Το φάντασμα του Λάκη στο Πάντειο 


"Ο κ. Φαρσεδάκης φαίνεται να συγκεντρώνει τη μεγαλύτερη εκτίμηση των συναδέλφων του"
                    (ΤΟ ΒΗΜΑ, 1/3/2000)


Την περασμένη Τρίτη ανακοινώθηκαν τα ονόματα των δύο υποψηφίων για τη θέση του πρύτανη στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Ο ένας από τους δύο υποψηφίους είναι ο καθηγητής του τμήματος Κοινωνιολογίας Ιάκωβος Φαρσεδάκης, με γνωστό και πλούσιο συγγραφικό έργο στον τομέα της εγκληματολογίας. Εκείνο που, καθώς φαίνεται, δεν είναι και τόσο γνωστό είναι ότι ο κ. Φαρσεδάκης ξεκίνησε την καριέρα του ως δεξί χέρι του Λάκη Ιωαννίδη, ως ηγετικό δηλαδή στέλεχος στα σωματεία που έστηνε ο Λάκης στη Δυτική Ευρώπη κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, με μοναδικό σκοπό τη στήριξη του καθεστώτος των συνταγματαρχών και την υπονόμευση του αντιστασιακού αγώνα των Ελλήνων δημοκρατών του εξωτερικού. 

Είναι εύλογο το ερώτημα πολλών αναγνωστών. Και ποιος τάχα είναι ο Λάκης Ιωαννίδης; Έχουν περάσει τόσες δεκαετίες από την εποχή που ο Λάκης ήταν ο πασίγνωστος αρχι-Εκοφίτης και χουντικός, ώστε η περίπτωσή του απασχολεί πλέον μόνο τους ιστορικούς. Φρόντισε, βέβαια, κι ο ίδιος να θολώσει τα ίχνη της δράσης του στο πλευρό των δικτατόρων, εμφανιζόμενος αμέσως μετά τη μεταπολίτευση ως ένθερμος υποστηρικτής του Καραμανλή. Ακόμα και βιβλίο έγραψε με τίτλο "Γιατί διαλέξαμε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή" (Θεσσαλονίκη 1976), μόνο και μόνο για να πείσει τον ιδρυτή της Νέας Δημοκρατίας ότι ακόμα και τη συνεργασία με τη χούντα την αποφάσισε για να υπηρετήσει εκείνον! Φυσικά ο Καραμανλής δεν "χρησιμοποίησε" στη μεταπολίτευση το καμένο χαρτί της ΕΚΟΦ και του Λάκη. 

Ο συνεργάτης του Λάκη

Τα στοιχεία για τη δράση του κ. Φαρσεδάκη κατά την περίοδο της δικτατορίας δεν τα αντλούμε από καμιά δυσπρόσιτη ή σκοτεινή πηγή. Είναι όλα δημοσιευμένα σε περιοδικά και βιβλία που μπορεί καθένας να τα συμβουλευτεί και τα υπογράφουν άνθρωποι και των δύο πλευρών. Πρώτα πρώτα ο Ανδρέας Λεντάκης, ο πρόωρα χαμένος πολιτικός, ο οποίος παραλαμβάνει τον κ. Φαρσεδάκη στο αποκαλυπτικό βιβλίο του "Παρακρατικές Οργανώσεις και 21η Απριλίου" (Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 1975). Στο τέλος του βιβλίου παρατίθεται πίνακας με τίτλο το "Who is Who της ΕΚΟΦ". Εκεί βρίσκουμε τη φωτογραφία του Ιάκωβου Φαρσεδάκη με τη λεζάντα: "Στη διάρκεια της δικτατορίας (1968-1970) ήταν 'Αντιπρόεδρος' της Ομοσπονδίας Φοιτητών και Νέων Επιστημόνων Γαλλίας που ίδρυσε ο Λάκης, καθώς και επίλεκτο μέλος της Πνευματικής Κινήσεως του ίδιου." Σε άλλη σελίδα δημοσιεύεται φωτογραφία μιας συνάντησης, με την ακόλουθη λεζάντα: "Το Α' χουντικό Συνέδριο των φοιτητών και Νέων Επιστημόνων Γαλλίας. Διακρίνονται: Λ. Ιωαννίδης, Ιακ. Φαρσεδάκης (...)."

