Η ταράτσα της απομόνωσης
"Η Πολιτεία δεν διαπραγματεύεται με κανέναν την τήρηση των νόμων"
(Αναστάσης Παπαληγούρας, 24/4/2007)
Την υποψία τους ότι πρόκειται για «συντονισμένο σχέδιο ανταρσίας» έσπευσαν να διατυπώσουν πολλά μέσα ενημέρωσης για τη σχεδόν ταυτόχρονη διαμαρτυρία των κρατουμένων σε πολλές φυλακές. Ακόμα κι ο ξυλοδαρμός του νεαρού υπόδικου αναρχικού θεωρήθηκε «περίεργος», ενώ ο υπουργός Δικαιοσύνης αρκείται να δηλώνει αποφασισμένος να εφαρμόσει τους νόμους.
Είναι πρόδηλη η συλλογική αμηχανία απέναντι σε μια αθλιότητα που προτιμούμε να ξεχνάμε, δηλαδή τις συνθήκες διαβίωσης των εγκλείστων. Και αντί να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα προτιμούμε να ψάχνουμε συνωμοσίες. Λες και ξύπνησαν ένα πρωί βαρυποινίτες, ναρκομανείς, ληστές και μετανάστες, ασπάστηκαν τις απόψεις του αναρχικού χώρου και εξεγέρθηκαν. Λες και η αλληλεγγύη προς τους φυλακισμένους πρέπει κι αυτή να ποινικοποιηθεί.
Σκόπιμα προβλήθηκαν κάποια αιτήματα που μοιάζουν ακραία ενώ τα προφανή (νερό, επισκεπτήρια, φάρμακα, 'πειθαρχικές' ποινές, κ.λπ.) ξεχάστηκαν στην προσπάθεια αποκατάστασης της τάξης στις φυλακές. Πάλι δηλαδή το προφανές κρύφτηκε κάτω από την κουκούλα του «ευνομούμενου κράτους».
Υποκινητές ψάχνουν πάλι οι τηλεαστέρες όπως και στις φοιτητικές κινητοποιήσεις και στις απεργίες. Στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι ο Συνασπισμός (ακόμα) αλλά ο αντιεξουσιαστικός χώρος. Η αλληλεγγύη μετατράπηκε τα τελευταία χρόνια σε απόδειξη συνοδοιπορίας. Ο αντιεξουσιαστής υπόδικος για ληστεία έχει μεγαλύτερο βαθμό επικινδυνότητας, σύμφωνα με τη συμπεριφορά του κράτους απέναντί του. Οταν κρατούνται πάνω από τρεις αντιεξουσιαστές σε μια φυλακή τους... χωρίζουν, γιατί είναι πιο επικίνδυνοι από τους μπράβους με τα ναρκωτικά. Από την πίσω πόρτα και αθόρυβα άρχισαν να μετράνε πάλι τα φρονήματα των φυλακισμένων στην ποινική τους μεταχείριση.
Ο πρώτος που δεν τηρεί λοιπόν το νόμο είναι η ίδια η Πολιτεία, με την ευθύνη του ίδιου του υπουργού Δικαιοσύνης. Είναι παράνομες οι φυλακές που ασφυκτιούν, είναι παράνομες οι προφυλακίσεις ρεκόρ και οι συνεχείς εξευτελισμοί των κρατουμένων. Το επιχείρημα της επικείμενης κατασκευής φυλακών δεν πείθει ούτε τους παρατηρητές της Ευρωπαϊκής Ένωσης ούτε τις ανεξάρτητες αρχές της Ελλάδας ούτε πολύ περισσότερο τους ίδιους τους φυλακισμένους. Οι μόνοι που φαίνεται να πείθονται με τις εξαγγελίες των νέων φυλακών είναι οι δικαστές που προφυλακίζουν αθρόα και αρνούνται αποφυλακίσεις και αιτήσεις αναστολής ποινών. Φαίνεται ότι ακόμα και σήμερα οι φτωχοδιάβολοι πληρώνουν το παραδικαστικό. Και όταν οι φυλακισμένοι αντί να κόψουν τις φλέβες τους διαμαρτύρονται και φωνάζουν, τους δέρνουν, τους κλείνουν όλο το 24ωρο μέσα και τους στερούν τα επισκεπτήρια όπως έγινε στις πρόσφατες εξεγέρσεις.
Οσο για την επαγγελία της (κάθε) κυβέρνησης ότι η λύση θα δοθεί με το χτίσιμο πολλών νέων φυλακών, γνωρίζουμε σήμερα χάρη στην εξαιρετική μελέτη του Loic Wacquant («Οι φυλακές της μιζέριας», Πατάκης 2001) ότι πίσω από την αύξηση του αριθμού των φυλακισμένων και τον πολλαπλασιασμό των σωφρονιστικών ιδρυμάτων κρύβεται η ποινικοποίηση της εξαθλίωσης και μέσω αυτής η καθιέρωση της προσωρινής εργασίας, ενώ ακόμα και εκεί που πέφτει η εγκληματικότητα συνεχίζει να διογκώνεται ο πληθυσμός των κρατουμένων. Αλλά και ο μύθος των «καλών συνθηκών» που θα εξασφαλίζονται δήθεν στις πιο ανθρώπινες σύγχρονες φυλακές κατέρρευσε στο Μαλανδρίνο, το καμάρι του σωφρονιστικού μας συστήματος.
Ποιους νόμους, λοιπόν, δεν διαπραγματεύεται με κανέναν ο κ. Παπαληγούρας; Είναι νόμιμα τα όσα έγιναν στις φυλακές με τα δακρυγόνα και το ξύλο; Είναι νόμιμο να κρατούνται απομονωμένοι οι κρατούμενοι με AIDS; Είναι νόμιμο να φυλακίζονται για μήνες μετανάστες χωρίς παράπτωμα, μόνο και μόνο επειδή δεν έχουν άδειες παραμονής; Είναι νόμιμο να βρίσκονται σε απομόνωση κρατούμενοι ενώ αυτό δεν προβλέπεται πουθενά; Είναι νόμιμο να στερούνται φάρμακα και γιατρούς; Ο κάθε διευθυντής φυλακής, κράτος εν κράτει, δίνει ή δεν δίνει άδειες χωρίς διαδικασίες ελέγχου εφαρμογής του νόμου. Ο κάθε δεσμοφύλακας δέρνει ή δεν δέρνει χωρίς σοβαρές επιπτώσεις. Τελικά, το μόνο βέβαιο στην προσφιλή ρήση και του υπουργού Δικαιοσύνης για το μαχαίρι που θα φτάσει ώς το κόκαλο είναι ότι αυτό το κόκαλο ανήκει πάντα σε κάποιον κρατούμενο.
(Ελευθεροτυπία, 28/4/2007)