Στη Χίο και οι δύο     
 

"Ο κ. Αποστολάκης άφησε να εννοηθεί ότι η Ελλάδα εξετάζει με προσοχή την αγορά αεροσκαφών που δεν διαθέτει η Τουρκία."
        ("Εξουσία", 6.2.1997)

Με όλα τα δυνατά σενάρια για την επιδείνωση του ελληνοτουρκικού ανταγωνισμού, πολιτικοί όλων των αποχρώσεων και ειδικοί αναλυτές "γιόρτασαν" την πρώτη επέτειο της κρίσης στα Ιμια. Γέμισαν τις τελευταίες μέρες οι σελίδες και οι συχνότητες με όλες τις λεπτομέρειες της "επικείμενης αναμέτρησης". Η κινδυνολογία και τα μεγάλα πατριωτικά λόγια, για άλλη μια φορά αποδείχτηκαν η ασφαλέστερη μέθοδος οικοδόμησης καριέρας.
Οσο περισσότερο ένας παράγοντας της δημόσιας ζωής επαναλαμβάνει τη φράση "η τουρκική απειλή", τόσο αποτελεσματικότερα πλασάρεται στην πολιτική κονίστρα. Οσο περισσότερο δυσπιστεί έναντι των διεθνών πρωτοβουλιών και μεσολαβήσεων για το Κυπριακό ή την υφαλοκρηπίδα, τόσο γνησιότερος Ελληνας μοιάζει. Οταν καταγγέλλει κάθε ιδέα μορατόριουμ, κάθε ενδεχόμενο αφοπλισμού στην Κύπρο ή εκατέρωθεν του Αιγαίου, μπορεί βασίμως να εποφθαλμιά έως και την ηγεσία της παράταξής του ή και του τόπου ολόκληρου. Μόλις πέσουν οι μετοχές κάποιου πρωτοκλασάτου στελέχους, εφόσον αποδεικνύεται ανίκανος να δώσει απαντήσεις στα εκρηκτικά προβλήματα της καθημερινότητας, πετά μια πατριωτική παρόλα και αυτομάτως αποκτά το χαμένο του κύρος.
Και στο κυβερνητικό στρατόπεδο, αλλά και στην αντιπολίτευση, η συνταγή επαναλαμβάνεται αδιαλείπτως. Το ίδιο και στα περισσότερα ΜΜΕ. Ανέξοδες πολεμοχαρείς δηλώσεις για κατανάλωση στην αγορά του "ενιαίου αμυντικού χώρου", δηλαδή των ιθαγενών, επίκληση των διεθνών αρχών της συνεννόησης στη διπλωματία. Η διπλή γλώσσα σε όλο της το μεγαλείο. Κοινός παρονομαστής αυτής της απελπιστικής κατάστασης, η καταγγελία του διαλόγου με τους "εχθρούς" και ο διαρκής εκσυγχρονισμός του οπλοστασίου της μισαλλοδοξίας, αλλά και του στρατού.
Το περασμένο Σαββατοκύριακο συγκεντρώθηκαν στη Χίο περίπου 150 άνθρωποι της πολιτικής, της αυτοδιοίκησης και της επικοινωνίας. Ηταν άνθρωποι με ακριβώς αντίθετη οπτική για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Πολίτες και από τις δυο χώρες από όλο σχεδόν το πολιτικοϊδεολογικό φάσμα, αμφισβήτησαν σε βάθος τους μηχανισμούς που κλιμακώνουν την ένταση ανάμεσα στις δύο χώρες. Οι πολιτικοί εξήγησαν ότι αυτό που επικρατεί και φαίνεται τόσο λογικό στους κόλπους των κατεστημένων κέντρων της εξουσίας, τελικά μπορεί να οδηγήσει στον αποκρουστικότερο παραλογισμό. Τον πόλεμο. Βουλευτές από 4 μεγάλους πολιτικούς σχηματισμούς της Τουρκίας (DYP, ANAP, CHP, SPD) και ένα στέλεχος του νέου αριστερού κινήματος ODP είπαν με τον πιο σαφή τρόπο ότι "δεν διεκδικούμε τίποτα ελληνικό". Για τα προβλήματα που επικαλούνται τα δυό κράτη είπαν ότι πρέπει να αντιμετωπιστούν νομικά και ο διάλογος να αρχίσει ταχύτατα. Ακόμα μεγαλύτερη έμφαση στην ανάγκη του διαλόγου και της συνεργασίας σε όλα τα επίπεδα έδωσαν οι δήμαρχοι τριών τουρκικών πόλεων (Πέργαμος, Βουρλά, Τσεσμέ). Από πρώτο χέρι ακούσαμε για τις επιπτώσεις της ανάπτυξης και του τουρισμού στις δικές τους περιοχές και στο Αιγαίο. Οι δημοσιογράφοι που πήραν το λόγο, και ανάμεσα τους και οι διοργανωτές "Δημοσιογράφοι στο Αιγαίο και στη Θράκη για την Ειρήνη", διαχώρισαν απολύτως τη θέση τους από "τους συναδέλφους του μίσους και του σημαιοστολισμού των βραχονησίδων".
Αλλά εκείνο που ομολογήθηκε απ' όλους τους φιλοξενούμενους στη Χίο, νομάρχες, βουλευτές, δημάρχους, εκπροσώπους μη κυβερνητικών οργανώσεων, αλλά και δημοσιογράφους, ήταν η άγνοια του άλλου. Η αμοιβαία καχυποψία που έχει τόσα χρόνια εδραιωθεί αφήνει να αναπτύσσεται ανεμπόδιστα η τερατολογία και να αποδίδονται με τη μεγαλύτερη ελευθερία οι πιο προσβλητικοί και ισοπεδωτικοί χαρακτηρισμοί για τον "εχθρό". Ολοι οι Τούρκοι πολίτες δεν είναι "γκρίζοι λύκοι της Τσιλέρ" και όλοι οι Ελληνες δεν είμαστε οπαδοί των εθνικιστών πολιτικών μας και των "ειδικών αναλυτών των εθνικών θεμάτων".
Αυτό το συμπέρασμα, άλλωστε, φαίνεται να τρομάζει τους εργολάβους του ελληνοτουρκικού ανταγωνισμού που προσπάθησαν ανεπιτυχώς και στη Χίο να "τιμωρήσουν και να απομονώσουν του ενδοτικούς και τους προδότες".
 

(Ελευθεροτυπία, 8/2/1997)