Ήταν κάποτε μια φιλία


"Τέλος στον ένοπλο αγώνα βάζει το ΡΚΚ"
                        (Όλα τα ΜΜΕ, 10/2/2000)



Ο Αμπντουλάχ Οτζαλάν από τη φυλακή του Ιμραλί (αφού κατηγόρησε μεταξύ άλλων και τις ελληνικές μυστικές υπηρεσίες για τη συντήρηση του φονικού ανταρτοπολέμου στη Ν.Α Τουρκία), κατάφερε τελικά να πείσει την πλειοψηφία των οπλαρχηγών του PKK να παύσει το πυρ. Να αναγνωρίσει την ήττα. Το ένοπλο εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα μετατρέπεται σε Δημοκρατική Λαϊκή Ένωση και διεκδικεί με ειρηνικό τρόπο τα δικαιώματα της κουρδικής μειονότητας, προσμένοντας πολλά από τη Δύση και την πορεία της Τουρκίας προς την Ε.Ε. Προφανώς, πρόκειται περί ενός ενδιαφέροντος (τουλάχιστον αναίμακτου προς το παρόν) πειράματος, άγνωστης, ωστόσο, έκβασης - λαμβανομένης υπόψη της αδιαλλαξίας και της αγριότητας του τουρκικού κράτους.

Παράλληλα με τις επώδυνες διεργασίες στους κόλπους του ένοπλου κουρδικού ρεύματος -ήδη έχουμε καταγγελίες για την προδοσία του ίδιου του Οτζαλάν από μέρος των πρώην φανατικών οπαδών του (1)-, στη χώρα μας έχει ξεκινήσει η αυτονόητη, σε τέτοιες δραματικές μεταβολές, διαδικασία καταγραφής (και αναθεώρησης) της πρόσφατης "ελληνο-κουρδικής φιλίας". Τα εισαγωγικά σ' αυτή τη "φιλία" έχουν σχέση με το ολοφάνερο πια πολιτικό γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος των ανθρώπων στην Ελλάδα (που σχεδίασαν τη "φιλία" και στάθηκαν στο πλευρό του Κολοκοτρώνη-Απo), εργάζονταν κυρίως για το κακό του "προαιώνιου Τούρκου εχθρού" και δευτερευόντως για τα ανθρώπινα δικαιώματα των Κούρδων.

Προχθές εκδόθηκε ένα βιβλιαράκι που, όπως γράφει και στα "προλογίσματά" του ο Θεόδωρος Πάγκαλος, "πρέπει να κριθεί αφού διαβαστεί, και μάλιστα προσεκτικά". Το βιβλιαράκι, αν και τιτλοφορείται "Θράκης προβληματισμοί", στην ουσία αναφέρεται στην πλούσια εμπειρία του συγγραφέα του, Παναγιώτη Σγουρίδη, από το παρασκήνιο, σε όλο το μέτωπο των ελληνο-τούρκο-αμερικανικο-κουρδικών σχέσεων και ανταγωνισμών. Από τα βουνά του Κουρδιστάν ως την εγκατάσταση των S-300. Στην πραγματικότητα, ο κ. Σγουρίδης εξηγεί την αλλαγή της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής και πώς ο ίδιος από εξέχον στέλεχος του εθνικιστικού κοινοβουλευτικού λόμπι (των αλύτρωτων πατρίδων και του αντιτουρκικού φανατισμού), υπερασπίζεται σήμερα την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας, τον ειρηνικό δρόμο για το κουρδικό ζήτημα και την αναγκαιότητα της πολυπολιτισμικής κοινωνίας. Ταυτόχρονα, όμως, αδειάζει τους παλιούς του συντρόφους φορτώνοντας σ' αυτούς όλους τους "λανθασμένους χειρισμούς" στην υπόθεση της στήριξης, της φυγάδευσης και τέλος της παράδοσης του Οτζαλάν στα χέρια των εχθρών του. Ακόμη και για τον ίδιο τον Από, ο Παν. Σγουρίδης -όπως λέει-δεν είχε τελικά και καλή γνώμη. "Η αυταρέσκειά του πηγάζει εκ του γεγονότος ότι είναι αυτοδίδακτος. Προσεγγίζει τα θέματα εμπειρικά και οι αναλύσεις του είναι πρωτόλειες. (...) Στέκεται φιλικά προς τους Ελληνες, θαυμάζει τον Μ. Αλέξανδρο, τον οποίο, με μια πρωτόγνωρη λογική, τον συνδέει με τους Κούρδους" (από την απόρρητη αναφορά του προς Απ. Κακλαμάνη, 21/7/1995). Ηταν τότε που μια "άτυπη επιτροπή", η οποία αυτοονομάστηκε "Διακομματική Κοινοβουλευτική Πρωτοβουλία για θέματα Ελληνισμού" με επικεφαλής τον Γ' Αντιπρόεδρο της Βουλής Παν. Σγουρίδη, πήγε στο μυστικό στρατηγείο του Α. Οτζαλάν στα προάστια της Δαμασκού. Τώρα, τι δουλειά είχαν τα θέματα "Ελληνισμού" με το καθεστώς Ασαντ και την ηγεσία των Κούρδων ανταρτών της Τουρκίας, μόνο οι υπηρεσίες του ελληνικού κράτους (και οι ειδικοί επί των "εθνικών θεμάτων" βουλευτές) το ξέρουν.

