Διάλογος με έναν υποστηρικτή του νέου τουριστικού οράματος
 

Η δίκη του γκολφ


Το ρεπορτάζ του «Ιού» για την υστερία κατασκευής γηπέδων γκολφ που σημειώνεται στη μεταολυμπιακή Ελλάδα («Το έγκλημα με τις 18 τρύπες», 3/4/05) προκάλεσε της απάντηση του κ. Χρήστου Λόλα, προέδρου του Ομίλου Γκολφ Γλυφάδας. Ο κ. Λόλας τιτλοφορεί την επιστολή του «Υπεράσπιση και αθώωση» και συνοψίζει τα επιχειρήματα των υποστηρικτών του νέου εθνικού τουριστικού θαύματος.

Η επιστολή

«Το γκολφ σαν άθλημα είναι ένα παιχνίδι φιλήσυχο οικογενειακό, παιδαγωγικό, που καλλιεργεί καλούς τρόπους συμπεριφοράς ιδιαίτερα στους νέους, παίζεται από όλες τις ηλικίες προσφέροντας ήπια σωματική άσκηση σε ένα κατά τεκμήριο φυσικό περιβάλλον ανακουφίζοντας τον αστό πολίτη από το καθημερινό άγχος της σύγχρονης εποχής.

Αλλά και ως επιχείρηση χωρίς αμφιβολία βοηθά στην ανάπτυξη και την αναβάθμιση του Τουρισμού όπως το βλέπει κανείς στις χώρες της Ευρώπης, όπως της Ισπανίας και της Πορτογαλίας κ.α.

Υπάρχουν σήμερα στην Ευρώπη πάνω από πέντε εκατομμύρια παίκτες του γκολφ, τουρίστες που τώρα αφήνουν τα λεφτά τους σε αυτές τις χώρες της Νοτιοδυτικής Ευρώπης. Οι γειτονικές χώρες και ιδιαίτερα η Τουρκία αλλά και η Βουλγαρία αναπτύσσουν μεγάλη δραστηριότητα με τη δημιουργία γηπέδων Golf για να επωφεληθούν από το συνάλλαγμα αυτών των τουριστών. Για τα ανωτέρω αλλά και για όλες τις πτυχές και τις επιπτώσεις του γκολφ σε ατομικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, υπάρχει πλουσιότατη βιβλιογραφία που οι συγγραφείς του άρθρου προφανώς εκούσια αγνόησαν επιλέγοντας μόνο τα αρνητικά στοιχεία του γκολφ κάνοντας το άρθρο τους μεροληπτικό και παραπλανητικό.

Επίσης σαφώς διαφαίνεται ότι με την τελεία άρνησή τους για το παιχνίδι του γκολφ σκοπίμως στοχεύουν να μειώσουν εξέχουσες προσωπικότητες του πολιτικού και επιχειρηματικού κόσμου και να μπλοκάρουν επενδυτές που ήδη προχωρούν στη δημιουργία γηπέδων του γκολφ στη χώρα μας για τουριστικούς λόγους.

Αραγε οι δυο πρωθυπουργοί που αναφέρονται στο άρθρο, ο κ. Μητσοτάκης και ο κ. Κωνσταντίνος Καραμανλής, αλλά και δυο άλλοι πρωθυπουργοί που δεν αναφέρονται, όπως ο κ. Γεώργιος Ράλλης και κ. Κώστας Σημίτης, ένας Πρόεδρος της Δημοκρατίας ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, αλλά και Υπουργοί και των δύο κομμάτων που στο παρελθόν αλλά και στο παρόν ενθαρρύνουν την ανάπτυξη του Ελληνικού γκολφ έχουν πέσει και αυτοί θύματα του επιχειρηματικού κόσμου; Και θέλουν να βλάψουν την χώρα; Θα ήταν μεγάλη αφέλεια να το πιστέψει κανείς αυτό. Επίσης οι συγγραφείς βρίσκουν μια άλλη ευκαιρία να επικρίνουν τις Ηνωμένες Πολιτείες για την ανάπτυξη του γκολφ υποστηρίζοντας ότι όλες οι χώρες έχουν πέσει θύματά τους χαρακτηρίζοντας ανενδοίαστα τις Γερμανία, Γαλλία και τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες σαν τριτοκοσμικές χώρες. Προφανώς αγνοούν ότι το Golf γεννήθηκε και αναπτύχθηκε πρώτα στην Ευρώπη.

