Η πρυτανεία για την κρίση στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 

Μαθήματα ακαδημαϊκής δεοντολογίας

Στο πρόσφατο δημοσίευμά μας με τίτλο «Ακαδημαϊκές ανελευθερίες» απάντησε η πρυτανεία του Πανεπιστημίου Μακεδονίας με την επιστολή που ακολουθεί:

«Επικοινωνούμε μαζί σας ώστε να αποκαταστήσουμε την αλήθεια, θέτοντας υπόψη σας τα παρακάτω και παρακαλούμε για την άμεση δημοσίευσή τους:

Δίνοντας μαθήματα "δημοσιογραφικής δεοντολογίας", ο "Ιός" του Σαββάτου 17.11.2007 αποφάσισε να ασχοληθεί με το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Προβαίνοντας σε μια συρραφή μη πραγματικών και ασύνδετων γεγονότων, παρουσιάζει μια απολύτως στρεβλή εικόνα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Ολα αυτά χωρίς να έχει ερωτηθεί η διοίκηση του Ιδρύματος για το δημοσιογραφικό στοιχειώδες, για το δικαίωμά της, δηλαδή, να μπορεί να εκφράσει και αυτή τη δική της άποψη. Αντ' αυτού ερωτήθηκαν τρία μέλη ΔΕΠ του Ιδρύματός μας με πανομοιότυπες, αν όχι ταυτόσημες, απόψεις, οι οποίες αποτέλεσαν τη βάση για την υποστήριξη του όλου δημοσιεύματος. Με τον τρόπο αυτό συγκροτήθηκε ένα κείμενο απλουστεύσεων και μεροληπτικών κρίσεων, και μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις, περιέχονται ψεύδη και ανακρίβειες. Ενδεικτικά μόνο, αναφέρθηκαν, μεταξύ άλλων, η απόφαση μιας υποτιθέμενης Γενικής Συνέλευσης του Συλλόγου των μελών ΔΕΠ, η οποία ποτέ δεν έγινε, οι διεκδικήσεις ενός "Συλλόγου" Τμήματος που δεν αναγνωρίζεται από τη ΦΕΑΠΘ ή δηλώσεις του πρύτανη που επίσης ποτέ δεν έγιναν. Τα παραπάνω δίνουν το δικαίωμα να υποστηρίξουμε ότι στόχος του δημοσιεύματος ήταν η στήριξη εμφανών εντός του πανεπιστημίου μας ατομικών επιδιώξεων, και ίσως γενικότερων πολιτικών σκοπιμοτήτων.

Είναι προφανές ότι το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας κάποιους "ενοχλεί". Κατά τη διάρκεια των περσινών κινητοποιήσεων για το νόμο-πλαίσιο, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας δεν ακολούθησε τις προτροπές της ΠΟΣΔΕΠ και δεν έκλεισε. Η πλειοψηφία των φοιτητών και των μελών ΔΕΠ γύρισαν την πλάτη στα "επαναστατικά" κελεύσματα ορισμένων, επειδή όλοι εμείς -στο μόνο ίσως που συμφωνούμε με τους συντάκτες του "Ιού"- πιστεύουμε ότι το δημόσιο πανεπιστήμιο πρέπει να επιβιώσει και να αναπτυχθεί. Προφανώς, όμως, διαφέρουν οι απόψεις μας ως προς τον τρόπο που αυτό μπορεί να επιτευχθεί.