Για τον καθαρά φιλοχουντικό προσανατολισμό των σωματείων αυτών έχει γράψει ο Ανδρέας Λεντάκης αρκετά άρθρα στο περιοδικό ΑΝΤΙ. Στο άρθρο "Παρακρατικές οργανώσεις, το μπούμεραγκ της ΕΡΕ" (τ. 17, 19/4/75), αναφέρεται και πάλι ο Φαρσεδάκης στο προεδρείο του "Α' χουντικού Εθνικού Συνεδρίου Νέων Επιστημόνων Γαλλίας" και ο ίδιος χαρακτηρισμός (χουντικό) αποδίδεται και στο άλλο σωματείο του Ιωαννίδη (Νέοι Επιστήμονες Δυτικής Ευρώπης). Στο άρθρο "Χουντικά σωματεία Β'. Η ΕΚΟΦ σε δεύτερη έκδοση" (τ. 30, 18/10/75), ο Λεντάκης αναφέρεται στην "Πνευματική Κίνησι Ελληνικής Νεολαίας Επιστημόνων" που δημιουργήθηκε από τον Λάκη "μετά την αποστρατεία του από την ελληνική πρεσβεία στο Παρίσι" και παρατηρεί ότι "προπάτορας όλων αυτών των σωματείων είναι η ΕΚΟΦ Θεσσαλονίκης". Την Ομοσπονδία Ελλήνων Φοιτητών και μετεκπαιδευομένων Επιστημόνων Γαλλίας χαρακτηρίζει "χουντική" και ο Ριχάρδος Σωμερίτης (ΑΝΤΙ, τ. 51-52, 7/8/76) και προσθέτει ότι πρόκειται "για κατασκεύασμα του Λάκη Ιωαννίδη με κρατικά χρήματα". 

Είναι αλήθεια ότι ακόμα και ορισμένα ηγετικά στελέχη της ΕΚΟΦ δεν δέχθηκαν να υπηρετήσουν τη δικτατορία. Ο Ανδρέας Λεντάκης ξεχωρίζει την περίπτωση του Χάρη Καρατζά ("ο οποίος έδειξε στην πράξη τις δημοκρατικές του πεποιθήσεις και παρέμεινε εκτοπισμένος δύο χρόνια") και του Αγγελου Μπρατάκου (ο οποίος ανήκει σε εκείνους που "τελικά δεν συνεργάστηκαν με τη δικτατορία και αδράνησαν"). Δυστυχώς ο κ. Φαρσεδάκης ανήκει σε εκείνους που αναδείχθηκαν σε συνεργάτες του Λάκη ακριβώς την περίοδο της χουντικής παντοκρατορίας.

Κατά παράδοξη σύμπτωση, η πιο πρόσφατη πολιτική δραστηριότητα του κ. Φαρσεδάκη συνδέεται με τον Ανδρέα Λεντάκη. Τον Σεπτέμβριο του 1994, ο υποψήφιος πρύτανης υπέγραφε το κείμενο στήριξης της υποψηφιότητας του Λεντάκη (εκ μέρους της Πολιτικής Ανοιξης) για τη Δημαρχία της Αθήνας και τον Ιούλιο του 1998 συμμετείχε στην εκστρατεία στήριξης του κόμματος του κ. Σαμαρά. 

Ο ρόλος των "επιστημονικών" σωματείων

Μια δεύτερη πηγή για τη δράση του κ. Φαρσεδάκη είναι ο ίδιος ο Λάκης Ιωαννίδης, ο οποίος -για κακή του τύχη- πρόλαβε και έγραψε ένα βιβλίο για να υμνήσει τη δικτατορία, στο οποίο εκθέτει και όλους τους στενούς του συνεργάτες της εποχής εκείνης ("Το Κίνημα της Ελληνικής Νεολαίας", Θεσσαλονίκη 1973). Φυσικά δημοσιεύονται και οι φωτογραφίες και οι ιδιότητες του κ. Φαρσεδάκη. Το βιβλίο αυτό προλόγιζε εκ μέρους της χουντικής τρόικας ο Νικόλαος Μακαρέζος.

