Επίθεση στους φονταμενταλιστές της Ορθοδοξίας από τον Αρχιεπίσκοπο στα ιταλικά ΜΜΕ
 

Εδώ ο παπάς, εκεί ο Πάπας
 

"Δεν φοβάμαι τίποτε είμαι ελεύθερος"
        (Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, 21/10/04)
 

Στις 26 Νοεμβρίου θα πραγματοποιηθεί η επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη στο Βατικανό. Αντιθέτως, ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος ανέβαλε επ' αόριστον τη δική του ανταπόκριση στην πρόσκληση του Πάπα. Ο ίδιος ήθελε βέβαια να πάει στη Ρώμη και να αναγορευτεί επίτιμος διδάκτωρ στο επίσημο καθολικό Πανεπιστήμιο του Λατερανού, αλλά η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας του το απαγόρευσε. Η σχετική απόφαση πάρθηκε κατά την τακτική ετήσια Σύνοδο της Ιεραρχίας, στις 8 Οκτωβρίου, και μάλιστα με συντριπτική πλειοψηφία: οι 42 από τους παριστάμενους μητροπολίτες ψήφισαν να αναβάλει την επίσκεψη, οι 14 έδωσαν τη συγκατάθεσή τους για το ταξίδι, ενώ υπήρξαν πέντε λευκά ψηφοδέλτια και ένα άκυρο. Το λακωνικό ανακοινωθέν της Συνόδου ανέφερε ότι «επί του θέματος της προσκλήσεως για επίσκεψη του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου στο Βατικανό, έγινε ψηφοφορία και η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας κατά πλειοψηφία ετάχθη υπέρ της αναβολής του ταξιδίου για ευθετότερο χρόνο».

Ο κ. Χριστόδουλος, ο οποίος επιδεικνύει αξιοθαύμαστη προσαρμοστικότητα στα κελεύσματα των καιρών, λίγες μέρες αργότερα θα εξαπολύσει επίθεση από την Καστοριά στους χριστιανούς της Δύσης με την κατηγορία ότι «πρόδωσαν τον χριστιανισμό, προκειμένου να εξυπηρετήσουν και να προωθήσουν ιδεολογικούς και πολιτικούς σκοπούς. Σήμερα έχουμε παραχάραξη και δυσφήμιση του χριστιανισμού από τις επιδιώξεις μιας συγκεκριμένης Εκκλησίας, που θέλει να ασκεί εξουσία και να βρίσκεται στις αγκαλιές της πλουτοκρατίας».

Τα λόγια αυτά προκάλεσαν τη διαμαρτυρία της ελληνικής Καθολικής Εκκλησίας και υποχρεώθηκε ο εκπρόσωπος του Αρχιεπισκόπου να ανασκευάσει τις δηλώσεις και να αποδώσει όλη την υπόθεση σε παρεξήγηση. Ομως ο κ. Χριστόδουλος δεν αρκέστηκε σ' αυτές τις διευκρινίσεις. Με συνέντευξή του σε μεγάλο ιταλικό περιοδικό την περασμένη βδομάδα αναφέρθηκε σε όσα ενώνουν τους ορθόδοξους με τους καθολικούς και εξαπέλυσε πρωτοφανή επίθεση στους «συντηρητικούς κύκλους» της Ελ-ληνικής Εκκλησίας και τους «φονταμενταλιστές» ορθόδοξους που εμπόδισαν το ταξίδι του στη Ρώμη. Δεδομένου ότι εκείνοι που πρωταγωνίστησαν στην αναβολή του ταξιδιού ήταν τα μέλη της Ιεράς Συνόδου (και μάλιστα με συντριπτική πλειοψηφία), αποδέκτες αυτών των χαρακτηρισμών είναι οι ίδιοι οι Μητροπολίτες.

Πρόκειται για τη συνέντευξη που παραχώρησε ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος στον συντάκτη του ιταλικού περιοδικού Espresso κ. Sandro Magister και δημοσιεύτηκε την περασμένη Παρασκευή με τον τίτλο «Από την Αθήνα στη Ρώμη. Πώς ναυάγησε το ταξίδι του Μακαριωτάτου Χριστόδουλου». Η συνέντευξη του Αρχιεπισκόπου δεν προκάλεσε καμιά αντίδραση, διότι παραμένει ακόμα άγνωστη στην Ελλάδα. Ούτε καν οι ηλεκτρονικές σελίδες της Εκκλησίας δεν θεώρησαν σκόπιμο να τη φιλοξενήσουν. Ομως όσα λέει ο κ. Χριστόδουλος είναι πολύ σημαντικά, διότι για πρώτη φορά παραδέχεται την ύπαρξη σκοταδιστικού και φονταμενταλιστικού ρεύματος στην Ορθόδοξη Εκκλησία, και μάλιστα πλειοψηφικού στο πλαίσιο της Συνόδου.

