Επικίνδυνη και άδικη η νομιμοποίηση των αυθαίρετων ξενοδοχείων

Αυθαίρετα πέντε αστέρων
 

Ισως να περνούσε απαρατήρητο το νομοσχέδιο περί «Λειτουργικής τακτοποίησης τουριστικών καταλυμάτων» του υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης που κατέθεσε ο κ. Μαρκόπουλος στη βουλή, αν δεν περιλάμβανε την εξόφθαλμα σκανδαλώδη απάλειψη όλων των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στους παραβάτες του νόμου ιδιοκτήτες ξενοδοχειακών επιχειρήσεων. Στο άρθρο 1, παρ. 6 του νομοσχεδίου ο υπουργός ενσωμάτωσε την τροπολογία που πρότεινε ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Αναστάσιος Καραμάριος, σύμφωνα με την οποία «τυχόν καταβληθείσες διοικητικές κυρώσεις και για οποιοδήποτε λόγο (sic), καταργούνται από της δημοσιεύσεως του νόμου, ούτως και, οποιεσδήποτε εκκρεμείς δίκες σχετικές με την επιβολή των παραπάνω διοικητικών κυρώσεων».

Αυτή η ρύθμιση φωτίζει και όλο το χαρακτήρα του νομοσχεδίου, με το οποίο αποδίδεται ειδικό σήμα λειτουργίας (ΕΣΛ), δηλαδή άδεια, σε όλες τις τουριστικές μονάδες που λειτουργούν σήμερα εκτός των προδιαγραφών του νόμου, χωρίς να προβλέπεται η έστω και εκ των υστέρων συμμόρφωσή τους. Η σκοπιμότητα είναι διπλή: από τη μια μεριά εξυπηρετείται σκανδαλωδώς μερίδα ημετέρων επιχειρηματιών, από την άλλη εξασφαλίζονται έσοδα για την τρύπα του προϋπολογισμού. Η αντιπολίτευση αντέδρασε σύσσωμη καταγγέλλοντας ως χαριστικές και απαράδεκτες τις διατάξεις του νομοσχεδίου, αλλά η αρμόδια επιτροπή της βουλής το έκανε δεκτό με τις ψήφους των βουλευτών της συμπολίτευσης και τώρα σειρά έχει η ολομέλεια της βουλής.

Όπως συμβαίνει συστηματικά τον τελευταίο καιρό, αυτή η ρύθμιση επιχειρήθηκε από την κυβέρνηση να αποδοθεί στην οικονομική κρίση και στη διαφαινόμενη κάμψη του τουριστικού ρεύματος. Ο κ. Μαρκόπουλος στη βουλή επικαλέστηκε την κρίση για να δικαιολογήσει τον επείγοντα χαρακτήρα της ρύθμισης. Αλλά και στις 17/2/09 ο υπουργός είχε παρουσιάσει το νομοσχέδιο που ήταν ακόμα στα χαρτιά ως «εφαρμογή μέτρων για τη στήριξη του τουρισμού», ενόψει της κρίσης.

Πρόκειται, βέβαια, για παραπλανητικά επιχειρήματα. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός, πριν ακόμα αρχίσει η πολυλογία για την κρίση, μιλώντας στη Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων ΣΕΤΕ πριν ένα χρόνο (22/5/08), είχε εξαγγείλει τη ρύθμιση: «Ανοίγει ο δρόμος (sic) για τη λειτουργική τακτοποίηση ξενοδοχείων και τουριστικών καταλυμάτων, με απαράβατο γνώμονα την ασφάλεια εργαζομένων και επισκεπτών». Βέβαια καμιά πρόνοια δεν λαμβάνει το νομοσχέδιο για την «ασφάλεια εργαζομένων και επισκεπτών», αλλά ποιός ασχολείται μ’ αυτές τις λεπτομέρειες.

Αλλά και η πρώτη από τις ρυθμίσεις του «πακέτου» που εξάγγειλε ο τότε υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης Αρης Σπηλιωτόπουλος στα τέλη Ιουνίου 2008 για την τουριστική αγορά ήταν «το οριστικό σχέδιο για τη λειτουργική τακτοποίηση τουριστικών καταλυμάτων που δεν έχουν σήμα λειτουργίας λόγω πολεοδομικών υπερβάσεων». Ιδιαίτερο ρόλο είχε παίξει και πάλι ο κ. Καραμάριος, ο οποίος ως τομεάρχης της Νέας Δημοκρατίας σε ζητήματα ανάπτυξης είχε ζητήσει από τον κ. Σπηλιωτόπουλο ήδη από τις 14/12/07 να παραταθεί η προθεσμία λειτουργίας ξενοδοχείων χωρίς σήμα. Ο υπουργός αποδέχτηκε την πρόταση και η προθεσμία παρατάθηκε μέχρι τον περασμένο Οκτώβριο. Όλα αυτά πολύ προτού πάρουμε καν χαμπάρι την κρίση.

