Το νέο "αξιολόγιο" των καθηγητών     

"Μείωση των αποδοχών των καθηγητών καταγγέλλει η ΟΛΜΕ. Για το λόγο αυτό ξεκινά απεργία διαρκείας"
        ("Ε", 14.1.96)

Από τη Δευτέρα οι καθηγητές της Μέσης κατεβαίνουν σε απεργία διαρκείας. Και όσους "απαντητικούς" πίνακες κι αν δώσει έως τότε στη δημοσιότητα ο αρμόδιος υφυπουργός Ν. Χριστοδουλάκης, οι πάντες σ' αυτόν τον τόπο γνωρίζουν ότι ο βασιλιάς ήταν και παραμένει γυμνός: οι αποδοχές των εκπαιδευτικών δεν είναι απλώς χαμηλές. Είναι περίπου εξευτελιστικές. Αλλά το πολυσυζητημένο "νέο μισθολόγιο" δεν συμπιέζει μόνο τις ήδη εξανεμισμένες από την πολύχρονη λιτότητα αποδοχές των καθηγητών. Επανεισάγει την αξιολόγησή τους, και μάλιστα στην πλέον απεχθή εκδοχή της, καθώς τη συνδέει άμεσα με τη μισθολογική τους εξέλιξη. Λύνει, δηλαδή, με τη μέθοδο του γόρδιου δεσμού ένα ζήτημα που εκκρεμούσε από χρόνια, καθώς οι αλλεπάλληλες υπουργικές απόπειρες για επαναφορά της αξιολόγησης συνάντησαν πάντοτε τη σταθερή αντίθεση των ενδιαφερομένων.
Αξίζει να σταθούμε στο σημείο αυτό, γιατί η μεθόδευση χαρακτηρίζει μια γενικότερη πολιτική μεθοδολογία: θεσμικές ρυθμίσεις που δεν κατάφεραν να "περάσουν", γλιστρούν σε νομοσχέδια με ευρύτερο περιεχόμενο και εγκρίνονται δίχως να προηγηθεί σοβαρή συζήτησή τους. Εχει ωστόσο προηγηθεί η κοινωνική απαξίωση των θιγομένων και οι πάντες - για την ακρίβεια οι υπόλοιποι- είναι έτοιμοι να αναγνωρίσουν το δίκιο της αυταρχικής κρατικής συμπεριφοράς. Από την άποψη αυτή, η περίπτωση των καθηγητών είναι ιδιαίτερα διδακτική. Ολοι είναι πρόθυμοι να παραδεχθούν ότι οι καθηγητές έχουν μισθολογικό πρόβλημα, την ίδια όμως στιγμή έχουν αποδεχθεί απολύτως το στερεότυπο που αποδίδει στους καθηγητές - τους τεμπέληδες, τους αδιάφορους, τους αστοιχείωτους- το σύνολο των δεινών της σύγχρονης εκπαίδευσης. Γιατί αυτό είναι το στερεότυπο που κυκλοφορεί τα τελευταία χρόνια και αναπαράγεται αβασάνιστα από σχετικούς και άσχετους, καθώς τους βολεύει όλους: από το κράτος, που δεν πληρώνει και τα ΜΜΕ, που ψάχνουν για εύκολους στόχους, ως τους γονείς, που δεν έχουν με ποιον να τα βάλουν για όσα τραβούν. Από κοντά και οι "επιστημονικές" και δήθεν νηφάλιες απόψεις στελεχών του υπουργείου και του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, που κατά καιρούς αφήνουν να εννοηθεί ότι για την κρίση της εκπαίδευσης ευθύνονται σχεδόν αποκλειστικά οι αντιλήψεις εκείνες που οδήγησαν στη "χαλάρωση" της σκληρής αξιολόγησης εκπαιδευτικών και εκπαιδευομένων, στα μέσα της δεκαετίας του '80.
Το πολυδιαφημισμένο "νέο μισθολόγιο" προβλέπει, λοιπόν, ότι μεγάλο τμήμα του μισθού χορηγείται μέσω ενός "κινήτρου απόδοσης" που βασίζει στην "ποιοτική και ποσοτική απόδοση του υπαλλήλου, τη μη αξιολόγησή του με δυσμενή βαθμό". Ας μη μείνουμε στην εκπληκτική εκείνη λεπτομέρεια, σύμφωνα με την οποία, το κίνητρο-επιβράβευση των ποιοτικά και ποσοτικά αρίστων καταργείται σε περιπτώσεις αναρρωτικής άδειας. Να θυμίσουμε απλώς ότι, όταν το 1993 ο υπουργός Παιδείας Γ. Σουφλιάς εμφάνισε, μέσα στο κατακαλόκαιρο, το διαβόητο Προεδρικό Διάταγμα για την αξιολόγηση, οι αντιρρήσεις υπήρξαν πολλές και τεκμηριωμένες. Ανάμεσα στους διαμαρτυρόμενους και ο υπεύθυνος Παιδείας του ΠΑΣΟΚ Κ. Σημίτης. Εσπευσε τότε ο υπουργός της ΝΔ να διευκρινίσει ότι η αξιολόγηση των καθηγητών δεν επαναφέρει τον αλήστου μνήμης θεσμό του επιθεωρητή και δεν θα συνυπολογίζεται "στις μεταθέσεις, αποσπάσεις ή τη μισθολογική προαγωγή των καθηγητών" (25.8.93).
Δεν πέρασε πολύς καιρός, αλλά άλλαξαν πολλά: ως πρωθυπουργός, ο τέως υπεύθυνος δεν χρειάζεται να ανασύρει το Προεδρικό Διάταγμα του κ. Σουφλιά από το συρτάρι όπου το καταχώνιασε ο Δ. Φατούρος τον Νοέμβριο του '93. Το "νέο μισθολόγιο" φροντίζει να λύσει σιωπηρά το ζήτημα, μετατοπίζοντας τη διαμάχη σε δυσανάγνωστους μισθολογικούς πίνακες - πραγματικούς ή πλασματικούς. Η συζήτηση για τη χειραγώγηση των καθηγητών, μέσα από την "ποιοτική και ποσοτική" βαθμολόγησή τους, ανήκει προφανώς σε μια άλλη, παρωχημένη πλέον, εποχή.
 

(Ελευθεροτυπία, 18/1/1997)