Συντήρηση και φονταμενταλισμός

Μεταφέρουμε στη συνέχεια τα επίμαχα σημεία της συνέντευξης, σε δική μας μετάφραση:

- «Ποιος εμπόδισε το ταξίδι σας στη Ρώμη και γιατί;»

- «Τα συντηρητικά στοιχεία της Εκκλησίας μας δεν ξέχασαν τις πληγές που μας προξένησαν οι καθολικοί καθ' όλη τη διάρκεια της Ιστορίας. Στην Ελλάδα έχουμε ελευθερία του Τύπου και οι φονταμενταλιστικοί κύκλοι γράφουν και ενθαρρύνουν και άλλους να γράφουν ότι δεν πρέπει να διατηρούμε σχέσεις με την Εκκλησία της Ρώμης. Η δική μου άποψη είναι αντίθετη. Οφείλουμε να ευαισθητοποιήσουμε τους επισκόπους μας και το λαό και να τους βοηθήσουμε να κατανοήσουν ότι, χωρίς να απαρνούμαστε την Ιστορία, μπορούμε να ξεκινήσουμε μια νέα εποχή αμοιβαίας κατανόησης και συνεργασία».

- «Εχετε επαφές με τη μικροσκοπική ελληνική Καθολική Εκκλησία;»

- «Διατηρώ εξαιρετικές σχέσεις με την ελληνική καθολική κοινότητα. Ορισμένοι από τους επισκόπους της ήταν συμμαθητές μου στο καθολικό σχολείο των Γάλλων Μαριανών Αδελφών (σ.σ. τη Λεόντειο). Κάναμε συγκεκριμένα βήματα από κοινού, για παράδειγμα κάναμε δυνατή την επίσκεψη του Πάπα το 2001, η οποία συνάντησε πολύ ισχυρή αντίδραση σ' εμάς, αλλά τη φέραμε σε πέρας, πράγμα που μας ικανοποίησε όλους. Συνεργαζόμαστε σε ζητήματα βιοηθικής, σε κοινωνικά ζητήματα, στην προαγωγή των γυναικών. Ενα άλλο σημείο συνάντησης με τους καθολικούς ήταν η προσπάθεια να εισαχθεί στο προοίμιο του Ευρωπαϊκού Συντάγματος μια αναφορά στον Χριστιανισμό ως θεμέλιο της ενότητας της ηπείρου. Δυστυχώς, όπως είναι πολύ γνωστό, αυτή η αναφορά αποκλείστηκε, λες και μπορεί κανείς να αρνηθεί τα ίδια τα μνημεία του πνεύματος και της τέχνης που βοούν για αυτή την αλήθεια».

- «Αυτά είναι τα σημεία συμφωνίας. Ποια είναι τα σημεία διαφωνίας;»

- «Εδώ και δύο χρόνια κάλεσα τους Ελληνες καθολικούς επισκόπους στο γραφείο μου. Συμφωνήσαμε να ξανασυναντηθούμε, αλλά δυστυχώς αυτό κατέστη αδύνατο, διότι η καθολική κοινότητα μας λύπησε, επειδή δεν υποστήριξε την προσπάθεια της Εκκλησίας να προλάβει τη διαγραφή του θρησκεύματος από τις αστυνομικές ταυτότητες. Η σοσιαλιστική κυβέρνηση του Κώστα Σημίτη ανακοίνωσε αυτή την απόφαση ξαφνικά, ενώ βρισκόμουν στη Ρουμανία, και αντιδράσαμε συγκεντρώνοντας τρία εκατομμύρια υπογραφές και καλώντας σε μαζικά συλλαλητήρια. Αλλά η ελληνική Καθολική Εκκλησία αντιτάχθηκε στην προσπάθειά μας: πιστεύουν ότι η αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες προκαλεί διακρίσεις εις βάρος όσων δεν είναι Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Αυτό δεν είναι αλήθεια.

