Η γελοιοποίηση του ρατσισμού

"Ας μας βρουν οι Ιοί έστω και ένα ελληνικό όνομα στα μυστηριώδη κιτάπια τους."
            (Γιάννης Βούλτεψης, Πολιτικά Θέματα, 3/4/98)

Η υπόθεση είναι γνωστή. Στις 21 Μαρτίου, απ' αυτές τις στήλες δημοσιεύσαμε ένα συγκριτικό πίνακα με την εγκληματικότητα των ξένων μεταναστών στη Νέα Υόρκη του 1929. Από τον πίνακα αυτόν συνάγεται ότι οι Έλληνες υπερτερούσαν συγκριτικά έναντι όλων των Ευρωπαίων μεταναστών στο βαθμό εγκληματικότητας (με αναγωγή σε 100.000 κατοίκους της ίδιας εθνικότητας). Φυσικά δημοσιεύαμε την πηγή του πίνακα (επιτροπή Ουίκερσαμ), καθώς και τα στοιχεία του βιβλίου, απ' όπου αντλήσαμε τις σχετικές πληροφορίες (Thorsten Sellin, "Culture Conflict and Delinquency"). Η σκοπιμότητα αυτής της δημοσίευσης είναι σαφής. Οι δυσκολίες που συνάντησαν οι συμπατριώτες μας μετανάστες στις ΗΠΑ και όπου αλλού, πρέπει να μας κάνουν προσεκτικότερους, πριν αποδώσουμε στη φυλετική καταγωγή των Αλβανών την αύξηση της εγκληματικότητας.
Και ξαφνικά ξέσπασε "πόλεμος". Παγιδευμένοι στα ίδια στερεότυπα με τα οποία μπολιάζουν χρόνια τώρα το κοινό τους, αρθρογράφοι και πολιτικοί αναλυτές του "φιλελεύθερου χώρου" ξεσηκώθηκαν. Πώς είναι δυνατόν να ισχύει αυτός ο πίνακας, εφόσον όλοι γνωρίζουμε ότι οι Έλληνες όπου πάνε μεγαλουργούν; Και ποιος είναι αυτός ο Sellin που συνέταξε τον πίνακα; Μήπως είναι κανένας ανθέλληνας, σαν κι αυτούς που βυσσοδομούν από αιώνες για τη συντριβή του γένους των Ελλήνων;

Η "εκπούστευση" των Αβδηριτών

Επανήλθαμε στις 28 Μαρτίου με "μασημένη τροφή". Αντιμετωπίσαμε υπομονετικά τους δήθεν αφελείς επικριτές μας, και παραθέσαμε όχι μόνο νέους πίνακες, αλλά και στοιχεία για την προσωπικότητα του Sellin. Φυσικά δεν είχαμε καμιά αυταπάτη ότι θα πειστούν οι κατ' επάγγελμα ξενόφοβοι αναλυτές από μια ψύχραιμη καταγραφή γεγονότων και στοιχείων. Ακολούθησε, λοιπόν, και δεύτερο κύμα "αναλύσεων".
Μετά τον κ. Κύρτσο, τον κ. Πασαλάρη, τον κ. Αγγελή, ανέλαβε τώρα να μας κατατροπώσει ο Σαράντος Καργάκος, γνωστός για την αντίσταση που προβάλλει στην "εκπούστευση" του ελληνικού έθνους: "Όσο για το λεγόμενο ότι οι Έλληνες είχαν τα πρωτεία στην εγκληματικότητα στις ΗΠΑ κατά και μετά το 1929, (αν) αυτό δεν είναι κακοηθέστατη ύβρις, οπωσδήποτε είναι αβδηρητισμός, των Αβδηριτών ισχυρότερος." Και αφού μας πει ότι οι Έλληνες οργανώνονταν όχι σε ενώσεις τύπου Μαφίας, αλλά κοινωνικές και πολιτιστικές εξαιτίας του φόβου της Κου Κλουξ Κλαν, κατηγορεί τον "Ιό" ότι είναι "η Κου-Κλουξ-Κλαν της γραφίδας"! Δεν κάνει βέβαια κι αυτός τον κόπο να ανασκευάσει έστω και έναν αριθμό από τα στοιχεία που δημοσιεύσαμε. Το κωμικό της όλης ιστορίας είναι ότι ο κ. Καργάκος δίνει και υποκειμενική υπόσταση σ' αυτό που ονομάζει "ανθελληνικό ρατσισμό": "Ανθρωποι που σε νεαρή ηλικία είχαν ενταχθεί στις διάφορες οργανώσεις (ΚΝΕ, Ρήγας, ΕΚΚΕ και Σία) και φώναζαν στεντορείως Έξω οι Αμερικάνοι, έγιναν υπότροφοι των Αμερικανών", φωτογραφίζοντας έτσι, άθελά του, τους δυο βασικούς του συνεργάτες στη δημοσιογραφία ("Ελεύθερο Τύπο") και την εθνική παραπολιτική ("Δίκτυο 21").
Την ίδια μέρα, στην ίδια εφημερίδα, και δεύτερο ολοσέλιδο κείμενο του ψευδώνυμου "Εξορκιστή". Παρά τη φιλότιμη προσπάθεια να ακολουθήσει τη συλλογιστική του "Ιού" για να την ανατρέψει, ο κ. Εξορκιστής -ελλείψει οποιουδήποτε στοιχείου- καταφεύγει σε "αστειάκια", του τύπου "να στείλει ο συλλογικός Ιός τα στοιχεία για την εγκληματικότητα στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου στον Ιταλό πρωθυπουργό κ. Πρόντι. Ίσως οι Ιταλοί κυβερνητικοί παράγοντες διαπιστώσουν, με κάποια καθυστέρηση, τις ιταλικές ρίζες του Αλ Καπόνε και δεχθούν περισσότερους Αλβανούς στη χώρα τους, σε αναγνώριση των υπερβολών των Ιταλών μεταναστών κατά το παρελθόν."
Το κείμενο αυτό καταλήγει και πάλι στα γνωστά ("προβοκατόρικα κείμενα στην Ελευθεροτυπία", "βλακεία συντακτών") και παρανοϊκά ("κάποιοι συντάκτες που έδωσαν την προσωπική τους μάχη να προαχθούν κοινωνικά από τις παρυφές του Κολωνακίου στα βόρεια προάστια, αλλά φαίνεται ότι τους έκοψαν στις εξετάσεις"). Αμηχανία συντάκτου.

