30 εκατομμύρια Ευρώ για τις "Προστατευόμενες Περιοχές" προσπάθησε να περικόψει το ΥΠΕΧΩΔΕ

 

Η υποκρισία με τα δάση

 

"Ενισχύονται ουσιαστικά οι Προστατευόμενες Περιοχές"
           
(από την πληρωμένη καταχώρηση του ΥΠΕΧΩΔΕ, 17/7/2007)

Ενώ ο κ. Σουφλιάς τώρα ισχυρίζεται ότι η ενίσχυση των προστατευόμενων περιοχών και των εθνικών δρυμών αποτελεί πάγια πολιτική προτεραιότητα του υπουργείου του, το 2006 η πολιτική ηγεσία του αρμόδιου για τα περιβαλλοντικά και τα δημόσια έργα υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ αποπειράθηκε να περικόψει 30.000.000 ευρώ από την ήδη ισχνή χρηματοδότηση για το φυσικό περιβάλλον (που προορίζονται για την προστασία και τη διαχείριση βιοτόπων - οικοτόπων, εθνικών δρυμών κ.λπ)! Αυτή ήταν η τρίτη φορά που η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ προσπάθησε να μειώσει αυτό το κονδύλι και να το μεταφέρει σε έργα που «φαίνονται» (η πρώτη προσπάθεια έγινε επί υπουργίας Βάσως Παπανδρέου).

Με την προσχηματική αγωνία της απορρόφησης πόρων (η οποία πράγματι καθυστερεί για πολλούς και διάφορους, πάντως πολιτικούς και όχι γενικώς γραφειοκρατικούς, λόγους), συστηματικά τα ευρωπαϊκά κονδύλια εκτρέπονται του σκοπού τους και κατευθύνονται με πελατειακά - ψηφοθηρικά κατά κανόνα κριτήρια σε αλλότρια "έργα".

Το "σύστημα" δεν είναι νέο, το ζούμε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, από την εποχή που άρχισαν τα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης (ΚΠΣ): Η βραδύτητα με την οποία θεσμοθετούνται και στελεχώνονται οι μηχανισμοί εποπτείας, μελέτης και υλοποίησης των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, καθώς το κομφούζιο με τις αντιφατικές αρμοδιότητες των υπουργείων και των πάσης φύσεως "φορέων", υπονομεύουν τις όποιες καλές προθέσεις για έργα μακράς πνοής, πραγματικά χρήσιμα για τον τόπο και την κοινωνία. Συνεπώς, τα ποσά, όπως - όπως, κατευθύνονται αλόγιστα σε "μαύρες τρύπες" των προϋπολογισμών και βεβαίως σε τσέπες εργολάβων και προμηθευτών.

Νέοι θεσμοί, παλιά ήθη

Ειδικά στην περίπτωση της προστασίας του περιβάλλοντος τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα, διότι η οικολογική "ευαισθησία" της πολιτικής ηγεσίας εξαντλείται πολύ γρήγορα, όταν με μαθηματική ακρίβεια σκοντάφτει διαρκώς στις άλλες "προτεραιότητες" των "τοπικών κοινωνιών", όπως τις διαμορφώνει η κερδώα "φύση" των δυνάμεων της αγοράς (βιομηχανίες, εφοπλιστές, εργολάβοι, οικοπεδοφάγοι, οικιστές και λοιπά συμφέροντα που ουσιαστικά ελέγχουν το πολιτικό σύστημα).

Από τον Δεκέμβρη του 2002 η χώρα μας συγκροτεί με βάση τις σχετικές Ευρωπαϊκές Οδηγίες (και τον νόμο 2742/1999) την "Επιτροπή Φύση 2000", που προβλέπεται -όταν το ΥΠΕΧΩΔΕ κάποτε στο μέλλον την ορίσει- να "καθοδηγήσει" τη δράση των κατά τόπους νέων Φορέων Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών, οι οποίοι δημιουργούνται έκτοτε με (πολύ αργούς ρυθμούς, προφανώς) ώστε να αναλάβουν την προστασία και διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών με σχεδόν αποκλειστικά κοινοτική χρηματοδότηση από το συνολικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα "Περιβάλλον 2000-2006" (ΕΠΠΕΡ - Γ' ΚΠΣ) του ΥΠΕΧΩΔΕ ή και τα (Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα - ΠΕΠ). Όλα αυτά εφόσον βεβαίως οι Φορείς Διαχείρισης αποκτήσουν το κατάλληλο προσωπικό και τους απαραίτητους πόρους για τα έργα.

