Κυνηγοί ενδοτικών αλογοουρών
 

"Ενας από τους ανθέλληνες φοιτητές - με το βομβαρδισμένο μαλλί - που υπέστειλαν την ελληνική σημαία, αναστατώνει τη γειτονιά με μουσική"
     ("Δημοκράτης", εφημ. της Μυτιλήνης, 8.4.1997)

Η οποιαδήποτε αναφορά στα "εθνικά μας θέματα", και ιδίως η "αποκάλυψη των σχεδίων του εχθρού", κατέχει αξιοζήλευτη θέση στο δημόσιο λόγο. Είναι επόμενο, οι πάσης φύσεως προσωπικές ή συλλογικές φιλοδοξίες (πολιτικές ή εμπορικές) να εκδηλώνονται με πάθος σε κάθε "εθνική" ευκαιρία. Και είναι επίσης αναμενόμενο, στη σχετική θεματολογία, να προβάλλονται για να επιβεβαιωθούν τα ιδεολογικά ερμηνευτικά σχήματα, δηλαδή τα στερεότυπα που ηγεμονεύουν, και όχι τα λεγόμενα πραγματικά περιστατικά. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η κακοποίηση απόψεων και ο διασυρμός προσώπων παίρνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
Τα βραδινά δελτία των ειδήσεων της 25ης Μαρτίου μετέδωσαν ένα σχετικώς "μπαγιάτικο" συμβάν (από τις 21.3), το οποίο όμως, εφόσον συνδυαζόταν καταλλήλως με το πατριωτικό κλίμα της ημέρας, μπορούσε να διεγείρει τα ανακλαστικά της κοινής γνώμης - και της AGB φυσικά. Καθοδηγούμενοι από την απαραίτητη αγχώδη περιγραφή των ρεπόρτερ, οι τηλεθεατές είδαν κάποιους περίεργους νεαρούς στην Μυτιλήνη να ανεβοκατεβάζουν το εθνικό μας σύμβολο, να επιδεικνύουν το σύμβολο του εχθρού και εν τέλει να φυτεύουν πρόχειρα την ερυθρά ημισέληνο πλάι στον ιστό με την ανεμίζουσα γαλανόλευκη. Ο "σάλος" που "ξέσπασε" έφερε στην επιφάνεια την ιερή αγανάκτηση της εθνικοφροσύνης του νησιού και, στη συνέχεια, της χώρας ολόκληρης. Ακριβώς την εποχή που ανιχνεύονται τα πρώτα βήματα μιας προσέγγισης με την Τουρκία, το σόου με τις σημαίες ήρθε να ενθαρρύνει τους επαγγελματίες κινδυνολόγους και να τους ξαναβάλει στο κυνήγι των "ενδοτικών".

Το περιστατικό

Ας γυρίσουμε στο περιστατικό της 21ης Μαρτίου, όπως το κατέγραψε στο σήμα του το Τμήμα Ασφαλείας της Μυτιλήνης: "Σας αναφέρουμε ότι σήμερα και ώρα 17:40 κατά την διεξαγωγή των Πρυτανικών εκλογών στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και συγκεκριμένα στον αύλιο χώρο Κομνηνακείου κτιρίου Πανεπιστημίου, φοιτητές αγνώστων μέχρι στιγμής στοιχείων αποπειράθηκαν να αναρτήσουν σε ιστό στον οποίο υπήρχε Ελληνική σημαία και την Τουρκική σε ένδειξη Ελληνοτουρκικής φιλίας, πλην όμως απετράπησαν από παρευρισκόμενα άτομα, χωρίς να επιτύχουν τον στόχο τους. Στη συνέχεια σε πλαστικό αυτοσχέδιο ιστό ύψους 1,5 μέτρου περίπου τοποθέτησαν τουρκική σημαία μικρών διαστάσεων τον οποίο στήριξαν στο έδαφος παραπλεύρως ιστού Ελληνικής σημαίας".
Θα φανεί παράξενο, αλλά η αστυνομική διατύπωση βρίσκεται πολύ πιο κοντά στους κανόνες της δεοντολογίας, απ' ό,τι οι πολιτικές παρεμβάσεις και οι δημοσιογραφικές περιγραφές που ακολούθησαν. Ο Δ. Βουνάτσος (στέλεχος του ΠΑΣΟΚ και πρώην "βουλευτής Λέσβου, Λήμνου, Αγ.Ευστρατίου, Ιμβρου & Τενέδου", σύμφωνα με το επισκεπτήριό του) ήταν από τους πρώτους που πήραν φωτιά, εντόπισαν τους ενόχους και ζήτησαν την παραδειγματική τους τιμωρία: "Ο ένας εκ των τριών δραστών της πανάθλιας αυτής πράξης έχει διασυνδέσεις με το εξωτερικό (Αγγλία) και με φοιτητές του Πανεπιστημίου της Σμύρνης, το οποίο οι Τούρκοι, από αρκετά χρόνια, το αποκαλούν πλέον `Πανεπιστήμιο Αιγαίου'. Ομως, πέραν των ανωτέρω, ηθικοί αυτουργοί είναι και άλλοι όπως π.χ η λεγόμενη Επιτροπή Ελληνοτουρκικής Φιλίας, που μοιράζει αφειδώς τα βραβεία Ιπεκτσί, το λεγόμενο Μέτωπο Λογικής κατά του Εθνικισμού κ.λπ, οι οποίοι, με τις ιδέες τους, και υπό το πρόσχημα της δήθεν `ελληνοτουρκικής φιλίας' αμβλύνουν την πατριωτική εγρήγορση και ετοιμότητα, ιδίως σε τούτες τις καταβασανισμένες παραμεθόριες νησιώτικες προς την Μικρά Ασία περιοχές".
Τις υπερβολές των πολιτευτών ακολούθησαν στον τοπικό Τύπο άρθρα των Χιτών, των χουντικών, ακόμα και κάποιων αγνώστων τουρκοφάγων της Μυτιλήνης, που βρώμισαν το Πανεπιστήμιο και κατέστρεψαν την πινακίδα του.

