Σχέσεις εμπιστοσύνης
"Ντόμινο αποκαλύψεων για τα ψέματα Μπους-Μπλερ"
(«Η ΑΥΓΗ», 12/7/03)
ΔΕΝ ΠΡΟΛΑΒΕ να κλείσει δίμηνο από τον πανηγυρικό "τερματισμό" του πολέμου στο Ιράκ, και η κατάσταση εκεί εξελίσσεται όλο και λιγότερο αίσια για τους εισβολείς. Μολονότι είναι ακόμη νωρίς για να εκτιμήσει κανείς με βεβαιότητα τις προοπτικές της ιρακινής Αντίστασης, η αυτάρεσκη εικόνα των νικητών του περασμένου Μάη έχει χαθεί ανεπιστρεπτί. Και, μαζί της, χάθηκε και το τελευταίο φύλλο συκής. Υστερα από την άκαρπη αναζήτηση των περίφημων "όπλων μαζικής καταστροφής", ήρθε η σειρά των "απόρρητων πληροφοριών" των αμερικανοβρετανικών μυστικών υπηρεσιών, ότι ο Σαντάμ επιχειρούσε να προμηθευτεί από την Αφρική ουράνιο για πυρηνικά όπλα, να διαψευστούν πανηγυρικά από τους ίδιους τους δημιουργούς τους. Την ευθύνη για την όλη παραπληροφόρηση, την ανέλαβε αυτοπροσώπως ο διευθυντής της CIA.
ΔΕΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ, βέβαια, για κεραυνό εν αιθρία. Πολύ πριν από την έναρξη της εισβολής, ο Ρόμπερτ Φισκ είχε κάνει σκόνη τη σχετική έκθεση της βρετανικής κυβέρνησης (The Independent 25.9.02). Για όσους διέθεταν στοιχειώδη λογική, ήταν άλλωστε προφανές ότι ο Σαντάμ Χουσεϊν δεν θα αυτοκτονούσε προσφέροντας ο ίδιος το επιχείρημα για την ανατροπή του. Η μαζική χρήση χημικών αερίων από τα στρατεύματά του είχε γίνει -με τις ευλογίες των ΗΠΑ- σε άλλες εποχές, όταν το Ιράκ χρησίμευε ως προπύργιο της Δύσης απέναντι στην ισλαμική επανάσταση.
ΟΥΤΕ ΕΙΝΑΙ η πρώτη φορά που οι αρχές των ΗΠΑ παραπληροφορούν συστηματικά τον αμερικανικό λαό και την παγκόσμια κοινή γνώμη, προκειμένου να δημιουργήσουν το κατάλληλο κλίμα. Στις 4 Αυγούστου 1964, λ.χ., μια αναφορά του αμερικανικού αντιτορπιλικού U.S.S. Maddox, που περιπολούσε στον Κόλπο του Τονκίνου και "νόμισε" πως δέχεται επίθεση, επέτρεψε στην κυβέρνηση Τζόνσον να αποσπάσει από το Κογκρέσο την εξουσιοδότηση για τους πρώτους βομβαρδισμούς στο Βιετνάμ. Η αποκάλυψη της αλήθειας και η ανάκληση της σχετικής απόφασης ήρθαν αρκετά χρόνια αργότερα, ενώ η αμερικανική επέμβαση στην Ινδοκίνα έπνεε πλέον τα λοίσθια.
ΑΚΟΜΗ ΠΙΟ αποτελεσματικό υπήρξε το προβοκάρισμα ολόκληρων κυβερνήσεων μέσα από τη "φιλική" (ή και επίσημη) διοχέτευση οργανωμένης παραπληροφόρησης. Κλασικό παράδειγμα του είδους συνιστά η εξαπάτηση του Σαντάμ από την τότε πρέσβειρα των ΗΠΑ, Εϊπριλ Γλάσπι, λίγο πριν την ιρακινή εισβολή στο Κουβέιτ, ότι η Ουάσιγκτον θεωρεί το όλο ζήτημα "καθαρά ενδοαραβική υπόθεση" (25.7.1990). Από το άνοιγμα των σοβιετικών αρχείων γνωρίζουμε, επίσης, ότι ο Στάλιν τότε μόνο επέτρεψε στους βορειοκορεάτες συμμάχους του να στραφούν στρατιωτικά κατά της Νότιας Κορέας, αφού το Στέιτ Ντιπάρτμεντ εξαίρεσε επίσημα (12.1.1950) την κορεατική χερσόνησο από την "προκεχωρημένη αμυντική περίμετρο" των ΗΠΑ. Μετά τη βορειοκορεατική επίθεση, βέβαια, η κυβέρνηση Τρούμαν άλλαξε γνώμη κι επενέβη στρατιωτικά, με εκατομμύρια θύματα. Ανάλογη εμπειρία είχαμε τέλος και στην Ελλάδα, με τις επανειλημμένες αμερικανικές "παροτρύνσεις" προς την Αθήνα, για "δυναμική" επίλυση του Κυπριακού. Ο Γεώργιος και ο Αντρέας Παπανδρέου είχαν το 1964 τη στοιχειώδη ευφυΐα να αποποιηθούν τις προτάσεις για πραξικοπηματική κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και "διπλή Ενωση". Δέκα χρόνια αργότερα, ο υπερεθνικιστής ταξίαρχος Ιωαννίδης αποδείχτηκε -στην καλύτερη των περιπτώσεων- κομματάκι πιο αφελής.
ΑΥΤΗ Η ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ εμπιστοσύνη κάποιων πολιτικών στις εκτιμήσεις των αμερικανικών υπηρεσιών και παραγόντων δεν εξέπνευσε, όπως θα περίμενε κανείς, μαζί με τον Ψυχρό Πόλεμο. Το διαπιστώσαμε στα τέλη της δεκαετίας του '90, όταν Ελλάδα και Τουρκία βρέθηκαν στα πρόθυρα "θερμού επεισοδίου" ενόψει της εγκατάστασης πυραύλων S-300 στην Κύπρο (και της συνακόλουθης υιοθέτησης ενός στρατηγικού δόγματος "πρώτου πλήγματος" της Τουρκίας από τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις). Οταν η κρίση έληξε το Δεκέμβριο του 1998, με αναδίπλωση της Αθήνας μπροστά στην τουρκική απειλή ότι τυχόν εγκατάσταση των πυραύλων θα συνιστούσε αιτία πολέμου, οι συνήθεις εθνικόφρονες έκαναν λόγο για αναίτια υποχώρηση. Σαφέστερος όλων υπήρξε ο Στέλιος Παπαθεμελής: "Είμαι σε θέση να ξέρω", δήλωσε στις 10.1.1999 στην Πτολεμαϊδα, "ότι η CIA και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ μας πληροφόρησαν ότι είναι μπλόφα της Αγκυρας οι απειλές για καταστροφή των πυραύλων και για στρατιωτική ενέργεια τρίτου Αττίλα" ("Ε" 11.1.99). Αφού το έλεγε το Λάνγκλεϊ, δηλαδή, κακώς δεν πήραμε τα όποια ρίσκα. Στο κάτω-κάτω της γραφής, έτσι και οι εκτιμήσεις της υπηρεσίας έπεφταν κάπως έξω, ο "ομογενής" μας, Βορειοηπειρώτης διευθυντής της CIA θα αναλάμβανε παλικαρίσια για μίαν ακόμη φορά την ευθύνη. Κατόπιν εορτής, φυσικά...
(Ελευθεροτυπία, 19/7/2003)