ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΣΤΟΝ "ΙΟ" ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Για τα «Τάγματα Ασφαλείας»


Απάντηση στην έρευνα του Ιού («Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», 26/10/2003) με τίτλο «Οι Ταγματασφαλίτες δικαιώνονται» από τον κ. Στάθη Καλύβα και ανταπάντηση του Ιού:


Προς τους συντελεστές του «Ιού»

Αναφέρομαι στο δημοσίευμα σας «Η νέα δεξιά ιστοριογραφία. Οι Ταγματασφαλίτες δικαιώνονται» (26 Οκτωβρίου), το οποίο ασχολείται, μεταξύ άλλων, με το έργο και το πρόσωπο μου. Είναι σαφές πως δεν έχει νόημα η ανασκευή κακόπιστων και εμπαθών δημοσιευμάτων από τις στήλες των εφημερίδων και με τους όρους που εσείς επιβάλλετε. Σχετικά με τις αναφορές που γίνονται στις δραστηριότητες μου, επιθυμώ να υπογραμμίσω μια σειρά από ανακρίβειες:

Πρώτον, η έρευνα μου στην Ελλάδα (και γενικότερα) δεν «αποτελεί τμήμα ενός ευρύτερου ερευνητικού προγράμματος με επικεφαλής δύο καθηγητές του Στάνφορντ». Κάτι τέτοιο δεν προκύπτει από το δημοσίευμα του περιοδικού New Yorker στο oποίο αναφέρεστε, ούτε από πουθενά αλλού άλλωστε. Επίσης δεν υφίσταται (και από πουθενά δεν προκύπτει) οποιαδήποτε σχέση της έρευνας μου με άλλα προγράμματα και ιδρύματα, όπως η RAND.

Δεύτερον, το περιοδικό αυτό δεν «κάτεφυγε» σε μένα για να αναλύσω «τις προτεραιότητες μιας σύγχρονης αντιτρομοκρατικής στρατηγικής σε παγκόσμια κλίμακα» γιατί απλούστατα δεν ειδικεύομαι στον τομέα αυτό. Η έρευνά μου έχει τόση σχέση με «το σχεδιασμό της προληπτικής αντιτρομοκρατίας» όση και το δημοσίευμα του «Ιού» με την αλήθεια. Απλή ανάγνωση του άρθρου του New Yorker δείχνει πως η συμμετοχή μου στο άρθρο αυτό αφορούσε αποκλειστικά και μόνο ζητήματα σχετικά με τη μελέτη των εμφυλίων πολέμων με τα οποία ασχολούμαι. Εννοείται πως δεν είμαι υπεύθυνος για τις προεκτάσεις και ερμηνείες του δημοσιογράφου του New Yorker.

Τρίτον, το «αδιαφιλονίκητο κύρος» που υποτίθεται πως διαθέτω σε κάποιους αόριστους και σκοτεινούς «υπερατλαντικούς κύκλους» εξαντλείται στον ακαδημαϊκό χώρο, περιλαμβάνει και την Ευρώπη και προέρχεται αποκλειστικά από την ποιότητα του ερευνητικού μου έργου το οποίο αξιολογείται με αυστηρά επιστημονικά κριτήρια.

Τέταρτον, είναι μήπως δείγμα της δημοσιογραφικής σας δεινότητας το γεγονός πως δεν είσαστε ικανοί να καταγράψετε σωστά ούτε κάτι τόσο απλό και προφανές όπως η επαγγελματική μου ιδιότητα;

Αντιλαμβάνομαι πως είναι δύσκολο να αποδείξει κανείς πως δεν είναι ελέφαντας, αλλά οι ανακρίβειες που περιέχει το δημοσίευμα σας είναι φανερό πως σκοπεύουν στην καλλιέργεια εντυπώσεων και είναι ενδεικτικές τόσο των κινήτρων σας όσο και της ποιότητας του εγχειρήματος και των μεθόδων σας.