Μ' όλα ταύτα όμως θα ήθελα να υποστηρίξω μια άποψη των συγγραφέων ελπίζοντας ότι και αυτοί θα υιοθετήσουν κάποιες από τις δικές μου. Σαφώς η δημιουργία γηπέδων γκολφ είναι μια ανθρώπινη παρέμβαση στο φυσικό περιβάλλον και θέλει πολύ προσοχή και μελέτη. Είναι όμως η πιο ήπια, συγκρινόμενη με την άναρχο δόμηση και βιομηχανική ανάπτυξη, δημιουργώντας νησίδες πρασίνου. Οι κάτοικοι της Γλυφάδας που αναπνέουν το οξυγόνο από το δάσος του γκολφ θα είχαν έναν τοίχο από κάποιο διπλανό σπίτι αν δεν προλάβαινε το γκολφ να παρεμποδίσει την πυκνή δόμηση που χαρακτηρίζει όχι μόνο την Γλυφάδα αλλά και όλη την Αττική. Σε λίγο καιρό θα ψάχνουμε να βρούμε νησίδες πρασίνου.

Και κάτι άλλο για τους φίλους οικολόγους. Στα γήπεδα του γκολφ, ιδιαίτερα αυτά που βρίσκονται κοντά σε αστικά κέντρα-, βρίσκουν καταφύγιο και άλλα ζωντανά, όπως πουλιά, μικρά ζώα κλπ. που εμείς με την συνεχή τσιμεντοποίηση τους στερούμε το φυσικό περιβάλλον που και αυτά δικαιούνται.

Κύριε Διευθυντά ήθελα να εκφράσω τη δυσαρέσκεια και την αγανάκτησή μου που ασφαλώς θα συμμερίζονται και όλοι οι γκόλφερ-μέλη του ομίλου μας και των άλλων ομίλων αλλά και των άλλων ενδιαφερομένων για την ανάπτυξη του γκολφ στην Ελλάδα για το προσβλητικό ύφος του άρθρου όχι μόνο για τους παίκτες γκόλφερ αλλά και για τον απλό αναγνώστη της εφημερίδας σας. Αρθρο που αναδεικνύει εκτός των άλλων σκοπιμότητες άλλης χροιάς όπως σας ανέλυσα και παραπάνω. Πιστεύω όμως ότι η αρνητική διαφήμιση που προσφέρετε θα φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα και το γκολφ στη χώρα μας θα αναπτυχθεί σωστά και προς όφελος όλων μας.

Υποσημείωση: Αν οι υπογράφοντες το άρθρο ακολουθήσουν το ίδιο ύφος και πνεύμα δεν θα εκπλαγώ να σας ζητήσουν να φιλοξενήσετε στην εφημερίδα σας και δεύτερο άρθρο εναντίον τώρα των γηπέδων του ποδοσφαίρου, γιατί και αυτά έχουν πράσινο και τσιμέντο αλλά και των τερέν του τένις που και αυτά χρησιμοποιούν κάτι χειρότερο, την άσφαλτο. Φαντάζομαι όμως ένα τέτοιο άρθρο δεν θα το δημοσιεύατε γιατί θα υποτιμούσατε την νοημοσύνη των οπαδών των δύο αυτών σπορ».

Απάντηση του «Ιού»

Η επιστολή του κ. προέδρου είναι ιδιαιτέρως διαφωτιστική για το είδος των επιχειρημάτων που επικαλούνται όσοι υποστηρίζουν τη μαζική κατασκευή γηπέδων γκολφ σε μεσογειακές χώρες όπως η Ελλάδα.

Καταρχήν δεν θίξαμε τον «φιλήσυχο» χαρακτήρα του γκολφ ως αθλήματος, αλλά τον «πολεμικό», δηλαδή τον καταστρεπτικό και επεκτατικό χαρακτήρα των γηπέδων γκολφ.

Ο κ. πρόεδρος αρκείται στη γνώμη του Κωνσταντίνου Καραμανλή και των άλλων πρωθυπουργών της μεταπολεμικής Ελλάδας για τη χρησιμότητα των γηπέδων γκολφ. Θα μας επιτρέψει να μη συμμεριζόμαστε την εκτίμησή του. Με την ίδια προχειρότητα που επιδεικνύεται σήμερα στο σχεδιασμό γηπέδων γκολφ, δημιουργήθηκε με την ευθύνη των ίδιων κορυφαίων πολιτικών το τέρας της σύγχρονης Αθήνας και αυτό που ονομάζει ο ίδιος ο επιστολογράφος μας «άναρχη δόμηση».

