Οι ντελιβεράδες ζούν την όλο και πιο σκληρή εργασιακή "ευελιξία" και προσπαθούν να αντισταθούν
 

Το "νευρικό σύστημα" νευριάζει

«Μεγάλη διαδήλωση χθες των εργαζομένων με τα 'παπάκια'»
        ("Η ΕΠΟΧΗ", 27/2/2005)

Οσο διογκώνεται ο εφεδρικός στρατός των ανέργων, βαθαίνει η οικονομική ύφεση, όσο πιο βίαια αλλάζει το κλασικό παραγωγικό μοντέλο των επιχειρήσεων και πολλαπλασιάζονται (και με το νόμο) οι ποικίλες "ευέλικτες" μορφές απασχόλησης, τόσο πιέζεται ο κόσμος της μισθωτής εργασίας, όπως τον γνωρίσαμε την μεταπολεμική περίοδο. Τα πιο πρόσφατα συμπεράσματα του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ είναι αποθαρρυντικά: "Η σύνθεση των νέων προσλήψεων εργασίας αναφέρεται κατά πλειοψηφία (55%) σε θέσεις ευέλικτης απασχόλησης". Και σε άλλο σημείο υπογραμμίζεται ότι "παρατηρήθηκε ιδιαίτερη αύξηση των απολύσεων που υποκαταστάθηκε κατά κύριο λόγο με θέσεις ευέλικτης απασχόλησης σε ποσοστό άνω του 60%".

Σ' αυτό το δυσοίωνο γενικό τοπίο εμφανίζεται ένας απροσδιόριστος αριθμός νέων προλεταρίων των αστικών κέντρων, ιδιαίτερα, (στην Αθήνα μπορεί να ξεπερνά τους 10.000 εργαζόμενους), που απασχολείται με τις χειρότερες εργασιακές συνθήκες στον τομέα των "μηχανοκίνητων" διανομών. Πρόκειται για τον κλάδο των λεγόμενων κούριερ ή ντελίβερι-μπόι (αλλά και των όλο και περισσοτέρων γκερλς) που οργώνουν καθημερινά με τα δίκυκλα τους δρόμους για να παραδώσουν στον ελάχιστο χρόνο επιστολές, δέματα, τρόφιμα, ζεστές πίτσες και σουβλάκια, και κάθε είδους άλλες παραγγελίες σε πόλεις στις οποίες η κυκλοφοριακή ασφυξία, αλλά και πολλοί άλλοι παράγοντες, δημιουργούν διαρκώς νέες ανάγκες παροχής σχετικών υπηρεσιών. "Είμαστε πολλοί, είμαστε παντού. Είμαστε το νευρικό σύστημα των εμπορικών δοσοληψιών στις πόλεις", λένε οι ίδιοι οι κούριερ.

"- Τι είναι αυτό που δουλεύει εγγυημένα σε οποιαδήποτε θερμοκρασία ανάμεσα στους -5 και τους +45 βαθμούς C;
- Τα θερμόμετρα ...και τα 'κούριερ'", απαντούν οι Caballeros, η βασική ομάδα κινητοποίησης των ντελιβεράδων που διοργάνωσε και την πρόσφατη μότο-διαμαρτυρία στους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας το προπερασμένο Σάββατο (26/2). "Είμαστε οι χιλιάδες που δουλεύουν-με-το-μηχανάκι", γράφουν στη διακήρυξή τους, "Είμαστε τα 'παιδιά με τα παπιά'. Είμαστε οι αόρατοι εργάτες ενός εργοστασίου που απλώνεται κάθε στιγμή σε κάθε σημείο αυτής της πόλης, μ' ένα απλό τηλεφώνημα, για να εξαφανιστεί πίσω απ' την εξάτμιση ενός παπιού. Μεταφέρουμε οτιδήποτε μπορεί να κουβαληθεί πάνω σε δυο ρόδες, κι ακόμα πολλά από εκείνα που θα χρειάζονταν τέσσερις. Το γιατί είναι απλό: Το δίκυκλο-φορτηγό συμφέρει τόσο τους εργοδότες, όσο και τους πελάτες. Το εργοστάσιο της άμεσης εξυπηρέτησης απλώνει τον κύκλο εργασιών του σ' όλο και περισσότερες καθημερινές δραστηριότητες, εργασιακές και καταναλωτικές. Και χιλιάδες 'παιδιά με παπιά' είναι διαθέσιμα ανά πάσα στιγμή να ξεχυθούν στο δρόμο. Τρέχουμε προς οποιαδήποτε κατεύθυνση, από οποιαδήποτε αφετηρία προς οποιονδήποτε προορισμό, τις περισσότερες ώρες του 24ωρου, υπό οποιεσδήποτε καιρικές ή κυκλοφοριακές συνθήκες, με οποιοδήποτε 'καθήκον'. Μετατρέπουμε τα χιλιόμετρα σε λεπτά 'πολύτιμου χρόνου', όλο και περισσότερα χιλιόμετρα σε όλο και λιγότερο χρόνο. Μικραίνουμε τις αποστάσεις προς μεγάλη χαρά του εμπορίου".