Στάθης Καλύβας
Τακτικός Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης
Πανεπιστήμιο Yale
29/10/03
 

Απάντηση του ΙΟΥ:

Στο άρθρο μας της 26ης Οκτωβρίου παρουσιάσαμε ένα πολύ συγκεκριμένο ζήτημα: την ανοικτή προσπάθεια μιας σειράς πανεπιστημιακών και άλλων οργανικών διανοουμένων της Δεξιάς να αποκαταστήσουν πολιτικά τα κατοχικά Τάγματα Ασφαλείας, συγκροτημένα και καθοδηγούμενα από τον αντιστράτηγο των SS Βάλτερ Σιμάνα, σαν την εθνικά και πολιτικά "ορθή" στάση της εποχής. Ανάμεσα σε άλλα -δειγματοληπτικά- παραδείγματα, αναφερθήκαμε και στον κ. Καλύβα (μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του νεοδημοκρατικού "Ινστιτούτου Δημοκρατίας Κ. Καραμανλής") και το άρθρο του "Κόκκινος τρόμος: η αριστερή βία στη διάρκεια της Κατοχής", το οποίο ξεκινά από τα αποτελέσματα μιας έρευνάς του σε 57 χωριά της Αργολίδας για να καταλήξει σε συμπεράσματα όσον αφορά το σύνολο της ελληνικής επικράτειας εκείνης της εποχής.

Αναμενόμενη, ως εκ τούτου, η απάντησή του. Αντί να ασχοληθεί όμως με την ουσία του άρθρου μας, ο επιστολογράφος μας εγκαλεί για ανακρίβειες όσον αφορά το βιογραφικό του. Εμείς αναφερθήκαμε σε μια συγκεκριμένη ανάγνωση της ιστορίας του 1943-44 και τη σύνδεσή της με το ιδεολογικό επίχρισμα της σύγχρονης, διεθνούς αντιτρομοκρατικής στρατηγικής -κι αυτός μας κατηγορεί ότι δεν προλάβαμε την πρόσφατη (1.9.03) αναβάθμισή του σε τακτικό καθηγητή και διευθυντή του προγράμματος "Τάξη, Σύγκρουση και Βία" του Γέιλ.

Οσον αφορά το βιογραφικό και την ευρύτερη δουλειά του κ. Καλύβα, τις πληροφορίες μας τις αντλήσαμε από τα παρακάτω δικά του κείμενα (ή συνεντεύξεις) κι ιστοσελίδες ιδρυμάτων με τα οποία ο ίδιος συνεργάζεται:

1) Nicholas Lemann, "What terrorists want? Is there a better way to defeat Al Qaeda?", The New Yorker 29.10.2001, http://www.newyorker.com/fact/content/?011029fa_FACT1

2) Stathis Kalyvas "Memo for the Micro-foundations of civil war violence meeting, Santa Fe Institute,24-28.7.02", http://www.santafe.edu/files/gems/civilwarviolence/kalyvasmemo.pdf

3) Stathis Kalyvas, "Polarization in Greek politics: PASOK's first four years, 1981-1985", Journal of the Hellenic Diaspora, vol. 23/1, 1997, σ.83-104.

4) Stathis Kalyvas, "The Greek Civil War in retrospect", Correspondence 4 (1999), p.10-11, http://www.cfr.org/pdf/correspondence/CORR.spr99.pdf

5) "Stathis Kalyvas", βιογραφικό σημείωμα στο δικτυακό τόπο του University of Chicago, http://political-science.uchicago.edu/faculty/kalyvas.htm

6) Ινστιτούτο Δημοκρατίας Κων/νος Καραμανλής, http://www.idkaramanlis.gr (στην ιστοσελίδα "Επιστημονικό Συμβούλιο" του οποίου, ο κ. Καλύβας εξακολουθεί μέχρι σήμερα [3.11.03] να φέρεται σαν "Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστημίου του Σικάγο").

7) Adria Lawrence, "Defining challenges to the State: civil wars, uprisings, protests and riots in the context of social movements", University of Chicago 2002, http://www.src.uchicago.edu/depts/polsci/research/orgs/lawrence_s02.pdf (σχέδιο εισήγησης, όπου [σ.11] αναφέρεται ότι ο Στάθης Καλύβας διδάσκει στους κοινωνικούς επιστήμονες φοιτητές του την αντικατάσταση του όρου "επανάσταση" από τον "περισσότερο χρήσιμο" όρο "εμφύλιος πόλεμος").