"Η μετάβαση και η επιστροφή έγινε με την αεροπορική εταιρεία Syria Airlines. Το βράδυ της Τρίτης, πρωί Τετάρτης 13-14.6.95 τελείωσαν οι τελωνειακές διατυπώσεις στο αεροδρόμιο της Δαμασκού και την πρώτη πρωινή μας παρέλαβαν διακριτικά τρία αυτοκίνητα και μας μετέφεραν σε προάστιο της πρωτεύουσας σε μια επιτηρούμενη περιοχή από τις ένοπλες δυνάμεις της Συρίας, όπου υπάρχει μια βίλα φυλασσόμενη από Κούρδους μαχητές...". Στη συνέχεια, ο κ. Σγουρίδης παραθέτει τα κύρια σημεία της σκέψης του αρχηγού του ΡΚΚ. Ανάμεσα σε άλλες ξεχωρίζει και τις εξής: "Σε περίπτωση θερμής εμπλοκής Ελλάδας-Τουρκίας αυτός θα κάνει αυτό που πρέπει.(...) Το 40% από το έμψυχο υλικό της 1ης τουρκικής στρατιάς της Θράκης και της 4ης του Αιγαίου είναι Κούρδοι. Είναι βέβαιο ότι αυτοί αν δεν αυτομολήσουν θα έχουν μειωμένη μαχητικότητα σε περίπτωση σύγκρουσης με την Ελλάδα".

Για την ανεξαρτησία, την αυτοδυναμία του ΡΚΚ, όσο και για την ανιδιοτέλεια των φανατικών υποστηρικτών του στη χώρα μας, υπάρχει άφθονο υλικό στο βιβλίο. "Την επόμενη ημέρα και μέχρι να πετάξουμε το απόγευμα για Αθήνα, συναντηθήκαμε με τον πρέσβη μας στη Δαμασκό, κ. Γεννηματά, ο οποίος μας πληροφόρησε ότι οι Σύριοι γνωρίζουν όλες τις κινήσεις του Από, του οποίου τα τηλέφωνα είναι του Υπουργείου Εσωτερικών της Συρίας. Επίσης η τουρκική πρεσβεία στη Δαμασκό γνωρίζει για την παραμονή του στη Συρία, αλλά προσποιείται άγνοια". Όπως ίσως θυμάστε, όλοι (και η κυβέρνηση της Τουρκίας) έλεγαν ότι ο Οτζαλάν ήταν μεταξύ των βουνών και του Λιβάνου.

Την επόμενη χρονιά, το καλοκαίρι του 1996, η Τουρκία και, σε ένα βαθμό, οι ΗΠΑ είχαν εκφράσει δημόσια κατηγορίες για στήριξη (όχι μόνο ηθική) του ΡΚΚ από το ελληνικό κράτος. Για το λόγο αυτό, ο κ. Σγουρίδης μίλησε με τον σύμβουλο της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα Ρόμπερτ Μπέηκερ. Από το πρακτικό που κρατήθηκε σ' εκείνη τη συνάντηση διαβάζουμε: "Συζητήθηκε το θέμα των Κούρδων, για το οποίο διαπιστώθηκε και από τα δύο μέρη σύμπτωση απόψεων σε ό,τι αφορά τις γενικές επιδιώξεις (σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κ.λπ.), όμως υπήρξε διάσταση απόψεων ως προς τον τρόπο επίτευξης. Υπήρξε επιπλέον διαφορά απόψεων για την πραγματική κατάσταση των Κούρδων στη Συρία, την Αρμενία, το Ιράκ, το Ιράν, όπου η ελληνική πλευρά υποστήριξε ότι δεν υπάρχει πρόβλημα, παρά μόνο με τους Κούρδους της Τουρκίας, ενώ η αμερικανική πλευρά θεωρεί ότι όλοι οι Κούρδοι έχουν σοβαρό πρόβλημα."

