Η αλήθεια για τις «ειδικές πτέρυγες» του Κορυδαλλού

Υπόγειες αποθήκες ανθρώπων
 
Καθώς ολοκληρώνεται η δίκη της "17Ν", είδαν το φως της δημοσιότητας πληροφορίες για τη μεταφορά όσων καταδικαστούν σε ειδικές πτέρυγες ασφαλείας που πρόκειται να κτιστούν στις φυλακές της Λάρισας, κατά το πρότυπο των ειδικών κελιών του Κορυδαλλού. Είναι εμφανής η διάθεση των εμπνευστών της μεταφοράς αυτής να δημιουργήσουν ένα διπλό αποκλεισμό στους φυλακισμένους. Διότι, όπως έγραφε ο Χρήστος Ζέρβας στην "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία", «όσο και αν οι υπεύθυνοι διαβεβαιώνουν ότι δεν πρόκειται για έκτιση ποινής σε συνθήκες 'εκδικητικού αποκλεισμού', η πρόσβαση τρίτων (συγγενών) στην πτέρυγα υψίστης ασφαλείας των φυλακών Λάρισας δεν μοιάζει ιδιαίτερα ευχερής...» (2/11)

Αλλά το σοβαρότερο στοιχείο που προκύπτει από αυτή την πληροφορία είναι ότι θεωρείται πλέον «μοντέλο» το υπόγειο κατασκεύασμα του Κορυδαλλού που χτίστηκε άρον άρον το 2002, κάτω από αδιαφανείς διαδικασίες και με αδιευκρίνιστο -αλλά υψηλότατο- κόστος, χωρίς να τηρηθούν οι στοιχειώδεις προδιαγραφές που ορίζονται από διεθνείς συμβάσεις για τις συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων. Θα επαναληφθεί, λοιπόν, και στη Λάρισα μια παρόμοια κατασκευή;

Η εύκολη απάντηση που έχει δοθεί μέχρι τώρα είναι ότι οι συνθήκες και για τους υπόλοιπους κρατούμενους είναι εξίσου άθλιες, κατά συνέπεια δεν έχουν λόγο να διαμαρτύρονται οι τρόφιμοι των «ειδικών πτερύγων». Μάλιστα έχει ακουστεί ότι πολύ ευχαρίστως θα άλλαζαν οι ποινικοί κρατούμενοι το δικό τους κελί (όπου στοιβάζονται ο ένας πάνω στον άλλο) με ένα από τα ατομικά κελιά αυτών των «ειδικών πτερύγων». Μέχρι και ως αίτημα εξέγερσης παρουσιάστηκε αυτή η «ζήλια» των ποινικών κρατουμένων.

Η εντύπωση αυτή ενισχύεται από τις τρισδιάστατες εικόνες που προβλήθηκαν κατά κόρον από τα κανάλια το καλοκαίρι του 2002. Δυστυχώς πρόκειται για εικονική πραγματικότητα που απλώς εξωραΐζει τα κελιά αυτά και δεν αποδίδει ούτε στο ελάχιστο τις συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων. Βέβαια δεν θα περίμενε κανείς από το Υπουργείο Δικαιοσύνης να δώσει στη δημοσιότητα τα πραγματικά σχέδια της φυλακής, τα οποία παραμένουν απόρρητα για προφανείς λόγους. Ομως από το σημείο αυτό μέχρι την εμφάνιση πλαστών εικόνων για προπαγανδιστικούς λόγους η απόσταση είναι μεγάλη.

Επιχειρήσαμε να αποκαταστήσουμε την αλήθεια για τις ειδικές πτέρυγες. Στη συλλογή στοιχείων, την πιστή καταμέτρηση και τα σκαριφήματα μας βοήθησαν ορισμένοι κρατούμενοι, ενώ τα σχέδια εκπόνησαν δύο αρχιτέκτονες, συνεργάτες της στήλης. Με δεδομένη τη δυσκολία επικοινωνίας κρατουμένων-δημοσιογράφων στη δίκη αυτή, το εγχείρημα δεν ήταν καθόλου εύκολο. Χρειάστηκε χρόνος αρκετών
βδομάδων για να διασταυρωθούν τα στοιχεία. Φυσικά, τα τελικά σχέδια που παρουσιάζουμε σήμερα έχουν ακόμα ελλείψεις και ανακρίβειες, αλλά αποδίδουν αρκετά πιστά το χαρακτήρα της υπόγειας φυλακής του Κορυδαλλού.

