Η οριοθέτηση του "πεζοδρομίου"  

"Να γίνουν σεβαστές οι απαγορεύσεις"
        ("Αυριανή" 18/11)

Με το "πεζοδρόμιο" ή με τη "συντεταγμένη κοινωνία"; Διατρέχοντας κανείς την πολιτική φιλολογία των τελευταίων ημερών, δε χρειάζεται ιδιαίτερη σοφία για να διαπιστώσει ότι το διακύβευμα της κυβερνητικής επιλογής για απαγόρευση της χθεσινής πορείας αφορά πολύ περισσότερα πράγματα από την ίδια την επίσκεψη του πλανητάρχη. Ενθερμοι υποστηρικτές της κυβέρνησης Σημίτη ή παθιασμένοι πολέμιοί της, οι πολιτικοί σχολιαστές και λοιποί διαμορφωτές της κοινής γνώμης που συστρατεύθηκαν υπέρ της "νομιμότητας" και της "ανέφελης" υποδοχής του αμερικανού προέδρου, υπήρξαν εξαιρετικά σαφείς σ' αυτό το σημείο. Δεν επικαλέστηκαν μονάχα τις πιθανές και απίθανες συνέπειες της "διπλωματίας του πεζοδρομίου" στα περίφημα "εθνικά μας συμφέροντα". Ορατή ήταν η ανησυχία τους για τις γενικότερες επιπτώσεις της δυνατότητας των μαζικών κινητοποιήσεων να ανατρέπουν ή να τροποποιούν κυβερνητικές επιλογές, μια δεκαετία μετά το εξαγγελθέν "τέλος της Ιστορίας". Ο Ι. Κ. Πρετεντέρης καταγγέλλει το σύνολο σχεδόν της κοινωνίας, "από τον Σημίτη ώς τον τελευταίο μαθητή", επειδή "νομιμοποιούν ιδεολογικά την οπισθοδρόμηση, ανέχονται την εκτροπή, αφήνουν ένα άταφο πτώμα να ορίζει τον εθνικό διάλογο και επιτρέπουν σε μια μικρή μειοψηφία να υπερβαίνει τη γραφικότητά της", καλώντας αρχές και πολίτες να αποτρέψουν την κομμουνιστική "εκτροπή" "ανεξαρτήτως κόστους" ("Βήμα" 15/11). Από κοντά και ο Θέμος Αναστασιάδης που ανήμερα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου μας καλεί "να γίνουμε λίγο Τούρκοι", αντιγράφοντας την κτηνώδη καταστολή των διαδηλωτών της Αγκυρας από την τουρκική αστυνομία. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται τέλος η επιχειρηματολογία ακόμη και της πιο "αδιάλλακτης" εθνικόφρονος αντιπολίτευσης: "Η νίκη του πεζοδρομίου" και η αναβολή της επίσκεψης Κλίντον, εξηγεί στο κύριο άρθρο της η -κατά τα άλλα "αντιιμπεριαλιστική"- "Βραδυνή" (12/11), οφείλεται στο γεγονός ότι η "κυβέρνηση των εκσυγχρονιστών" παραμένει δέσμια του "δέους που αισθάνεται μπροστά στη θεωρητική δύναμη της Αριστεράς"' "το δέος αυτό", συνεχίζει, "μπορεί να το διακρίνει κανείς όχι μόνο στη συγκεκριμένη περίπτωση, αλλά και στο μείζον ζήτημα των διαρθρωτικών αλλαγών στην Οικονομία και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπου η Κυβέρνηση δεν αποτόλμησε καμία ριζική αλλαγή ή από την πίεση του αριστερόστροφου συνδικαλισμού αναγκάστηκε πολλές φορές να ανακρούσει πρύμναν".
Οι όροι της αναμέτρησης είχαν διαγραφεί, λοιπόν, με ακρίβεια πολύ πριν από την πρώτη επαφή των διαδηλωτών με τις αλυσίδες των οργάνων της τάξης. Εξίσου εύγλωττος ήταν και ο κατάλογος των κυβερνητικών στελεχών που, σύμφωνα με τα ρεπορτάζ των ημερών, τάχθηκαν υπέρ της βίαιης καταστολής των διαδηλωτών: ένας υπουργός Παιδείας με πολύχρονα μέτωπα σε όλους τους χώρους της εκπαίδευσης, ένας υπουργός Ανάπτυξης αντιμέτωπος με τις επερχόμενες αναμετρήσεις στο χώρο της ενέργειας, ένας πρώην υπουργός Δημόσιας Τάξης που έχασε το πόστο του ελέω αγροτικών μπλόκων, κ.λπ. Πώς αλλιώς θα μπορούσε να εξηγηθεί αυτή η φαινομενικά παράδοξη υπέρβαση των διαχωριστικών γραμμών ανάμεσα στο "εθνικό" και το "κοσμοπολίτικο" ΠΑΣΟΚ, παρά ως συλλογική αναγνώριση της "προτεραιότητας" να παταχθεί ο εσωτερικός εχθρός, στο πρόσωπο όσων αρνούνται την πειθήνια ευθυγράμμιση με τις άνωθεν οριζόμενες "εθνικές επιταγές";
Δεν είναι άλλωστε η πρώτη φορά που στη χώρα μας η προσπάθεια πειθάρχησης των ποικίλων εκδοχών μιας ανυπάκουης κοινωνικής αντιπολίτευσης συμπυκνώθηκε συμβολικά στο ροπαλοφόρο φράγμα μιας αστυνομικής απαγόρευσης. Το 1976-1977, η ανακοπή της πορείας του Πολυτεχνείου στην πλατεία Συντάγματος και στη συνέχεια η ολοκληρωτική απαγόρευσή της, αποτύπωσαν τη συντριβή του μεταπολιτευτικού ριζοσπαστισμού από τις κυβερνήσεις Καραμανλή. Το 1980, η αιματηρή διάλυση των διαδηλωτών που επιχείρησαν να φτάσουν στην αμερικανική πρεσβεία καθόρισε τα πλαίσια της "ήπιας" κυβερνητικής μεταβολής της επόμενης χρονιάς. Και το 1992, η παρεμπόδιση της "ανόδου" των απολυμένων της ΕΑΣ στη Θεσσαλονίκη κατά τη διάρκεια της ΔΕΘ έθεσε τα όρια των εργατικών αντιστάσεων στη νεοφιλελεύθερη επέλαση της κυβέρνησης Μητσοτάκη.

(Ελευθεροτυπία, 20/11/1999)