Τα κέρδη πάνω από τους ανθρώπους



"Δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας μεταναστεύουν"

(«ΤΑ ΝΕΑ», 7/5/2003) 

ΤΟ ΚΛΕΙΣΙΜΟ του εργοστασίου της Schiesser-Palco άφησε στο δρόμο 500 ανθρώπους (που θα προστεθούν στις 500.000 ανέργους) για να "μεταναστεύσει" σε φτηνότερες αγορές εργασίας, προσδοκώντας μεγαλύτερα κέρδη. Οπως επισημαίνει η ίδια η εταιρεία, εδώ στην Ελλάδα υπέφερε από "το μη ανταγωνιστικό επιχειρηματικό κλίμα και το άκαμπτο νομοθετικό πλαίσιο εργασιακών σχέσεων". Κατά σύμπτωση, τις ίδιες ώρες μια άλλη πολυεθνική, η Philip Morris, ανακοίνωνε ότι θα αγοράσει το 75% των μετοχών της καπνοβιομηχανίας Παπαστράτος ΑΒΕΣ, πληρώνοντας περίπου 130 δισ. δρχ. και θεωρώντας προφανώς ότι "το άκαμπτο νομοθετικό πλαίσιο των εργασιακών σχέσεων" δεν μπορεί να σταθεί εμπόδιο στην προοπτική μεγιστοποίησης των κερδών της. Αν η καπνοβιομηχανία δεν έχει πρόθεση να αυτοκτονήσει, τότε η βιομηχανία εσωρούχων μάς σερβίρει χοντροκομμένα ψέματα.

ΤΙΣ ΜΕΡΕΣ που ακολούθησαν, πάμπολλες αναλύσεις ειδικών οικονομολόγων, παραγόντων της αγοράς και πολιτικών προσπάθησαν να μας εξηγήσουν τι ακριβώς γίνεται με την οικονομία. Παρά την πολυλογία και τα επιστημονικοφανή επιχειρήματα, τα συμπεράσματα είναι δυστυχώς κωμικοτραγικά: Η πλευρά των βιομηχάνων και των ακραιφνών οπαδών της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης που ηγεμονεύει στην "οικονομική σκέψη" της χώρας μάς αποκάλυψε όχι μόνο τον κυνισμό της, αλλά και τις απίθανες αντιφάσεις της. Πρόκειται για αληθινούς σαλταδόρους. Ενώ επανέφεραν τα στερεότυπα αιτήματά τους για μείωση, έως εξαφανίσεως, του κρατικού παρεμβατισμού στην αγορά εργασίας, στο προνοιακό σύστημα, τη φορολογία, τους δασμούς κ.λπ., αποκάλυπταν ταυτόχρονα τη λατρεία που τρέφουν για το ίδιο αυτό (διογκωμένο και σπάταλο, κατά τη γνώμη τους) κράτος, όταν βεβαίως πρόκειται για τις δικές τους απλόχερες επιδοτήσεις.

ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΣΑ του '90 περισσότερες από 500 ελληνικές επιχειρήσεις "μεταναστεύουν" και "παλιννοστούν" αδιάκοπα σε διάφορα βαλκανικά Ελντοράντο παίζοντας στην πραγματικότητα με τις επιδοτήσεις και δευτερευόντως με την αναζήτηση φτηνότερων και "ελαστικότερων" αγορών εργασίας. Αξιοποιώντας ευρωπαϊκές Οδηγίες, αναπτυξιακούς (κατ' ευφημισμό) νόμους και τις αλλεπάλληλες "απελευθερώσεις" του συστήματος κίνησης και άντλησης των κεφαλαίων (Χρηματιστήριο, τράπεζες κ.λπ.), οι δήθεν "μη ανταγωνιστικές" επιχειρήσεις λεηλατούν όλο και μεγαλύτερα κομμάτια του κοινωνικού πλούτου. Με τη μέθοδο αυτή μόνο στον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας χάθηκαν σε μια πενταετία 40.000 θέσεις εργασίας στην Ελλάδα και θησαύρισαν άκοπα (κυρίως με τα χρήματα του Ελληνικού Δημοσίου) οι βιομήχανοι. Η περίπτωση της Palco εντάσσεται σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο.

ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΚΑΝΔΑΛΟ, όπως και οι άλλες ανάλογες "επιτυχίες" του επιχειρηματικού κόσμου, δεν επιβεβαιώνεται μόνο στο πραγματικό κοινωνικό πεδίο (των κραυγαλέων κοινωνικών ανισοτήτων, της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού), αλλά και από το απίθανο θράσος των μάγων των επιχειρήσεων και των τεχνικών της εξουσίας. Πιστό στις ντιρεκτίβες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου σύσσωμο το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης και του επιχειρηματικού κόσμου επιβάλλει όλο και σκληρότερα μέτρα κατά της εργασίας, ενώ συνεχίζει να προπαγανδίζει σε όλους τους τόνους τη γνωστή απειλή ότι, αν δεν αποδεχτούμε αυτούς τους εκσυγχρονισμούς, θα χαθούν η "εξωστρέφεια" και η "ανταγωνιστικότητα" της οικονομίας. 

ΑΛΛΑ Η ΑΠΑΤΗ είναι πια εξόφθαλμη. Η "ισχυρή" Ελλάδα έχει προ πολλού ολοκληρώσει θεσμικά και πρακτικά το πλήρες περιεχόμενο της αναπτυξιακής φιλοσοφίας του νεοφιλελευθερισμού. Η αγορά εργασίας είναι η φτηνότερη στην Ευρωπαϊκή Ενωση και "ελαστικοποιημένη" όσο περίπου στη Σιγκαπούρη. Οι κοινωνικές παροχές (το ασφαλιστικό σύστημα, τα επιδόματα ανεργίας, οι συντάξεις κ.λπ.) είναι επίσης στην τελευταία θέση της Ε.Ε. Οι τράπεζες κάνουν ό,τι θέλουν με τις λαϊκές αποταμιεύσεις επιδοτώντας κι αυτές την ασυδοσία των δικών τους επιχειρηματιών. Και όμως οι αστέρες που αποφασίζουν και νομοθετούν σχεδιάζουν κι άλλες διευκολύνσεις και επιδοτήσεις προς το κεφάλαιο, για ακόμα πιο μεγάλα και άκοπα κέρδη. Για ακόμα περισσότερη ανισότητα και φτώχεια για τα λαϊκά στρώματα.

ΑΚΡΙΒΩΣ ΤΗΝ ΩΡΑ που "μετανάστευε" η Palco και έφτανε η Philip Morris, η κυβέρνηση, κάνοντας τον αμέτοχο τροχονόμο στις μετακινήσεις των επενδύσεων, ετοιμάζεται να αναθεωρήσει τον αναπτυξιακό νόμο για να στηρίξει κι άλλο τη βιομηχανία (δηλαδή τους ιδιοκτήτες της), αξιοποιώντας το Γ' Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης - το οποίο ωστόσο μας είχε υποσχεθεί ότι θα στήριζε τις υποδομές της χώρας και το ανεκπλήρωτο όνειρο της "κοινωνικής μας συνοχής". Ενας από τους τρόπους περαιτέρω "ενίσχυσης της βιομηχανίας" δοκιμάζεται ετούτη την εποχή στα μεταλλεία της Χαλκιδικής: Η επιχείρηση που αποκρατικοποιήθηκε πριν από λίγα χρόνια και παραχωρήθηκε σε πολύ φτηνή τιμή στην πολυεθνική TVX, πρόκειται να ξανακρατικοποιηθεί, διά μέσου της ΛΑΡΚΟ, η οποία θα αγοράσει σε πενταπλάσια τιμή τη μισή TVX!

(Ελευθεροτυπία, 10/5/2003)