Η ρευστότητα της αρπαχτής
"Αναζητείται 'φρέσκο χρήμα' για τη Σοφοκλέους"
("ΕΞΟΥΣΙΑ", 6/1/2000)
Όταν οι δείκτες ανεβαίνουν, η "αγορά" αυτομάτως χειραφετείται και απαιτεί από την κοινωνία να βγάλει το σκασμό, ώστε οι επενδυτές να κάνουν απερίσπαστοι το παιχνίδι τους. Να επιδίδονται, δηλαδή, με άνεση στην επιχείρηση "γρήγορο, εύκολο και όσο το δυνατόν μεγαλύτερο κέρδος", πείθοντας καινούριους επενδυτές να αγοράζουν σε όλο και ψηλότερες τιμές τις μετοχές (τους). Μόλις, όμως, η αγορά δεν βρίσκει νέους αγοραστές χαρτιών και οι δείκτες κατρακυλούν, τότε οι "ειδικοί", μαζί με τη βάση του "κόμματος του χρηματιστηρίου", ζητούν από την Πολιτεία να τους προστατέψει. Ξαφνικά, οι παραλίγο νεόπλουτοι μεταβάλλονται σε θλιμμένους και πεπλανημένους "μικροεπενδυτές", που εκλιπαρούν το "άσπλαχνο κράτος" να προστατέψει τις "οικονομίες τους".
Την παράσταση την έχουμε δει κάμποσες φορές τους τελευταίους μήνες, και πλέον δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία για τα "μυστήρια της Σοφοκλέους". Οι απόψεις των γκουρού της χρηματαγοράς είναι κρυστάλλινες, καθώς οι ίδιοι ομολογούν ότι η Σοφοκλέους είναι ένα ελεγχόμενο "αεροπλανάκι" (με πολλές, πράγματι, τεχνικές αρετές) που, ωστόσο, εκ κατασκευής δεν μπορεί να πλουτίσει όλους, όσο παιχταράδες κι αν είναι. Οι "τολμηρές προτάσεις Σάλλα για στήριξη της Σοφοκλέους" (19/12) δεν ήταν τίποτε περισσότερο από την ιδέα του ελεύθερου και φτηνού δανεισμού των επενδυτών με κεφάλαια για αγορά μετοχών της κάθε εισηγμένης Κωλοπετινίτσας Α.Ε. Ο πρόεδρος της Γενικής Τράπεζας, Γ. Δασκαλάκης, συνιστούσε ψυχραιμία (να μην πουλάνε όσο όσο οι παίκτες) και απέδιδε το τελευταίο κραχ στην έλλειψη ρευστότητας, στις ρευστοποιήσεις από θεσμικούς επενδυτές για εγγραφή αποδόσεων και στην αναμονή των ξένων κεφαλαίων που δεν έρχονται όποτε τα χρειαζόμαστε για να ζεστάνουν το Χρηματιστήριο μας. Παρόμοια γνώμη είχε και ο Ευστ. Παπαγεωργίου της Aspis Bank: "Η συνεχιζόμενη πτώση οφείλεται κυρίως στην έλλειψη αγοραστικού ενδιαφέροντος".
Το τι ακριβώς παράγει η κάθε εταιρεία ελάχιστη σχέση έχει με την εξέλιξη της τιμής της μετοχής της. Το θέμα είναι να βρίσκονται διαρκώς αγοραστές. Κι ας μας ζαλίζουν οι αναλυτές με τον ξύλινο προπαγανδιστικό τους λόγο περί "προεξοφλήσεως της καλής πορείας της οικονομίας και της λογικής προσδοκίας κερδών των επιχειρήσεων". Οι λέξεις κλειδιά για να κατανοηθεί ο μηχανισμός των σκαμπανεβασμάτων του ΧΑΑ είναι η "ρευστότητα" και η "ρευστοποίηση". Με την πρώτη εννοείται η ανάγκη να βρίσκονται και να κατευθύνονται λεφτά προς το χρηματιστήριο. Λεφτά που δεν έχει νόημα να επενδύονται για την παραγωγή προϊόντων και θέσεων εργασίας. Λεφτά που δεν έχουν οσμή και χρώμα. Είτε είναι σικ ξένοι θεσμικοί, είτε λαθρέμποροι, είτε τα τρισ. της Εκκλησίας ή τα διαθέσιμα των ασφαλιστικών οργανισμών, είτε ναρκωδολάρια, είναι όλα απολύτως καλοδεχούμενα για την "αναθέρμανση της αγοράς". Στα 15 τρισ. δρχ έφτασε το "μαύρο χρήμα" που ξεπλένει η Σοφοκλέους κάθε χρόνο. Με τη λέξη "ρευστοποίηση" υποδηλώνεται η έννοια του παίρνω τα λεφτά (που έβγαλα γρήγορα και άκοπα) και τρέχω. Αν αυτό συμβεί από πολλούς ταυτόχρονα, τότε το ράλι σταματά. Οι τιμές των μετοχών μετά τις μαζικές ρευστοποιήσεις (ειδικά σε καθεστώς πανικού) πέφτουν, ώσπου να προκύψει με κρατική καθοδήγηση μια νέα "ρευστότητα". Τότε θα καταλάβουν θέσεις οι νέοι τζογαδόροι που θα
βρουν ελκυστικές τις τιμές για να ξεκινήσουν μια νέα πτήση του "αεροπλανακιού". Θύματα φυσικά και θα υπάρχουν σε κάθε τέτοιο κύκλο κερδοσκοπίας.
Άλλοτε τους λέμε "εγκλωβισμένους", άλλοτε κορόιδα. Μικρή σημασία έχει. Το βέβαιο είναι ότι ο "λαϊκός καπιταλισμός", που επαγγέλλονται οι οπαδοί των κοινωνιών των 2/3, είναι άριστος ...αλλά έχει λίγες θέσεις και ιδίως άθλια κοινωνικά αποτελέσματα. Είναι ένα σύστημα ατομισμού και απαξίας των θεμελιωδών ιδεωδών της ανθρώπινης ύπαρξης.
Έννοιες σαν την ελευθερία, τη δικαιοσύνη, τη δημιουργική εργασία, τη μόρφωση και την αλληλεγγύη, χάνονται μέσα στο χάος της θεσμοποιημένης αρπαχτής.
(Ελευθεροτυπία, 8/1/2000)