Στη θέση του Sea Diamond ένα πλοίο με βεβαρημένο παρελθόν

Η μαύρη Οπερα του κ. Λουίζου

"Ματωμένη η παρθενική κρουαζιέρα του Orient Queen”
             (Espresso, 15/5/07)

Με διαφορά μόλις λίγες μέρες σημειώθηκαν δύο ατυχήματα σε κρουαζιερόπλοια της εταιρείας Louis Cruise Lines. Το πρώτο ήταν θανατηφόρο. Στο λιμάνι της Μυκόνου έσπασε κάβος του Orient Queen και σκότωσε έναν 29χρόνο ναυτικό και τραυμάτισε σοβαρά έναν δεύτερο (14/5/07). Το δυστύχημα έγινε επειδή το πλοίο επέμενε να δέσει χωρίς πλοηγό, παρά την κακοκαιρία. Πέντε μέρες μετά έσπασαν οι κάβοι και άλλου κρουαζιερόπλοιου της εταιρείας (Oceanic II) στη Ρόδο και το πλοίο προσέκρουσε σε άλλο, ευτυχώς χωρίς θύματα.

Τι ίδιες μέρες, η εταιρεία Louis Cruise Lines ανακοίνωνε την αγορά του κρουαζιερόπλοιου Opera για να αντικαταστήσει το Sea Diamond που παραμένει στο βυθό της Σαντορίνης και εξακολουθεί να τροφοδοτεί με πετρέλαιο και τοξικά απόβλητα την ευρύτερη περιοχή. Η αγορά σύμφωνα με την εταιρεία στοίχισε 49 εκατ. δολ. και το πλοίο θα δρομολογηθεί σε τριήμερες και τετραήμερες κρουαζιέρες από τον προσεχή Ιούλιο.

Στην ιστοσελίδα της η εταιρεία του κ. Λουίζου ανακοινώνει «με υπερηφάνεια» το νέο της απόκτημα και παραθέτει τα στοιχεία που κατ’ αυτήν το καθιστούν πολυτελές, σύγχρονο και ασφαλές. Από την περιγραφή λείπει ένα μόνο βασικό στοιχείο: η ηλικία του πλοίου. Οπως όμως θα δούμε, αυτή η ηλικία είναι δύσκολο να προσδιοριστεί.

Η φωτιά

Αναζητώντας το παρελθόν του πλοίου θα βρει κανείς δύο διαφορετικές χρονολογίες κατασκευής του: το 1980 και το 1992. Είναι και οι δύο σωστές! Για την ακρίβεια, έχουν και οι δύο χρονολογίες την εξήγησή τους. Το αρχικό σκαρί χτίστηκε πράγματι το 1980 από τη φινλανδική ναυπηγική εταιρεία Rederi Ab Sally στο Τούρκου, ως οχηματαγωγό επιβατηγό με το όνομα M/S Viking Saga. Δρομολογήθηκε στη γραμμή Φιλανδίας-Σουηδίας και έπιανε στα λιμάνια της Στοκχόλμης, του Ελσίνκι και του Τούρκου. Το 1986 το πλοίο υπέστη την πρώτη μεγάλη μετασκευή σε ναυπηγείο του Ελσίνκι, για να χρησιμοποιηθεί ως κρουαζιερόπλοιο. Η μετασκευή δεν ήταν ωστόσο πλήρης, εφόσον τα καταστρώματα των αυτοκινήτων παρέμειναν όπως ήταν. Το πλοίο άρχισε να κάνει 24ώρες κρουαζιέρες χωρίς σταθμό στα ανοιχτά του Ελσίνκι και μετονομάστηκε σε Sally Albatross.

Στις αρχές του 1988 το Sally Albatross μετασκευάστηκε εξολοκλήρου σε ναυπηγείο του Μπρέμερχάφεν της Γερμανίας. Προστέθηκαν καμπίνες στο παλιό ψηλότερο κατάστρωμα του γκαράζ των οχημάτων, ενώ έγιναν και ορισμένες μικρές αλλαγές στην υπερκατασκευή και στην πλώρη. Αλλαξε και η συνολική όψη του καραβιού για να ταιριάζει περισσότερο σε κρουαζιερόπλοιο. Τον Ιανουάριο όμως του 1990, και ενώ το πλοίο βρισκόταν σε σουηδικό ναυπηγείο για την ετήσια συντήρησή του, ξέσπασε πυρκαγιά και καταστράφηκε ανεπανόρθωτα η υπερκατασκευή του.

