Το TGV του Μεσονυχτίου



"Δεν μπορεί το κράτος να αφήσει ανθρώπους να πεθάνουν"

Χικμέτ Σαμί Τουρκ 
(Υπ. Δικαιοσύνης της Τουρκίας, 19/12/00)



Πολλαπλά διδακτική, από κάθε άποψη, η πολυήμερη -και απίστευτα αιματηρή- επιχείρηση καταστολής της απεργίας πείνας των τούρκων πολιτικών κρατουμένων. Οχι μόνο επειδή μας θύμισε, για μία ακόμη φορά και με το δραματικότερο δυνατό τρόπο, τις "εκκρεμότητες" που έχουν κληροδοτήσει στην απέναντι όχθη του Αιγαίου η ήττα του κουρδικού αντάρτικου και η συνεχιζόμενη αμείλικτη καταστολή της τουρκικής Αριστεράς (πάνω από 10.000 πολιτικοί κρατούμενοι, το 15% του συνολικού πληθυσμού των φυλακών, οι οποίοι εξαιρούνται ρητά από την υπό συζήτηση γενική αμνηστία, προκειμένου να μην επαναληφθούν τα δημοκρατικά "λάθη" του 1974 και του 1991). Αλλά και γιατί αυτή η άνιση -όσο και επική- μάχη, με μερικές χιλιάδες αγωνιστές να αντιμετωπίζουν το σύνολο των μηχανισμών βίας και κατασυκοφάντησης που διαθέτει ένα στρατοκρατικό κράτος, έβγαλε στο φως όλες εκείνες τις αντιφάσεις που χαρακτηρίζουν τόσο τη διαδικασία εκσυγχρονισμού της γειτονικής μας χώρας, όσο και την πορεία της προς μια Ευρώπη που διαπερνιέται η ίδια από εξίσου καθοριστικές αντιθέσεις.

Περίσσεψαν και στη χώρα μας οι φωνές διαμαρτυρίας για την "υποκρισία" της Ευρώπης -στις θεσμικές της εκδοχές- απέναντι στο ολοκαύτωμα των εξεγερμένων της Ουμράνιγιε, του Μπαϊράμπασα και του Τσανάκαλε. Οσο ανατριχιαστική κι αν είναι ωστόσο η ισοπεδωτική έκκληση της Κομισιόν προς "όλα τα ενεχόμενα μέρη να σταματήσουν τη βία", δεν παύει να εκφράζει ακριβώς το μέσο όρο του "κοινοτικού κεκτημένου" απέναντι στις εκδοχές εκείνες της πολιτικής δραστηριότητας που έχουν στιγματιστεί σαν "τρομοκρατία". Είτε μας αρέσει είτε όχι, ο περίφημος "ευρωπαϊκός πολιτισμός" περιλαμβάνει όχι μόνο τις δημοκρατικές κατακτήσεις των δυο τελευταίων αιώνων, αλλά και μια καθόλου ευκαταφρόνητη παράδοση μισαλλοδοξίας, ρατσισμού κι "επιστημονικής" καταστολής των αντιφρονούντων. Καλό θα ήταν λ.χ. να θυμηθούμε πως η δημιουργία των τουρκικών "λευκών κελιών" αντλεί την τεχνογνωσία και τη νομιμοποίησή της από τις απάνθρωπες επιδόσεις της Γερμανίας σ' αυτό τον τομέα. Το ίδιο συμβαίνει και με τη καθοδήγηση της όλης επιχείρησης από ένα "Κέντρο Διαχείρισης Κρίσεων", έξω από κάθε θεσμικό έλεγχο (όχι μόνο του Κοινοβουλίου αλλά και του Υπουργικού Συμβουλίου): πώς θα μπορούσε η "Ευρώπη" να καταγγείλει μια τέτοια συγκέντρωση εξουσιών, όταν πρόκειται ακριβώς για το μοντέλο που υιοθετήθηκε από τις γερμανικές αρχές κατά το "μολυβένιο φθινόπωρο" του 1977; 

Οι ιδεολογικοί μηχανισμοί του τουρκικού κράτους έχουν άλλωστε ήδη φροντίσει να προβάλουν μια εικόνα για τα γεγονότα που αναπαράγει πιστά τα ανάλογα οργουελιανά κλισέ της Δύσης για "στυγνούς τρομοκράτες" και "παρανοϊκές" οργανώσεις, που "έχουν ως πολιτική την εξολόθρευση των μελών τους". Οταν ο Ετζεβίτ δηλώνει ότι "στόχος μας είναι να σώσουμε τους τρομοκράτες από την ίδια τους την τρομοκρατία", πόσο διαφέρει από τους ηγέτες της δημοκρατικής Δύσης σε παρόμοιες περιπτώσεις -από το Σταμχάιμ ώς το Waco των ΗΠΑ; Και πόσο μακρινή από τη δική μας πραγματικότητα είναι η διαπίστωση του πρύτανη της τουρκικής δημοσιογραφίας, Μεχμέτ Αλί Μπιράντ (Turkish Daily News 20/12), σύμφωνα με την οποία "σε ολόκληρη τη χώρα η επιχείρηση θεωρήθηκε θετική εξέλιξη, και η αλματώδης άνοδος των τιμών του χρηματιστηρίου αποτελεί την πιο ενδιαφέρουσα απόδειξη της λαϊκής υποστήριξης" προς το μακελειό;

Τα πράγματα ξεκαθαρίζουν, λοιπόν. Από τη μια, οι οπαδοί ενός "εκσυγχρονισμού" που θα περιορίζεται στο λίφτινγκ των τουρκικών φυλακών, έτσι ώστε το κακόφημο "Εξπρές του Μεσονυχτίου" να παραχωρήσει τη θέση του στα "μοντέρνα" λευκά κελιά της αθέατης, εξατομικευμένης και ακαταλόγιστης κρατικής βίας. Από την άλλη, όσοι θεωρούν τα ανθρώπινα δικαιώματα αδιαίρετα -κι εδώ κι απέναντι. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που οι διεισδυτικότερες αναλύσεις για τις νέες φυλακές και τις επιπτώσεις τους στη ζωή των πολιτικών κρατουμένων προέρχονται, εδώ και καιρό, από μη κυβερνητικές οργανώσεις όπως η Διεθνής Αμνηστία και η Human Rights Watch. Ως συνήθως... 

(Ελευθεροτυπία, 23/12/2000)