Η ιστορία στον Καιάδα 

"Διαστάσεις εξωγήινες πήρε χθες η εξαφάνιση του καθηγητή Λιαντίνη"
        ("Αδέσμευτος Τύπος", 12/3/99)

Να ξεκαθαρίσουμε εξαρχής τη θέση μας: Η οικειοθελής εξαφάνιση του Δημήτρη Λιαντίνη δεν μας αφορά. Αφορά -για την ακρίβεια, θα έπρεπε να αφορά- τον ίδιο και τους δικούς του. Είναι βέβαια προφανές ότι η σκηνοθεσία της όλης υπόθεσης -από τον ίδιο και τους οικείους του- ενέπλεκε από την πρώτη στιγμή τα μέσα ενημέρωσης και διευκόλυνε τη μετατροπή της υπόθεσης σε ένα ακόμη τηλεοπτικό "θρίλερ". Από τη σύζυγο του αγνοούμενου καθηγητή εκπορεύτηκε εξάλλου και η πρόσφατη αναζωπύρωση της ιστορίας. Κακά τα ψέματα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, τα μέσα προσκλήθηκαν από τους άμεσα ενδιαφερομένους να ασκήσουν τον αδιάκριτο ή/και ηδονοβλεπτικό τους ρόλο.
Οπως και να έχουν τα πράγματα, η προσωπική επιλογή του αγνοούμενου καθηγητή έγινε τηλεοπτικό θέαμα, με τη σύμπραξη κάποιων που εμφανίζονται ως θαυμαστές ή συνεχιστές του έργου του. Ως εδώ καλά. Εφόσον το κρίνουν σκόπιμο, ας τοποθετούνται δημόσια οι συγγενείς και φίλοι του Δ. Λιαντίνη για το τι φαντάζονται ότι απέγινε ο άνθρωπός τους. Από εκεί και πέρα, ωστόσο, δεν πρέπει να περάσουν απαρατήρητα όσα λέγονται τις ημέρες αυτές στο περιθώριο της υπόθεσης Λιαντίνη, όπως και όσα απίστευτα ακούστηκαν τον πρώτο καιρό της εξαφάνισής του. Και στο σημείο αυτό, οι δημοσιογράφοι που ασχολούνται συστηματικά με το θέμα δεν είναι οι κύριοι υπεύθυνοι. Παρακολουθούν με έκδηλη αμηχανία τους "ειδήμονες", συγκατανεύοντας, θέλοντας και μη, σε ένα λόγο που λειτουργεί ούτως ή άλλως τρομοκρατικά σε κάθε "αμύητο".
Εξηγούμαστε: η συμπεριφορά ενός ιδιόρρυθμου ανθρώπου λειτουργεί ως αφορμή για να νομιμοποιηθούν απόψεις για την αρχαιοελληνική ιστορία, που σε άλλες εποχές μόνο θυμηδία θα μπορούσαν να προκαλέσουν. Δεν είναι απλώς τα αμετροεπή και ανόητα που λέγονται για τον ίδιο τον Λιαντίνη, εκείνα τα περί της "ελληνικής ανδροπρέπειας" ή του "ελληνικού χυμού" του. Ούτε ο αφόρητος διδακτισμός που συνοδεύει συνήθως τα εγκώμια στον "απόντα δάσκαλο", η κίνηση του οποίου χρησιμεύει για μια καταγγελία της "πνευματικής γύμνιας της νέας γενιάς, η οποία, εξαιτίας της απουσίας αληθινών και ασυγχρόνιστων πνευματικών ηγετών, οδηγείται αυποψίαστη στη δίνη υλιστικών απολαύσεων του σύγχρονου καταναλωτισμού". Εκείνο που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι ότι στο πλαίσιο της συζήτησης κυριαρχούν -και περνούν ασχολίαστες- θέσεις που μετατρέπουν την αρχαιοελληνική ιστορία από ιστοριογραφικό πεδίο σε πηγή άντλησης μηνυμάτων, που οφείλουν να καθορίσουν τον ατομικό όσο και τον συλλογικό νεοελληνικό βίο.
Γέμισαν τα τηλεοπτικά παράθυρα με μύστες μιας σωτηριολογικής διδαχής ικανής να δώσει απαντήσεις στα χρόνια προβλήματα της χώρας, η οποία μάλιστα κρίνεται ανίκανη να κρατήσει στη ζωή όσους παλεύουν για την αναγέννηση που υπόσχονται τα αρχέγονα μυστικά της. Χρόνια είχαμε να καταναλώσουμε τέτοια δόση συμπυκνωμένου μυστικισμού, και μάλιστα από καθ' ύλην, υποτίθεται, αρμοδίους. Ηταν βέβαιο ότι το επόμενο βήμα δεν θα αργούσε. Συνδέθηκε έτσι η όλη συζήτηση με τα απίστευτα παραμύθια, που κυκλοφορούν πλέον ευρύτατα, για την εξωγήινη προέλευση του αρχαιοελληνικού πολιτισμού, την επιβίωσή του στα έγκατα της γης και άλλα συναφή παράδοξα, δύσκολα προσπελάσιμα από εκείνους που δεν αισθάνονται άνετα με χλαμύδα.
Για να συνοψίσουμε: Η υπόθεση Λιαντίνη λειτουργεί ως αφορμή για μια νέα μυθοποίηση της αρχαίας ελληνικής ιστορίας και, κυρίως, για μια αστοιχείωτη ιδεολογική χρήση της που ακυρώνει κάθε ψύχραιμη αντιμετώπισή της ως μιας συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου. Είναι αλήθεια πως δεν είναι η πρώτη φορά που κατασκευάζεται μια ανιστορική -και ανιστόρητη- εικόνα της αρχαίας Ελλάδας. Την εποχή της χούντας, για να μην ξεχνιόμαστε, είχαν μεγάλη πέραση αντιλήψεις που υποστήριζαν την εκ της αρχαίας τέφρας αναγέννηση του περιούσιου λαού. Μόνο που τότε, τουλάχιστον, κανείς δεν τολμούσε να μιλήσει για την εξωγήινη προέλευσή του...

(Ελευθεροτυπία, 20/3/1999)