Το καμένο κουφάρι του πλοίου ρυμουλκήθηκε αρχικά στο Μαντιλουότο της Φιλανδίας, όπου αποσπάστηκαν όλα τα τμήματα της υπερκατασκευής. Εμεινε ανέπαφο μόνο το κύτος του πλοίου, τα κατώτερα τμήματα του παλιού γκαράζ και τμήματα των μηχανών του. Αυτό το απομεινάρι μεταφέρθηκε σε ναυπηγείο της Φιλανδίας, όπου χρησιμοποιήθηκε ως βάση για το χτίσιμο ενός νέου καραβιού, που θα ονομαζόταν Sally Eurocruiser. Το νέο σκάφος θα ήταν αυθεντικό κρουαζιερόπλοιο χωρίς γκαράζ αυτοκινήτων. Το κύτος επιμηκύνθηκε κατά 13 μέτρα και ο αριθμός των επιβατών που θα μπορούσε να μεταφέρει μεγάλωσε κατά 452 άτομα (από 1000 σε 1452). Αυτό που παρέμεινε άθικτο ήταν οι μηχανές του πλοίου. Τελικά οι ιδιοκτήτες επέλεξαν να κρατήσουν το παλιό όνομα (Sally Albatross), εφόσον από νομική άποψη επρόκειτο για μετασκευή, έστω και πολύ εκτεταμένη. Η μετασκευή ολοκληρώθηκε το Μάρτιο του 1992. Να λοιπόν ο λόγος που αυτό το πλοίο έχει δύο ημερομηνίες γέννησης.

Το νέο Sally Albatross άρχισε πάλι τις κρουαζιέρες στη Βαλτική, όπως έκανε και πριν την πυρκαγιά. Τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου το βρίσκουμε να λειτουργεί ως ξενοδοχείο και συνεδριακό κέντρο, δεμένο στο λιμάνι της Βαρκελώνης που φιλοξενούσε τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Το ναυάγιο

Οι ανέφελες μέρες του Sally Albatross δεν κράτησαν ούτε δυο χρόνια. Στις 4 Μαρτίου 1994 το πλοίο προσάραξε στα ανοιχτά της χερσονήσου Πορκάλα της Φιλανδίας, κοντά στο Ελσίνκι, σε μια θάλασσα γεμάτη πάγους. Χρειάστηκε να ρυμουλκηθεί σε αβαθή και να εκκενωθεί από τους επιβάτες μέσω των σωστικών συστημάτων. Το πλοίο πήρε κλίση και βυθίστηκε εν μέρει. Η κλίση έφτασε τις 25 μοίρες, ενώ η πρύμνη βυθίστηκε δέκα μέτρα κάτω από την ίσαλο γραμμή. Τα νερά πλημμύρισαν το μηχανοστάσιο και έφτασαν μέχρι το κατάστρωμα 5. Απαιτήθηκαν ειδικές εργασίες για να επιπλεύσει πάλι.

Το σίγουρο είναι ότι η ζημιά ήταν πολύ σοβαρή. Δέκα χρόνια μετά το ναυάγιο, ο Πέτρι Βάρστα, καθηγητής ναυπηγικής τεχνολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι, εξηγούσε ότι «ο μεγαλύτερος κίνδυνος που αντιμετωπίζουν οι επιβάτες πλοίων είναι να χτυπήσουν τα ύφαλα του σκάφους. Οταν ένα πλοίο με ταχύτητα περάσει πάνω από ένα βράχο, το κύτος του σκάφους μπορεί να ανοίξει σαν κονσέρβα με σαρδέλες, πράγμα που συνέβη στο Sally Albatross έξω από την Πορκάλα το 1994» (Helsingin Sanomat, 28/9/04).

Οι εργασίες πρόχειρης αποκατάστασης ολοκληρώθηκαν στις 16/4/94 και το πλοίο ρυμουλκήθηκε σε ένα εγκαταλειμμένο ναυπηγείο που βρισκόταν σε κοντινή απόσταση. Πραγματοποιήθηκε επιθεώρηση που κατέληξε ότι η επιδιόρθωση της ζημιάς θα κοστίσει 35 εκατ. δολάρια. Αυτή η επιδιόρθωση δεν επιχειρήθηκε σε ναυπηγείο των σκανδιναβικών χωρών. Τον Οκτώβριο του 1994 το πλοίο ρυμουλκήθηκε στην Ιταλία, όπου αποκαταστάθηκαν οι ζημιές και ολοκληρώθηκε νέα μετασκευή του κρουαζιερόπλοιου. Το τελικό κόστος της αποκατάστασης ανήλθε (σύμφωνα με διάφορες πηγές) από 30 έως 60 εκατ. δολάρια. Το ναυάγιο αυτό περιλαμβάνεται μεταξύ των 16 περιπτώσεων πλοίων «που απωλέσθησαν ή υπέστησαν σοβαρά θαλάσσια ατυχήματα μετά το 1985», σύμφωνα με τον πίνακα που κατέθεσε στο Ευρωκοινοβούλιο εκ μέρους της Επιτροπής ο κ. Κίνοκ. Ευτυχώς χωρίς θύματα.

