Καλοκαιρινές
"ειδήσεις"
"Αλβανοί
εκτέλεσαν εν
ψυχρώ συνοδό
μιας 17χρονης"
(Είδηση
σε όλα -σχεδόν-
τα ΜΜΕ, 8/7/2000)
Υποτίθεται
ότι το
καλοκαίρι δεν
υπάρχουν και
πολλές σοβαρές
ειδήσεις. Μια
εναλλαγή
αναφορών σε
καύσωνες,
μαζικές "αποδράσεις"
εκδρομέων,
δυστυχημάτων
και κοσμικών ή
περίεργων (εικονογραφημένων)
συμβάντων,
συγκροτούν το
σώμα της
θερινής
ειδησεογραφίας
στα
περισσότερα
μαζικά μέσα
ενημέρωσης.
Μακάρι να ήταν
τόσο απλά τα
πράγματα. Τα
λεγόμενα
μεγάλα
πολιτικά
γεγονότα
μπορεί να
λείπουν, αλλά η
πολιτική και η
ιδεολογία
είναι παρούσες.
Συχνά μάλιστα
παίρνουν τη
μορφή
χονδροειδούς
και
ανεξέλεγκτης
μισαλλόδοξης
προπαγάνδας. Ο
αντίλογος και η
ανασκευή -αν
υπάρξει- σπάνια
θα καταγραφεί. Ένα
πρόσφατο
παράδειγμα
ιδεολογικοποίησης
(και
πολιτικοποίησης)
μιας ψεύτικης
αλλά ιδιαίτερα
τρομακτικής
καλοκαιρινής "είδησης",
υπογραμμίζει
τα σημεία των
καιρών.
Το
Σαββατοκύριακο
(8-9/7) όλα τα
ηλεκτρονικά
μέσα και οι
περισσότερες
εφημερίδες
παρουσίασαν
εκτενώς έναν
αδιανόητο φόνο
-προφανώς όπως
τους τον
διοχέτευσαν οι
αστυνομικές
αρχές- που θα
συγκλόνιζε την
κοινή γνώμη και
θα ενίσχυε τα
πιο επικίνδυνα
(και βλακώδη)
στερεότυπα της
σύγχρονης
ελληνικής
κοινωνίας.
Ενδεικτικά,
καταγράφουμε
το πρωτοσέλιδο
της "Χώρας" (του
Γιώργου Τράγκα):
"Εν ψυχρώ
εκτέλεση Έλληνα από
Αλβανούς στην
Αγία Παρασκευή,
μπροστά στα
μάτια της
νεαρής φίλης
του. Πείραξαν
τη συνοδό του
και επειδή
εκείνος
αντέδρασε τον
πυροβόλησαν
στην καρδιά.
Αδίστακτοι
αλλοδαποί
πιστολέρο
σκότωσαν για
ασήμαντη
αφορμή
ανυποψίαστο
πολίτη.
Αγανακτισμένοι
οι Αθηναίοι
βλέπουν την
πόλη τους να
βρίσκεται στο
έλεος των
κακοποιών". Το
ρεπορτάζ
αναπτύσσεται
στις
εσωτερικές
σελίδες: "Το
τραγικό
περιστατικό
συνέβη χθες
λίγα λεπτά μετά
τις 12 τα
μεσάνυχτα, όταν
ο 33χρονος
Βασίλης
Ζαγαρέλος μαζί
με τη 17χρονη
φίλη του
περπατούσαν
ανέμελοι στην
οδό Μακεδονίας
στην Αγία
Παρασκευή. Η
νυχτερινή τους
έξοδος θα
ολοκληρωνόταν
με επίσκεψη στο
σπίτι ενός
φίλου. Δύο
νεαροί που
ξεπρόβαλαν από
το σκοτάδι
άρχισαν να
πειράζουν τη 17χρονη
κοπέλα. Ο
Ζαγαρέλος
αντέδρασε και
ζήτησε
εξηγήσεις. Τότε
ένας νεαρός δεν
δίστασε να
βγάλει ένα
περίστροφο και
να τον
πυροβολήσει εν
ψυχρώ. Η σφαίρα
αυτή στάθηκε
αρκετή για να
κοπεί άδοξα το
νήμα της ζωής
του 33χρονου,
πατέρα δύο
ανήλικων
παιδιών..." (8/7/2000).
