Ο νόμος του Σκόμπι
"Η προαιρετική αναγραφή του θρησκεύματος εις τας ταυτότητας (...) αποτελεί βασικόν ιστορικόν στοιχείον της ουσιαστικής μας επιβιώσεως".
(Ιερά Σύνοδος, 26/5/2000)
9 Ιανουαρίου 1945. Η ένοπλη αναμέτρηση των δυνάμεων του ΕΛΑΣ από τη μια μεριά και των αγγλικών στρατευμάτων από την άλλη, πλησιάζει στο τέλος της. Τα τμήματα του ΕΛΑΣ έχουν εγκαταλείψει την πρωτεύουσα και υποχωρούν προς τα βόρεια.
Έχουν μαζί τους ορισμένους κρατούμενους δωσίλογους, κατηγορούμενους για εγκλήματα ή οικονομική συνεργασία με τους κατακτητές, αλλά και ένα σημαντικό αριθμό ομήρων. Τα στρατιωτικά τμήματα ακολουθούνται από πολυάριθμους άοπλους αγωνιστές και πλήθος αμάχων.
9 Ιανουαρίου 1945. Δημοσιεύονται οι δηλώσεις που έκανε ο Τσόρτσιλ το περασμένο βράδυ στη Βουλή των Κοινοτήτων για να δικαιολογήσει την αγγλική επέμβαση στην Ελλάδα: "Υπήρχε μια αρκετά καλά οργανωμένη συνωμοσία, σύμφωνα με την οποία ο ΕΛΑΣ θα κατέβαινε στην Αθήνα για να την καταλάβει με τα όπλα".
9 Ιανουαρίου 1945. Σε όλες τις οργανώσεις του ΕΛΑΣ φτάνει το τηλεγράφημα του "Γέρου" (Γιώργη Σιάντου): "Μετά 33 μέρες ηρωικής μάχης και συντριπτικής υπεροχής
Άγγλων εις αριθμόν και ιδιαιτέρως μοντέρνων πολεμικών μέσων αναγκασθήκαμε εγκαταλείψουμε Αθήνα-Πειραιά. Τμήματά μας αντιμετωπίζουν συνεχιζόμενες αγγλικές επιθέσεις. Χαρακτήρας κυβέρνησης Πλαστήρα καθαρά φασιστικός. Κύριος σκοπός της συντριβή λαϊκού δημοκρατικού κινήματος διά παντός μέσου".
9 Ιανουαρίου 1945. Η ηγεσία του ΕΛΑΣ βρίσκεται στη Λαμία. Σε σύσκεψη που μετέχουν οι Σιάντος, Ιωαννίδης, Ζεύγος, Αρης και Μακρίδης αποφασίζεται να αποσταλεί αντιπροσωπεία στην Αθήνα και να διαπραγματευτεί ανακωχή με τον Σκόμπι. Στην αντιπροσωπεία μετέχουν οι Ζεύγος, Παρτσαλίδης και Σαράφης. Εκδίδονται διαταγές για την άμυνα της Λαμίας.
9 Ιανουαρίου 1945. Μετά την εκκαθάριση της Αθήνας από τους "συμμορίτες", οι δυνάμεις του Σκόμπι προωθούνται προς βορρά. Τα αγγλικά μηχανοκίνητα αιφνιδιάζουν στη Μάντρα την ΧΙΙΙ Μεραρχία του ΕΛΑΣ και την υποχρεώνουν να υποχωρήσει. Εκδηλώνεται επίθεση των
Άγγλων με τανκς, αεροπορία και πεζικό στο στενό της Κάζας. Η επίθεση υποστηρίζεται από σφοδρά πυρά πυροβολικού και όλμων. Διαφαίνεται η πρόθεσή τους να προχωρήσουν προς τη Θήβα. Εμφανίζονται πολλά τανκς στη Δεκέλεια και κινούνται προς Δαδί και Αταλάντη.
9 Ιανουαρίου 1945. Μετά τη Θήβα, οι
Άγγλοι επιχειρούν διείσδυση προς Λαμία. Στις Θερμοπύλες συναντούν ισχυρή αντίσταση από δυνάμεις του ΕΛΑΣ και γυρνούν πίσω, αφήνοντας 32 αιχμαλώτους. Μην μπορώντας να προχωρήσουν περιορίζονται πλέον σε άγριους βομβαρδισμούς και πολυβολισμούς των δρόμων και των συγκεντρώσεων των αόπλων, προκαλώντας πολλά θύματα. Οι Αγγλοι δεν δέχονται τις προτάσεις ανακωχής. Θέλουν παράδοση των αντιπάλων τους άνευ όρων.
9 Ιανουαρίου 1945. Η κυβέρνηση Πλαστήρα που έχει αναλάβει καθήκοντα από τις 3 του μήνα διαλέγει αυτή τη μέρα για να πάρει το πρώτο της νομοθετικό μέτρο. Ακολουθώντας τις αγγλικές συμβουλές εκδίδει το νόμο 87 "Περί υποχρεωτικού εφοδιασμού διά δελτίων ταυτότητας". Πρόκειται, ως γνωστόν, για τον πρώτο νόμο (αν εξαιρεθεί ο κατοχικός) που θεσπίζει την υποχρεωτική αναγραφή του θρησκεύματος (άρθρο 2), μαζί με 13 άλλα υποχρεωτικά στοιχεία. Στο ίδιο άρθρο προβλέπεται και "Παν έτερον στοιχείον καθορισθησόμενον διά διαταγής του επί των Εσωτερικών Υπουργού".
Αυτός ο πρώτος νόμος της κυβέρνησης Πλαστήρα-Σκόμπι δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης στις 12 Ιανουαρίου, μαζί με τον Ν.88/45 "περί συστάσεως 25 τριμελών επιτροπών διά την εξέτασιν των συλληφθέντων πολιτών υπό των στρατιωτικών και αστυνομικών αρχών". Στις 11 Ιανουαρίου είχε υπογραφεί η ανακωχή και προετοιμαζόταν ήδη το έδαφος για τη Συμφωνία της Βάρκιζας.
(Ελευθεροτυπία, 3/6/2000)