Ολες αυτές οι πηγές είναι δημόσιες κι "ανοιχτές". Οσοι αναγνώστες μας το επιθυμούν μπορούν να ανατρέξουν σ' αυτές και να συμπεράνουν από μόνοι τους πόσο τον αδικήσαμε.

Αυτό που δεν μπορούμε με τίποτα να παρακάμψουμε, είναι ωστόσο ο ισχυρισμός του ότι η επίμαχη συνέντευξή του στο New Yorker (βλ. παραπάνω, πηγή [1]) δεν είχε την παραμικρή σχέση με το σχεδιασμό της προληπτικής αντιτρομοκρατίας, αλλά ήταν καθαρά ακαδημαϊκού χαρακτήρα. Το άρθρο που την φιλοξενεί, και δημοσιεύθηκε μόλις ενάμιση μήνα μετά την 11η Σεπτέμβρη, φέρει τον εύγλωττο τίτλο "Τι θέλουν οι τρομοκράτες; Υπάρχει καλύτερος τρόπος για να νικήσουμε την Αλ Κάιντα;" και μόνο "ακαδημαϊκό" δεν μπορεί να θεωρηθεί. Αντικείμενό του είναι η κριτική επισκόπηση των διαθέσιμων αναλυτικών εργαλείων για την "τρομοκρατία" (και των συνακόλουθων στρατηγικών καταπολέμησής της), όπως προτείνονται από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες των ΗΠΑ κι από αυτό που στο άρθρο αποκαλείται "μικρός, και ως εκ τούτου κάπως σκοτεινός, κόσμος των ειδημόνων περί τρομοκρατίας". Απ' αυτούς τους "ειδήμονες", το περιοδικό επιλέγει ως συνομιλητές του επτά συνολικά άτομα: τους Bruce Hoffman και Brian Jenkins της RAND, τον Kenneth Adelman του Defence Policy Board, τους James Fearon και David Laitin του Στάνφορντ, τον Roger Petersen του ΜΙΤ και τον επιστολογράφο μας κ. Στάθη Καλύβα. Οι καθηγητές του Στάνφορντ περιγράφονται ως "δυο από τους κορυφαίους θεωρητικούς των εμφυλίων πολέμων", ενώ οι Καλύβας και Petersen ως μαθητές τους που "διεξήγαγαν εκτεταμένες έρευνες από πρώτο χέρι για τους εμφυλίους πολέμους, πρακτικά πόρτα-πόρτα όσον αφορά το επίπεδο των λεπτομερειών". Γίνεται βέβαια δεκτό πως "το αντικείμενό τους δεν είναι, επισήμως, η τρομοκρατία (παρόλο που η πλευρά των εξεγερμένων σε κάθε εμφύλιο πόλεμο χρησιμοποιεί την τρομοκρατία ως πρωταρχική τεχνική της)", για να διευκρινιστεί στην αμέσως επόμενη σειρά ότι "η δουλειά τους δείχνει το δρόμο για μια φρέσκια και χρήσιμη ιδέα σχετικά με το τι θα μπορούσε να είναι ικανός να κάνει ο Μπιν Λάντεν". Ολο το άρθρο, άλλωστε, δεν είναι παρά η σκιαγράφηση ενός υποβόσκοντος ανταγωνισμού ανάμεσα στην "επίσημη κυβερνητική πλευρά" (τη CIA, το Πεντάγωνο και το Defence Policy Board), από τη μια, και την "ακαδημαϊκή πλευρά" (την RAND και τους συγκεκριμένους "θεωρητικούς των εμφυλίων πολέμων"), από την άλλη, με διακύβευμα την ηγεμονία στον παγκόσμιο "πόλεμο κατά της τρομοκρατίας".