Στο ίδιο
ακριβώς πνεύμα
κινήθηκαν όλα
τα σχεδόν τα
ΜΜΕ. Προσέξτε
την εικόνα που
διοχετεύτηκε:
Οι Αλβανοί,
οπλοφόροι εκ
συστήματος,
νυχτιάτικα, σε
έναν ήσυχο
δρόμο
προαστίου της
Αθήνας,
συναντήθηκαν
τυχαία με ένα "δικό
μας" ζευγάρι, "λιμπίστηκαν
τα κάλλη του
κοριτσιού" (όπως
σημειώνει το
ρεπορτάζ του "Έθνους"
της ίδιας μέρας)
και
δολοφόνησαν
τον "33χρονο
μηχανικό
αυτοκινήτων,
πατέρα δύο
ανήλικων
παιδιών", που,
ως αυθεντικός
φιλότιμος Έλληνας
καβαλιέρος,
έσπευσε να
προστατεύσει
το κορίτσι του.
Τότε οι Αλβανοί
τον σκότωσαν εν
ψυχρώ στη μέση
του δρόμου.
Σκορπίζοντας
το φόβο
Δεν
χρειάζεται
ιδιαίτερο
ταλέντο στις
επιστήμες της
επικοινωνίας
για να
κατανοήσει
κανείς ότι η
λεπτομερής και
επαναλαμβανόμενη
επί ένα 48ωρο, απ'
όλα τα
δημοσιογραφικά
δίκτυα,
παρουσίαση
αυτής της
εκδοχής του
φονικού
τροφοδοτεί τη
γνωστή αλυσίδα
της ξενοφοβίας
και του
ρατσισμού:
-
Δημιουργεί τον
απόλυτο τρόμο,
αφού το γεγονός
θα μπορούσε να
συμβεί σε κάθε
νεαρό ζευγάρι -και
σε κάθε νεαρό
ζευγάρι
αναλογεί ένας
αριθμός
συγγενών και
φίλων που
ανησυχεί έτσι
κι αλλιώς για
την τύχη του.
-
Επιβεβαιώνει
και
ενεργοποιεί
όλα τα
ρατσιστικά
στερεότυπα για
τους Αλβανούς,
όπως τα ίδια
ΜΜΕ και οι
εθνικόφρονες
λαϊκιστές τα
έχουν
συστηματικά
καλλιεργήσει
τα τελευταία
χρόνια. Ότι
οπλοφορούν, ότι
παρενοχλούν
και βιάζουν τα
κορίτσια μας,
ότι
καιροφυλακτούν
στα σκοτεινά
έτοιμοι κάθε
στιγμή να
εγκληματήσουν
και ότι
σκοτώνουν για
ψύλλου πήδημα.
-
Προκαλεί το ήδη
ανεπτυγμένο
αίσθημα "δίκαιης
αγανάκτησης"
κατά των ξένων,
πυροδοτώντας
ανεξέλεγκτες
εκδηλώσεις "αντεκδίκησης"
και "αυτοδικίας".
-
Ενισχύει το
πολιτικό
πρόγραμμα των
πάσης φύσεως
εθνοσωτήρων
του πολιτικού
φάσματος οι
οποίοι
οικοδομούν την
καριέρα τους με
άξονα την
ξενοφοβία και
τον εθνικό
τσαμπουκά.
Να
διευκρινίσουμε
ότι όλη αυτή η
διεργασία (αξιολόγηση
"είδησης",
εντυπωσιακή
προβολή,
πέρασμά της στη
συλλογική
συνείδηση και
διαμόρφωση
κοινωνικού
αποτελέσματος)
δεν έχει κατ'
ανάγκη σαφή
ακροδεξιά
ιδεολογικά
κίνητρα. Το
δημοσιογραφικό
δαιμόνιο που
εκδηλώνεται σε
όλες τις
ανάλογες
περιπτώσεις,
αναπτύσσεται
κυρίως στο
γόνιμο έδαφος
της
θεματολογίας "που
ενδιαφέρει το
μεγάλο κοινό".
