Ασκήσεις επί κιτρίνου χάρτου

"Η Τουρκία εγκατέστησε οπλοστάσιο στη Θράκη"
        ("Η Βραδυνή" 30/4/99)

Από το βήμα της Βουλής, ο απόστρατος στρατηγός και βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Κυριάκος Σπυριούνης δε θα μπορούσε να είναι πιο κατηγορηματικός: "Η Τουρκία διοχετεύει οπλισμό προς τη Θράκη", κατήγγειλε στην Επιτροπή Αμυνας, εξηγώντας ότι η Αγκυρα "ετοιμάζει ακραία στοιχεία της τουρκικής μειονότητας για συγκεκριμένη αντίδραση σε συγκεκριμένες καταστάσεις". Δεν παρέλειψε, μάλιστα, να δώσει για την ακριτική αυτή ελληνική περιφέρεια μια εικόνα Κοσόβου εν τω γεννάσθαι: "Πίσω από κάθε φράχτη, πίσω από κάθε καλύβι, σε κάθε κατώγι υπάρχουν όπλα, από μικρό πιστόλι μέχρι πολυβόλα". Προφανώς, το μόνο που μένει είναι να αρχίσουν και στη χώρα μας οι "προληπτικές εκκαθαριστικές επιχειρήσεις" αστυνομίας και στρατού, έτσι ώστε να αξιωθούμε κι εμείς οι Ελληνες μια αξιοπρεπή θέση στα διεθνή πρωτοσέλιδα...
Οπως ήταν φυσικό, οι ισχυρισμοί του πάλαι ποτέ σωματάρχη προκάλεσαν αίσθηση στους κόλπους της εθνικής αντιπροσωπείας. Απολύτως άδικα, όπως έμελλε να αποδειχθεί σε χρόνο μηδέν: μόλις του ζητήθηκε να υποστηρίξει με στοιχεία τις καταγγελίες του, ο στρατηγός διευκρίνισε ότι όσα είπε ήταν απλώς αποκυήματα της πλούσιας φαντασίας του. "Δεν θέλω να προκαλέσω ανησυχία", εξήγησε, "αλλά η παλαιά μου ιδιότητα με ρυμουλκεί σε αναλύσεις καταστάσεων με φαντασία και αυτά που λέω τα πιστεύω" (!). Στη συγκεκριμένη δε περίπτωση, κεντρικός ιστός των αναλύσεων του κ. Σπυριούνη ήταν απλά οι εκτιμήσεις του πως "η Τουρκία θα είναι ηλίθια αν δεν έχει οργανωμένο σχέδιο σχέδιο αντιπερισπασμού" εναντίον της ελληνικής κυριαρχίας στη Θράκη. Εναρμονιζόμενος μάλιστα με το πνεύμα των ημερών, ο στρατηγός δεν παρέλειψε να συνδυάσει αυτές του τις θεωρίες με την τρέχουσα αλβανοφαγία των ηλεκτρονικών ΜΜΕ, προφητεύοντας ότι "σε δέκα χρόνια θα υπάρχει στη χώρα μας αλβανική μειονότητα ενός εκατομμυρίου" και μάλιστα εξοπλισμένη, καθώς -σύμφωνα πάντα με τη "ρυμουλκούμενη" αναλυτική του σκέψη- και "οι Αλβανοί διοχετεύουν όπλα και δημιουργούν κρύπτες οπλισμού" στην Ελλάδα.

"Εσωτερικός εχθρός"