Οι ιδιοκτήτες του πλοίου θεώρησαν ότι η φήμη του θα δυσκόλευε πλέον τη δρομολόγησή του στη Βαλτική. Αποφάσισαν να μετονομάσουν το Sally Albatross σε Leeward, το νοίκιασαν σε μια άλλη εταιρεία για πέντε χρόνια και από τον Ιούλιο του 1995 άρχισε να κάνει κρουαζιέρες στην Καραϊβική. Σε βάρος του υποβλήθηκαν δύο πρόστιμα για μόλυνση με πετρέλαιο στο λιμάνι του Μαϊάμι (Μάιος και Ιούλιος του 1996), αλλά το σοβαρότερο είναι ότι στις 19/12/97 πέρασε πάνω από προστατευόμενο κοραλλιογενή ύφαλο της Καραϊβικής και κατέστρεψε μεγάλο τμήμα του. Η μεξικανική κυβέρνηση επέβαλε πρόστιμο ενός εκατ. δολ. στους πλοιοκτήτες.

Μετά την πεντάχρονη ζωή του στην Καραϊβική, το Leeward το 2000 ξαναβαφτίστηκε. Με το νέο του όνομα (Superstar Taurus) χρησιμοποιήθηκε σε κρουαζιέρες στην Ασία, με βάση κυρίως την Ιαπωνία, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία. Οι ιδιοκτήτες του αποφάσισαν να το ξαναφέρουν στην Ευρώπη. Το πρώτο εξάμηνο του 2002 το πλοίο υπέστη νέα εκτεταμένη μετασκευή στη Φιλανδία. Μετονομάστηκε σε Silja Opera και άρχισε να κάνει πάλι κρουαζιέρες στη Βαλτική. Τα βάσανά του όμως δεν είχαν τελειώσει.

Οι συγκρούσεις

Η κακή φήμη που συνόδευε το πλοίο μετά τη φωτιά του 1990 και το ναυάγιο του 1994 συμπληρώθηκε με δύο νέα ναυτικά ατυχήματα. Αυτή τη φορά ήταν η ώρα των συγκρούσεων. Στις 17/9/03 το Silja Opera συγκρούστηκε με τρία εμπορικά πλοία και ένα γερανό στο στενό έξω από το λιμάνι της Αγίας Πετρούπολης. Από τη μεγάλη φιλανδική εφημερίδα Helsingin Sanomat μαθαίνουμε ότι κατά την ώρα της σύγκρουσης στο πλοίο βρίσκονταν 447 επιβάτες και 175 μέλη του πληρώματος (18/9/03). Αναζητήσαμε το συμβάν στην επίσημη ετήσια έκθεση που συντάσσει η Επιτροπή Διερεύνησης Ατυχημάτων, η οποία έχει συγκροτηθεί από το υπουργείο Δικαιοσύνης της Φιλανδίας. «Στις 17 Σεπτεμβρίου 2003», διαβάζουμε στην Εκθεση του 2004, «το Silja Opera υπό σουηδική σημαία έπεσε πάνω σε τρία εμπορικά πλοία στο λιμάνι της Αγίας Πετρούπολης. Το πλοίο ταξίδευε από την Αγία Πετρούπολη στο Ελσίνκι. Το ατύχημα διερευνήθηκε από την αρμόδια αρχή της χώρας της σημαίας του, ενώ ο αρχιεπιθεωρητής της Επιτροπής Διερεύνησης Ατυχημάτων Φιλανδίας συμμετείχε στην έρευνα ως παρατηρητής. Οπως διαπιστώθηκε στην έκθεση, το ατύχημα προκλήθηκε μεταξύ άλλων κάτω από τις ακόλουθες συνθήκες:

1. Η θέση και οι κινήσεις του πλοίου δεν ελέγχθηκαν προσεκτικά από τον πλοηγό και το πλήρωμα.

2. Υπήρχε ελλιπής επικοινωνία μεταξύ γέφυρας και πλοηγού.

3. Το ρεύμα του καναλιού, τα ρεύματα του βυθού και ο άνεμος ωθούσαν το πλοίο στο πλάι».

Δύο μήνες αργότερα, στις 12 Νοεμβρίου, το Silja Opera συγκρούστηκε πάλι στο ίδιο στενό με ένα αγκυροβολημένο παγοθραυστικό αυτή τη φορά. Οι επιβάτες και το πλήρωμα δεν κινδύνευσαν.

Στα μέσα του 2006 το πλοίο άλλαξε τη σημαία του (από Σουηδία σε Μπαχάμες) και συντόμευσε το όνομά του σε σκέτο Opera.

Αυτό λοιπόν το κελεπούρι έρχεται να καλύψει το κενό που άφησε το Sea Diamond. Ισως αυτή η ιστορία εξηγεί πολλά από όσα συνέβησαν τη Μεγάλη Παρασκευή και εξακολουθούν να συμβαίνουν μέχρι σήμερα στα νερά της Σαντορίνης.
 

(Ελευθεροτυπία, 26/5/2007)