Τα ΜΜΕ "αντικατοπτρίζουν"
τους φόβους και
τα στερεότυπα
του "μέσου
πολίτη" (που
κατασκευάζουν),
κυνηγώντας
ακόμα
περισσότερη
επιρροή στην
κοινωνία και
ακόμα
περισσότερα
κέρδη. Μπορείτε
να φανταστείτε
έναν άνθρωπο
των μέσων να
υποτιμήσει την
τρομοκρατική
αλλόκοτη
είδηση,
περιμένοντας
την
διαλεύκανση
της; Θα
μπορούσε
κάποιο ΜΜΕ να
παρουσιάσει
ορισμένους
απλούς και
ψύχραιμους
συλλογισμούς
οι οποίοι δεν
θα απέκλειαν
μια άλλη εκδοχή
της πιο πάνω
ιστορίας; Με
την εξαίρεση
της "Ε" που όχι
μόνο δεν έδωσε
βάρος και
έκταση στην
είδηση, αλλά
διατύπωσε και
σοβαρές
επιφυλάξεις
για το "γεγονός",
επισημαίνοντας
ότι "ο
μοναδικός
αυτόπτης
μάρτυρας δεν
θυμάται καλά
την περιοχή και
το σημείο του
εγκλήματος",
όλοι οι άλλοι
πούλησαν
πανικό. Πολύ ή
λιγότερο, δεν
έχει σημασία.
Το
κακό έχει γίνει
Οι
ζεστές μέρες
του Ιουλίου
κυλούσαν με τις
πυρκαγιές
πλέον στην
κορυφή της
ενημέρωσης και
τις νέες -αντιστοίχου
ήθους- "αποκαλυπτικές"
πληροφορίες
και ερμηνείες
για τις
καταστροφές. "Οι
Τούρκοι καίνε
τα νησιά του
Αιγαίου" και "ομάδες
πρακτόρων
καίνε την
Ελλάδα",
αποφαίνεται π.χ.
η "Χώρα",
εξυπηρετώντας
με συνέπεια τις
σχετικές
καφενειακές
δοξασίες.
Πάμπολλα άλλα
ΜΜΕ βαφτίζουν
μια σελίδα
οδηγιών
ταξιδιωτικού
πρακτορείου
προς τους
τουρίστες του
στη φλεγόμενη
Σάμο, σε "τούρκικες
προκηρύξεις". Η
Βάσω
Παπανδρέου, υπό
το κράτος της
εθνικής
έντασης (και
της άγνοιας),
μιλάει γενικώς
για "προβοκάτσια"
και ο Μιλτιάδης
Έβερτ καλεί -όπως
πάντα- τον
εισαγγελέα.
Λίγο
προτού οι
φωτιές
παραδώσουν τη
σκυτάλη της
επικαιρότητας
στα "ξεκαθαρίσματα
λογαριασμών
των μαφιόζων
που έχουν
καταλάβει την
Αθήνα", η
υπόθεση της "εν
ψυχρώ
εκτέλεσης του 33χρονου
από
αδίστακτους
Αλβανούς"
εξιχνιάστηκε. Ο
φόνος δεν έγινε
τελικά για τα
κάλλη της 17χρονης,
αλλά για 50
γραμμάρια
νοθευμένης κοκαΐνης.
Ο φονιάς δεν
ήταν Αλβανός,
αλλά Έλληνας
δραπέτης
φυλακών που
εξοργίστηκε με
τον 33χρονο
μηχανικό,
πατέρα δύο
ανήλικων
παιδιών, όταν
κατάλαβε ότι η κοκαΐνη
δεν ήταν καθαρή.
"Η 17χρονη για 14
μέρες
παραπλανούσε
τους
αστυνομικούς.
Δεν μπορούσε να
τους υποδείξει
το ακριβές
σημείο στην
περιοχή της Αγ.
Παρασκευής
όπου, όπως είχε
υποστηρίξει,
άγνωστοι της
επιτέθηκαν και
σκότωσαν το
συνοδό της.
Τελικά προχθές
το βράδυ, όταν η
ανήλικη
μαθήτρια
κατάλαβε ότι οι
αστυνομικοί
συνέλαβαν το
δράστη της
δολοφονίας του
33χρονου,
ομολόγησε. Και
τίποτα δεν ήταν
όπως είχε
περιγράψει (...) Ύστερα
από επίπονες
και πολυήμερες
έρευνες, άνδρες
του Τμήματος
Εγκλημάτων
Κατά Ζωής της
Ασφάλειας
Αττικής
εντόπισαν το
δράστη της
δολοφονίας. Ο
δραπέτης των
φυλακών του Αγ.