Οι αντιδράσεις στη "ρουκέτα Σπυριούνη" υπήρξαν, ευτυχώς, στο μεγαλύτερό τους μέρος αρκετά ψύχραιμες. Με την εξαίρεση λιγοστών εφημερίδων της δεξιάς ("Βραδυνή", "Ελεύθερος Τύπος" και κατά Μήτσην "Αδέσμευτος") που έσπευσαν να ασπαστούν τις κατά φαντασίαν "αποκαλύψεις", τα περισσότερα ΜΜΕ κράτησαν τις αναγκαίες αποστάσεις. Από τη δική του πλευρά, ο "Ριζοσπάστης" της επομένης δεν παρέλειψε να εντάξει τους ισχυρισμούς Σπυριούνη "στο ΝΑΤΟϊκό κλίμα της όξυνσης των σχέσεων μεταξύ των λαών της περιοχής".
Θα ήταν, ωστόσο, πολύ καλύτερα αν στο ίδιο μήκος κύματος με τον ευφάνταστο στρατηγό δεν είχε κινηθεί, τις αμέσως προηγούμενες μέρες, μεγάλο μέρος του Τύπου. Με τη συνεχιζόμενη νατοϊκή επιδρομή στην πρώην Γιουγκοσλαβία να ανεβάζει διαρκώς την ένταση σε όλα τα Βαλκάνια, η αχαλίνωτη κινδυνολογία και η πάση θυσία αναζήτηση ενός βολικού "εσωτερικού εχθρού" συνιστούν μια ιδιαίτερα προσοδοφόρα ενασχόληση για τους κάθε λογής διαμορφωτές της κοινής γνώμης. Ως μια εκδοχή αυτού του "εσωτερικού εχθρού" έχουν στιγματιστεί από τις πρώτες μέρες της σύρραξης οι αλβανοί μετανάστες, μεγάλο μέρος των οποίων (όπως συμβαίνει κατά κανόνα με τους απανταχού της γης μετανάστες, μηδέ των Ελλήνων εξαιρουμένων) ασπάζεται ενδεχομένως τα "εθνικά ιδεώδη" της χώρας τους.
Μια δεύτερη εκδοχή "εσωτερικού εχθρού" υποδεικνύεται από τα ΜΜΕ μέσα από την ανάπτυξη της κινδυνολογίας γύρω από τη Θράκη. "Η Αγκυρα ξεσηκώνει τη μειονότητα" μας "προειδοποιεί" η "Ακρόπολις" (6/4), "Χτύπημα στη Θράκη" βλέπει ο "Αδέσμευτος" του Μήτση (29/3), "το νέο Κοσσυφοπέδιο θα είναι η Θράκη μας" μας διαβεβαιώνει η "Αυριανή" (23/3). Πλειοδοτώντας σε ανησυχία, οι πιο ευφάνταστοι αναλυτές δεν παραλείπουν ακόμη και να συνδέσουν άμεσα τους δυο "εσωτερικούς εχθρούς": για τον "Αδέσμευτο Τύπο" της 4/4 λχ, "τα δόλια σχέδια των στρατοκρατών της Αγκυρας" αποβλέπουν στη μαζική φυγή Αλβανών προσφύγων μέσω Βουλγαρίας και την τελική εγκατάστασή τους στον ...Εβρο, έτσι ώστε να ανατραπούν οι πληθυσμιακές ισορροπίες εις βάρος του χριστιανικού στοιχείου!