Επειδή μπορεί να αμφισβητηθεί η εγκυρότητα των στοιχείων που δίνουν οι κρατούμενοι για την υπόθεση της 17Ν, ζητήσαμε τη γνώμη και μιας κρατούμενης για άσχετη υπόθεση, η οποία όμως είχε πρόσβαση στο χώρο αυτό. «Τα έχω δει τα κελιά αυτά, γιατί δούλευα εκεί πέρα. Εμενα ακριβώς δίπλα και πάνω από αυτά
τα κελιά για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα». Ζητούμε από την κρατούμενη να αναφερθεί στο ιστορικό της πτέρυγας αυτής: «Αυτό ήταν ένα είδος παραρτήματος της φυλακής που, όπως ίσως ξέρετε, έχει χτιστεί σταδιακά. Εκεί λοιπόν ήταν το τελευταίο κομμάτι που χτίστηκε, ήταν ένα είδος ψυχιατρείου. Είναι η Γ' πτέρυγα. Εκεί κλείνονται οι τοξικομανείς. Δίπλα ακριβώς και κάτω (δηλ. στο υπόγειο) ήταν ένας
αποθηκευτικός χώρος τεράστιος. Εγώ πήγαινα εκεί, διότι έβγαινα σε ένα προαύλιο που είναι δίπλα, ένα πολύ στενό μέρος, και μάζευα τα σκουπίδια. Θυμάμαι λοιπόν έναν αποθηκευτικό χώρο με δύο πόρτες μόνο, μέσα στο σκουπίδι, κι αυτά έγιναν τα κελιά τους. Αυτό που θυμάμαι και μου είχε κάνει εντύπωση είναι ότι δεν υπάρχει εκεί καμία πρόσβαση σε φως. Υπάρχουν μόνο οι δύο πόρτες. Γιατί αυτά είναι κάτω, είναι στο υπόγειο και πιο κάτω ακόμη. Εχουν δίκιο οι άνθρωποι».

Ρωτάμε αν θα ήθελε η ίδια να πάει εκεί και να έχει ατομικό κελί: «Με καμία δύναμη. Επειδή το έχω δει, δεν είναι δυνατόν να ζήσει άνθρωπος εκεί μέσα. Φανταστείτε τώρα ότι η αυλή που έχουν είναι ένα περίεργο σχήμα, ένα τετράπλευρο, με λαμαρίνες διπλές και τριπλές από δω και από κει. ήμουνα εκεί όταν το κτίζανε κι έχω προσωπική πείρα. Εκεί που είναι αυτό το -τρόπος του λέγειν- προαύλιο ήταν πριν ένας πολύ όμορφος κήπος που χρησιμοποιούσε ο Ιωαννίδης, που είναι στη Γ' πτέρυγα αλλά στον επάνω όροφο. Αυτός κι ένας άλλος μένουνε εκεί (σ.σ. ο Ντερτιλής). Πρέπει εκεί να βάζανε και λίγα άτομα που ήταν μέσα με προσωποκράτηση. Βγαίνανε λοιπόν από τον τρίτο όροφο της Γ' στον κήπο με μία μεταλλική σκάλα και περιποιόντουσαν και τον κήπο που ήταν πράγματι πανέμορφος. Αυτόν λοιπόν τον ξερίζωσαν όλο για να φτιάξουνε το μπετονένιο προαύλιο της 17Ν».

Δεν μπορούσανε να τον αφήσουν τον κήπο; «Οχι, διότι θα είχαν οι κρατούμενοι επαφή με τον ήλιο, τα λουλούδια, με το φως. Σηκώσανε κι έναν τοίχο πολύ ψηλό και αυτό ήταν. Χαλάσανε ένα από τα λίγα όμορφα πράγματα που υπήρχαν εδώ μέσα. Εναν παράδεισο που είχαμε μέσα στη φυλακή. Εβγαινε ο άνθρωπος (σ.σ. ο Ιωαννίδης) κάθε μεσημέρι, πότιζε τα λουλούδια του με το λάστιχο. Τώρα φτιάξανε ένα πράγμα με τοίχο πολύ ψηλό, με τσιμέντο κάτω. Αέρα παίρνει μόνο από δύο στρογγυλές τρύπες που έχει, με ανεμιστήρες σε κάθε πλευρά, κι από πάνω έχει σήτα να φανταστείτε. Αέρας καθόλου, δεν βλέπουν τίποτα».

