Το παράνομο ιερό φακέλωμα


"Η Εκκλησία δεν δεσμεύεται από νόμους που αντίκεινται στους ιερούς κανόνες"
                    (Καλλίνικος, Άγιος Πειραιώς, 10/5/2000)


Το σενάριο το έχουμε ξαναδεί. Από τις αρχές του '90, η υπόθεση των "νέων δελτίων ταυτότητας" με ή χωρίς τον "Σατανά" (666), με ή χωρίς δήλωση θρησκεύματος, έχει παιχτεί εκατοντάδες φορές. Κάτι προσπαθεί να πει ένας κυβερνητικός παράγοντας, κάποιο νομοσχέδιο, με βάση τα ευρωπαϊκά δεδομένα, πάει να συζητηθεί και ξεσπά η ίδια περίπου αντιπαράθεση. Το 1991 ολόκληρη η κοινοβουλευτική ομάδα του αντιπολιτευόμενου τότε ΠΑΣΟΚ, όπως και η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής χαρακτήρισε αντισυνταγματική την υποχρεωτική αναγραφή του θρησκεύματος. Όμως μετά την επιστροφή του στα πράγματα, το ΠΑΣΟΚ ξέχασε τις "νέες ευρωταυτότητες" και τα συμπαρομαρτούντα. Κάτι πήγε να κάνει ο κ. Κουβελάκης, κάτι λέει πού και πού ο Γ. Παπανδρέου, αλλά πάντοτε επικρατεί η νηφάλια γραμμή της μη ρήξης με την ηγεσία της Εκκλησίας. Όλα αφήνονται στους συσχετισμούς δυνάμεων. 

Τι συμβαίνει πάλι αυτές τις μέρες; Επαναστατεί η ακροδεξιά πτέρυγα του "κόμματος της Ορθοδοξίας" (Καλλίνικος) κατά των απόψεων του κ. Σταθόπουλου, το επικαλείται ο αρχηγός κ. Χριστόδουλος ώστε να ξεχάσει η κυβέρνηση κάθε "τομή" στις σχέσεις της με την Εκκλησία, και έρχονται στο τέλος οι "προοδευτικοί" (Ζακύνθου Χρυσόστομος) να μας ...παραχωρήσουν μεγαλόψυχα το "προαιρετικό δικαίωμα δήλωσης θρησκεύματος" στις ταυτότητές μας. Σπεύδει, αμέσως μετά, ο κ. Ρέππας να καθησυχάσει το λαό, ότι όσα σχετικά με τα θρησκευτικά ζητήματα είπε ο υπουργός Δικαιοσύνης αφορούν αποκλειστικά τον ίδιο και όχι την κυβέρνηση, για να ακολουθήσει ο λεγόμενος δημόσιος διάλογος από τα ΜΜΕ - όπου πολιτικοί του μεγέθους ενός Καστανίδη π.χ, θεωρούν ότι είναι δημοκρατικό (και ύψιστο εθνικό, προπαντός) δικαίωμα της ορθόδοξης πλειοψηφίας των Ελλήνων να υποχρεώνουν την πολιτεία (και τους μειονοτικούς συμπολίτες τους) να δηλώνεται στα δελτία ταυτότητας η θρησκευτική τους πίστη. Όσοι δεν θέλουν, μας υπόσχονται οι τέτοιου είδους δημοκράτες πολιτικοί και ιερωμένοι (δηλαδή, όσοι από μας δεν είναι σίγουροι ή περήφανοι για την πίστη τους, εννοούν), θα μπορούν στο εξής να αφήνουν κενό το λήμμα θρήσκευμα.

Με το συμπάθιο, αλλά όλα τα παραπάνω δεν έχουν πια νομική υπόσταση. Οι ισχύοντες νόμοι, αν και όσο εφαρμόζονται, έχουν ήδη λύσει το ζήτημα: Αργά ή γρήγορα, το λήμμα θρήσκευμα θα φύγει οριστικά από τα αστυνομικά μας δελτία ταυτότητας. Ως τότε, η εκδίδουσα αρχή οφείλει να μας ερωτήσει αν θέλουμε να το περιλάβουμε στην ταυτότητά μας.

Τα του Καίσαρος... 