Η εξαίρεση του κ. Βούλτεψη

Στον ίδιο καμβά των αστήρικτων διαμαρτυριών περιλαμβάνονται και αρκετές επιστολές αναγνωστών (που δημοσιεύονται στις ανάλογες στήλες) και εκφράζουν την (όχι πάντα) καλόπιστη έκπληξη μιας μερίδας της κοινής γνώμης, που έχει την τάση να ωραιοποιεί καθετί ελληνικό και να θεωρεί ανθελληνικό μίασμα κάθε οδυνηρή σελίδα της ιστορίας μας. Και πάλι κανείς δεν μπαίνει στον κόπο να μελετήσει τα στοιχεία και να τεκμηριώσει τη διαφωνία του με την παραμικρή αναφορά σε στατιστικά στοιχεία ή επιστημονικές μελέτες.
Μοναδική εξαίρεση, ο παλαίμαχος δημοσιογράφος και πολυπράγμων Γιάννης Βούλτεψης. Σε δισέλιδο άρθρο του στα Πολιτικά Θέματα (3.4.1998) και κάτω απ' τον υπέρτιτλο "Γελοίο το δήθεν ντοκουμέντο", ο κ. Βούλτεψης αντιτάσσει τα δικά του στοιχεία, σε εκείνα του "Ιού". Αφού μας πει ότι δεν έχει ακούσει τίποτα για εγκληματικότητα των Ελλήνων από τον μετανάστη θείο του Διονύση Γιαννάκη και αφού εξαιρέσει την περίπτωση του Τομ Πάππας, ο κ. Βούλτεψης πετάει τη "βόμβα" του. Μας δηλώνει ότι σε ένα βιβλίο που έχει στη βιβλιοθήκη του (την "Ιστορία της Μαφίας"), όσο κι αν έψαξε δεν βρήκε παρά μόνο ένα όνομα Έλληνα εγκληματία, "ανάμεσα σε άπειρα ονόματα, φυσικά κυρίως ιταλικά".
Είναι τόσο ενθουσιασμένος ο κ. Βούλτεψης με την αποκάλυψή του, ώστε στη συνέχεια περιγράφει αορίστως δραστηριότητες Ιταλών μαφιόζων. Ενθουσιασμένος και ο καημένος ο κ. Αγγελής, του "Ελεύθερου Τύπου" που θεωρεί ότι με το άρθρο του κ. Βούλτεψη μπαίνει "τέλος σ' εκείνο το άθλιο ψεύδος που εξεσφενδόνισε ο δηλητηριώδης Ιός και το παπαγάλισαν οι απανταχού προοδευτικοί". Δυστυχώς θα στεναχωρήσουμε και τους δυο αρθρογράφους. Είναι δυνατόν, τόσο έμπειροι δημοσιογράφοι, να μην καταλαβαίνουν ότι ένα βιβλίο για τη Μαφία θα έχει ονόματα κυρίως ιταλικά; Γιατί δεν έψαχνε ο κ. Βούλτεψης σε βιβλία για τη Γιακούζα ή την εγκληματικότητα στην Τσάινατάουν;
Μας προκαλεί ο κ. Βούλτεψης να βρούμε έστω και ένα όνομα Έλληνα μετανάστη εγκληματία. Αλλά πόσα ονόματα Αλβανών εγκληματιών μπορεί αυτός πρόχειρα να θυμηθεί; Μάλλον κανένα. Η εγκληματικότητα των μεταναστών και η διόγκωσή της, από το φόβο και το ρατσισμό, χαρακτηρίζεται ακριβώς από το γεγονός ότι βρίσκεται στα όρια της κοινωνίας. Τα εγκλήματα των μεταναστών (ακόμα και τα πιο άγρια) καταγράφονται ως εγκλήματα "φυλής" και όχι "ατόμου". Γι' αυτό το λόγο κανείς δεν ξέρει σήμερα το όνομα ενός βαρυποινίτη Αλβανού, ενώ όλοι γνωρίζουν τον Ρωχάμη ή τον Κοεμτζή.
Νιώθουμε πάντως τον πειρασμό, υπερβαίνοντας κι εμείς το ζήτημα, να προτείνουμε στον κ. Βούλτεψη να συμβουλευτεί την "Εγκυκλοπαίδεια του Οργανωμένου Εγκλήματος" που κυκλοφορεί σε CD-ROM σε όλα τα αθηναϊκά καταστήματα. Θα πληροφορηθεί, λοιπόν, την ύπαρξη του "Greek mob" (της "Ελληνικής συμμορίας") και των στελεχών του, όπως του Peter Diapoulas (Pete the Greek) που τραυματίστηκε σε πιστολίδι το 1972, του John Prokos the Greek, ο οποίος διηύθυνε τη μεγαλύτερη επιχείρηση τζόγου στο Μαϊάμι, του Steve Bouras, μεγαλέμπορου ναρκωτικών και τοκογλύφου, αρχηγού του "Greek mob" στη Φιλαδέλφεια, που δολοφονήθηκε το 1981, του Satto the Greek, ακόμη και του Theodore Anton the Greek, τον εστιάτορα του Αλ Καπόνε! Από το γεγονός ότι όλοι αυτοί οι κακοποιοί φέρουν το προσωνύμιο "ο Έλληνας", μπορούμε νομίζουμε να βγάλουμε κάποιο χρήσιμο συμπέρασμα για τη ρατσιστική αξιοποίηση της εθνικής καταγωγής του εγκληματία.