Η κρίση, λοιπόν, είναι πρόσχημα. Αλλά ακόμα κι αν η επίκλησή της ήταν ειλικρινής, με ποια λογική πρέπει να επιβραβευτούν οι παραβάτες και έμμεσα να τιμωρηθούν όσοι τηρούν τη νομιμότητα; Γιατί στην προκειμένη περίπτωση, η ασυλία που παρέχεται στις αυθαιρεσίες ορισμένων ξενοδόχων (κυρίως παραβάτες της πολεοδομικής νομοθεσίας) είναι πολύ σοβαρότερη από τη γνωστή διαδικασία νομιμοποίησης του αυθαιρέτου κάποιου ιδιώτη. Αυτή η ασυλία όχι μόνο εμπεριέχει κινδύνους ασφάλειας για τους χρήστες των αυθαίρετων τουριστικών κτισμάτων, αλλά αποτελεί και ευθεία παραβίαση των κανόνων του ανταγωνισμού, εφόσον δίνει ένα απαράδεκτο πλεονέκτημα στους παρανομούντες έναντι όσων επιχειρηματιών του χώρου σέβονται το νόμο.

Το χειρότερο είναι ότι το νομοσχέδιο αυτό όχι μόνο δεν αποτελεί απάντηση (έστω και πρόχειρη) στην οικονομική κρίση, αλλά έρχεται να επαναλάβει σε μεγαλύτερες διαστάσεις ανάλογες ρυθμίσεις που αποφασίζονταν συστηματικά από τις κυβερνήσεις εδώ και είκοσι χρόνια και στην ουσία καθιστούν το περίφημο «ΕΣΛ» κουρελόχαρτο.

Το 1993 με το νόμο 2160/93 και την εκτελεστική του υπουργική απόφαση 547 (ΦΕΚ 268/94) νομιμοποιήθηκαν ως προς τη χρήση εκατοντάδες (ίσως χιλιάδες) παράνομα τουριστικά καταλύματα σε αυθαίρετα κτίσματα αμφίβολης σεισμικής επάρκειας και καθ’ υπέρβαση τον τεχνικών προδιαγραφών του ίδιου του ΕΟΤ.

Το 1999 με το νόμο 2741, άρθρο 21, ξανανομιμοποιήθηκαν, χωρίς πρωτοτυπία αυτή τη φορά, όλα τα μεταγενέστερα αυθαίρετα με εφαρμογή των ίδιων άρθρων και ρυθμίσεων του νόμου 2160/93.

Το 2001 με το νόμο 2919 και την ερμηνευτική εγκύκλιο Τ963/2002 επαναφέρεται ο τιμοκατάλογος εξαργύρωσης των παρανομιών σε πιο οργανωμένη μορφή. Μοιράζονται από τον ΕΟΤ προς τους ξενοδόχους έντυπες Υπεύθυνες Δηλώσεις του Νόμου 1599/98 όπου κατηγοριοποιούνται, ομολογούνται και συγκαλύπτονται οι παρανομίες, με έγγραφες ομολογίες για τη α) μετατροπή υπογείων χώρων σε δωμάτια, β) μετατροπή μεσορόφου σε δωμάτια, γ) μετατροπή κοινοχρήστων χώρων σε δωμάτια, δ) μετατροπή κοινοχρήστων χώρων ορόφων σε δωμάτια, ε) άλλες αυθαίρετες προσθήκες ή επεκτάσεις, και νομιμοποιούνται ως προς την ξενοδοχειακή χρήση όλες οι παραπάνω παρανομίες με εξευτελιστικές τιμές – δήθεν πρόστιμα.