Τον περασμένο Δεκέμβριο, η ελληνίδα πολίτις Μ.Μ., αφού δεν μπόρεσε προφορικά να πείσει τα αστυνομικά όργανα να απαλείψουν το θρήσκευμα από την ταυτότητα της, με αίτησή της προς το αστυνομικό Τμήμα της περιοχής των Αθηνών όπου ζει, γράφει: "Σε συμπληρωματικό προφορικό μου αίτημα να απαλειφθεί εντελώς από το ανανεωμένο Δελτίο ταυτότητας, το οποίο θα μου χορηγηθεί, οποιαδήποτε μνεία θρησκεύματος, με δεδομένο ότι το θρήσκευμα αποτελεί πεποίθηση, την οποία δεν υποχρεούμαι να δηλώσω (όπως και καμιά άλλη από τις πεποιθήσεις μου π.χ κοσμοθεωρητικές, φιλοσοφικές, πολιτικές κ.λπ), η αρμοδία υπάλληλος μου υπέδειξε να απευθυνθώ στις υπηρεσίες της αρμόδιας Δημοτικής Αρχής και να ζητήσω την απάλειψη της μνείας του θρησκεύματος από το πιστοποιητικό το οποίο εκδίδει η Δημοτική Αρχή προκειμένου η Αστυνομική Αρχή να εκδώσει Δελτίο Ταυτότητας χωρίς μνεία θρησκεύματος. Κατόπιν των όσων προαναφέρω και επειδή στις δημοκρατικές πολιτείες οι πράξεις των δημοσίων αρχών βασίζονται αποκλειστικά στον ισχύονται νόμο, σας παρακαλώ, με την ιδιότητα της πολίτου ευνομούμενης χώρας μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να μου γνωρίσετε εγγράφως και εντός της νόμιμης προθεσμίας ποιος νόμος, διάταγμα ή εγκύκλιος απαγορεύει ρητώς την ικανοποίηση του αιτήματός μου που συνίσταται στη μη αναφορά οιουδήποτε θρησκεύματος στο Δελτίο ταυτότητας που θα μου χορηγήσετε λόγω νόμιμης ανανέωσής του".

Και ω του θαύματος! Ύστερα από λίγες μέρες, η υπόθεση ξεκαθαρίζει. Η απάντηση της Αστυνομίας αντιστρέφει πλήρως την εικόνα των πραγμάτων. Το θρήσκευμα αναγράφεται μόνο αν το θελήσει ο πολίτης: 

"1. Σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 2 του Ν. 1599/86 'Σχέσεις κράτους πολίτη - καθιέρωση νέου Δελτίου Ταυτότητας και άλλες διατάξεις', το στοιχείο θρήσκευμα καταχωρείται στα Δελτία Ταυτότητας εφόσον ζητηθεί από τον ενδιαφερόμενο.

2. επιπλέον σύμφωνα με το άρθρο 13 του Συντάγματος, η ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης είναι απαραβίαστη. Κατά συνέπεια, η εξωτερίκευση και δημοσιοποίηση του θρησκευτικού συναισθήματος, εναπόκειται στην αποκλειστική - προσωπική ευχέρεια του ενδιαφερομένου.

3. Κατόπιν των ανωτέρω σας γνωρίζουμε ότι το στοιχείο 'θρήσκευμα' καταχωρείται στα Δελτία Ταυτότητας, εφόσον ζητηθεί από τον ενδιαφερόμενο και αναγράφεται στο σχετικό πιστοποιητικό. Σε αντίθετη περίπτωση τίθεται (-) παύλα."

Δεν μπορούμε να φανταστούμε ότι τα παραπάνω νομικά δεδομένα τα γνωρίζει και τα εφαρμόζει μονάχα το συγκεκριμένο Αστυνομικό Τμήμα, ή ότι μόνο η πολίτις Μ.Μ είναι σε θέση να ασκήσει τα δικαιώματά της. Η φλυαρία για το αν είμαστε υποχρωμένοι να δηλώνουμε στις κρατικές αρχές το θρήσκευμά μας, άλλη σκοπιμότητα εξυπηρετεί. Συσκοτίζει το τοπίο μέσα στο οποίο ο καθένας (θρησκευτικός ή πολιτικός παράγοντας) μπορεί να ψαρεύει όπως επιθυμεί. Αντί να κουβεντιάζουμε το ώριμο -όπως προκύπτει από την απλή ανάγνωση του νόμου για την "Προστασία του ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα", 2472/1997- θέμα της διαγραφής του θρησκεύματος ως στοιχείου της ταυτότητας του πολίτη απέναντι στις αρχές, τσακωνόμαστε για το αν είναι δημοκράτης ο Ζακύνθου ή ο Κοζάνης. Και με την ευκαιρία, ο Κοζάνης Αμβρόσιος μπορεί να επιτίθεται στις φράξιες του "κόμματός" του ("Χρυσοπηγή", "Σπίθα", "Ζωή", "Σωτήρα" κ.λπ), αλλά τον περασμένο Μάρτιο ήταν αυτός που είχε αναλάβει να θέσει τον Γ. Παπανδρέου εκτός του εθνικού κορμού: "Εκτός από το ότι έχουμε υπηκοότητα ελληνική", έλεγε ο ιεράρχης στα ΜΜΕ, "θέλουμε να γράφεται και το θρήσκευμα. Να είμαστε και με τη βούλα χριστιανοί ορθόδοξοι. Ν' αφήσουν αυτές τις καινούργιες θεωρίες. Να καθίσει ο καθένας ήσυχα στον τόπο του. Αυτοί που γεννήθηκαν και ανατράφηκαν στην Ελλάδα και οι άλλοι που μας ήλθαν ξενόφερτοι".