Στο τέλος του 1998 τα πράγματα αλλάζουν. "Η αιτία -γράφει ο κ. Σγουρίδης- ήταν η αλαζονική συμπεριφορά του άξονα Άγκυρας-Τελ Αβίβ, που υποχρέωσε τη Δαμασκό, με την απειλή casus belli, να αποβάλει τον ηγέτη του ΡΚΚ από τη Συρία. (...) Ο Οτζαλάν ξεκίνησε μια σειρά συναντήσεων διερεύνησης για εναλλακτικές λύσεις εγκατάστασής του σε άλλη χώρα πλην του βορείου Ιρακ, στο οποίο ήδη είχε μεταφερθεί το αρχηγείο του (σ.σ. δεν γνωρίζουμε γιατί απέφυγε την εγκατάστασή του στην πρώτη γραμμή του αγώνα του). Στο πλαίσιο αυτό τον επισκέφθηκε στις 7 Οκτωβρίου στη Δαμασκό ο κ. Μπαντουβάς, που διατηρούσε από το παρελθόν μια άτυπη επικοινωνία μαζί του". Δύο μέρες μετά ο Α. Οτζαλάν μαζί με ορισμένους στενούς συνεργάτες του και άγνωστο αριθμό πρακτόρων, φτάνει με τις συριακές αερογραμμές στην Αθήνα. Άφαντος ο κ. Μπαντουβάς και οι άλλοι φίλοι του Από, λέει ο κ. Σουρίδης. Ματαίως έψαχνε η Ροζερίν. Σε λίγο, όμως, κατέφτασε ο κ. Καλεντερίδης της ΕΥΠ και έβαλε μπρος το κυβερνητικό σχέδιο της πάση θυσίας αναχώρησης του Οτζαλάν από την Ελλάδα. Θα τον πήγαιναν όπου εκείνος ζητούσε. Έτσι, σύμφωνα πάντοτε με την διήγηση του αντιπροέδρου της Βουλής, αποφασίζεται από κοινού με το ΡΚΚ να πάει στον Ζιρινόφσκι στη Μόσχα με νοικιασμένο λίαρ τζετ συνοδευόμενος από τον Σάββα Καλεντερίδη (2). "Η επιλογή της Ρωσίας από τον Από έγινε συνειδητά, γιατί μέσα του ήταν εδραία η πεποίθηση ότι η χώρα αυτή είναι το αντίπαλο δέος των ΗΠΑ"! 

Μέρες μετά, ο κ. Σγουρίδης πηγαίνει στις 11.12.1998, μαζί με τον Αντώνη Ναξάκη και βεβαίως τον Σάββα Καλεντερίδη στη Ρώμη, όπου, ως γνωστόν, είχε φτάσει ο ηγέτης του ΡΚΚ ζητώντας πολιτικό άσυλο. Στην απόρρητη αναφορά (21/12/1998) του κ. Σγουρίδη προς τον τότε ΥΠΕΞ Θ. Πάγκαλο αποτυπώνεται η κρισιμότητα της αποστολής τους. Όφειλαν να του εξηγήσουν ότι δεν μπορούσε να ζητήσει πολιτικό άσυλο στην Ελλάδα, διότι θα συλληφθεί σύμφωνα με τα προβλεπόμενα της Συνθήκης Σένγκεν, όπως έγινε και την Ιταλία. Ακόμη του είπαν -όπως τουλάχιστον ισχυρίζεται ο Παν. Σγουρίδης- ότι η ελληνική κυβέρνηση (πλέον) υιοθετεί την ειρηνική επίλυση των διαφορών και την εφαρμογή των κανόνων, οι οποίοι ισχύουν για τις μειονότητες παγκόσμια. 

Ωστόσο, ο Από ζητούσε άλλα από τους φίλους του. Πρώτο να έρθει στην Ελλάδα "για ένα διάστημα ενός μηνός με την αιτιολογία ειδικής θεραπείας σε κάποια κλινική, χωρίς να σταματήσει η διαδικασία χορήγησης πολιτικού ασύλου από την Ιταλία". "Ζήτησε ακόμα τη μεσολάβησή μας για να αναθέσουν οι Αμερικανοί την υλοποίηση του σχεδίου τους στο ΡΚΚ, το οποίο είναι το μόνο κόμμα και η μόνη δύναμη που είναι σε θέση να το κάνει". Επίσης ο Από διαφήμιζε στους φίλους του τις επιχειρησιακές δυνατότητες των ανταρτών του "ενώ θα είναι σε θέση, την κατάλληλη στιγμή, μετά την τεχνολογική αναβάθμιση του εξοπλισμού του, να επιφέρει καίρια χτυπήματα στον τουρκικό στρατό". Και, για όσους δεν κατάλαβαν, ο κ. Σγουρίδης συνεχίζει: "στον τομέα της επαύξησης της μαχητικής ισχύος του ΑRGK (σ.σ. του στρατού του ΡΚΚ), ζήτησε την απαραίτητη υποστήριξη της Ελλάδας"! 