Ανάμεσα στους ως τώρα 27 (υπό)λειτουργούντες Φορείς Διαχείρισης –που καλύπτουν μόνο το 30% της έκτασης που αντιστοιχεί στις προστατευόμενες (λέμε τώρα!) περιοχές του προγράμματος Natura, που έπρεπε ήδη να έχουν δημιουργηθεί- υπάρχει και ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας, λόγου χάρη. Οπως όλοι οι Διαχειριστικοί Φορείς έχει κι αυτός τη μορφή Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου, εποπτεύεται από το ΥΠΕΧΩΔΕ, το όποιο και διορίζει (και αποκεφαλίζει ενίοτε) τη διοίκησή του, με συμμετοχή Δήμων, υπουργείων, και περιβαλλοντικών οργανώσεων. Το βασικό πρόβλημα με τον Φορέα της Πάρνηθας, όπως και με όλους τους άλλους, είναι το πότε θα αποκτήσουν επαρκές και καταρτισμένο προσωπικό (έστω και με τις άθλιες συμβάσεις ορισμένου χρόνου) και το πότε θα έρθουν τα χρήματα για να εκπονηθούν τα εγκεκριμένα (μετά από χρονοβόρο πάρε δώσε με τις εποπτεύουσες αρχές) έργα για τον καθαρισμό, τη φύλαξη, την πυροπροστασία κ.λπ του δάσους.

Το "κόλπο" Κατσιγιάννη

Ενώ λοιπόν τις προάλλες ο κ. Σουφλιάς μας διαβεβαίωνε ότι επί των ημερών του έχει πράξει τα ανθρωπίνως δυνατά για να χρηματοδοτήσει και να συντονίσει την προστασία των δασών -και γενικώς τις 239 περιοχές φυσικού κάλλους που περιλλαμβάνονται στο Natura- ένα χρόνο πριν (30.5.2006), ο τότε Γ.Γ. Περιβάλλοντος του υπουργείου του, Δημοσθένης Κατσιγιάννης, ως πρόεδρος της Επιτροπής Παρακολούθησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος Περιβάλλοντος (ΕΠΕΠ - Γ' ΚΠΣ) προσπαθούσε να πείσει τα μέλη της Επιτροπής Παρακολούθησης ότι λόγω της μη "ωρίμανσης" των προγραμμάτων υπέρ των Βιοτόπων - Οικοτόπων πρέπει να αναθεωρηθούν αυτές οι χρηματοδοτήσεις και τα λεφτά να πάνε εκεί που μπορούν να "απορροφηθούν". "Με την αναθεώρηση" -έλεγε ο κ. Κατσιγιάννης- "μπορούμε να κάνουμε διορθώσεις και επεμβάσεις στα Μέτρα και τους Αξονες του ΕΠΠΕΡ, με σκοπό πρώτον: τη μεγιστοποίηση του αποτελέσματος των επενδυομένων πόρων και δεύτερον την αποφυγή απώλειας πόρων". Ακόμα πιο συγκεκριμένα, όπως διαβάζουμε στα πρακτικά, ο κ. Κατσιγιάννης αναφέρεται στην αναθεώρηση του επίμαχου Αξονα 8: "Στον Αξονα 8 βλέπουμε μέσα μία διαφορά περίπου 20 εκατομμυρίων η οποία αναλύεται σε 30 εκατομμύρια που προτείνουμε να φύγουν από το Μετρο 8.1 (σ.σ. "Προστασία και Διαχείριση βιοτόπων - οικοτόπων, Προστασία ειδών, Περιοχές ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, Δάση κ.λπ") και να βάλουμε 9 εκατομμύρια στο Μέτρο 8.2 πάλι, με την έννοια της χρηματοδότησης των απαλλοτριώσεων της Κάρλας". Διαβάζοντας τους σχετικούς πίνακες με την κατανομή των κονδυλίων ο καθένας διαπιστώνει τι ακριβώς εννοεί ο Γ.Γ. Περιβάλλοντος. «Κόβουμε» τα 30 εκ. ευρώ, ήτοι το 56% του μοναδικού μέτρου για τη διαχείριση βιοτόπων-οικοτόπων του Γ’ ΚΠΣ, διότι από πέρσι το επιτελείο του κ. Σουφλιά προέβλεπε ότι μέχρι το τέλος του 2007 δεν θα μπορούσαν να τα "απορροφήσουν" οι (ήδη υπολειτουργούντες με την ευθύνη του) 27 Φορείς Διαχείρισης (από τη Ζάκυνθο, τον Αίνο, τον Σχοινιά και την Πάρνηθα, έως τον Παρνασσό και το Δρυμό της Σαμαριάς στην Κρήτη).

