Στάση:
Πράγα
"Μάχη
για την
κατάληψη της
Πράγας"
("The Prague Post", 27.9.2000)
Την
περασμένη
Τρίτη στην
Πράγα, οι
διαδηλωτές
απάντησαν με τη
δική τους
καταλυτική
ειρωνεία στους
κακεντρεχείς
χαρακτηρισμούς
των απολογητών
της
παγκοσμιοποίησης.
Το κατά τη "Wall Street
Journal" "αντικαπιταλιστικό
καρναβάλι"
τους διέθετε
φαντασία,
ζωντάνια και,
κυρίως, πολύ
κέφι. Στη
Ναμέστι Μίρου,
την Πλατεία της
Ειρήνης, όπου
πραγματοποιήθηκε
η κεντρική
συνάντηση πριν
από την πορεία
προς το
περιβόητο
Συνεδριακό
Κέντρο, οι "καρναβαλιώτες"
δοκίμασαν να
μετουσιώσουν
σε εικόνες την
αντίθεσή τους
προς την
παγκοσμιοποίηση,
προαναγγέλλοντας,
πιστεύουμε, μια
νέα κουλτούρα
αντίστασης. Όπως
φάνηκε στην
Πράγα, η
μελετημένη
μεταμφίεση του
σώματος
αναλαμβάνει
πλέον το κύριο
βάρος της
διαμαρτυρίας
του διαδηλωτή,
προδίδοντας
ταυτόχρονα την
πολιτική του
ταυτότητα: η
προετοιμασία
του
αποδεικνύει,
κυρίως, αν και
κατά πόσον
ανήκει στις
πτέρυγες που
σκοπεύουν να
συγκρουστούν
με τις δυνάμεις
καταστολής ή αν
η πρόθεσή του
είναι απλώς να
αντέξει λίγο
περισσότερο
στην
αναπότρεπτη
συνάντηση με τα
ασφυξιογόνα
αέρια που τον
περιμένουν
λίγο παρακάτω.
Ο λόγος χάνει
έτσι την
παραδοσιακή
του
πρωτοκαθεδρία
και τη θέση του
καταλαμβάνουν
ήχοι που
ξεσηκώνουν και,
καθώς δεν
εμποδίζονται
και από το
φράγμα της
γλώσσας,
γεφυρώνουν τις
διαφορές:
μονότονοι
ρυθμοί, τύμπανα,
σφυρίχτρες.
Διόλου τυχαία,
τα λιγοστά
συνθήματα που
ακούσαμε στη
Ναμέστι Μίρου
θύμιζαν άλλους
τόπους, άλλες
εποχές και
άλλες εκδοχές
του διεθνισμού:
"Νο πασαράν"!
Με τις
νέες
πραγματικότητες
δεν φάνηκαν
εξοικειωμένοι
ούτε οι ίδιοι
οι διοργανωτές
της
διαμαρτυρίας.
Επηρεασμένοι
από τις
στερεότυπες
εικόνες των
επεισοδίων που
είχαν ήδη κάνει
το γύρο του
κόσμου, το
βράδυ της
διαδήλωσης
εμφανίστηκαν
απροετοίμαστοι
για ό,τι είχε
συμβεί και
αμήχανοι για
τον
κλεφτοπόλεμο
που εκείνη τη
στιγμή
συνεχιζόταν -και
ήταν προφανές
πως θα
διαρκούσε- σε
κεντρικά
σημεία της
πόλης. Στάση
παράδοξη, αν
σκεφτούμε ότι
τις
προηγούμενες
ημέρες στο
κέντρο των
διοργανωτών
της διαδήλωσης
(INPEG) όλα μύριζαν
μπαρούτι:
πληροφορίες
για τα
συνταγματικά
δικαιώματα των
συλληφθέντων,
οδηγίες για τη
χρήση
προστατευτικών
μέσων την ώρα
της μάχης,
ιατρική
εκπαίδευση
στις πρώτες
βοήθειες. Το
βράδυ της
Τρίτης, οι
υπεύθυνοι του INPEG
ομολογούσαν
ότι δεν
διέθεταν
ακριβή
στοιχεία για
τραυματίες και
θύματα,
έπαιρναν
σαφείς
αποστάσεις από
τα γεγονότα που
εξελίσσονταν
εκείνη την ώρα
και, κυρίως,
αναφέρονταν
στη στάση των
τσέχικων αρχών
με τρόπο που
δήλωνε πως δεν
περίμεναν ότι
θα υπήρχαν
συλλήψεις,
κακοποιήσεις
διαδηλωτών και
συστηματικές
παραβιάσεις
ατομικών
δικαιωμάτων.
Ακόμη
περισσότερο
χαρακτηριστική
στάθηκε η
αμήχανη
προσπάθειά
τους αφενός να
"ταξινομήσουν"
τη βία των
διαδηλωτών σε
θεμιτή και
αθέμιτη και
αφετέρου να
αποδώσουν σε "προβοκάτορες"
την αιτία των
επεισοδίων.
Όπως και
να έχουν τα
πράγματα,
εκείνο το βράδυ
όλα έδειχναν
πως η Πράγα δεν
έμελλε να
μείνει στην
ιστορία ως το
ευρωπαϊκό
ισοδύναμο του
Σιάτλ. Έφταιγε ο
λίγος σχετικά
κόσμος που
συγκεντρώθηκε,
αφού και οι
ίδιοι οι
διοργανωτές
μιλούσαν για
δέκα με
δεκαπέντε το
πολύ χιλιάδες
ανθρώπους; Έφταιγε
το αμερικανικό
προηγούμενο
που δεν
μπορούσε να
προσεγγιστεί; Έφταιγαν,
με άλλα λόγια,
κάποιες
υπερβολικές
αναμονές που
δεν ήταν δυνατό
να
πραγματοποιηθούν;
Η, μήπως,
έφταιγε κατά
κύριο λόγο η
ουσιαστική
αποξένωση των
εκδηλώσεων από
μερίδες της
τσέχικης
κοινωνίας που
λογικά θα είχαν
κάθε λόγο να
συμπαραταχθούν
με τους
διαμαρτυρόμενους;
Τα ερωτήματα αυτά θα υποχωρούσαν μπροστά στις εξελίξεις των επόμενων ωρών. Η ματαίωση κάμποσων προγραμματισμένων επίσημων εκδηλώσεων και το εσπευσμένο κλείσιμο της Συνόδου του ΔΝΤ, καθώς και οι πληροφορίες για τον τεράστιο αριθμό των συλληφθέντων -μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται εντέλει και πολλοί Τσέχοι-, διαφοροποίησαν σταδιακά την εικόνα, μικραίνοντας για κάποιους την απόσταση της Πράγας από το μακρινό Σιάτλ. Ούτως ή άλλως, πέρα από τις όποιες απόπειρες οικειοποίησης των δρόμων της πόλης, στην Πράγα ακούστηκαν, έστω και αποσπασματικά, και οι λόγοι που οδηγούν κάποιες συλλογικότητες να αγωνίζονται κατά της παγκοσμιοποίησης. Από την άποψη αυτή, το ενδιαφέρον βρίσκεται στη συνέχεια.