Το "μυστήριο" ντοκουμέντο

Το σοβαρότερο, όμως, πρόβλημα με το άρθρο του κ. Βούλτεψη είναι ότι όλη του η επιχειρηματολογία στηρίζεται στη διάχυση κάποιων αμφιβολιών για το ντοκουμέντο που δημοσιεύσαμε.
* "Δεν ξέρω πού ακριβώς βρήκαν οι Ιοί της Κυριακής το μάλλον πρόχειρο και αόριστο προπολεμικό ντοκουμέντο", μας λέει στην αρχή.
* "Πολύ θα ήθελα να πληροφορηθώ πώς ακριβώς ανεκάλυψαν οι Ιοί το θέμα τους", επιμένει.
* "Ποιος ακριβώς τους το διοχέτευσε;", συνεχίζει.
* "Ο εν λόγω αναζητούμενος πρέπει να είναι μέγας μελετητής και ιστοριοδίφης ή να έχει στη διάθεσή του το ανέκδοτο αρχείο κάποιου ευκλεούς προγόνου του", συμπεραίνει στο τέλος.
Το περιβόητο "ντοκουμέντο", όπως γράφαμε απ' την αρχή και ρητά, ήταν ένα δημοσιευμένο βιβλίο που το "ανακαλύψαμε" (πού αλλού;) σε ένα βιβλιοπωλείο. Ούτε "πρόχειρο", ούτε "αόριστο", ούτε "διοχετευμένο", ούτε "ανέκδοτο". Ένα κλασικό βιβλίο εγκληματολογίας! Η γαλλική του μετάφραση κυκλοφορεί ακόμα στο Παρίσι. Η αγγλική βρίσκεται σε όλες τις βιβλιοθήκες.
Δεν είναι λοιπόν δυνατόν να πιστέψουμε ότι ο άνθρωπος που ανακάλυψε τη συνωμοσία στην υπόθεση Λαμπράκη θεωρεί ένα "βιβλίο", που ανατυπώθηκε το 1984, τόσο δυσπρόσιτο και εξωτικό. Η μόνη εξήγηση που μπορούμε να δώσουμε είναι ότι ο κ. Βούλτεψης δεν μπήκε στον κόπο να διαβάσει το κείμενό μας. Φαίνεται ότι ενημερώθηκε απλώς από τους σχολιαστές μας και, παρασυρμένος από τα δικά τους σκόπιμα μισόλογα, εκτέθηκε ανεπανόρθωτα. Του εκφράζουμε δημοσίως τη συμπάθειά μας.

(Ελευθεροτυπία, 11/4/1998)