Το Δίκαιο του πολέμου


"Το ΝΑΤΟ στηρίζει το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, αφού το ΝΑΤΟ το δημιούργησε"
                (Τζέιμι Σι, Μάιος 1999) 


ΣΕ ΤΡΑΓΕΛΑΦΙΚΑ συμπεράσματα οδηγείται κανείς, διερευνώντας το πώς προσλαμβάνεται το περιεχόμενο και αυτής της (ευτυχώς αναίμακτης, τούτη τη φορά) προκήρυξης της "17 Νοέμβρη". Δεν θα αναφερθούμε στο εύρος και την ποιότητα των αστυνομικών υποθέσεων εργασίας που ο καθένας (ανάλογα με τη φαντασία του) μπορεί να διατυπώνει στο όποιο καφενείο σκοτώνει το χρόνο του - αυταπατώμενος ότι ξαναζεί την εποχή της Αθηναϊκής Δημοκρατίας. Θα σταθούμε στο κλίμα (και τις αιτίες) του θαυμασμού που διαμορφώνεται, όχι μόνο για τις "επιχειρησιακές αρετές" της οργάνωσης, αλλά και για το "θεωρητικό επίπεδο", τις "ειδικές πληροφορίες" και "τις πλατιές γνώσεις" της ηγεσίας της.

ΑΡΚΟΥΝ ΟΡΙΣΜΕΝΕΣ περικοπές από τον Μπαλζάκ ή τον Καρπεντιέρ, μερικές υπομνήσεις των αρχών του κινήματος του Διαφωτισμού και κάποιες εκτεταμένες αναφορές σε διεθνή γεγονότα (που αντλούνται από τον Τύπο), ανακατεμένες με ολίγη από μαρξισμό και ευρωπαϊκή ιστορία, για να εντυπωσιαστούν ακόμα και οι διώκτες της τρομοκρατίας στη χώρα μας. Παράδειγμα αποτελεί το σχετικό ρεπορτάζ της "Καθημερινής" (27/6/2001): "Μιλώντας στην 'Καθημερινή', η δρ Διεθνών Σχέσεων (σ.σ. και αντιτρομοκρατικός εγκέφαλος του κ. Παπαθεμελή) Μαίρη Μπόση χαρακτηρίζει την προκήρυξη πολύ σοβαρή, ένα πολιτικοϊδεολογικό μανιφέστο, η συγγραφή του οποίου προϋποθέτει επί της ουσίας γνώση και σε βάθος ανάλυση των γεγονότων σε διεθνές επίπεδο, η οποία μάλιστα είναι κουραστική για τον απλό αναγνώστη".

ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ, επομένως, όλο και λιγότεροι (απλοί ή ...πολύπλοκοι αναγνώστες-πολίτες) φαίνεται ότι μπαίνουν στον κόπο να ενημερώνονται ουσιαστικά (από απόλυτα προσβάσιμες πηγές), ενώ πληθαίνουν αυτοί που καταναλώνουν και αναπαράγουν μύθους, στερεότυπα και ασημαντότητες, σπαταλώντας, προφανώς, όλο και περισσότερο χρόνο μπροστά στους τηλεοπτικούς δέκτες τους. Η κριτική, π.χ., της οργάνωσης στον τρομονόμο δεν λέει τίποτα περισσότερο από ό,τι ήδη γράφτηκε (εξαντλητικά μάλιστα) στο σοβαρό εγχώριο Τύπο. Το ίδιο προκύπτει και από την ανάγνωση των (θεωρούμενων ως δυσεύρετων και αποκαλυπτικών) παραγράφων που αφιερώνονται στην "υπόθεση Λόκερμπι", στον Αμερικανό τρομοκράτη Τίμοθι Μακβέι και την πολύκροτη σύγκρουση -ανάμεσα σε πολυεθνικές φαρμακοβιομηχανίες και αφρικανικές κυβερνήσεις- για το κόστος των φαρμάκων κατά του AIDS.

ΤΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ είναι αναμφίβολα μελαγχολικό. Κατά κάποιον τρόπο φέρνει στο νου το αυταρχικό σχολείο του παρελθόντος και γενικά τις πιο βίαιες και σκοτεινές μεθόδους για την εκπαίδευση και την κοινωνική οργάνωση. Τότε που "χρειαζόταν" κρατικός βούρδουλας και χωροφύλακας για να μάθουμε το μάθημά μας. Τώρα, με μερικά πτώματα, σαρανταπεντάρια και ρουκέτες οι αθέατοι "τιμωροί" και "σωτήρες" επιχειρούν να μας κινητοποιήσουν μπας και "μάθουμε" για το τι συμβαίνει λίγο πιο έξω από τις προσωπικές μας ασχολίες. Και αν η δραστηριότητα της 17Ν παραείναι ακραίο και καταδικασμένο παράδειγμα για το πώς κανείς μπορεί να πείθει με τη μέθοδο του (πάση θυσία) εντυπωσιασμού για τη "μεγάλη αξία του", υπάρχει κι ένας άλλος -πολύ πιο διαδεδομένος- μηχανισμός ερεθισμού του μεγάλου κοινού, που επίσης βασίζεται στην ιδέα της προβοκάτσιας.

Η ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ, όπως ακριβώς και η "πολιτική αποδοχή" των προσωπικοτήτων, εξαρτάται απόλυτα πλέον από την πορεία του δείκτη "εγκυρότητας", ο οποίος -όπως είναι γνωστό- διαμορφώνεται σχεδόν αποκλειστικά από τις δημοσκοπήσεις, τις εμπορικές επιδόσεις και τα μηχανάκια των πάσης φύσεως AGB. Εχουμε προ πολλού αντιληφθεί ότι τα ηλεκτρονικά κυρίως ΜΜΕ δεν προσφέρουν ειδήσεις και σχολιασμό στο κοινό τους, αλλά το είδος εκείνο του θεάματος που θα αυξήσει το κοινό τους, ώστε αυτό (το κοινό) με τη σειρά του να πουληθεί όσο γίνεται ακριβότερα στους διαφημιζόμενους. Η συνταγή αίμα-σπέρμα-στέμμα σε διάφορες παραλλαγές (ίντριγκες, κινδυνολογία, συνωμοτικές θεωρίες, ροζ σκάνδαλα και κουτσομπολιά) έχει υπερισχύσει κατά κράτος.

ΜΕΣΑ Σ' ΑΥΤΟ το πλαίσιο, η "τρομοκρατική δραστηριότητα" και τα επιχειρήματά της γίνονται άλλο ένα στοιχείο ανατροφοδότησης του μηχανισμού παραγωγής θεάματος και κοινωνικής απάθειας. Για να ακουστεί ένας οιοσδήποτε "επαναστατικός λόγος", προαπαιτείται η άσκηση θεαματικής βίας, ώστε έτσι να περάσει, "έγκυρος" πια, στο μεγάλο κοινό. Να γίνει, δηλαδή, "χάντρες και καθρεφτάκια", ψευδαίσθηση πολιτικών αλλαγών που δεν θα έρθουν ποτέ, για ένα αδιευκρίνιστο και πάντως περιθωριοποιημένο "αριστερό" τάργκετ γκρουπ.

(Ελευθεροτυπία, 7/7/2001)