Μεταπολεμική ενημέρωση

"Βομβαρδίζουν την κοινή γνώμη με τα βάσανα των Αλβανών, αλλά ούτε λέξη για το δράμα των Σέρβων"
        ("Ελεύθερος Τύπος", 18/6/99)

Εχουν γραφτεί πολλά και έχουν ειπωθεί ακόμα περισσότερα για την πλημμελή (ή και διαστρεβλωτική) διεθνή δημοσιογραφική παρουσίαση του πολέμου στη Γιουγκοσλαβία και έχουν επαρκώς (αυτό)επαινεθεί τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης για τη δική τους στάση. Μόνο που το τέλος του πολέμου μπερδεύει κάπως την εικόνα. Και κινδυνεύουν όσοι είχαν οχυρωθεί πίσω από τη βολική θέση του σίγουρου κριτή, να αποδειχθούν απολύτως αναξιόπιστοι.
Ας πάρουμε το παράδειγμα των ανθρωπιστικών οργανώσεων που δρούσαν στο Κοσσυφοπέδιο κατά τη διάρκεια της εξόδου των Αλβανών προσφύγων. Πολύ γρήγορα έγιναν στόχος σημαντικής μερίδας των ελλήνων αναλυτών, με το επιχείρημα ότι ασχολούνταν μόνο με τα προβλήματα της μιας πλευράς. Ενας από τους διεθνείς οργανισμούς που λοιδορήθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου, είναι και η UNICEF. Η βοήθεια που προσέφερε στους Αλβανούς πρόσφυγες θεωρήθηκε από κάποιους εμβριθείς αναλυτές των βαλκανικών πολιτικών εξελίξεων ως τεκμήριο του "φιλονατοϊσμού" της και της ζητήθηκαν άμεσες εξηγήσεις. Και να λοιπόν που τώρα μαθαίνουμε ότι η UNICEF βρίσκεται στην πρώτη γραμμή υποστήριξης των Σέρβων προσφύγων, εφαρμόζοντας ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης.
Την περασμένη βδομάδα οργάνωσε ανθρωπιστική εφοδιοπομπή με 50 οχήματα που έφτασαν στην Πρίστινα μεταφέροντας προμήθειες για τους Σέρβους κατοίκους. Οπως δηλώνει η ίδια η UNICEF, "στο Γκλόγκοβατς (δυτικά της Πρίστινα), περιοχή που βρισκόταν υπό σερβικό έλεγχο, εντοπίστηκαν 2.000 περίπου Σέρβοι υπό διωγμό σε κατάσταση απόλυτης ένδειας και εξαθλίωσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 90% των εκτοπισμένων του Γκλόγκοβατς είναι γυναίκες και παιδιά και ότι η κατάσταση είναι πολύ τεταμένη λόγω του φανατισμού που υποδαυλίζει το μίσος και απ' τις δύο πλευρές."
Η Ελληνική Επιτροπή της UNICEF διέθεσε 50.000.000 για την ανακούφιση των παιδιών του πολέμου κατανέμοντας το ποσό στα τρία. Ενα τρίτο για τα προσφυγόπουλα που είχαν καταφύγει στην Αλβανία, ένα τρίτο για τα προσφυγόπουλα στην ΠΓΔΜ και ένα τρίτο για τα παιδιά της Γιουγκοσλαβίας.
Τα στοιχεία αυτά είναι προσιτά σε όλους, αλλά δεν είναι καθόλου δημοφιλή, εφόσον ανατρέπουν την εικόνα της "μονομέρειας των ανθρωπιστικών οργανώσεων" που εξακολουθεί να προβάλλει μερίδα των ελληνικών μέσων.
Και σαν να μη φτάνει αυτό, να που τα διεθνή μέσα ενημέρωσης έχουν βαλθεί να διαψεύσουν κάθε μέρα τους εγχώριους επικριτές τους, προβάλλοντας συνεχώς τα πάθη των Σέρβων που εγκαταλείπουν το Κόσοβο και τις αγριότητες του Απελευθερωτικού Στρατού. Οποιος ξεφυλλίσει ευρωπαϊκή ή αμερικάνικη εφημερίδα αυτές τις μέρες θα συναντήσει εκτενείς περιγραφές της εξόδου των Σέρβων, με περισσότερες τραγικές λεπτομέρειες από όσες συναντούμε στις δικές μας. Ο βιασμός της καλόγριας, για παράδειγμα, και η κακομεταχείριση των μοναχών του ορθόδοξου μοναστηριού έγινε πρώτο θέμα στο CNN, παίρνοντας πολύ μεγαλύτερη έκταση από ό,τι στα ελληνικά κανάλια. Αμήχανοι μπροστά σ' αυτό το δεδομένο, οι υπερήφανοι προπαγανδιστές των ελληνικών μέσων καταφεύγουν σε γελοίες ερμηνείες περί "τύψεων" των ξένων ΜΜΕ για τη μονομέρειά τους στην πρώτη φάση της βαλκανικής κρίσης.
Φυσικά δεν έγιναν ξαφνικά "φιλοσέρβοι" οι ξένοι δημοσιογράφοι, ούτε από τύψεις ούτε από πολιτικό καιροσκοπισμό. Η εξήγηση είναι πολύ απλούστερη. Η προβολή των σκοτεινών πλευρών της δράσης του Απελευθερωτικού Στρατού δεν υπονομεύει καθόλου στα μάτια των Δυτικών τη στρατιωτική επέμβαση του ΝΑΤΟ. Το αντίθετο μάλιστα. Η ανάδειξη της "βαλκανικής", "άγριας" και "υπανάπτυκτης" μορφής και των δύο αντιμαχόμενων πλευρών του Κοσσυφοπεδίου επικυρώνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την ανάγκη να τους "συνετίσει" η διεθνής κοινότητα, "μεσολαβώντας", όπως οι αποικιοκράτες του προηγούμενου αιώνα "έλυναν τα προβλήματα" μεταξύ των "αγρίων φυλών" της Αφρικής.
Αυτά, βέβαια, είναι ψιλά γράμματα για την πλειοψηφία των εγχώριων αναλυτών, που επέλεξαν να αποσιωπούν τα πάθη της μιας πλευράς, αγγίζοντας (ή και δρασκελώντας) τα όρια του αντιαλβανικού ρατσισμού.

(Ελευθεροτυπία, 26/6/1999)