Το νόημα της συνέντευξης του κ. Καλύβα αποδίδεται από το ίδιο το περιοδικό ως εξής: "Για το σταμάτημα μιας εξέγερσης, η πιο χρήσιμη αντί-εξεγερσιακή τακτική είναι η άμιλλα, κυριολεκτικά πόρτα πόρτα, για τη νομιμοφροσύνη των ανθρώπων (με αντίκρυσμα της νομιμοφροσύνης την προθυμία τους να παράσχουν πληροφορίες για την άλλη πλευρά). [...] Η εφαρμογή αυτών των ιδεών στην τρέχουσα συγκυρία, θα σήμαινε την απόκτηση όσο γίνεται περισσότερης εξειδικευμένης τοπικής πληροφόρησης και στη συνέχεια, ενδεχομένως, την χρησιμοποίηση γηγενών 'υπεργολάβων', που θα πείσουν το λαό ότι το να συνδέσει το μέλλον του με τον Μπιν Λάντεν είναι μια κακιά ιδέα". Καμιά απολύτως σχέση με την αντιτρομοκρατική -ή, έστω, "αντιεξεγερσιακή"- πολιτική!

Θα μπορούσε κανείς να αντιτείνει ότι δεν πρόκειται για τη δουλειά και τις απόψεις του κ. Καλύβα, αλλά για χρήση αυτών των τελευταίων από τους σχεδιαστές (εν ενεργεία ή υποψήφιους) της αμερικανικής "αντιτρομοκρατικής" προπαγάνδας και πολιτικής. Σε μια τέτοια περίπτωση, όμως, και για ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα, θα περίμενε κανείς από τον κ. Καλύβα τη δημόσια διαμαρτυρία του προς το περιοδικό γι' αυτή την ενδεχόμενη "παρερμηνεία" -ή, έστω, κάποια διορθωτική παρέμβαση από μέρους του. Οχι μόνο δεν έκανε κάτι τέτοιο στα δυο χρόνια που έχουν περάσει από τότε, αλλά επιπλέον στο ίδιο διάστημα έχει συμμετάσχει σε περισσότερα από ένα συνέδρια με σχετικό αντικείμενο. Σταχυολογούμε ενδεικτικά:

* Το Μάϊο του 2002 συμμετείχε σε συνέδριο που πραγματοποιήθηκε, εν μέσω του εκεί εμφυλίου πολέμου, στη Μπογκοτά της Κολομβίας με θέμα τα "εμπόδια στην επίλυση εμφύλιων συγκρούσεων με διαπραγματεύσεις". Οργανωτές ήταν το Santa Fe Institute του Νιού Μέξικο και το Τμήμα Αγροτικής & Περιφερειακής Ανάπτυξης του Pontificia Universidad Javeriana της Κολομβίας. Η εισήγηση του κ. Καλύβα είχε τον τίτλο "Μοντέλα της βίας στην Κολομβία".

* Το Μάρτιο του 2003 συμμετείχε σε συνέδριο στο Τάξον της Αριζόνα, με θέμα "Ηθικές και πολιτικές πτυχές της Τρομοκρατίας" (http://w3.arizona.edu/~phil/events/conference/conference_title.htm).

* Τέλος, στις 14 Νοεμβρίου ο κ. Καλύβας είναι εισηγητής στο συνέδριο για την "περιστολή των παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων από μη κρατικές ένοπλες ομάδες" που οργανώνει στο Βανκούβερ του Καναδά κάποιο Armed Groups Project με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ροκφέλερ. Το πρόγραμμα του συνεδρίου (http://www.armedgroups.org/conference.htm) διευκρινίζει ότι "το συνέδριο δεν είναι ανοικτό στο κοινό", για λόγους που φυσικά μόνο να υποθέσουμε μπορούμε.

Είναι, νομίζουμε, προφανές ότι, παρά τα λεγόμενα του ίδιου του επιστολογράφου μας, όχι μόνο η δουλειά του έχει κύρος σε υπερατλαντικούς αντιτρομοκρατικούς κύκλους, αλλά και ο ίδιος δεν φέρεται να έχει κανένα απολύτως πρόβλημα μ' αυτή τη χρήση της. Οσο για τις διαψεύσεις επ' αυτού, αυτές απευθύνονται προφανώς στους καθ' ημάς Βαλκάνιους...

Ο Ιός
3/11/03