Ο χαρακτήρας αυτών των ρυθμίσεων είναι τόσο σαφής, ώστε περιλαμβάνουν και σχετικό τιμολόγιο. Η υπουργική απόφαση του 1994 που υπογράφει ο τότε υπουργός Τουρισμού Διονύσιος Λιβανός κοστολογεί τη νομιμοποίηση αυτή από 1.500.000 δρχ ανά δωμάτιο σε ξενοδοχεία πολυτελείας, μέχρι 200.000 δρχ σε ενοικιαζόμενα δωμάτια Γ’ τάξης. Μεσολαβεί αναλυτική κατάταξη (και κοστολόγηση) όλης της κλίμακας. Η ανάλογη ρύθμιση του 2002, την οποία υπογράφει με εγκύκλιό του ο τότε υφυπουργός Ανάπτυξης Δημήτρης Γεωργακόπουλος διατηρεί τις ίδιες ακριβώς τιμές.

Η ρύθμιση του κ. Μαρκόπουλου προβλέπει ότι τα ξενοδοχεία πέντε αστέρων πρέπει να πληρώσουν 100 ευρώ ανά τ.μ. υπερβάλλουσας δόμησης ή 50 ευρώ ανά τ.μ. αλλαγής χρήσης, είναι δηλαδή μάλλον πιο «οικονομική» για τους μεγαλοπαραβάτες.

Για να εφαρμοστούν όλα αυτά τα χρόνια οι «λειτουργικές τακτοποιήσεις» εκδίδονταν σε τακτά χρονικά διαστήματα εγκύκλιοι που καλούσαν τους ενδιαφερόμενους (παραβάτες) να καταβάλουν τα λύτρα της παρανομίας τους και έτσι να λάβουν την έγκριση του ΕΟΤ. Αλλά αυτό το γνώριζαν οι επιτήδειοι και έτσι οι περισσότεροι πρόβαιναν εξαρχής στις παραβάσεις, έχοντας τη συνείδησή τους ήσυχη ότι θα νομιμοποιηθούν εκ των υστέρων.

Κοινά στοιχεία αυτής της πολιτικής ήταν τα ακόλουθα:

- Θεσμοθέτηση της άνισης μεταχείρισης των πολιτών (στην προκειμένη περίπτωση των επιχειρηματιών του χώρου) αντίθετα με όσα επιτάσσει το Σύνταγμα.

- Πρόκληση αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ νόμιμων και παράνομων ξενοδοχειακών επιχειρήσεων.

- Εκθεση του καταναλωτικού κοινού, δηλαδή των Ελλήνων και ξένων τουριστών, στους προφανείς κινδύνους που ελλοχεύουν στις ανεξέλεγκτες οικοδομές και στους χώρους που άλλαξαν χρήση.

- Απόκρυψη των επιχειρήσεων που έκαναν χρήση των χαριστικών διατάξεων. Αλλά ο ΕΟΤ θα έπρεπε να υποχρεωθεί να δίνει στη δημοσιότητα τον σχετικό κατάλογο, έτσι ώστε οι μελλοντικοί καταναλωτές να γνωρίζουν και να επιλέγουν.

- Καταστρατήγηση της πολεοδομικής νομοθεσίας και παράκαμψη του ΥΠΕΧΩΔΕ, το οποίο κάνει ότι δεν καταλαβαίνει ότι η «νομιμοποίηση» μέσω ΕΟΤ δεν εξασφαλίζει τα σοβαρότερα στοιχεία κάθε οικοδομής που πρέπει να προφυλαχθούν. Σ’ αυτά συγκαταλέγεται, λ.χ., και η αντισεισμική επάρκεια των κτιρίων. Οι συνέπειες αυτής της σκόπιμης παράλειψης μπορεί να αποβούν τραγικές.

Το σοβαρότερο αποτέλεσμα όλης αυτής της διαχρονικής επιβράβευσης της αυθαιρεσίας στις ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις είναι βέβαια ότι δίνεται και ένα σαφές –και μάλιστα δικομματικό- μήνυμα στους επαγγελματίες του χώρου, ότι το κράτος μπορεί να κάνει τα στραβά μάτια στις παρανομίες, με το αζημίωτο βέβαια. Η υποτιθέμενη υψηλή ποιότητα τουριστικών υπηρεσιών που εξαγγέλλεται από τους κυβερνώντες αποδεικνύεται στάχτη στα μάτια των «κουτόφραγκων». Οι συνέπειες στο «προϊόν» της λεγόμενης βαριάς βιομηχανίας της χώρας, δηλαδή στον τουρισμό είναι ήδη εμφανείς και δεν οφείλονται βέβαια μόνο στην παγκόσμια κρίση.
 

(Ελευθεροτυπία, 9/5/2009)