Το πανεπιστήμιο είναι χώρος έρευνας και διδασκαλίας και μόνο μέσα από την πραγμάτωση του ρόλου αυτού δικαιολογεί το ρόλο ύπαρξής του ως δημόσιο Ιδρυμα. Είναι φανερό, συνάμα και θεμιτό, ότι υπάρχουν κάποιοι που διαφωνούν με αυτή την άποψη. Η πρυτανεία όμως του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, η οποία σχεδόν μόλις προ έτους εξελέγη με ένα ποσοστό που πλησίασε το 80% (δηλαδή, τη μεγάλη πλειοψηφία των μελών ΔΕΠ, των φοιτητών και των εργαζομένων), έχει κύριο σκοπό την εφαρμογή του προγράμματός της και την αποτελεσματική προάσπιση και ενίσχυση του δημόσιου πανεπιστημίου. Αν οι συνεργάτες του "Ιού" επιθυμούν σε αυτή μας την επιλογή να κάνουν κριτική, αυτή είναι καλοδεχούμενη. Αν όμως θέλουν, σε ρόλο "στρατευμένης" δημοσιογραφίας, να στηρίξουν μειοψηφικές και, εν τέλει, ιδιοτελείς απόψεις συντεχνιών ή να υπερασπιστούν συμφέροντα και πολύ συγκεκριμένες επιδιώξεις ορισμένων, τότε το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να επισημάνουμε το ατελέσφορο του εγχειρήματος.

Με τιμή,

Καθηγητής Ηλίας Κουσκουβέλης, Πρύτανης
Καθηγητής Στέλιος Κατρανίδης, Αντιπρύτανης
Καθηγητής Αθανάσιος Νούλας, Αντιπρύτανης
Αναπληρωτής Καθηγητής Δημήτριος Σουμπενιώτης, Αντιπρύτανης»



Απάντηση του «Ιού»:

Ας μιλήσουμε, λοιπόν, για δεοντολογία. Εγκαλώντας μας για μη τήρηση του «δημοσιογραφικού στοιχειώδους», η πρυτανεία του Πανεπιστημίου Μακεδονίας επιχειρεί με την απάντησή της να «αποκαταστήσει την αλήθεια» την οποία διαστρέβλωσε βάναυσα, απ' ό,τι υποστηρίζει, το δημοσίευμά μας. Η «απολύτως στρεβλή εικόνα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας» που παρουσιάσαμε βασίστηκε, ωστόσο, σε συνομιλίες με ικανό αριθμό διδασκόντων και φοιτητών, καθώς και σ' ένα μεγάλο όγκο τεκμηρίων, προσβάσιμο από κάθε ενδιαφερόμενο/η, που αποκαθιστά γεγονότα και φωτίζει καταστάσεις. Η κρίση στο συγκεκριμένο πανεπιστήμιο είναι δεδομένη και, κατά την ταπεινή μας γνώμη, δεν προσφέρουν καλή υπηρεσία στο Ιδρυμα όσοι (και δεν αναφερόμαστε εδώ αποκλειστικά στη στάση της πρυτανείας) την ξορκίζουν, αποφεύγοντας να την αντιμετωπίσουν κατάματα.

Από την πλευρά μας, επιλέξαμε να δώσουμε το λόγο σε διδάσκοντες, καθώς και σε συνδικαλιστικούς φορείς καθηγητών και φοιτητών, οι οποίοι έχουν άμεση γνώση των πραγματικοτήτων που εδώ και καιρό ταλανίζουν το συγκεκριμένο πανεπιστήμιο. Είναι προφανές ότι οι θέσεις διδασκόντων και φοιτητών που φιλοξενήσαμε δεν συγκροτούν «συρραφή μη πραγματικών και ασύνδετων γεγονότων», αλλά συνιστούν μια συνεκτική όσο και σφαιρική κριτική των επιλογών της διοίκησης, μια κριτική που, εκτός των άλλων, υποδεικνύει και δρόμους εξόδου του Ιδρύματος από την κρίση. Η απόδοση των θέσεων αυτών σε ατομικές στρατηγικές ή σε έξωθεν υπαγορευόμενες πολιτικές σκοπιμότητες είναι ένας εύκολος -αν και διόλου πειστικός- τρόπος εξουδετέρωσης κάθε ενοχλητικής άποψης. Οπως και να έχει, το κείμενό μας βασίστηκε σε γεγονότα που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, έχουν απασχολήσει την ακαδημαϊκή κοινότητα πανελλαδικά και έχουν προκαλέσει πλήθος ερωτήσεων στο Κοινοβούλιο. Για όλα, εξάλλου, τα ζητήματα που θίξαμε, η θέση της πρυτανείας είναι γνωστή. Εξίσου γνώριμη είναι, δυστυχώς, η άρνησή της να συζητήσει τα προβλήματα του Ιδρύματος ή να απαντήσει επί της ουσίας σε όσα έχουν κατά καιρούς καταγγελθεί και συνεχίζουν να καταγγέλλονται.