Οι καταθέσεις

Μετά την ιδεολογική προετοιμασία και τους τραμπουκισμούς ήρθαν και οι μηνύσεις. Οι οργισμένοι του νησιού, έχοντας παραμάσχαλα τις βιντεοκασέτες των τοπικών καναλιών (TV Μυτιλήνη και TV Αιγαίου) με το "σώμα του εγκλήματος", ζητούν όχι μόνο την ποινική δίωξη για την "προσβολή συμβόλου" (181 ΠΚ), αλλά και την "απέλασή τους" από το νησί διότι "κάθε άλλο παρά Ελληνες φοιτητές είναι και μολύνουν την ιερή γη της Μυτιλήνης μας". Αλλωστε, σύμφωνα πάντα με το κείμενο της μήνυσης ενός κ. Ιωάννη Κωνσταντέλλια, δεν προσέβαλαν μόνο το σύμβολο: "Οι ανωτέρω, κατεξοχήν δε ο πιό μικρόσωμος από αυτούς, ο οποίος φορούσε σκουλαρίκι και είχε τα μαλλιά του με κοτσιδάκια, κρατούσε επί αρκετή ώρα ξεδιπλωμένη μιά ολοκαίνουργια Τουρκική σημαία, την είχε μπροστά στο στήθος του και την επιδείκνυε καμαρωτός". Ακόμα πιο ευφάνταστη ήταν η μήνυση του "Συνδέσμου Εφέδρων Αξιωματικών Λέσβου": Οι φοιτητές "επιχείρησαν την έπαρση της Τούρκικης Σημαίας, την οποίαν είχαν, άγνωστο πώς, προμηθευτεί και επί αρκετό χρονικό διάστημα επιδίδονταν στις πράξεις τους ανενόχλητοι".
Στις αρχές του μηνός ανέλαβε τις ανακρίσεις η αρμόδια αρχή. Από τους μάρτυρες κατηγορίας, ο ένας, στην κατάθεσή του, τάβαλε με τους άλλους φοιτητές που δεν συνέλαβαν τους "προδότες", διευκρινίζοντας στη συνέχεια ότι ο ίδιος έσπευσε για βοήθεια στα αθηναϊκά κανάλια και σε έναν υποστράτηγο. Ο άλλος, στέλεχος της ακροδεξιάς, είχε πληροφορίες από το σύνδεσμο Εφέδρων ότι "υπήρχε ένα ευρύτερο σχέδιο". Ανέφερε μάλιστα και το Internet. Ο τρίτος, οργανωμένος έφεδρος κι αυτός, πρόβλεψε ότι "η παρουσία των φοιτητών αυτών εδώ, θα προκαλέσει κινδύνους ακόμη και της σωματικής τους ακεραιότητος, λόγω της αγανάκτησης του Λεσβιακού λαού". Ενας της ΠΟΛΑΝ είχε επίσης πληροφορίες ότι "έχουν σχέσεις με φοιτητές του Πανεπιστημίου Σμύρνης και προωθούν από κοινού εκδηλώσεις". Ο Δ. Βουνάτσος επέμεινε στην λομπροζική περιγραφή των "εγκληματιών". "Ο ένας ήταν ευτραφής και είχε κώμη μακρυτάτη, σε στυλ αλογοουράς, ο άλλος ήταν βραχύσωμος, έφερε σκουλαρίκι και με κόμμωση νέγρικη, κοτσιδάκια". Ο κουμπάρος του, δήμαρχος Πολιχνίτου και στέλεχος του ΔΗΚΚΙ, δήλωσε ότι η ενέργεια έδειχνε ότι οι κατηγορούμενοι "αποδέχονται συγκυριαρχία στο Αιγαίο".
Ο δημοσιογράφος της TV Αιγαίου Γ. Κολόζης, αυτόπτης και ένας εκ των πνευματικών ιδιοκτητών του οπτικού υλικού που διακινήθηκε πανελληνίως, εξηγεί ότι δεν παρενέβη σεβόμενος τη δεοντολογία. Αλλά, όπως υποστηρίζει στον ανακριτή, "παρ' όλα αυτά, κρατώντας σε απόσταση την κάμερα, πλησίασα προς το μέρος τους και προσπάθησα να τους δώσω να καταλάβουν με επιχειρήματα το μέγεθος, αλλά και το λάθος της πράξεως τους". Κι όχι μόνο αυτό. Ο δημοσιογράφος τους εξήγησε ότι αυτή την τουρκική σημαία "την καθιέρωσε ο Κεμάλ ο οποίος ήταν εθνικιστής και εσείς απ' ό,τι ξέρω δεν είστε εθνικιστές". Ομως, αυτοί δεν συνεμορφώθησαν προς τας υποδείξεις του.