Και ...μεραρχία

Η ευρύτερη πολεμική ατμόσφαιρα των ημερών μπορεί να αποτελεί ένα προνομιακό υπέδαφος για την ανάπτυξη όλης αυτής της παραφιλολογίας, η "εθνική" κινδυνολογία γύρω από τον υποτιθέμενο εξοπλισμό των μουσουλμάνων της Θράκης δεν είναι ωστόσο κάτι το καινούριο. Απεναντίας, τα φάντασμα μιας μειονότητας με το δάκτυλο στη σκανδάλη έχει επιστρατευτεί επανειλημμένα στο παρελθόν, τόσο από τους πάσης φύσεως ταγούς της "εθνικής ασφάλειας" στην περιοχή όσο και από τα (πάντα πρόθυμα να κινδυνολογήσουν) ΜΜΕ. Στις 23 Φεβρουαρίου 1988, λχ, τα "Νέα" έκριναν σωστό να βαφτίσουν σαν "Επίθεση με όπλα από Μουσουλμάνους" μια συμπλοκή με δίκαννα μεταξύ χωρικών των δυο κοινοτήτων, για κάποια διαφιλονικούμενα χωράφια στον Εύλαλο της Ξάνθης · επιπλέον, μάταια θα αναζητούσε κανείς στον γιγαντιαίο τίτλο της πρώτης σελίδας τη διευκρίνηση πως οι "τρεις τραυματίες στην Ξάνθη" δεν ήταν όλοι από την ίδια πλευρά.
Ανάλογη καθήλωση με τα μουσουλμανικά δίκαννα επιδεικνύουν και οι υπόλοιποι κινδυνολογούντες. "Οι Μουσουλμάνοι έχουν ολόκληρη Μεραρχία εξοπλισμένη με κυνηγετικά όπλα που τα έχουν μετατρέψει σε πολεμικά και που τα προμηθεύθηκαν με τις άδειες των ελληνικών αρχών", ισχυριζόταν λχ την ίδια εποχή σε συνέντευξή του προς την "Πρωινή" της Ν. Υόρκης ο μητροπολίτης Μαρωνείας Δαμασκηνός (31/8/1988). Για τη σοβαρότητα αυτής της καταγγελίας, εξαιρετικά διαφωτιστικός είναι ο ίδιος ιεράρχης, στο βιβλίο που εξέδωσε για το μειονοτικό "πρόβλημα" της επαρχίας του: κατά τη διάρκεια της ελληνοτουρκικής κρίσης του 1974, μας πληροφορεί, "όλα τα κυνηγετικά όπλα των μουσουλμάνων αφηρέθησαν εντός δύο ημερών" και ουδέποτε επιστράφηκαν · δυστυχώς όμως, αργότερα οι αρχές "ιδίως εις περιόδους βουλευτικών ή δημοτικών εκλογών" υπέπεσαν στο αμάρτημα να χορηγήσουν ξανά κυνηγετικές άδειες σε μέλη της μειονότητας. "Ούτω και σήμερον οι μουσουλμάνοι κατέχουν πολυάριθμα κυνηγετικά όπλα, δυνάμενα μάλιστα ευκόλως να μετατραπούν εις πολεμικά, παρά τας συνεχείς διαμαρτυρίας εμού, των οργανώσεων, όλων των Χριστιανών και του τοπικού Ελληνικού Τύπου, επιδεικνυομένης ασυγχωρήτου αμελείας, εν προκειμένω, εκ μέρους της πολιτείας" ("Η συμβολή της τοπικής εκκλησίας εις την αντιμετώπισιν των εθνικών προβλημάτων της Θράκης", Κομοτηνή 1989, σ.27-8).
Οι όροι κάτω από τους οποίους διατυπώνεται το όλο "πρόβλημα" είναι, λοιπόν, αρκετά σαφείς. Οταν ακόμη και η έκδοση μιας κυνηγετικής άδειας υπόκειται σε ειδικές διαδικασίες εθνικής ασφαλείας, δύσκολα μπορούμε ακόμη και να φανταστούμε πώς μπορεί πίσω από κάθε φράχτη να ενεδρεύει κι ένα πολυβόλο. Πόσο μάλλον όταν οι μουσουλμάνοι της Θράκης αποτελούν τη μοναδική μειονοτική ομάδα του ελληνικού χώρου που ουδέποτε μέχρι σήμερα γνώρισε την ανάπτυξη αποσχιστικών κινημάτων στους κόλπους της -γεγονός που οφείλεται σε συγκεκριμένους ιστορικούς λόγους, δεν είναι όμως καθόλου άσχετο με το ότι στη συγκεκριμένη πληθυσμιακή ομάδα έχουν αναγνωριστεί επίσημα τόσο η ιδιαίτερη ταυτότητά της όσο και πολύ απτά μειονοτικά δικαιώματα, ανεξάρτητα από το κατά καιρούς επίπεδο άσκησής τους. Φαίνεται, ωστόσο, ότι σε κάποιους "πατριώτες" αυτή η παράδοση οκτώ δεκαετιών ειρηνικής συμβίωσης δεν αρέσει καθόλου. Γι' αυτό και ανενδοίαστα καλλιεργούν το κλίμα της έντασης που θα μπορούσε να δώσει απρόβλεπτες διαστάσεις στην οποιαδήποτε προβοκάτσια, απ' όπου κι αν προέλθει αυτή.

(Ελευθεροτυπία, 8/5/1999)