Στεφάνου
Πάτρας, που
εξέτιε ποινή
κάθειρξης 15
ετών για
ληστείες και
διακεκριμένες
κλοπές και είχε
πάρει 8ημερη
άδεια από τη
φυλακή, αλλά ...ξέχασε
να επιστρέψει,
συνελήφθη
τελικά προχθές
το μεσημέρι
στην Ομόνοια.
Κατά τη σύλληψή
του
αποπειράθηκε
μάλιστα να
χρησιμοποιήσει
ενεργό
χειροβομβίδα
εναντίον των
αστυνομικών. Σε
έρευνα στο
διαμέρισμά που
διέμενε
βρέθηκε και
κατασχέθηκε το
όπλο της
δολοφονίας, ένα
εξάσφαιρο
περίστροφο των
0,38 και 69 φυσίγγια
(...) Η ανήλικη που
συνελήφθη για
ψευδορκία,
αποπροσανατόλιζε
τις έρευνες των
αστυνομικών,
επειδή -όπως
είπε- δεχόταν
απειλές από το
δράστη. Τελικά
χθες το πρωί
εξακριβώθηκαν
οι πραγματικές
συνθήκες της
δολοφονίας με
αναπαράσταση.
Μαζί με το
δράστη, που
ομολόγησε,
συνελήφθησαν
και οι
Χαράλαμπος Α...34
χρόνων και
Νεκτάριος Κ... 29
χρόνων (...) που
κατηγορούνται
για υπόθαλψη
εγκληματία" ("Ε",
22/7/2000).
Στα "ψιλά"
Είναι
προφανές ότι το
σύνολο των ΜΜΕ
δεν υποδέχτηκε
με
δημοσιογραφικό
ενθουσιασμό (ανάλογο
της πρώτης,
παραπλανητικής
εκδοχής), την
εξιχνίαση της
υπόθεσης. Για
παράδειγμα "ΤΑ
ΝΕΑ" μόλις στις
26/7, σε λίγες
γραμμές στη
σελίδα 22,
σημείωναν τη
φυλάκιση του 28χρονου
Έλληνα δολοφόνου
και της 17χρονης (που
κατηγορείται
και για
διακίνηση
ναρκωτικών),
χωρίς να
γράφουν
κουβέντα για ό,τι
προηγήθηκε σε
οθόνες,
συχνότητες και
στους
πηχυαίους
τίτλους των
εφημερίδων. Δεν
νομίζουμε ότι
χρειάζεται
ειδική έρευνα
της κοινής
γνώμης για να
μας δείξει σε ποιο
ποσοστό οι
συμπολίτες μας
συνεχίζουν
ακόμα να
πιστεύουν (αυτό
που κατά κόρον
τους
σερβιρίστηκε),
ότι οι Αλβανοί
καθαρίζουν
στους δρόμους
εν ψυχρώ
τυχαίους
έλληνες άνδρες,
συνοδούς
κοριτσιών
επειδή
γουστάρουν τα
κάλλη της φυλής
μας. Δεν
χρειάζεται
τέτοια
δημοσκόπηση, αν
σκεφτούμε
ακόμη ότι το φετινό
καλοκαίρι ένας
βουλευτής της Ν.Δ,
ο αγαπημένος
των
τηλεοπτικών
σόου,
Παναγιώτης
Ψωμιάδης,
έφτασε στο
σημείο να
ζητήσει
επίσημα από την
κυβέρνηση να
ληφθούν "μέτρα
δημογραφικής
καθαρότητας"
στη χώρα. Ο
άνθρωπος -όπως
καθώς φαίνεται
και το πλήθος
των ψηφοφόρων
και τηλεθεατών
του-
διαπιστώνει τη
ραγδαία "αποεθνικοποίηση
μας από τη
λαθρομετανάστευση
μουσουλμάνων
Κούρδων,
Ιρακινών και
Αλβανών".
Όταν τα
ναζιστικά
αιτήματα
προβάλλονται
όλο και πιο
ανοιχτά στη
Βουλή, χωρίς να
συναντούν
σοβαρές
αντιστάσεις (μόνο
η "ΑΥΓΗ"
εντόπισε και
σχολίασε τις
προτάσεις
Ψωμιάδη), ποιος
από τους "ενημερωμένους"
καλοκαιρινά
πολίτες θα
νοιαστεί για
τις
φθινοπωρινές
επιχειρήσεις "σκούπας"
της αστυνομίας;
Πόσοι θα
μιλήσουν για τα
δικαιώματα των
μεταναστών και
ποιος θα τους
ακούσει;