Χωματερή κρατουμένων;



"Η Ελλάδα χτίζει φυλακές στην Αλβανία"
        («Αδέσμευτος Τύπος» - Ρίζου, 28/09/04)

Ακόμα και «ανθρωπιστικούς» λόγους πρόβαλε την περασμένη Δευτέρα ο υπουργός Δικαιοσύνης κ. Αναστάσης Παπαληγούρας κατά την ανακοίνωση της συμφωνίας του με τον Αλβανό ομόλογό του, σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα αναλαμβάνει να χρηματοδοτήσει την ανέγερση ειδικής φυλακής στην Αλβανία, όπου θα μεταφέρονται οι Αλβανοί που καταδικάζονται στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με τις επίσημες εξαγγελίες, οι όροι που τίθενται από ελληνικής πλευράς είναι οι ακόλουθοι:

- Οι ποινές που επιβάλλονται από τα ελληνικά δικαστήρια δεν θα αναθεωρούνται επί το επιεικέστερο.

- Η φυλακή θα χρησιμοποιείται αποκλειστικά για κρατούμενους που μεταφέρονται από την Ελλάδα.

- Η ελληνική πλευρά θα επιλέγει τους «προς μεταφορά» κρατούμενους και θα διατηρεί το δικαίωμα να ελέγχει ότι παραμένουν στη φυλακή έως το τέλος της ποινής τους.

Στόχος της επιχείρησης μεταφοράς δεν είναι άλλος από την «αποσυμφόρηση» των ελληνικών φυλακών. Για μια ακόμα φορά η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης διστάζει να δεχτεί τα δίκαια αιτήματα των κρατουμένων (Ελλήνων και αλλοδαπών) που θα οδηγούσαν σε μια πραγματική αποσυμφόρηση (εφαρμογή ευεργετικών μέτρων, τήρηση της υφ' όρον απόλυσης, άδειες, κ.λπ) και επιλέγει την πολιτική της «εξαγωγής» των ανεπιθύμητων καταδίκων. Ενοχοποιούνται και πάλι οι Αλβανοί για τα χάλια του σωφρονιστικού συστήματος, δυο μόλις βδομάδες μετά την επιστημονική έρευνα που απέδειξε ότι οι Αλβανοί είναι (μαζί με τους Ινδούς) η λιγότερο παραβατική ομάδα από όλους τους μετανάστες («Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», 12/09/04).

Φυσικά η o κ. Παπαληγούρας δεν πρωτοτυπεί. Προηγήθηκε ο κ. Καστέλι, υπουργός Δικαιοσύνης της κυβέρνησης Μπερλουσκόνι, ο οποίος υπέγραψε στις 23 Απριλίου 2002 με τον τότε υπουργό Δικαιοσύνης της Αλβανίας μια ανάλογη συμφωνία. Είχε γίνει και τότε επίκληση ανθρωπιστικών λόγων, αναφέρθηκε μάλιστα ότι υλοποιείται μ' αυτήν και η Σύμβαση Μεταφοράς Καταδικασμένων Ατόμων του 1983 και το Πρόσθετο Πρωτόκολλο του 1997 του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Τόσο στους όρους του Ιταλού υπουργού Δικαιοσύνης, όσο και σ' αυτούς του Ελληνα συναδέλφου του δεν γίνεται καμιά αναφορά στις συνθήκες λειτουργίας των ιδιότυπων αυτών αποικιακών φυλακών. Και όμως η κατάσταση των φυλακών στην Αλβανία είναι άθλια, όπως επιβεβαιώνουν τα πιο επίσημα έγγραφα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Albania, Stabilisation and Association Report 2003, COM-2003, 139 final). Αθλιες συνθήκες υγιεινής, κακομεταχείριση, ανύπαρκτη κοινωνική βοήθεια.

Και το σοβαρότερο: από τις δηλώσεις του κ. Παπαληγούρα γίνεται σαφές ότι «είναι αντικείμενο διαπραγματεύσεων» μεταξύ των δύο πλευρών αν θα λαμβάνεται υπόψη η γνώμη των ίδιων των κρατουμένων. Βέβαια αν οι λόγοι ήταν «ανθρωπιστικοί», τότε η συγκατάθεση των κρατουμένων θα ήταν δεδομένη. Αυτό όμως που «διαπραγματεύεται» η ελληνική κυβέρνηση υπερβαίνει τα νόμιμα δικαιώματά της. Η σχετική Σύμβαση του 1983 είναι σαφής. Στην παράγραφο 1-δ του άρθρου 3, το οποίο καθορίζει τις προϋποθέσεις της μεταφοράς, αναφέρεται ως απαράβατος όρος «η συγκατάθεση του καταδικασμένου ατόμου είτε του νόμιμου εκπροσώπου του σε περίπτωση που αυτό θεωρείται αναγκαίο από το ένα κράτος, εξαιτίας της ηλικίας, της φυσικής ή της πνευματικής του κατάστασης».

Αρα η σχετική «διαπραγμάτευση» αντιβαίνει στις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας μας και παραβιάζει τη Σύμβαση του 1983. Αλλά το έκανε και η Ιταλία -θα μας αντιτείνει ο υπουργός Δικαιοσύνης. Κακό πρότυπο διαλέξαμε. Εκτός κι αν ζηλέψαμε την ιταλική πολιτική που μεταφέρει όλες τις «ενοχλητικές» κοινωνικές υποχρεώσεις στο έδαφος της Αλβανίας. Τελευταίο παράδειγμα η απόφαση του Μπερλουσκόνι να μεταφέρει -με ευτελές αντίτιμο- τα ιταλικά σκουπίδια στη φτωχή γειτονική χώρα, παρά την αντίδραση όλων των υπουργών περιβάλλοντος της ΕΕ.

Ομως εδώ μιλάμε για φυλακές, δηλαδή για ανθρώπους. Η μήπως όχι;
 

(Ελευθεροτυπία, 2/10/2004)