Ας μην υπάρχουν λοιπόν παρεξηγήσεις για την πολυτέλεια που διαθέτουν οι «ατομικές σουίτες» του Κορυδαλλού. Ούτε για τιμωρία δεν θα πήγαιναν εκεί οι άλλοι κρατούμενοι. Και όπως μας είπε σε ένα διάλειμμα της δίκης ο Γιάννης Σερίφης, πράγματι εκείνος είχε πάει εκεί για τιμωρία. Συγκεκριμένα, στη διάρκεια της άδικης προφυλάκισής του στην υπόθεση AEG είχε συνεχώς «επισκέψεις» στο κελί του από φύλακες που δήθεν έψαχναν για ραδιοφωνάκια. Την τρίτη λοιπόν φορά στη διάρκεια μιας ημέρας που δέχτηκε «επίσκεψη» διαμαρτυρήθηκε έντονα. Αποτέλεσμα ήταν να μεταφερθεί για ένα βράδυ στο πειθαρχείο, δηλαδή σε ένα δωμάτιο αυτού του υπογείου που έμελλε χρόνια αργότερα να αποτελέσει το
ατομικό του κελί για ένα διάστημα. Σημειώνουμε επίσης ότι οι λαμαρίνες που έχουν τοποθετηθεί γύρω από τον πρώην κήπο, πέρα από το να κρύβουν τον ουρανό και τον ήλιο, δεν παίζουν κανένα ρόλο στην ασφάλεια, δεδομένου ότι έξω από τη λαμαρίνα υπάρχει ένα πολύ ψηλό ατσάλινο πλέγμα και ένα μέτρο μετά ο μεγάλος και ψηλός τοίχος της φυλακής με τους φρουρούς.

Το σοβαρό ποσό που απαιτήθηκε για την κατασκευή του έργου δαπανήθηκε κυρίως σ' αυτές τις λαμαρίνες και τους περιττούς τοίχους από μπετόν. Και μάλλον εκεί ξοδεύτηκαν όλα τα χρήματα, διότι τα ίδια τα κελιά πλημμύρισαν αμέσως μετά την πρώτη βροχή και όλοι οι εσωτερικοί τοίχοι με τα «ωραία» χρώματα ξεφλούδισαν. Κι όλα αυτά, όταν ολόκληρη η πτέρυγα των χουντικών είναι πλέον άδεια και θα μπορούσε να «φιλοξενήσει» ανέξοδα και με όρους απόλυτης ασφάλειας τόσο κρατούμενους του στιγμιαίου όσο και του διαρκούς εγκλήματος.

* Στο ρεπορτάζ συνεργάστηκε η Αντα Ψαρρά

ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ

(Κάντε κλικ πάνω στα σχέδια για να τα δείτε σε μεγαλύτερο μέγεθος)

ΣΧΕΔΙΟ 1
(το σκούρο χρώμα υποδηλώνει το έδαφος)

1. Χώρος επισκεπτηρίου
2. Κελιά (3 μέτρα κάτω από το έδαφος)
3. Σκάλα που οδηγεί στο χώρο της δικαστικής αίθουσας στο ισόγειο
4. Σκάλα από όπου οι κατηγορούμενοι ανεβαίνουν στο δικαστήριο
5. Πόρτα για τη σκάλα που ανεβαίνουν στο προαύλιο
6. Υπαίθριος χώρος επάνω από τα κελιά δίπλα στο δικαστήριο
7. Διάδρομος Α πτέρυγας που περνάει πάνω από τα κελιά
8. Γ Πτέρυγα με 2 χουντικούς
9. Α Πτέρυγα (μόνο ισόγειο και 1ος όροφος)
10. Προαύλιο με λαμαρίνα 8 μέτρα και συρμάτινη οροφή
 

ΣΧΕΔΙΟ 2
(ισόγειο πάνω από τα κελιά)

1. Αίθουσα δικαστηρίου
2. Είσοδος κρατουμένων στην αίθουσα
3. Είσοδοι κοινού στην αίθουσα
4. Είσοδος δικαστών στην αίθουσα
5. Υπόγειο κελιών 17 Ν
6. Διάδρομος Α Πτέρυγας. Το τελευταίο κελί που φαίνεται είναι της Αγγελικής Σ.
7. Λαμαρίνα 7 μέτρα και σκάλα που οδηγεί στα κελιά
 

ΣΧΕΔΙΟ 3
(τομή κτιρίου)

1. Γραμμή εδάφους
2. Προαύλιο
3. Υπόγειο (κελιά)
4. Ισόγειο (δικαστική αίθουσα)
5. 1ος όροφος (Χώρος απασχόλησης γυναικών ποινικών κρατουμένων)
6. Γ Πτέρυγα

7. Σκάλα από τα κελιά στο προαύλιο.

(Ελευθεροτυπία, 22/11/2003)