Ούτως ή άλλως, οι αναγνώστες/στριες της στήλης θα εκτιμήσουν κατά πόσον η εύγλωττη τοποθέτηση της πρυτανείας του Πανεπιστημίου Μακεδονίας για τις περσινές εκπαιδευτικές κινητοποιήσεις συνιστά αντίκρουση του δημοσιεύματός μας. Εκείνο που είναι βέβαιο είναι ότι διατυπώσεις του τύπου «το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας δεν ακολούθησε τις προτροπές της ΠΟΣΔΕΠ και δεν έκλεισε» ή «η πλειοψηφία των φοιτητών και των μελών ΔΕΠ γύρισαν την πλάτη στα "επαναστατικά" κελεύσματα ορισμένων» δεν είναι «ουδέτερες». Στη συγκυρία μαρτυρούν πολιτικές συνάφειες, προδίδοντας ταύτιση με τις κυβερνητικές επιλογές στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ουδεμία έκπληξη. Δεν είναι η πρώτη φορά που εκφράζεται η αντίθεση μελών της πρυτανείας του Πανεπιστημίου Μακεδονίας προς τη συνδικαλιστική εκπροσώπηση των πανεπιστημιακών. Ο πρύτανης Ηλίας Κουσκουβέλης έχει επιχειρήσει να αντικρούσει θέσεις του πανεπιστημιακού κινήματος από τα τηλεοπτικά παράθυρα, ενώ σε κείμενό του με τίτλο «Τέλος εποχής για την ΠΟΣΔΕΠ;», ο αντιπρύτανης Στέλιος Κατρανίδης χαρακτήριζε προ μηνών την ηγεσία της ομοσπονδίας των πανεπιστημιακών «βασικό εμπνευστή της πολιτικής του κλειστού πανεπιστημίου» («Μακεδονία», 11.03.07). Παρεμφερείς αντιλήψεις εκφράζονται και στο εσωτερικό του Συλλόγου των μελών ΔΕΠ του πανεπιστημίου, με τους «πολέμιους» της ΠΟΣΔΕΠ να οδηγούν με τη στάση τους σε ρήξη με την ομοσπονδία. (Για τις τελευταίες εξελίξεις, βλ. «Ε», 4/12).

Εκείνο, πάντως, που «λησμόνησε» στην απάντησή της η πρυτανεία του «ανοιχτού πανεπιστημίου» είναι ότι την περσινή άνοιξη στο ίδρυμά της ξέσπασε μια σοβαρή κρίση, όψεις της οποίας παρουσιάσαμε στο δημοσίευμά μας. Περιοριζόμαστε εδώ να υπενθυμίσουμε ότι η απόφαση της πρυτανείας να απολύσει στη μέση του εξαμήνου τους διδάσκοντες συμβασιούχους έργου (Π.Δ. 407/80) που είχαν συμπληρώσει τριετία (κάτι που δεν συνέβη στα άλλα πανεπιστήμια) οδήγησε στη διακοπή πολλών μαθημάτων, στην απόφαση των φοιτητών του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης να προχωρήσουν σε κατάληψη, καθώς και στην παραίτηση του προέδρου του τμήματος. Εκτός αυτού, το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε παράνομη την εκλογή προέδρου στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, ενώ έξι σχετικές ερωτήσεις που κατατέθηκαν τους τελευταίους μήνες στη Βουλή από βουλευτές τριών κομμάτων αφορούσαν σοβαρές θεσμικές παρατυπίες της πρυτανείας και αναφέρονταν σε διώξεις συνδικαλιστών-μελών ΔΕΠ.

