Οι νικητές της Λίμα     

"Σου θυμίζω πως η αλληλεγγύη είναι η μεγαλύτερη αρετή που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος"
        (Τελευταίο μήνυμα του Κομαντάντε Εβαρίστο προς το γιο του, 13.4.97)

Για μίαν ακόμα φορά, οι εξελίξεις διέψευσαν τα στερεότυπα. Τη στιγμή της επέμβασης των περουβιανών ράμπο στην ιαπωνική πρεσβεία της Λίμα, οι "τρομοκράτες" αποδείχτηκαν άοπλοι μπροστά στον οργανωμένο τρόμο της κρατικής μηχανής. Παράξενοι στ' αλήθεια τρομοκράτες, που ακόμα και την ύστατη ώρα, μέσα στους καπνούς των εκρήξεων και την απεγνωσμένη ανταλλαγή πυρών με τις δυνάμεις της τάξης, απέφυγαν να πάρουν μαζί τους τα (ούτως ή άλλως, κάθε άλλο παρά αθώα) "θύματά" τους. Ο νόμος επεβλήθη μέχρι τέλους: μέχρι τη φυσική εξόντωση όσων τόλμησαν την εντυπωσιακότερη ενέργεια του λατινοαμερικάνικου αντάρτικου την τελευταία δεκαετία. Πανευτυχής, ύστερα από 126 μέρες διαπραγματεύσεων κι ενοχλητικής δημοσιότητας, ο κοινοβουλευτικός δικτάτορας του Περού μπορεί να απολαύσει πλέον τα συγχαρητήρια της διεθνούς κοινότητας για τη σθεναρή του στάση και το "αίσιο" τέλος - με τους 17 νεκρούς...
Ομως η νίκη του Αλμπέρτο Φουχιμόρι είναι πύρρεια. Δεν είναι μόνο οι αποκαλύψεις για την εν ψυχρώ δολοφονία των αιχμαλώτων ανταρτών από τους κυβερνητικούς κομάντος και την "εξαφάνιση" των πτωμάτων τους στη συνέχεια. Παρά την τραγική έκβασή της, η τετράμηνη κατάληψη της ιαπωνικής πρεσβείας επέτρεψε να σπάσει ο πέπλος της σιωπής για το τρομακτικό ανθρώπινο κόστος των στρατιωτικών επιτυχιών του περουβιανού καθεστώτος πάνω στην κοινωνική αντιπολίτευση της χώρας. Το ίδιο το αντάρτικο του MRTA βγαίνει απ'αυτή την "τρομοκρατική" περιπέτεια με ένα πρόσωπο πολύ πιο ανθρώπινο, κοντινό στην πραγματικότητα και (γιατί όχι;) ελκυστικό απ' αυτό που είχε πριν από τις 17 Δεκεμβρίου.
Πριν πέσει νεκρός, στα 43 του, από τις σφαίρες των ειδικών δυνάμεων, ο "κομαντάντε Εβαρίστο" -κατά κόσμον Νέστορ Σέρπα- είχε τον καιρό να θυμήσει στις διεθνείς βεντέτες της δημοσιογραφίας ότι τα πρώτα του βήματα στην πολιτική τα έκανε όχι σαν "τρομοκράτης" αλλά ως συνδικαλιστής. "Μου ανέλυσε το πρόβλημα της υφαντουργίας Cromotex, το 1979, για να δείξει πώς ξεκίνησε η δομική βία στο Περού", δήλωνε η ανταποκρίτρια του BBC, Σάλι Μπόουεν, λίγο μετά την απελευθέρωσή της με μια από τις πρώτες ομάδες ομήρων που εγκατέλειψαν την πρεσβεία (AP 23/12/96). Η κατάληψη του εργοστασίου από τους εργάτες είχε καταλήξει σε επέμβαση της αστυνομίας και λουτρό αίματος, ο Σέρπα πέρασε από τις φυλακές στην παρανομία κι από κεί στην ένοπλη πάλη. Ανάλογες ήταν και οι προσωπικές διαδρομές των περισσότερων από τους συντρόφους του. Οσο για το κεντρικό αίτημά τους, την απελευθέρωση δηλαδή των 450 πολιτικών κρατουμένων του MRTA, ακόμα και η κυβέρνηση δε μπόρεσε να αντικρούσει τις καταγγελίες των διεθνών οργανώσεων για τις απάνθρωπες συνθήκες κράτησής τους και τα βασανιστήρια που υφίστανται.
Χαρακτηριστική είναι η στάση του γνωστού ανανήψαντος συγγραφέα Μάριο Βάργκας Γιόσα. Οταν επιστρατεύτηκε τον Ιανουάριο για να "απομυθοποιήσει" το MRTA, ένιωσε υποχρεωμένος να πάρει τις αποστάσεις του από την κυβέρνηση: "Πρόκειται για ένα διεφθαρμένο καθεστώς, όπου οι αξιωματούχοι διαπλέκονται στενά με τους εμπόρους ναρκωτικών και τα ΜΜΕ ποδηγετούνται με το καρότο και το μαστίγιο. Το χαρακτηρίζουν κοινωνικές συγκρούσεις που οξύνονται με την ανεργία και τη φτώχεια" (Der Spiegel 1/97). Ο ίδιος πρότεινε σα "λύση" την απελευθέρωση των ομήρων, "ακόμα κι αν το τίμημα είναι η διαφυγή των τρομοκρατών στην Αβάνα, όπου θα μπορούν να κάνουν ηλιοθεραπεία, με ήσυχη τη συνείδηση ότι έπραξαν το καθήκον τους και γέμισαν τις τσέπες τους με δολάρια".
Ο Γιόσα έκανε λάθος. Η πρότασή του έγινε δεκτή απ' το Φουχιμόρι, όχι όμως κι από τους αντάρτες. Επέμεναν μέχρι τέλους στην απελευθέρωση των συντρόφων τους, αποδεικνύοντας ότι διεκδικούν κάτι παραπάνω από μια πλούσια και άνετη προσωπική ζωή.
 

(Ελευθεροτυπία, 3/5/1997)