Ως υπόδειγμα προς μίμηση προβάλλει ο κ. πρόεδρος την Ισπανία με τα πολλά γήπεδα και προβάλλει τον μπαμπούλα της Τουρκίας και της Βουλγαρίας που διεκδικούν με τα δικά τους γήπεδα την υποψήφια πελατεία μας. Μας εγκαλεί, μάλιστα, για αποσιώπηση της σχετικής βιβλιογραφίας. Βέβαια ο ίδιος δεν αναφέρει ούτε μια μελέτη που θεωρεί ο ίδιος αξιόπιστη (έτσι ώστε να λάβει την απάντηση), ούτε έχει τίποτα να αντιτείνει σε όσα καταγράφει η εκτενής μελέτη της καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Αιγαίου Ελένης Μπριασούλη. Αν θέλει ο ίδιος και οι αναγνώστες μας, μπορούν πλέον να τη συμβουλευτούν από την ιστοσελίδα του ΕΚΚΕ.
Οσο για σχετική βιβλιογραφία, τον παραπέμπουμε στη μελέτη της Lucia De Stefano «Freshwater and Tourism in the Mediterrane-an» (WWF 2004), όπου καταγράφονται οι βλαπτικές συνέπειες της τουριστικής μονοκαλλιέργειας του γκολφ και ειδικά για την Ελλάδα επισημαίνεται ότι «κάποιες περιοχές της νότιας και της κεντρικής ηπειρωτικής Ελλάδας καθώς και τα νησιά του Αιγαίου και η Κρήτη αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα έλλειψης νερού και ορισμένες κινδυνεύουν από ερημοποίηση». Για την Ισπανία, που θεωρεί πρότυπο ο επιστολογράφος μας, ακόμα και η κυβέρνηση θορυβήθηκε από το γεγονός ότι τα γήπεδα γκολφ τείνουν να καταναλώνουν το ένα δέκατο των αποθεμάτων του ποταμού Εβρου (Meinke Schouten «Development in the drought», WWF 2003). Στην ίδια μελέτη υπολογίζεται ότι κάθε γήπεδο γκολφ χρειάζεται 100.000 έως 150.000 κυβικά νερό ανά στρέμμα το χρόνο. Με δεδομένο ότι το γήπεδο έχει έκταση 500 έως 1.500 στρέμματα, η συνολική του ετήσια κατανάλωση βρίσκεται γύρω στο 1 εκατ. κυβικά, όση δηλαδή και μιας πόλης 12.000 κατοίκων.

Σ' αυτά τα δεδομένα δεν υπάρχει απάντηση.

Εκεί που χάνει εντελώς το δίκιο του ο κ. πρόεδρος είναι όταν αποδίδει στο ρεπορτάζ του «Ιού» την πρόθεση να θιγούν κάποιοι επιφανείς «γκόλφερ» ή να εξυπηρετηθούν άλλες σκοπιμότητες. Ποιες άραγε; Γιατί δεν τις κατονομάζει για να γελάσουμε κι εμείς; Αντιθέτως, είναι εντελώς διάφανες οι σκοπιμότητες δημιουργίας γηπέδων γκολφ σώνει και καλά σε σημεία άνυδρα ή περιοχές προστατευόμενες. Πρόκειται στις περισσότερες περιπτώσεις για επιχειρηματικές «αρπαχτές» που εκμεταλλεύονται την ανυπαρξία σοβαρού θεσμικού πλαισίου προστασίας και την αδυναμία των τοπικών κοινωνιών να αντιδράσουν στον εκμαυλισμό των ψεύτικων υποσχέσεων.

Πολύ θα θέλαμε να πιστέψουμε τη διαβεβαίωσή του ότι κι αυτός νοιάζεται για το περιβάλλον και παραδέχεται ότι απαιτείται προσοχή στην επέμβαση στο φυσικό περιβάλλον. Ομως η αναφορά του στην περίπτωση του Γκολφ Γλυφάδας είναι παραπλανητική. Διότι τα γήπεδα γκολφ που σχεδιάζονται δεν βρίσκονται σε κατοικημένες περιοχές, έτσι ώστε να δικαιούται κανείς να μιλά για σωτηρία από την τσιμεντοποίηση. Μακάρι να επρόκειτο για κάτι τέτοιο. Ομως ο αδηφάγος τουρισμός του γκολφ θέλει να κατακτήσει «παρθένες» περιοχές. Κι αυτό που θέλει από την Ελλάδα είναι να «αξιοποιήσει» τις περιοχές που βρίσκονται μακριά από το τσιμέντο της πόλης, ακόμα κι αυτές που προστατεύονται από διεθνείς συνθήκες. Φυσικά κάθε γήπεδο θα συνοδεύεται από τη δική του «τσιμεντοποίηση», με τη μορφή ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων και βοηθητικών οικοδομών.

Ατυχές είναι και το ακροτελεύτιο ευφυολόγημα του κ. Λόλα. Κάθε γήπεδο γκολφ ισοδυναμεί σε έκταση με εκατοντάδες γήπεδα ποδοσφαίρου (68Χ105 μ.) ή τένις (35Χ37 μ.). Ατυχής λοιπόν η σύγκριση. Αλλά ακριβώς οι γιγαντιαίες διαστάσεις των γηπέδων γκολφ είναι αυτές που προκαλούν τα γιγαντιαία προβλήματα. Γι' αυτό και θα επανέλθουμε.

 

(Ελευθεροτυπία, 16/4/2005)