Ιδού, λοιπόν, πώς περιγράφει ο Λάκης Ιωαννίδης τη δράση των συλλόγων που έστηνε (με τη βοήθεια του κ. Φαρσεδάκη και άλλων συνεργατών του) στο εξωτερικό την περίοδο της δικτατορίας:

"Ο απόδημος Ελληνισμός δεν ήργησε να αντιληφθή το σωτήριον έργον της Εθνικής Κυβερνήσεως. (...) Η ελληνική ακαδημαϊκή νεολαία της Ευρώπης, ήτις ευρίσκεται εις καθημερινόν συγχρονισμόν (σ.σ. θα εννοεί ίσως συγχρωτισμό) με ανθρώπους ποικίλων ιδεών και διαφόρων κατευθύνσεων εις τα ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια και άλλα πνευματικά και οικονομικά κέντρα, αντελήφθη ότι τα εν Ελλάδι συντελεσθέντα μετά την 21η Απριλίου 1967 είχον ως μόνον και μοναδικόν σκοπόν την σωτηρίαν της Πατρίδος από τα επερχόμενα δεινά." Ας σημειωθεί ότι αυτά γράφονται το 1973, έξι ολόκληρα χρόνια μετά την εκδήλωση του πραξικοπήματος. Ο Ιωαννίδης συνεχίζει: "Εκείνο το οποίον ενέβαλεν εις σκέψεις τον Ελληνισμόν του εξωτερικού, τους Έλληνας φοιτητάς και επιστήμονας της Ευρώπης, είναι ότι τα στασιαστικά γεγονότα των μηνών Μαΐου-Ιουνίου 1968 εν Παρισίοις ήσαν συνδεδεμένα με παρεμφερή γεγονότα εις διάφορα ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια της Γερμανίας, Ιταλίας, Βελγίου κλπ. Ητο εύκολο να ίδη τις ότι πάντα ταύτα ενεπνέοντο και κατηυθύνοντο από τον διεθνή κομμουνισμόν. Η απόφασις όθεν της Εθνικής Κυβερνήσεως όπως ανατρέψει μίαν κατάστασιν ανώμαλον εν Ελλάδι υπήρξεν εθνοσωτήριος και ρεαλιστική. Θαυμάζει τις την διορατικότητα των ανδρών της Επαναστάσεως, οι οποίοι, προφητικώς προείδον πάντα ταύτα και ηθέλησαν να τα αποτρέψουν από την χώραν μας."

Κατόπιν όλων αυτών "οι νέοι επιστήμονες και φοιτηταί της Ευρώπης ενστερνίσθησαν τας απόψεις και το γενναίον πρόγραμμα της Εθνικής Κυβερνήσεως. Οι Ελληνες φοιτηταί και νέοι επιστήμονες ηθέλησαν όπως πάντα ταύτα γίνουν ευρύτατα γνωστά εις ευρύτατον κύκλον εις την Ευρώπην διά την προαγωγήν του γοήτρου της Πατρίδος μας και την δικαίωσιν του καλού αγώνος της Εθνικής Κυβερνήσεως. Προς τούτο διοργάνωσαν συνέδρια διαλέξεις, εκδηλώσεις, συνέταξαν βιβλία και έντυπα, ίνα γίνη παντού και κατά βάθος γνωστή η αλήθεια. Συγκεκριμένως, εις Νεάπολιν της Ιταλίας τον Ιανουάριον του 1968 ετέθησαν άι πρώται βάσεις διά ένα παγκόσμιον κίνημα. Εις το Παρίσι συνεκροτήθησαν δύο συνέδρια της Συνομοσπονδίας Ελλήνων Φοιτητών και Νέων Επιστημόνων Δυτικής Ευρώπης. Το πρώτον κατά Μάιον 1968, το οποίον ήτο συστατικόν της οργανώσεως, το δεύτερον κατά τας 27, 28 και 29 Οκτωβρίου 1968." Πρόκειται για τα συνέδρια των "οργανώσεων" με αντιπρόεδρο τον κ. Φαρσεδάκη και πρόεδρο τον Λάκη.

