ΚΚΕ: το κόστος της εθνικής διεύρυνσης
"Έξαρση αντικομμουνισμού διαπιστώνει η ηγεσία του ΚΚΕ"
(ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 24/2/2000)
Ήταν λίγο πολύ αναμενόμενο. Όταν το βράδυ των περσινών Ευρωεκλογών η Αλέκα Παπαρήγα απέδιδε την αύξηση των ψήφων του κόμματός της κατά κύριο λόγο στο πρόσφατο πολιτικό "άνοιγμά" του προς τον "εθνικόφρονα" χώρο (και όχι στις δίμηνες, σχεδόν καθημερινές κινητοποιήσεις χιλιάδων μελών και οπαδών του ενάντια στο νατοϊκό πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία), κάποιοι αναπόφευκτα δεν συμμερίζονταν τον ενθουσιασμό της.
Όχι μόνο επειδή το ΚΚΕ, ελληνικό τμήμα κάποτε της Κομμουνιστικής Διεθνούς, έχει πίσω του μια πολύχρονη ιστορία που καθιστά δυσκολοχώνευτη τη συμπόρευση με νεορθόδοξους θεοκράτες και μεταμοντέρνους θαυμαστές του "πατριώτη" δικτάτορα Μεταξά. Αλλά και γιατί οι νέοι όροι του πολιτικού παιχνιδιού, με την υποκατάσταση των παραδοσιακών διαδικασιών πολιτικοϊδεολογικής συγκρότησης από τη βιομηχανία των τηλεοπτικών παραθύρων, αναδεικνύουν πλέον τους μπαλκονάτους συνοδοιπόρους σε (άτυπους, αλλά πραγματικούς) οργανικούς διανοούμενους και βασικούς συνδιαμορφωτές της πολιτικής κουλτούρας του κόμματος. Η δημόσια διαφωνία του Μήτσου Κωστόπουλου με αυτούς τους προσανατολισμούς αποτελεί, έτσι, την πρώτη εκδήλωση προς τα έξω μιας δυσφορίας καθόλα υπαρκτής -και απόλυτα δικαιολογημένης- απέναντι στην επιχειρούμενη μετάλλαξη του ΚΚΕ σε κάτι που ελάχιστη σχέση έχει με τη διεθνιστική παράδοση, αλλά και τις θεμελιώδεις απελευθερωτικές αρχές της Αριστεράς.
Την οξύτητα του σχετικού προβληματισμού προδίδει, μεταξύ άλλων, και η αμηχανία με την οποία οι θεματοφύλακες της κομματικής νομιμότητας αντιμετωπίζουν όχι μόνο την τωρινή (προεκλογική) επιπλοκή, αλλά και κάθε άλλη αναφορά στο ζήτημα.
Όταν λ.χ. πριν από μερικούς μήνες θίξαμε την πρωτόγνωρη ανοχή της περιφρούρησης του ΚΚΕ απέναντι στα πρώτα δείγματα εισοδισμού φασιστικών ομάδων στις αντιαμερικανικές κινητοποιήσεις ("Ιός" 19/9/99), ο "Ριζοσπάστης" έσπευσε να μας κατακεραυνώσει σαν "συκοφάντες" και να διαβεβαιώσει το κοινό του ότι "γνωρίζει" (από πού άραγε;) πως "το αντικομμουνιστικό μένος και η ανατριχίλα στο άκουσμα και μόνο της λέξης κομμουνιστής είναι ιδιαίτερο γνώρισμα" του καθενός μας προσωπικά. Από τότε, βέβαια, κάμποσο νερό κύλησε στο αυλάκι - και οι σχετικές ευαισθησίες έχουν αρκετά αμβλυνθεί. Παραμονές εκλογών, ο υποψήφιος βουλευτής Κώστας Ζουράρις απευθύνεται στο συντηρητικό κοινό της "Ακροπόλεως" (13/2/2000), εξηγώντας μεταξύ άλλων πως "οι εκλογές είναι ένα κωλάδικο" και θα συνιστούσε "ύβρη κατά του ελληνικού πολιτισμού να τις κάνουμε Κυριακή των
Βαΐων, μαγαρίζοντας το ελληνικό Πάσχα"...
Αν θέλουμε να είμαστε δίκαιοι, θα πρέπει, ωστόσο, να αναγνωρίσουμε πως ούτε το "άνοιγμα" του ΚΚΕ στον "εθνικιστικό" χώρο, ούτε οι συνακόλουθες τριβές συνιστούν ελληνική ιδιαιτερότητα. Απεναντίας, εσωτερικεύουν μια συζήτηση που διεξάγεται χαμηλόφωνα εδώ και μια δεκαετία στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, σχετικά με τις κυρίαρχες αντιθέσεις του κόσμου που πρόκυψε μετά το 1989. Για πολλούς ορθόδοξους "μαρξιστές-λενινιστές" του παρελθόντος, που έβλεπαν στη διακρατική αναμέτρηση Ανατολής-Δύσης τη συμπύκνωση της ταξικής πάλης σε παγκόσμια κλίμακα, ο πειρασμός της αναζήτησης ενός οποιουδήποτε υποκατάστατου στον αγώνα ενάντια στη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση είναι κάτι παραπάνω από προφανής. Στην ακραία του έκφραση, στην ίδια τη Ρωσία, αυτό το πείραμα έχει φτάσει μέχρι την πρόσφατη κοινή διακήρυξη αρχών της φασίζουσας πτέρυγας του ΚΚΡΟ με τον ηγέτη της αμερικανικής Κου Κλουξ Κλαν, Ντέιβιντ Ντιουκ -με αποδέκτες, μεταξύ άλλων, τους "εθνικό-πατριώτες ηγέτες" Λεπέν και Χάιντερ (βλ. αναλυτικά το ρεπορτάζ του "Ιού" της 7/11/99). Οι ηπιότερες εκδοχές, όπως στα καθ' ημάς, περιορίζονται σε μια φαντασιακή επάνοδο στην "τρίτη περίοδο" της Διεθνούς (1928-34) - όταν το σύνθημα "τάξη εναντίον τάξης" οδήγησε το κομμουνιστικό κίνημα στην ταύτιση σοσιαλδημοκρατίας και φασισμού, επιτρέποντας ακόμη και αγωνιστικές συμπράξεις "στη βάση" με τους ναζί. Τα ερεθίσματα που οδήγησαν σ' εκείνη την πολιτική ήταν εξίσου υπαρκτά με τα τωρινά (διακηρυκτικός "αντικαπιταλισμός" των εθνικοσοσιαλιστών, δεξιά στροφή και "προδοσία" της σοσιαλδημοκρατίας), το αποτέλεσμα όμως ολέθριο: η ανεμπόδιστη άνοδος του φασισμού στην Ευρώπη.
Ευτυχώς, βέβαια, η Ιστορία δεν επαναλαμβάνεται. Τουλάχιστον, όχι πάντα ως τραγωδία.
(Ελευθεροτυπία, 26/2/2000)