Και τα του ...Θεού.

Σύμφωνα λοιπόν με το Ν. 2472/97 (αρθ. 2) "ευαίσθητα δεδομένα είναι τα δεδομένα που αφορούν τη φυλετική ή εθνική προέλευση, τα πολιτικά φρονήματα, τις θρησκευτικές ή φιλοσοφικές πεποιθήσεις, τη συμμετοχή σε σωματείο και συνδικαλιστική οργάνωση, την υγεία, την κοινωνική πρόνοια και την ερωτική ζωή, καθώς και τα σχετικά με ποινικές διώξεις ή καταδίκες". Αυτά τα δεδομένα δεν μπορεί κανείς να τα απαιτήσει από κανένα πολίτη. Τελεία και παύλα. Η συλλογή και η επεξεργασία αυτών των στοιχείων απαγορεύεται χωρίς γραπτή συγκατάθεση του πολίτη και χωρίς άδεια της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (αρθρ. 7). Σε αντίθετη περίπτωση ο πολίτης μέσω της Αρχής μπορεί να τιμωρήσει όποιον συλλέγει, επεξεργάζεται ή διασταυρώνει αυτά τα στοιχεία χωρίς την άδειά του (άρθρα. 13, 14, 21, 22 και 23). Όταν ο κ. Σταθόπουλος έλεγε ότι υπάρχει άγνοια του νόμου, είχε εν μέρει δίκιο. Δεν έχει παρά να τιμωρήσει όσους "έκρυψαν" το νόμο απ' την κοινωνία και δεν ενημέρωσαν από το 1997 όλες τις δημόσιες υπηρεσίες που συλλέγουν "ευαίσθητα δεδομένα" στέλνοντας τις σχετικές διαφωτιστικές εγκυκλίους. Θα όφειλε μαζί με τον κ. Χρυσοχοϊδη να αλλάξουν από αύριο κιόλας τις αστυνομικές ταυτότητες. Το θρήσκευμα δεν αποτελεί στοιχείο που ενδιαφέρει την πολιτεία ώστε να υπάρχει στα δημόσια χαρτιά μας ή στα αρχεία των κρατικών υπηρεσιών. Ο καθένας μπορεί ανεμπόδιστα να δηλώνει και να διαδηλώνει με οποιονδήποτε άλλο τρόπο τα θρησκευτικά του φρονήματα.

Αν οι ηγέτες και η βάση της Εκκλησίας θέλουν να είναι με τη βούλα ορθόδοξοι, ουδέν πρόβλημα. Μπορούν, όπως και κάθε άλλος οργανισμός ή όμιλος ομοϊδεατών, λέσχη φίλων, members club κ.λπ., να εκδώσουν τις δικές τους κάρτες μέλους. Με αυτό τον τρόπο θα γλιτώσουν και από τον ηλεκτρονικό πανικό (το περίφημο "666") που τους καταδιώκει, αφού θα μπορούν με το δικό τους χειρόγραφο τρόπο οι άνθρωποι του μηχανισμού της Εκκλησίας να καταγράφουν τους πιστούς. Προφανώς, επειδή -όσο κι αν φωνάζει ο κ. Καλλίνικος- η Εκκλησία πρέπει να ακολουθεί και τους κοσμικούς κανόνες, τα στοιχεία του Δελτίου Ταυτότητας Ορθοδόξου θα συλλέγονται μόνο μετά από έγγραφη συγκατάθεση του πιστού και φυσικά κατόπιν αδείας της Αρχής Προστασίας του κ. Δαφέρμου. Όπως έχει ήδη εξηγήσει ο κ. Δαφέρμος στην "Ε" (2/4/2000), "η Αρχή δεν κατέχει δεδομένα. Απλώς, της γνωστοποιείται η τήρηση αρχείου, ώστε να μπορεί να ελέγξει αν η επεξεργασία είναι νόμιμη και αν το αρχείο ακολουθεί τις προϋποθέσεις του νόμου".

Η πρότασή μας προς τον κ. Χριστόδουλο μπορεί να συνδυαστεί και με ορισμένες πάγιες παροχές-διευκολύνσεις προς τους κατόχους των Ελληνορθόδοξων Δελτίων Ταυτότητας: εκπτώσεις σε θρησκευτικά είδη, βιβλία, ταξίδια, προσκυνήματα κ.λπ., προτεραιότητα εισόδου σε τελετές με πολυκοσμία και συνακόλουθο συνωστισμό, αριθμημένα στασίδια σε ναούς, φτηνότερες τιμές στα μυστήρια, μεγαλειώδη κηδεία χοροστατούντος αξιωματούχου της Ορθοδοξίας, κ.ο.κ. Όπως δηλαδή κάνει στις μέρες μας και κάθε άλλο κλαμπ που σέβεται τον εαυτό του κι ενδιαφέρεται να διασφαλίσει εις το διηνεκές την πελατεία του...

(Ελευθεροτυπία, 13/5/2000)