Μικρή λεπτομέρεια: η άποψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του αρμόδιου επιτρόπου κ. Δήμα, που καταγράφει τις ανάγκες και παρακολουθεί τις χρηματοδοτήσεις για την προστασία των 239 ελληνικών Βιοτόπων - Οικοτόπων και των Δασών του Natura, είναι ρητά διατυπωμένη: Απαιτούνται τουλάχιστον 200.000.000 ευρώ κάθε χρόνο. Αλλά ο κ. Σουφλιάς φαίνεται να είναι ικανοποιημένος με την απορρόφηση των 20.000.000 ευρώ που κατευθύνθηκαν γι' αυτό το σκοπό την τελευταία 6ετία.

Η εγρήγορση των ΜΚΟ

Οπως ήταν επόμενο, η αντίδραση των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων για το περιβάλλον (ΑΡΧΕΛΩΝ, Δίκτυο Μεσόγειος S.O.S, Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική Εταιρεία για την Προστασία του Περιβάλλοντος και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Εταιρεία για την Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας και WWF Ελλάς) που θεσμικά έχουν λόγο στην υπόθεση, ήταν σφοδρή, τεκμηριωμένη και άμεση. Στις 15/6/2006 κοινοποιούν με υπόμνημά τους την αντίθεση τους στο επιχειρούμενο μικρό "λογιστικό έγκλημα" κατά των oικοτόπων και καταφέρνουν την τελευταία στιγμή να το ματαιώσουν. Σημειώνουν μεταξύ πολλών άλλων και ότι: "Η διαφύλαξη του θεσμού των Φορέων Διαχείρισης (σ.σ. που με την ευθύνη του ΥΠΕΧΩΔΕ φυτοζωούν) και η ανάγκη για ορθή διαχείριση του συνόλου των περιοχών Natura δεν σχετίζεται μόνο με το φυσικό περιβάλλον, και την ευρωπαϊκή δέσμευση για ανάσχεση του ρυθμού απώλειας της βιοποικιλότητα. Αφορά άμεσα τις δυνατότητες ανάπτυξης, τις ευκαιρίες απασχόλησης, και την ενίσχυση της περιφέρειας με έμφαση σε περιοχές αγροτικές, απομονωμένες και ορεινές, οι οποίες τώρα αντιμετωπίζουν οικονομικό και κοινωνικό μαρασμό. Για παράδειγμα, με βάση τη νομοθεσία, οι 27 Φορείς Διαχείρισης, εφόσον λειτουργήσουν, συνεπάγονται έως 810 μόνιμης εργασίας, χωρίς να υπολογιστεί η δυνατότητα ώθησης άλλων παραγωγικών δραστηριότητων αλλά και η ανάγκη σε υποδομές. Συνεπώς η πλήρης αξιοποίηση των πόρων του 8.1 (για την Προστασία των Οικοτόπων και των Δασών) θα είναι προς όφελος των ανπτυξιακών δυνατοτήτων των τοπικών κοινωνιών."

Συμπέρασμα: Οι κυβέρνησεις από μεγάλα λόγια και νέους θεσμούς με οικολογικές "ευαισθησίες" τα πάνε άριστα, όταν όμως ψάξεις με κάποια επιμέλεια -εκεί στο "βαθύ κράτος" των επιτελείων των υπουργείων και των διορισμένων πολιτικών τους στελεχών- διαπιστώνεις ότι ο βασιλιάς είναι γυμνός. Οι χρηματοδοτήσεις για τα δάση και το περιβάλλον γενικότερα μετατρέπονται σε πλαδαρές γραφειοκρατίες, χωρίς γνώση και προσανατολισμό, σε ψευτοϋποδομές που μαραζώνουν δίχως πρόβλεψη συντήρησης και ανάπτυξης και οπωσδήποτε σε "μαύρο χρήμα" προς ικανοποίηση κάθε είδους "αναγκών" των πελατειακών συστημάτων οικοπεδοφαγίας, τουριστικής καταλήστευσης και άλλων καταστροφικών μορφών εύκολου πλουτισμού και παραγωγής σκουπιδιών.

Κι ύστερα μιλάμε για ...θεομηνίες.

 

(Ελευθεροτυπία, 22/7/2007)

 

www.iospress.gr