Είπα στον καθολικό Αρχιεπίσκοπο: Αν δεν αντιδράσουμε αμέσως σ' αυτή την ενέργεια εναντίον της Εκκλησίας, θα ακολουθήσουν και άλλες. Ολοι βρισκόμαστε στην ίδια βάρκα και όταν βουλιάξουμε θα βουλιάξουμε όλοι, ανεξάρτητα αν ταξιδεύουμε στην πρώτη ή στην οικονομική θέση».

Ενδιαφέρον έχει και η απάντηση του Αρχιεπισκόπου σε ερώτημα για την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας.

- «Τι σκέπτεστε για την πιθανή είσοδο της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση;»

- «Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίος υποστηρίζει την είσοδο της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση και εμείς συμφωνούμε μαζί του. Ομως υπάρχουν ορισμένες προτεραιότητες: τα ανθρώπινα δικαιώματα και η θρησκευτική ελευθερία. Είναι άραγε η Τουρκία έτοιμη να μοιραστεί τις αρχές του ευρωπαϊκού πολιτισμού; Αλλά και από γεωγραφική σκοπιά, πού τελειώνει η Ευρώπη; Σίγουρα στην Κωνσταντινούπολη, αλλά μέχρι πού επεκτείνεται η περιοχή της Κωνσταντινουπόλεως; Η ευρωπαϊκή ταυτότητα προσδιορίζεται επίσης από τη φυλή και τη θρησκεία: σ' αυτό το σημείο δεν έχουμε καταλήξει ακόμα σε συμπέρασμα».

Στη συνέντευξη που δόθηκε στην Αθήνα, παρών ήταν και ο διευθυντής του Γραφείου της Εκκλησίας στις Βρυξέλλες Θεοφιλέστατος Αχαΐας Αθανάσιος. Αυτός ήταν, μάλιστα, που απάντησε εκ μέρους του Αρχιεπισκόπου στην ερώτηση για την Τουρκία. Η παρουσία του ειδικού αυτού εκκλησιαστικού παράγοντα δείχνει και τη σημασία που απέδωσε ο κ. Χριστόδουλος στη συνέντευξη, με την οποία απολογείται - τρόπον τινά- για την ανακολουθία του απέναντι στην πρόσκληση του Βατικανού. Η περιγραφή της κατάστασης στην Ελλαδική Εκκλησία είναι ακριβής. Ο συντηρητισμός και ο δογματισμός κυριαρχούν και κατευθύνουν. Ομως το ερώτημα απευθύνεται τώρα στους 42 Μητροπολίτες, οι οποίοι δέχονται τα δημόσια πυρά του προκαθημένου της Ελλαδικής Εκκλησίας. Πώς απαντούν στους -αναμφισβήτητα τεκμηριωμένους- χαρακτηρισμούς του προέδρου της Συνόδου τους; Αλλά και ο εκπρόσωπος του Αρχιεπισκόπου οφείλει μια εξήγηση: για ποιο λόγο, όλη αυτή η σημαντική τοποθέτηση του κ. Χριστόδουλου δημοσιεύεται μόνο σε έντυπο της (καθολικής) Ιταλίας; Δεν ισχύουν τα ίδια και για το ελληνικό κοινό; Δεν πρέπει κι εμείς να μάθουμε την αντίθεση του κ. Χριστόδουλου με τη «φονταμενταλιστική» πλειοψηφία της Ιεράς Συνόδου;

Και το τελευταίο: Πότε ακριβώς συνέβη η μεταστροφή της Εκκλησίας στο ζήτημα της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας; Δεν έχει περάσει ούτε χρόνος από τότε που ο κ. Χριστόδουλος διακήρυσσε από άμβωνος: «Δεν μπορούν οι βάρβαροι να μπουν στη χριστιανική ευρωπαϊκή οικογένεια. Δεν μπορούμε να ζήσουμε μαζί τους...».

Για όλα αυτά απαιτούνται επίσημες και πειστικές εξηγήσεις. Εκτός, βέβαια, αν όλες αυτές οι γενναίες αυτοκριτικές και κριτικές διαπιστώσεις του Αρχιεπισκόπου είναι μόνο bon pour l'Occident!
 

(Ελευθεροτυπία, 13/11/2004)