Ο ΑΠΟ ζήτησε ακόμα, να του "παραχωρηθούν" και δύο έμπειροι έλληνες διπλωμάτες, συνταξιούχοι και με δράση στις ΗΠΑ ο ένας και στην Ευρωπαϊκή Ένωση ο άλλος -"στο θέμα αυτό επείγεται", σημειώνει στην αναφορά προς Πάγκαλο ο κ. Σγουρίδης. Τέλος, ο Από ζήτησε από την Ελλάδα "να καταστήσουμε έμμεσα γνωστό προς τις ΗΠΑ την πρόθεσή του να συνεργαστεί μαζί της στην περιοχή της Μέσης Ανατολής". Λίγες μέρες μετά, ο αντιπρόεδρος της Βουλής συναντάται στην Αθήνα με τον Γκανί Γιλμάζ, εκπρόσωπο του Από. Παρών και ο Σάββας Καλεντερίδης. Από τη νέα απόρρητη αναφορά προς τον κ. Πάγκαλο (12/1/1999) μαθαίνουμε ότι ο Γκανί Γιλμάζ "είχε συνάντηση με Αμερικανούς αξιωματούχους, που δεν τους απεκάλυψε, διότι η συμφωνία ήταν η συνάντηση να μείνει μυστική". Στο ίδιο πνεύμα με τα αιτήματα του ΡΚΚ όπως διατυπώθηκαν στη Ρώμη, ο κ. Γιλμάζ "ζήτησε τη βοήθεια της Ελλάδος, σε οποιοδήποτε τομέα, για να βρεθεί λύση στο αδιέξοδο, που υπάρχει αυτή τη στιγμή στο θέμα της νόμιμης ή μυστικής παραμονής του Οτζαλάν σε οποιαδήποτε χώρα, υπό την προϋπόθεση να ασκεί καθημερινά και αδιάλειπτα τα καθήκοντά του ως αρχηγός του ΡΚΚ". Κάπου εκεί έπεσε και η ιδέα να μεταφερθεί στη Σερβία, "καθώς και για τη διαμεσολάβηση από πλευράς μας σε άλλες χώρες -όπως Κίνα, Ινδία- για εξεύρεση λύσης". "Και μόνο η ιδέα να βρουν καταφύγιο στη διεθνώς απομονωμένη Γιουγκοσλαβία του Μιλόσεβιτς δείχνει ξεκάθαρα ότι είχαν φτάσει σε αδιέξοδο", σχολιάζει εκ των υστέρων ο κ. Σγουρίδης. 

Για την τελική έκβαση της τραγωδίας, ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ μοιάζει να μην ξέρει τίποτα. Πώς και γιατί έφυγε από τη Ρώμη ο Οτζαλάν, πώς και γιατί (και με τη συνοδεία ποιων ακριβώς πρακτόρων) περιφερόταν με τα διάφορα νοικιασμένα τζέτ επί δώδεκα μέρες, το βιλιαράκι δεν μας διαφωτίζει. Το μόνο που γράφει είναι ότι ο Ναξάκης προσπάθησε να βρει μια σανίδα σωτηρίας. "Με την αποκοτιά και το συναισθηματισμό" που τον διακρίνει, ο "παρορμητικός πλοίαρχος Ναξάκης", στις 29 Ιανουαρίου "πήρε την πρωτοβουλία να σχεδιάσει, να οργανώσει και να εκτελέσει τη μεταφορά του Κούρδου ηγέτη στην Αθήνα". Ούτε μια αναφορά στους δικηγόρους Λυκουρέζο, Κρανιδιώτη. Λέξη για την ΕΥΠ και τόσους άλλους κοινούς φίλους (μέσα, έξω και δίπλα στο κράτος) που χρόνια καλλιεργούσαν και στήριζαν την ιδέα της "ελληνο-ΡΚΚ φιλίας". 

-------------------------

1. Βλ. άρθρο του Αλή Καρδούχου στην "Αθηναϊκή" (28/1/2000), περί του "κεμαλιστή" (δηλαδή προδότη) Οτζαλάν. (πίσω)

2. Σύμφωνα με τον "Ελ. Τύπο" (8/2/2000), ο κ. Καλεντερίδης ως "εμπορικός ακόλουθος επί έξι ολόκληρα χρόνια οργάνωσε αποστολές για να συναντηθεί με κρυπτοχριστιανούς ελληνόφωνους του Πόντου που στα χιονισμένα βουνά της Τραπεζούντας σχεδίαζαν συνεργασία με μαχητές του ΡΚΚ". (πίσω)

(Ελευθεροτυπία, 12/2/2000)