσε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής πριν από 35 χρόνια. Ο συγγραφέας υπηρέτησε από όλες τις θέσεις το κόμμα και τις κυβερνήσεις του και έχει συλλέξει όλο το σχετικό υλικό. Ενδιαφέροντα στοιχεία για όλους τους σημερινούς διεκδικητές της αρχηγίας, με πτυχές της πολιτικής τους πορείας που δεν είναι και τόσο γνωστές. Ενδιαφέρον έχουν και οι αναλογίες στον τρόπο διαδοχής μετά από κάθε εκλογική ήττα. Για παράδειγμα αξιοσημείωτη είναι η πρόταση της Ντόρας Μπακογιάννη το 1996 να υπάρξει μεταβατική ηγεσία, η οποία να διεξαγάγει το συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας «με το σκεπτικό ότι αυτό θα διευκόλυνε τη διενέργεια εσωκομματικών διαδικασιών χωρίς πόλωση και εσωτερικές αντιπαραθέσεις».

Αντώνης Σαμαράς
«Εχουμε νέα παγκόσμια κατάσταση, θέλουμε νέα πολιτική αντίληψη!»
(περ. «Εποπτεία», τ. 155, Απρίλιος 1990)
Ομιλία στο Hilton του τ. υπουργού Εξωτερικών σε εκδήλωση για τα 15 χρόνια του περιοδικού «Εποπτεία» με το οποίο συνεργαζόταν. Εκεί διατύπωσε τη θεωρία ότι η προσοχή μας πρέπει να πάψει να στρέφεται προς τη Μακεδονία και να στραφεί προς την Κρήτη.


ΔΕΙΤΕ

«Ιστορικές Μνήμες»
(Telecity, νυν ΤΗΛΕΑΣΤΥ, 1.3.1995)
Εκπομπή του Κώστα Πλεύρη στο κανάλι Καρατζαφέρη, όπου ο γνωστός θεωρητικός του ελληνικού εθνικοσοσιαλισμού δίνει μαθήματα πατριωτισμού, καλαισθησίας και αρχιτεκτονικής στον τότε δήμαρχο Αθηναίων Δημήτρη Αβραμόπουλο.

Ελευθεροτυπία, 18/10/2009