Προκειμένου, σε μια πλήρη αντιστροφή της πραγματικότητας, να αποδώσει το δημοσίευμά μας σε «πολιτικές σκοπιμότητες», η πρυτανεία του Πανεπιστημίου Μακεδονίας βρήκε να μας καταμαρτυρήσει πως αναφερθήκαμε σε «απόφαση μιας υποτιθέμενης Γενικής Συνέλευσης του Συλλόγου των μελών ΔΕΠ, η οποία ποτέ δεν έγινε, στις διεκδικήσεις ενός "Συλλόγου" Τμήματος που δεν αναγνωρίζεται από τη ΦΕΑΠΘ και σε δηλώσεις του πρύτανη που επίσης ποτέ δεν έγιναν».

Ας τα πάρουμε τα «ψεύδη» μας με τη σειρά, αφού ουσιαστική απάντηση στα ζητήματα που έθετε το δημοσίευμά μας δεν περιλαμβάνεται στην επιστολή της πρυτανείας:

1. Η απόφαση της «υποτιθέμενης Γενικής Συνέλευσης» είναι πασίγνωστη στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και έχει δημοσιευτεί και στον Τύπο (βλ. «Ε», 21.06.07). Η συνέλευση συγκλήθηκε με την προβλεπόμενη από το καταστατικό του συλλόγου διαδικασία συλλογής υπογραφών και πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα συνεδρίων του πανεπιστημίου.

2. Ο κατά την πρυτανεία εντός εισαγωγικών σύλλογος είναι ο Σύλλογος Φοιτητών του Τμήματος Διοίκησης Τεχνολογίας της Νάουσας, ο οποίος έχει αναγνωριστεί από το Πρωτοδικείο Βέροιας και έχει εγκριθεί από το υπουργείο (βλ., σχετικά, στο δημοσίευμά μας). Με την έννοια αυτή, η επίκληση της στάσης της ΦΕΑΠΘ (Φοιτητικής Ενωσης Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης) είναι απολύτως προσχηματική (και, ομολογουμένως, αναπάντεχη). Οπως υποστηρίζει το Δ.Σ. του συλλόγου, εδώ και καιρό η κεντρική διοίκηση της ΦΕΑΠΘ είναι ανύπαρκτη, ενώ το Σύλλογο της Νάουσας αναγνωρίζουν πανελλαδικά όλες οι φοιτητικές παρατάξεις.

3. Οι «δηλώσεις του πρύτανη που δεν έγιναν» («Δημιουργήστε όσους συλλόγους θέλετε, δεν πρόκειται να αναγνωρίσω κανέναν») περιλαμβάνονται στην τοποθέτηση διδάσκοντος και επιβεβαιώνονται από φοιτητές της Νάουσας. «Ας μας πει ο Ηλ. Κουσκουβέλης αλλά και ο αντιπρύτανης και πρόεδρος του τμήματός μας γιατί αρνούνται κατηγορηματικά την παρουσία δημοσιογράφων κάθε φορά που έρχονται σε ανοιχτές εκδηλώσεις του τμήματός μας», υπογραμμίζουν σχετικά τα μέλη του Δ.Σ. του συλλόγου.

Ούτως ή άλλως, οι «δηλώσεις που δεν έγιναν» επαναλαμβάνονται εμμέσως πλην σαφώς στην απάντηση της πρυτανείας στο δημοσίευμά μας. Επιβεβαιώνεται έτσι το γεγονός ότι στο θέμα των φοιτητικών συλλόγων η στάση της πρυτανείας ταυτίζεται με τη στάση της ΔΑΠ που παρεμποδίζει συστηματικά την ίδρυση ξεχωριστών φοιτητικών συλλόγων ανά τμήμα προκειμένου να μη χάσει τον έλεγχο της φοιτητικής εκπροσώπησης. Οπως τονίζουν διδάσκοντες του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, ο έλεγχος της φοιτητικής εκπροσώπησης από έναν ενιαίο σύλλογο είναι καθοριστικός για τον ορισμό των εκλεκτόρων των φοιτητών στις πρυτανικές εκλογές, γεγονός που εξηγεί και τα υψηλά ποσοστά με τα οποία εκλέχθηκε η σημερινή πρυτανεία.

(Ελευθεροτυπία, 8/12/2007)