Η πρώτη και τελευταία (στοιχειώδης) μελέτη για τον κλάδο, εκδόθηκε από το ΣΕΠΕ (Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας) τον Σεπτέμβριο του 2002, ύστερα από τη διαπίστωση της ραγδαίας αύξησης των εργατικών-τροχαίων ατυχημάτων (και των θανάτων) στις ταχυμεταφορές. Ενας στους τέσσερις δικυκλιστές, διανομείς φαγητού, είχαν υποστεί τουλάχιστον ένα ατύχημα στη δουλειά τους (αποτέλεσμα της κακής συντήρησης του δικύκλου, της απουσίας εξοπλισμού, εκπαίδευσης και της εντατικοποίησης), και ένας στους πέντε αντιμετωπίζει μόνιμα προβλήματα σχετικά με το μυοσκελετικό σύστημα, καθώς και σοβαρά κρυολογήματα. Μόνο μία στις τέσσερις επιχειρήσεις παρέχει κράνος και καμία δεν φροντίζει για την εκπαίδευσή τους, ούτε τους παρέχει πλήρη εξοπλισμό ασφαλείας (που υποτίθεται ότι προβλέπει ο νόμος).

Τα αναφερόμενα για τα υπόλοιπα εργασιακά δικαιώματα είναι επίσης δραματικά: Οσοι δεν εργάζονται με τις "νόμιμες" "ευέλικτες" μορφές απασχόλησης (συμβάσεις μερικής απασχόλησης, ωρομίσθιοι κ.λπ. με εξαιρετικά χαμηλές αμοιβές -γύρω στα 350 ευρώ το μήνα- και περιορισμένη ασφαλιστική κάλυψη), κατά κανόνα εντάσσονται υποχρεωτικά στην αθέατη εργασία. Δηλαδή στην αδήλωτη "μαύρη αγορά", με τις προφανείς συνέπειες στα ατομικά τους δικαιώματα, αλλά και στην ενίσχυση του φαινομένου της εισφοροδιαφυγής και εν γένει της "παραοικονομίας". Μικρό τμήμα του κλάδου διαθέτει το "προνόμιο" να προσλαμβάνεται με τους όρους των ούτως ή άλλως πενιχρών Συλλογικών Συμβάσεων. Να εργάζεται δηλαδή με 618 ευρώ το μήνα μεικτά, και να "απολαμβάνει" το επίδομα επικίνδυνης εργασίας των 61 ευρώ ή ένα κράνος, ένα μπουφάν και ένα ζευγάρι γάντια ("Κ.Ε.", 27/2/2005).

Μεγάλο μέρος των επιχειρήσεων έχει επιβάλει στους ταχυμεταφορείς το σύστημα αμοιβής με το "κομμάτι" (60-90 λέπτα για κάθε δέμα), ενώ όλο και περισσότερα συνοικιακά μαγαζιά "πληρώνουν" τους ντελιβεράδες με ...το φιλοδώρημα που εκείνοι θα αποσπάσουν από τους πελάτες. Η εντατικοποίηση της εργασίας που προκαλεί το όλο σύστημα στις υπηρεσίες κούριερ-ντελίβερι είναι ανελέητη. Οι καθημερινοί κίνδυνοι και ως εκ τούτου τα ατυχήματα αυξάνονται, υπό την πίεση της εξασφάλισης ενός στοιχειώδους μεροκάματου.
 

Στην τελευταία γενική έκθεση πεπραγμένων του ΣΕΠΕ (του 2003), όπου όλοι οι δείκτες επισημαίνουν την επιδείνωση των συνθηκών αμοιβής και εργασίας στην Ελλάδα, δεν υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία για τους ταχυδιανομείς. Εντούτοις, η κατηγορία "Διανομές-Delivery" "εμπίπτει σε αυτές που παρουσιάζουν τις συχνότερες παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας κυρίως σε θέματα παράνομης και ανασφάλιστης απασχόλησης, μη τήρησης ωραρίων εργασίας και εβδομαδιαίας ανάπαυσης, μη καταβολής υπερωριών κ.λπ. Καθώς, εξαιτίας της επισφαλούς θέσης των εργαζομένων, οι καταγγελίες από μέρους τους είναι σχετικά σπάνιες, οι Επιθεωρητές θα πρέπει αυτοβούλως να ελέγχουν τέτοιες επιχειρήσεις και να επιβάλλουν όλες τις προβλεπόμενες κυρώσεις".

Υποθέτουμε ότι μετά την οργανωμένη διαμαρτυρία των Caballeros και όλες τις παράλληλες προσπάθειες για τη συγκρότηση επιτροπών και ίσως αύριο σωματείων των ταχυδιανομένων, κάποιος φιλότιμος επιθεωρητής εργασίας του ΣΕΠΕ θα κινηθεί "αυτοβούλως". Δεν μπορεί να μην υπάρχει ούτε ένας σ' ολόκληρο υπουργείο Εργασίας που να μην έχει παραγγείλει μια πίτσα στο σπίτι του.
 

(Ελευθεροτυπία, 12/3/2005)