Όσο για την πολιτική δραστηριότητα των συλλόγων, ο Λάκης είναι εξίσου διαφωτιστικός: "Εν Παρισίοις εν μέσω μεγάλης συρροής κόσμου εγένοντο διάφοροι εκδηλώσεις προς εορτασμόν της πρώτης επετείου της Επαναστάσεως της 21ης Απριλίου 1967, καθ' ας εξεφωνήθησαν λόγοι, εγένοντο διαλέξεις κλπ προς διαφωτισμόν της παγκοσμίου κοινής γνώμης. Συγχρόνως και ακολούθως εδημοσιεύθησαν πολλά βιβλία, διατριβαί και έντυπα ίνα καταστούν γνωσταί εις τας λεπτομερείας των άι διατάξεις του νέου Συντάγματος και το δημοκρατικόν και φιλελεύθερον πνεύμα από το οποίον διαπνέεται." Φυσικά εννοεί το χουντικό "Σύνταγμα". Και καταλήγει: "Η ελληνική νεολαία Ευρώπης, ως και οι Έλληνες φοιτηταί του εξωτερικού και μετεκπαιδευόμενοι επιστήμονες, έγιναν οι κήρυκες της αληθείας επί της καταστάσεως εν Ελλάδι και απόστολοι του φιλελεύθερου και δημοκρατικού πνεύματος της Επαναστάσεως της 21ης Απριλίου."

Περιττό να προσθέσουμε ότι το βιβλίο του Λάκη τελειώνει με τα "ωραία και βαρυσήμαντα" (κατά τον συγγραφέα) λόγια του δικτάτορα Παπαδόπουλου: "Η Επανάστασις της 21ης Απριλίου αντιπροσωπεύει την μεγαλυτέραν και σοβαρωτέραν προσπάθειαν ανορθώσεως, αναδιοργανώσεως και εξυγιάνσεως, η οποία έγινεν εις την Ελλάδα από της ανακτήσεως της εθνικής ανεξαρτησίας." 

Η δικαίωση του Λάκη

Πού τα θυμηθήκαμε όλα αυτά; Μια μικρή είδηση στα ψιλά των εφημερίδων μάς έκανε να ξεφυλλίσουμε τα παλιά αυτά ντοκουμέντα. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι το τελευταίο που απασχολεί τους εκλέκτορες του Παντείου είναι η ΕΚΟΦ, η χούντα, και οι οργανώσεις του Λάκη. Έχουν οι άνθρωποι να αντιμετωπίσουν τις πληγές των 2 δισ. που λείπουν απ' το ταμείο του Πανεπιστημίου και τον κάθετο διαχωρισμό μικροομάδων και μικροσυμφερόντων. Ποιος θυμάται σήμερα τη δικτατορία και τους ανθρώπους της; Ακόμα και ο πασίγνωστος Λάκης, μετά την αποχώρηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή από την πολιτική, κατάφερε να κάνει μια δεύτερη πολιτική καριέρα. Δίνει διαλέξεις για τα «εθνικά θέματα» και χειροκροτείται από πρωθυπουργούς, υπουργούς, βουλευτές και ακαδημαϊκούς. Το βιβλίο του Λάκη το παρουσιάζει ο Βασίλης Παπαγεωργόπουλος σε εκδήλωση στο πλαίσιο της "Πολιτιστικής Πρωτεύουσας". Ορίζεται πρόεδρος του "Κέντρου Ελληνοαμερικανικών Σχέσεων" με αντιπρόεδρο τον κ. Εμφιετζόγλου και κατεβαίνει στις δημοτικές εκλογές με το συνδυασμό της Νέας Δημοκρατίας 

Γιατί λοιπόν να μη γίνει και ο συνεργάτης του Λάκη πρύτανης; Καμιά αντίρρηση. Ας φροντίσουν μόνο οι οργανωτές των πρυτανικών εκλογών στο Πάντειο να αλλάξουν την αίθουσα όπου θα διεξαχθεί η ψηφοφορία στις 15 του μηνός. Είναι λίγο άκομψο να γίνουν αυτές οι εκλογές στο αμφιθέατρο που φέρει το όνομα του ήρωα της αντιδικτατορικής αντίστασης και μεταδικτατορικού πρύτανη της Παντείου Σάκη Καράγιωργα.

(Ελευθεροτυπία, 4/3/2000)