Η άλλη άποψη

Ευτυχώς που υπάρχουν οι καθηγητές και οι άλλοι φοιτητές για να βάλουν τα πράγματα στη θέση τους. Οτι, δηλαδή, η ιδέα της φιλίας και της συνεργασίας με ανθρώπους της άλλης πλευράς του Αιγαίου δεν μπορεί να δικαστεί και ότι -αντίθετα- το απίστευτο υβρεολόγιο ή οι απειλές και οι προτροπές σε πράξεις βίας κατά της πανεπιστημιακής κοινότητας, είναι πραγματικά αδικήματα. Οι καθηγητές κύριοι Λέκκας (νέος πρύτανης) και Χτούρης επέμειναν ότι "δεν υπήρχε διάθεση να στραφούν εναντίον του εθνικού μας συμβόλου". "Μου είπαν επί λέξει -λέει ο κ. Χτούρης- ότι θέλουν να δείξουν συμβολικά τη θέση τους για την ανάπτυξη της ελληνοτουρκικής φιλίας".
Ο, επίσης καθηγητής, κ. Σοφούλης, αντέστρεψε τελείως την εικόνα. Παραδοξολογώντας, ίσως, θεώρησε ότι επρόκειτο για ένα παιχνίδι ανάμεσα σε δύο επιπόλαιους φοιτητές και έναν τηλεοπτικό επαγγελματία: "Απαράδεκτος αλλά διαφανής ως προς την σκοπιμότητά του και ο χειρισμός του εμπόρου της δημοσιότητας. Αυτός δεν αποτυπώνει καν ολοκληρωμένα αυτό που οι δύο αυτοσχέδιοι ηθοποιοί του ήθελαν να πούν. Δεν τους αφήνει να εξηγήσουν, δηλαδή, ότι ήθελαν και τις δύο σημαίες. Και έτσι περνάει στη δημοσιότητα μια απατηλή επικαιρότητα (...) Δημιουργεί ένα εμπορικό θέμα για το οποίο ο ευφάνταστος δημιουργός του ασφαλώς θα ενθυλάκωσε μερικά ψωροχιλιάρικα, ανοίγοντας ταυτόχρονα και θέμα για καυγά".
Συμπέρασμα: Ο καθένας πατριώτης μπορεί να ενθυλακώνει ό,τι θέλει, αρκεί να μη βαλθεί να ξεπεράσει σε "ευαισθησία" για τα εθνικά σύμβολα τους "γκρίζους λύκους" του Ντενκτάς: θα θυμάστε τα "εθνικά επιχειρήματα" των δολοφόνων του Σ.Σολωμού, όταν προσπάθησε ο δόλιος να "ταπεινώσει" τα τουρκικά σύμβολα.

 

(Ελευθεροτυπία, 19/4/1997)